Hiç E Harfi Kullanılmayan Roman
Bu romanda e harfi yok
Türkçe’de, özellikle ‘Yaşam Kullanma Kılavuzu’ adlı romanıyla tanınan ünlü Fransız romancı Georges Perec’in kendisi kadar ünlü olan ‘Kayboluş’ adlı romanı Türkçe’ye çevrildi. Perec’in hiç ‘e’ harfi kullanmadan yazdığı roman, yine hiç ‘e’ harfi kullanılmadan Türkçe’ye aktarıldı.
Çevirmen Cemal Yardımcı, Perec’in kitabını ilk eline aldığı günden bugüne üç yıl geçtiğini ama son bir yılda tam anlamıyla çeviriye konsantre olduğunu ve bu süre zarfında zaruri ihtiyaçlar dışında neredeyse evden çıkmadığını belirtti. Böyle bir kitabı Fransızca yazmanın çok daha zor olduğunu vurgulayan Yardımcı şunları söyledi:
‘Fransızca’da e harfi kullanmamaya karar verdiğinizde kelime hazineniz yüzde 30-40 oranında daralıyor. Türkçe’de ise bu oran dörte bire iniyor. ‘Sen, ben, ve, -ken’ gibi kelime ve ekleri kullanamamak insanı bir hayli zorluyor.’
1961 doğumlu olan, Galatasaray Lisesi’nden sonra birincilikle girdiği İTÜ’yü birincilikle bitiren, daha sonra Boğaziçi Üniversitesi’nde master ve doktora yapan Yardımcı, Perec’in metniyle uğraşmaktan keyif aldığını gizlemiyor.
Romanda, Anton Voyl (Anton Ssliharf) adlı kahramanın kayboluşu polisiye bir kurguyla anlatılıyor. Anton’la birlikte, dünyadan ‘e’ harfi de kaybolmuştur. Perec’in kaybolmasına göz yumduğu e harfinin, Fransız işbirlikçiler tarafından Nazilere teslim edilen ve toplama kampında ölen annesini simgelediği söyleniyor.
Perec kullanma kılavuzu
1936’da Paris’te doğan Perec, sosyolog, deneme yazarı ve çevirmen kimlikleriyle tanınıyor. 1965’de yayımlanan ‘Les Choses / Şeyler’ adlı eseriyle Renaudot, ‘La Vie mode d’emploi / Yaşam Kullanma Kılavuzu’yla ise 1978 Médicis ödülü’nü kazanan Perec, Mart 1982’de öldü. İddialara göre, Perec tarafından açıklanana kadar hiç bir eleştirmen kitabın e harfi kullanılmadan yazıldığını farketmedi. Yaşam Kullanma Kılavuzu, İsmail Yerguz çevirisiyle Türkçe’ye kazandırıldı. Enis Batur da, kitaptan yola çıkarak bir ‘Perec Kullanma Kılavuzu’ hazırladı.
