Uzun Çene Nasıl Kısaltılır
RuscaFono PDF
HIZLI
RUSÇA
Birinci Basamak
HIZLI RUSÇA «s •
FONO Açıköğretim Kurumu
Ambarlı Beysan Sanayi Sitesi
Birlik Cad. Emek Sok. No:32
Avcılar-İSTANBUL
Çatalçeşme Sok. No:54 D:1
Cağaloğlu - İSTANBUL
Tel: (0212) 520 16 03 Faks : (0212) 512 26 61 Beraber olacağımız bir yıllık kurs süresinde size Rusçanın ana hatlarını belli bir
sözcük çerçevesi içinde, pratikte yararlı olmayan geniş gramer bilgilerine fazla
M a i l : [email protected] girmeden, rahat ve zevkli bir şekilde vermeye çalışacağız. Açık öğretim
www.fono.com.tr metotlarıyla yabancı dil öğretiminde büyük tecrübe sahibi olan FONO'ya
güvenmek size yeni ufuklar açacak ve parlak başarılar kazandıracaktır.
Önce Rusça için birkaç söz söyleyelim:
Rusça, yeryüzünde 200 milyondan fazla insanın konuştuğu ve eğitim gördüğü
OZAL MATBAASİ önemli bir dildir.
0212 565 25 99 (pbx)
www.ozalmatbaasi.com
İSTANBUL - 2005 Hint-Avrupa Dil Ailesi'nin Slav Dilleri Kolu'na dahil olan Rusçanın öğreniminde
hem bazı kolaylıklar hem de bazı zorluklar vardır. Yazmada ve okumada genel
olarak harfler yazıldığı gibi okunur. Sondan ekli bir dil olması bakımından
Türkçeye benzemektedir. Aynı zamanda sözcükler önden de ek almaktadırlar.
Sözcük zenginliğinin büyük bir kısmı Batı Dilleri'nden alınmıştır. İngilizce ya da kullanılan selamlaşmalar, hal hatır sormalar, çeşitli konularda sorular ve cevaplar
diğer Batı Dilleri'nden birini bilen kişi Rusça sözcüklerin de büyük bir kısmını çok yer almaktadır.
kolay öğrenebilir. (
5. Ondördüncü dersten başlayarak her çift numaralı derste bir metin verilmiştir.
Eklerle türetilen çekimli bir dil olduğu gibi canlı ve cansız nesnelerin isimleri, Bunlar, öğretilen bilgilerin uygulandığı, size bilginizi ölçme ve Rusça bir metin
erkek, dişi ve orta cins olarak üçe ayrılır. İsimlerin cinsiyeti, sözcüklerin son okuma parçalarıdır. Bunların hemen arkasında okuduğunuz metinle ilgili sorular
harflerinden kolayca anlaşılmaktadır. Canlı varlıkların ad ve unvanlarının cinsiyeti bulunacaktır.
onların fiziki cinsiyetlerine bağlıdır.
6. Onikinci dersten başlayarak her on derste bir özet dersi hazırlanmıştır.
Rusçada her sözcüğün vurgulu hecesinin değişik olması nedeniyle, vurgulu Bunlarda, önceki derslerde öğretilenler kısaca tekrarlanmakta, öğretilen sözcükler
heceden önceki ve sonraki hecelerde bulunan sesli harflerin değişik okunması söz bir liste halinde verilmektedir. Yine bu derslerde genel sınavlar yer almaktadır.
konusudur. Her derste yeni olarak verilen sözcüğün okunuşu, transkript kuralına
uygun olarak altlarında köşeli parantez içinde verilecektir. Sözcükleri öğrenirken, 7. Her dersteki gramer konuları arasındaki uygulama soruları ve her on derste bir
vurgulu hecenin fonksiyonlarını göz önünde bulundurmak daha etkili ve kalıcı yapılan genel sınavlardan başka her çift numaralı dersin sonunda o hafta
öğrenim sağlayacaktır. Sözcükleri öğrenirken okunuşlarını da birlikte ezberlemek gönderilen derslerde öğretilenlerle ilgili sorular "Ödev" olarak verilmektedir.
gereklidir. Rusçanın okunuşu konusunda daha fazla bilgi almanız için Ders
Kitabı'yla birlikte "Rusçada Okunuş Söyleniş Kuralları" kitabımız da 8. Derslerde öğretilen konulara ve sözcüklere paralel olarak hazırlanmış dizi
gönderilecektir. Bu kitabı, önsözünde açıklandığı şekilde çalışınız. halinde hikaye ve deyim kitaplarıyla, öğrendiklerinizi uygulama ve tekrarlama
konusunda geniş olarak sağlanmıştır.
9. Rusçayı kendi kendinize öğrenirken, telaffunuzu de geliştirmek için kaset
DERSLERİN ÖZELLİĞİ takımları da hazırlanmıştır. Bu kaset takımı derslerle beraber size gönderilmekte
dir. Böylelikle öğrenim olanakları daha da artılmış olmaktadır.
Derslerin hazırlanmasında uygulanan yöntem hakkında kısaca bilgi vermek uygun Bu sıraladıklarımız dışında; sözcükler, anket soruları ve özel sorulara cevaplar gibi
olacaktır. çeşitli ilgi çekici ve öğretime yardımcı unsurlar kursun özellikleri arasındadır.
LYeni bir dil öğrenirken en çok dikkat edilecek konulardan biri de sözcük
öğrenimidir. Derslerimizde sözcükler, ilk kez geçtikleri dersin başında resimli,
okunuşlu ve örnek cümle içinde verilmiştir. Böylece resimle birlikte görülen DERSLERE NASIL ÇALIŞMALI
sözcük, okunuşu ve cümle içinde alacağı yer bilinerek öğrenilmiş olmaktadır.
Okunuşlar kolay ve emin bir metodla verilmiştir.
Derslerimizden tam olarak yararlanabilmeniz için aşağıdaki önerilere dikkat ediniz:
2. Gramer bilgileri çok açık bir dille anlatılmış, derslerimizde verilen bilgilerin
dışına taşacak pek yararı olmayan gramer kurallarından mümkün olduğu kadar 1. Derslere baştan başlayarak sırayla çalışınız. Bazı konuları önceden biliyor
kaçınılmıştır. Her kural açıklandıktan sonra bol örnek cümle verilmiş, bunun olsanız bile yine de konu atlamadan gözden geçiriniz.
arkasından da hemen uygulaması için sorular sorulmuştur. Aynı sayfanın altında
cevapları bulunan bu uygulama soruları FONO metodunun çok yararlı ve sadece 2. Bir dersi tamamen öğrenmeden diğerine geçmeyiniz. Her dersi ağır ağır ve
ona özgü bir yanıdır. sindirerek öğreniniz. Elinizde çalışılmamış derslerin birikmesi sizi korkutmasın.
İmkan dahili olanaklar ölçüsünde çalışınız. 96 ders tamamlandığı zaman
3. "Öğrenilecek Yeni Sözcükler" resimlendirildiği gibi, diğer bölümlerde de birçok kurumumuzla ilişkiniz kesilmiş olmayacaktır. Çalışmalarınıza bundan sonra da
cümleler resimlendirilmiş, gramer kuralları için şekil, şema ve kalıplar verilmiştir. devam edebilir, sınav sorularını cevaplandırıp tetkik ettirebilirsiniz. Kurumumuz
Bu şekilde öğretim, yazı yoluyla olduğu gibi şekil yardımıyla da daha ilgi çekici ve her zaman yanınızda ve yardımcınız olacaktır.
daha kolay anlaşılır hale sokulmuştur.
3. Çift numaralı derslerin sonundaki Ödevleri de mutlaka yapınız. Bunları doğru
4. Günlük konuşmalarda sık sık tekrarlanan sözler, deyimler, derslerde "Karşılıklı olarak yapıp yapmadığınızı anlamak için bir ders sonraki ödevin sonunda verilen
Konuşmalar" bölümünde çeşitli kişiler arasında yapılan konuşmalar veya kısa cevaplarıyla karşılaştırınız. Uygulama ve ödev cevaplarını ders üzerine değil, ayrı
okuma parçaları halinde verilmiştir. Bunlarda, günlük konuşulan Rusçada çok sık bir kağıda yazınız. Ders üzerine herhangi bir şey yazmayınız.
4. Her cilt için ayrı ayrı hazırlanan 6 adet genel sınav sorularını mutlaka
cevaplandırınız ve tetkik edilmesi için FONO'ya gönderiniz. Bunların
cevaplandırılıp bize gönderilmesi şarttır. Aksi halde, genel sınavların yarısından
fazlasını yapmayanlar, kurs bitiminde yapılan "Milli Eğitim Tasdikli Diploma"
sınavına giremezler.
5. Derslere çalışırken her fırsatta sözcükleri ve cümleleri yüksek sesle okuyunuz.
Kasetlerimiz bu konuda size çok yardımcı olacaktır.
RUSÇA
Birinci Basamak
6. Arada bir eski dersleri ele alarak sözcük ve gramer bilgilerinizi tazeleyiniz. Bu
çalışmayı ayda bir iki defa yapınız.
7. Derslerde verilen sözcükler Rusçada en çok kullanılan sözcüklerdir. Bunlar,
Birinci Kurs öğrencileri için bir kurul tarafından seçilmiştir.
8. Her dersin başında, o derste geçecek yeni sözcükler, altlarında köşeli parantez
içinde okunuşlarıyla birlikte verilmektedir. Bu sözcüklerin her birini 4 x 6 cm
büyüklüğünde keseceğiniz kağıt veya karton parçalarının bir yüzüne okunuşlarıyla
birlikte yazınız. Kağıdın diğer yüzüne de, kolayca resmi yapılabilen bir eşya ismi
ise, Türkçe karşılığı yerine basit çizgilerle resmini yapınız. Aksi durumda Türkçe
karşılığını yazınız. Rus Dili Alfabesi (Kiril); 21 adedi sessiz, 10 adedi sesli ve iki adedi işaret (sert ve
yumuşak) olmak üzere toplam 33 karakterden oluşmaktadır.
Bu kağıt veya kartonların Rusça kısmında bulunan sözcüklerin altına o sözcüğün
kullanıldığı cümleyi yazarsınız çok yararlı olur. Bunları cebinizde taşıyarak fırsat Büyük çoğunluğunuz için yeni ve tamamen farklı olan Rus Dili Alfabesi harfleri,
buldukça çıkarıp Rusça kısmına bakarak Türkçesini, Türkçe kısmına bakarak Türk Alfabesi harflerine göre oldukça farklıdır. İlk bakışta çok farklı gözükse d e ,
Rusçasını söyleyiniz. harflerin büyük çoğunluğu hem yazı hem de ses olarak Türk Alfabesi harflerine
çok yakındır.
Yukarıda tarif ettiğimiz şekilde sözcük öğrenmenin iki yönden yararı vardır.
Birincisi, sözcükleri cümle içinde daha kalıcı öğrenmek mümkün olmaktadır. Öte yandan Rus harflerinden bir kısmının baskı ile elyazısı şekilleri tamamen
İkincisi, günün her saatinde ve her yerde akla geldikçe sözcükleri tekrarlamak farklıdır. Bundan dolayı öncelikle harflerin el yazısı karakterlerini öğrenmek
suretiyle sürekli bir Rusça öğrenme ortamı hazırlamak pek çok yararlar sağlar. gerekmektedir. Biz de bu derste harflerin Rusça baskı ve elyazısı şekillerini
okunuşlarıyla öğreneceğiz. Önce çizelge şeklinde daha sonra da her bir harfi ayrı
9. Kurumumuz tarafından tetkik edilip iade olunan sınav kağıtlarınızdaki hatalar ayrı ele alarak, hem büyük ve küçük karakter olarak yazılışlarını ve birbiriyle
üzerinde çalışınız ve ilgili konuları açarak doğrularını öğreniniz. Ayrıca bu sınav birleşme şekillerini örnek sözcükler içinde göreceğiz.
kağıtlarını bir dosya içinde biriktiriniz.
10. Derslerimizde bir hayli ilerlemeden, örneğin 60.dersi geçmeden Türkçeden
Rusçaya, öğretilenlerin dışında çeviriler yapmaya fazla gayret etmeyiniz.
1 1 . Cevaplandırarak gönderdiğiniz Genel Sınavlar, kurumumuzda tetkik edildikten
sonra, gerekirse, öğretmen tarafından size bazı tavsiyelerde bulunulacaktır.
Bunları dikkatle ve titizlikle yerine getiriniz.
12. Öğrendiklerinizi mümkün olduğu kadar çok tekrarlayınız. Çünkü, özellikle
yabancı dil* çok tekrar ister ve uzun süre bırakıldığı takdirde kolayca unutulur.
13. Karşılaşılacak güçlüklerden yılmama ve aralıksız çalışma her yabancı dil
öğrencisinin başarı anahtarıdır. Bunu hiçbir zaman hatırınızdan çıkarmayınız.
OKUMA ALIŞTIRMALARI
RUSÇA HARFLERİ TÜRKÇE KARŞILIKLARI Aşağıda her harf için alıştırmalar verilmiştir. Bu sözcüklerdeki harfleri okuyunuz.
BASKI HARFİ ELYAZISI HARFİN ADI TÜRKÇE ADI
Aynı harflerin nasıl okunduğunu kasetten de dinleyerek iyice öğreniniz.
TÜRKÇE
HARFİ SÖZCÜK
İÇİNDE
Aa Аа а а AY, AT A 3 : [а] ад ат ал аб са
Б6 Бб fi** BEY, BAL
BB Вв вэ ve VE, EVET ад на нам наш мат
Гг Гг гэ ge GEL, GUL
РА Дд дэ de DE, DEM адрес нами наша мать
Ее Ее e e/ye YE, TEL
Её Её ё o/yo YOL, BOL
аванс азбука сарай
Жж Жж жэ je JİLET, JET
Зз Зз зэ ze ZİL, ZOR
Ии Ии и 1 İLE, İNCE Б б : [Ье] ба ба бо би бу бы
Ий Ий и краткое iy/y (kısa ı) İP, İS
Кк Кк ка ka KALEM, аб об иб уб
GAMA
Лл Лл эл el EL, ELİŞİ баба бак оба
Мм Мм эм em EMEL, MİL
Нн Нн эн en NE, ON табак базар
Оо Оо о 0 OY, TOY
Пп Пп пэ pe PAY, PERDE
Рр РР эр er ER, RENK В В : [ve] ва ва ви ву
Сс Сс эс es ESKİ, ESEN
Тт Тт тэ te TEN, TON ав ов ев ив
Уу Уу u U N , UYKU
У
Фф Фф эф ef EFE, FİL вот век вата ваза вагон
Хх Хх ха ha MIH, HAM
Цц Щ ЦЭ tse GİTSE, свой айва новый
YATSA
Чч Чч чэ çe ÇİL, ÇENE
Шш Шш шэ şe ŞEN, ŞAN Г Г : [ge] га га ге ги
Щщ Шш та şça AŞÇI, HOŞÇA
Ъъ Ъъ твёрдый знак sert işaret -
Ыы ILIK, IŞIK
уг иг ог ег
Ыы ы 1
Ьь Ьь мягкий знак yumuşak -
Гога год гамма книга
işaret
Ээ Ээ э оборотное ters e E M İ N , ETİL
Юю Юю ю u/yu YURT,
YUMRU Д Д : [de] да да де ди ду
Яя Яя я a/ya YAS, YASA
ад од уд
дуб вода дед сад дата Й Й : [ İ y ] (sözcük başında)
[ у ] (seslilerden sonra)
e : [ y e ] (sözcük başında)
ие ои ей аи
[ ' e ] (sessizlerden sonra)
ай йод май
ей ем ел ешь
лес если езда К к : [ke] к а ак и к ко
ок ку к и
E ё : [ y o ] (sözcük başında)
[ Ö ] (sessizlerden sonra) как какой кто такой
ёр сё те её
Л л : [1е] ал ла ло ли
ёж ёлка
л e ул л у лы
Лйза лампа лев
Ж Ж I [ je] жа аж ож жо
канал лимон
жи же уж
жена жилет вижу
M м : [те] ма ум мо ме
ёж желе
ми мы ом
3 3 I [Ze] за за оз зо мама мат там мимо мел
зе зи зу уз
Н н : [ne] ну на ан но
зима газ роза
ун ни не
здание завод
Нина нос нога
И И ' [İ] ив ит би ви не нет он
ди из иг
О о : [о] ол он од ос
Иван вид гид
ои ор от
m
X х: [ha] ох ах хо хи
она они поле
ох ха ух
окно молоко
хор хорошо хохот хата
П П '. [ р е ] па пи по уп пе пы
папа пока лапа пепел Ц Ц: [ts] ца цу це цо ци ец
цеп лицо конец цирк
Р р I [Ге] ра ур ре ир
ар ро ри ру
Ч ч : [се] ча ач оч чо
чи чу уч
Россия рама дар три рука
чай часто чисто чайка
С С : [Se] са ас су ос
си ус се
Ш ш : [şe] ша шо шу иш уш ше
шапка шуба кошка школа
сосна соска сила лес
Щ Щ I [ŞÇ3] ща ощ ещ щи щу ащ
T T ! [te] та ат ут от
щука вещь роща борщ
ти те ты
Том там кот тема три
Ъ Ъ : sert ъя ъе ъё ъю
işaret
У У ' [U] ум ус м у ду подъезд съел
ку УР ту
Ы ы : [i] мы вы ды сы ты
урок утро лук куку ухо
сын сыр мыло дым тыл
Ф ф : [fe] аф фо фи фе
Ь Ь : yumuşak нь чь ль сь ть мь
оф фа фу işaret
день ночь нуль письмо
Фйма софа фосфор фирма
Э э : [e] эм эс эт лэ аэ
это этаж экспресс эпоха
HIZLI
Ю Ю : [ y u ] (sözcük başında)
[ Ü ] (sessizlerden sonra)
RUSÇA
Birinci Basamak
юг юб лю ню рю юс
Юра юла Нюра юбка
Я Я : [ y a ] (sözcük başında)
'E SESİ
f a ] (sessizlerden sonra)
Bundan önceki dersinizde öğrendiğiniz gibi Rusçada 10 adet sesli harf
ям мя яр ся
bulunmaktadır.
тя ял
SERT
яма яд явь язык A Э O У Ы
SESLİLER
YUMUŞAK
мяч янаврь Я E Ё Ю И
SESLİLER
Sesli harfleri bu şekilde iki gruba ayırmanın üç önemli nedenini şöyle
sıralayabiliriz.
1. 15 adet sessiz harfin bu iki gruba ait seslilerden önce geldiğinde sert veya
yumuşak okunması (21 adet sessiz harften 3 adedi sürekli sert, diğer üç adedi de
sürekli yumuşak okunur) gerekmektedir.
2. Yumuşak sesliler grubunun ilk 4 harfi (я, e, ё, ю); sözcük başında, diğer
seslilerden herhangi birinden hemen sonra geldiğinde ve işaretlerden (ь, ъ) sonra
bulunduklarında çift sesli yani önlerine ilave bir Й (у) sesiyle (я-»йа, е->йэ,
ё->йо, ю->йу) okunurlar.
3. Gırtlak (г, к, х), fışıltıcı (ж, ч, ш, щ) harfler olarak bilinen bu 7 harften sonra bu
'ki gruptan bazı harfler birbirinin yerine kullanılır. Bu 7 harften sonra ы->и, я->а,
ю->у, ё ^ о sesleri kullanılır.
а) г, к, х, ж, ч, ш, щ harflerinden sonra ы harfi kullanılmaz. Onun yerine и harfi
kullanılır.
b) г, к, х, ж, ч, ш, щ ve ц harflerinden sonra я ve ю harfleri kullanılmaz. Onun SESLİ HARFLERİN DEĞİŞİK HECELERDE OKUNMA ÖZELLİKLERİ
yerine a ve у harferi kullanılır.
c) г, к, x ve ц harflerinden sonra ё harfi kullanılmaz. Onun yerine o harfi Genel olarak, Rusçadaki seslilerin okunuşu bulunduğu hecenin özelliğine göre
kullanılır. değişmektedir.
A a [a]
RUSÇADA VURGU VE SESLİ HARFLERİN VURGUDAN ETKİLENMESİ 1. Tek heceli sözcüklerde normal ve kendi sesiyle okunur.
там [tam] как [kak]
Sesli harflerin sözcük içinde kazandığı ses değişim ve özelliklerini kavramada так [tak] танк [tank]
vurgu önemli bir role sahiptir. Her dilin kendine has bir vurgu yapısı bulunmaktadır.
Türkçede her zaman sözcüklerin son hecesi vurguludur. Rus dilinde vurgu 2. Üzerine vurgu düşen çok heceli sözcüklerde diğer seslilere göre bir kat daha
sözcükten sözcüğe değişmektedir. Bazı sözcüklerde ilk hecede, bazılarında son yüksek ve uzun okunur.
hecede ve diğerlerinde de farklı hecelerde bulunmaktadır. Tek heceli sözcüklerde
ise vurgu bulunmamaktadır. маму [mamû] август [âvgust]
папу [papû] туда [tudâ]
Kitabımızda vurgu, «'» şeklinde bir yatay çizginin vurgulu hecenin sesli harfinin
üzerine konması şeklinde karşınıza çıkacaktır. Vurguyu ya sözcüğün ya da 3. Vurgulu hecenin bir öncesindeki hecede bulunan «a» seslisi, kendi sesiyle
transkriptinin üzerinde göreceksiniz. normal yükseklikte okunur.
Örneğin: или [ili], учу [uçü]. Örneğin: балкон [balkon]
автобус [aftöbus]
Genel kural olarak vurgu; üzerine düştüğü sesli harfi, sözcüğün diğer hecelerindeki баран [baran]
sesli harflere göre bir kat daha yüksek ve uzun okutur.
расти [rastî]
Örneğin: кино [kinoo]
4. Yukarıdaki örneklerin dışında, yani sözcüklerin diğer hecelerinde bulunan «a»
или [iiii]
seslileri «a» ile «u» arasında bir sesle okunur ve transkriptte kalın ı (ı) ile
сыны [sınıı]
gösterilir.
учу [uçuu]
Örneğin: карандаш [kırandâş]
Bu sözcüklerin transkriptinde, üzerine vurgu düşen sesli harfler ikişer kez yazılarak книга [knigı]
okunuşlarının diğer hecelerdeki sesli harflere göre bir misli daha uzun ve yüksek газета [gazetı]
olması gerektiği vurgulanmaktadır.
комната [kömnıtı]
балалайка [bılalâykı]
Tek heceli sözcüklerde bulunan sesli harfler normal ve kendi sesleriyle okunurlar.
Örneğin: там [tam] яд [yad] O o [o]
кот [kot] ёж [yoş]
сын [sın] ель [еГ]
1- Tek heceli sözcüklerde norma! ve kendi sesiyle okunur.
ум [um] юг [yug]"
эй [ey] ли [li] Örneğin: он [on] рот [rot]
дом [dom] пол [pol]
нос [nos]
2. Çok heceli sözcüklerde, üzerine vurgu düşen «o» seslisi kendi sesiyle ancak
diğer hecelerdeki seslilere göre bir kat daha yüksek ve uzun okunur.
16
Örneğin: полка [pölkı] 4. Vurgulu heceden önceki hecelerde bulunan «e» seslisi tam bir «i» sesiyle
оно [anö]
okunur.
окно [aknö]
Örneğin: река [rikâ]
3. Vurgulu hecenin bir öncesindeki hecede bulunan «o» seslisi tam bir «a» сестра [sistrâ]
sesiyle okunur. стена [stinâ]
сейчас [siçâs]
Örneğin: они [ani]
молоко [mılakö] Aynı şekilde vurgulu heceden sonraki hecelerde bulunan «e» seslisi de genel
окно [aknö] olarak «i» sesiyle okunur.
Ayrıca çok heceli sözcüklerde ilk hecede yer alan «o» seslisi de tam bir «a» Örneğin: пишет [pişit]
sesiyle okunur.
учитель [uçitil1]
дерево [derivı]
Örneğin: огурец [agurets]
облака [ablakâ]
Öte yandan vurgusuz hecelerdeki yumuşak sessizlerden sonra gelen а, я, e
seslileri de tam bir " i " sesiyle okunurlar.
4. Yukarıdaki durumların dışında "o" seslisi «a» ile «ı » seslileri arasında bir sesle
okunur ve kaim ı (i) ile gösterilir.
Örneğin: часы [çişi]
дерево [derivı]
Örneğin: рано [ram]
тяжело [tijılö]
мало [mâlı]
слово [slövı]
лето [letı]
много [mnögı]
Ее [e] Rusça sözcüklerde bu seslinin okunuşunda büyük bir değişiklik görülmemektedir.
1. Tek heceli sözcüklerde ve vurgusuz hecelerde normal ve kendi sesiyle
1. Tek heceli sözcüklerde kendi sesiyle ve normal ses tonuyla okunur. okunur.
Örneğin: лес [les] Örneğin: ум [um] туда [tudâ]
лев [lev] нуль [пиГ] бумага [bumâgı]
день [den'] дуть [d u f ]
2. Üzerine vurgu düşen hecelerde bulunan «e» seslisi kendi sesiyle ancak 2. Üzerine vurgu düşen hecelerdeki «y» seslisi kendi sesiyle ancak diğer
sözcükteki diğer hecelerdeki seslilere göre bir kat daha yüksek ve uzun hecelerdeki seslilere göre bir kat daha uzun ve yüksek okunur.
okunur.
Örneğin: умный [ûmnıy]
Örneğin: левый [levıy] утро [ûtrı]
слева [slevı] душа [duşa]
лето [letı]
3. Vurgusuz hecelerde sert sessizlerden sonra gelmesi halinde «ı» sesiyle Ээ [e]
okunur.
Çoğunlukla yabancı dillerden alınmış sözcüklerin başında görülen bu harf de "y"
Örneğin: жена [jınâ] sesinin benzeri şekilde okunur.
скажет [skâjıt]
1. Tek heceli ve vurgusuz hecelerde normal kendi sesiyle okunur.
Örneğin: эй [ey] мы - ми пы - пи бы - би вы - ви
эшелон [eşilön] сыты - сито д ы м - Дима возы - вози
э с к о р т [eskört] мыть - Мила быть - бить выть - вить
этаж [etâj]
2. Üzerine vurgu düşen sözcüklerde kendi sesiyle ancak diğer hecelerdeki
seslilere göre bir kat daha uzun ve yüksek okunur. ÇİFT SESLİ OKUNAN SESLİ HARFLER
Örneğin: это [eti]
этаж [etâj] Daha önce belirtildiği gibi; я, e, ё, ю harfleri hem я->а, е->э, ё->о, ю->у tek
поэт [paet] seslileri hem de я->йа, е->йэ, ё-»йо, ю->йу şeklinde önlerine bir "у" sesi almış
поэтому [paetımu] ikili seslerle okunurlar. Bu dört harf ile " й " harfi kendilerinden önce gelen 15 adet
sessizi yumuşak okuturlar. Bu dört harfin çıkarılışında dilin orta kısmı yükseltilir.
И [i] ve Ы [ı] Bu dört harf aşağıdaki durumlarda çift sesli olarak okunurlar:
Tek heceli sözcükler ile çok heceli sözcüklerin vurgusuz hecelerinde değişikliğe
uğramadan kendi sesleriyle okunan bu iki sesli harf; bazı sözcüklerde değişik sesle 1. Sözcüklerin başında bulunduklarında.
de okunabilmektedir.
Örneğin: м о я [maya]
Örneğin: или [ili] сын [sın] моё [mayo]
инжир [injır] с ы р [sır] мою [mayu]
ли [li] был [bil] какое [kaköyı]
из [iz] т ы л [tıl] паять [payâf]
с о ю з [sayus]
Vurgulu hecelerde kendi sesleriyle ancak diğer hecelerdeki sesli harflere göre bir поездка [payestkı]
kat daha fazla yüksek ve uzun okunur. даём [dayöm]
Örneğin: или [ili] 2. Yumuşak işaret (ь) ve sert işaret (b)'den sonra geldiğinde bu 4 harf çift sesli
и м п о р т [impırt] okunurlar.
и м и [imi]
örneğin: съезд [syest]
иней [iniy]
подъём [padyöm]
вьюга [vyugı]
«i» sesini çıkarmak için; dilin ucu alt dişlere dokunurken orta kısmı yükseltilerek
öne doğru yığılmaktadır. с ы н о в ь я [sınavyâ]
«ı» sesini çıkarılışında ise, dilin uç kısmı üst damağa doğru dokundurulurken dilin Bu dört harften «e»'nün içinde bulunduğu sözcüklerde bu harfin bulunduğu hece
arka orta kısmı da toplanarak yukarı doğru kaldırılır. vurguludur.
Ayrıca "я" harfi de bazı sözcüklerde; kısa " i " veya "a" sesiyle okunur.
Aşağıdaki harf gruplarını sırayla arka arkaya okuyunuz.
Örneğin: месяц [mesits]
и-у-ы-и и-ы-у-ы и-у-ы и -ы - у деревня [direvn'ı]
и - и -и -ы -ы - ы январь [yinvâr']
пятнадцать [pitnâtsıf]
ты - д ы - ны - с ы - з ы - мы - пы - бы - вы
т ы - ти д ы - д и н ы - ни с ы - СИ з ы - з и
21
USÇA SESLİ HARFLERİNİM OKUNUŞ TABLOSU
Derslerde «UYGULAMA» başlığı altında verilen sorular, öğrendiğiniz konuyu
kiştirmek j ç j n n e m e n uygulamasını yapmanız amacıyla verilmektedir. Dersler
arasında bulunan bu uygulamaları mutlaka yapınız ve cevaplarınızın doğru olup
1. SERT SESLİLERİN OKUNUŞLARI:
olmadığını sayfa altında verilen «UYGULAMA CEVAPLARI» ile karşılaştırarak
Kontrol ediniz.
a . o Ы Э У Aşağıdaki sözcükleri okuyunuz.
1. Vurgulu Hecede: [a] [o] [ı] [e] [u] облако коза
яблоко жена
2. Vurgulu Hece Öncesi: [a] [a] [ı] [e] [u] река ручка
баран
3. Diğer Vurgusuz Hecelerde: ['] •] [ı] [e] [u]
2. YUMUŞAK SESLİLERİN OKUNUŞLARI: 1. uygulamadaki sözcüklerin okunuşunu yazınız.
1. облако
Я ё и e Ю 2. яблоко
3. река
1. Vurgulu Hecede: ['a] [ö] [i] ['e] [ü] 4. баран
5. коза
2. Vurgulu Hece Öncesi: [i] «* [i] [i] [ü] 8. жена
7. ручка
3. Diğer Vurgusuz Hecelerde: [i] - [i] [i] [ü]
3. SÖZCÜK BAŞINDA BULUNDUĞUNDA OKUNUŞLARI:
a o ы Э У я ё и e ю
1. Vurgulu [a] [a] ~ [e] [u] [ya] [yo] [ye] [yu]
<]
Hecede:
2. Vurgusuz [a] [a] ~ [e] [u] [yi] ~ [i] [yi] [yu]
Hecede:
Uygulama cevapları: 2. 1. [öblıkı] 2. [yâblıkı] 3. [rikâ] 4. [baran] 5. [kaza] 6. [jınâ] 7. [rûçkt]
?? 9Я
YUMUŞAK SESSİZLER-
HIZLI Sürekli yumuşak olarak okunan; ч, щ, й'шп dışındaki diğer 15 harfin yumuşak
okunabilmesi için bunlardan hemen sofira e, ё, ю, я harflerinden birinin ya da «ь»
RUSÇA
(уитиээак işaret)'in gelmesi şarttır. Sözcüklerin transkriptinde, sessiz harfin
yumuşaklığı sağ üst köşesine konulan «'» işareti ile sembolize edilir.
Birinci Basamak Örneğin: . мать [mat']
пять [ p ' a f ]
мебель [тёЫГ]
десять [desit']
«и» seslisinden önce gelen sessiz harfler de yumuşak okunduğu halde «'» işareti
transkriptte kullanılmaz. Bunun bir istisnası, her zaman sert sessiz olarak
kullanılan «'» işaretinin önündeki harflerdir (ж, ш, ц).
Örneğin: И Л И [ili] цирк [tsırk]
Rusçada 21 adet sessiz harf bulunmaktadır. Bunlardan 15 adedi sözcük içinde синий [siniy] шире [şiri]
hem yumuşak hem de sert sesle okunabilmektedir. Geriye kalan 6 sessiz harfin de
ничего [niçivo] живот [jıvöt]
3 adedi sürekli yumuşak diğer 3 adedi sürekli sert okunmaktadır.
нищий [nisşiy]
Bu dersimizde sessiz harflerin hangi durumlarda sert ve hangi durumlarda
yumuşak okunduğunu öğreneceksiniz.
SERT SESSİZ HARFLER
SÜREKLİ
SERT OKUNABİLEN SESSİZLER SERT
Yukarıdaki tabloda görüldüğü gibi, 3 harf sürekli olarak diğer 15 harf d e ;
OKUNANLAR
kendilerinden sonra; а, у, о, ы harfleri ya da ъ (sert işaret)'in gelmesi durumunda
м б п в ф д т з с sert okunmaktadır.
SESSİZ н л р. Г К X ж ш ц
HARFLER SÜREKLİ Örneğin: март [mart]
YUMUŞAK OKUNABİLEN SESSİZLER YUMUŞAK тот [tot]
OKUNANLAR
рука [rukâ]
м' б' п' в' ф' д' т' З' в ы [vı]
с' н' л' р' г' к' х' ч щ й
подъём [padyöm]
шапки [şâpki]
Sert sessiz harfler hemen hemen Türkçe karşılıklarıyla eşdeğerde telaffuz edilirler. Rusçada sessizlerin sert ve yumuşak okunma şartlarına uyulması çok önemlidir.
Yumuşak sessizlerin çıkarılışında ise dilin arka kısmı damağa doğru kaldırılarak bu birbiriyle benzer birçok sözcük bu işaret ile birbirinden ayrılabilmektedir.
sesler çıkarılır.
ö r r »eğin: мат [mat] mat
мать [mat'] anne
мять [m'af] yoğurmak
görüldüğü gibi bu üç sözcüğün yazılışları farklı olduğu halde okunuşları aynı
harfler ile yazılmaktadır. Aralarındaki fark, sessizlerin yumuşak okunduğunu
Gösteren «'» işaretidir.
SESSİZ HARFLERLE İLGİLİ ALIŞTIRMALAR İsimler ve sıfatların hallere göre çekimi sıfat ve zarfların üstünlük derecelerinin
vapımı i l e f i ' -
[akn°l pencere
ORTA CİMS (Cp.p.) İSİMLERİN YALIN HAL ÇOĞULLARI
Orta cins (Cp.p.)
окна
LGrup
2.Grup
3Grup
-o düşer yerine +a harfi gelir окно-окна слово-слова
-е(ё) düşer yerine +я harfi gelir здание-здания ружьё-ружья
-я düşer yerine -ена takısı gelir имя-имена время-времена
море [m6ri] deniz
моря [mar'â] denizler
поле [pöli] tarla
поля [pal'â] tarlalar
Şimdiye kadar öğrendiğiniz Orta Cins (Cp.p.) isimlerin çoğul şekillerini gruplar halinde topluca görelim. Çoğulda vurgu değişimi yapanlara dikkat ediniz. Sonu -o ile Biten Orta Cins isimler: • O K H O - окна [aknö - öknı]
pencere - pencereler
слово - слова [slövı - slavâ]
sözcük - sözcükler
Дело - дела [deli. diiâ]
iş - işler
письмо - письма iPis'mö - pis'mı]
mektup - mektuplar
дерево - деревья
ağaç - ağaçlar
özcük, bu derste geçmediği halde, bir önceki sözcükle benzer şekilde çoğul °pıldığı i? i n y e n i d e n verilmiştir.
S
[derivı - direvyı]
Cins sözcüklerden bazılarının soru ve cevap cümleleri içinde kullanılışını
2. Sonu -е(ё) ile Biten Orta Cins İsimler: здание [zdâniyı знание [znâniyı
- здания - zdâniyı] - знания - znâniyı]
kız kardeş - kız kardeşler
зстра . сестры
В. Kuraldışı +ья ile çoğul yapılanlar:
bina- binalar bilgi - bilgiler
ружьё - ружья [rujyö - rujyı]
silah - silahlar
море - моря поле - поля
deniz - denizler tarla - tarlalar
görelim. sözcük - sözcükler
слово слова Какие это слова? - Э т о русские слова. письмо - письма Чьи это письма? -Это мой письма.
Rusçada toplam 10 adet olan bu tip isimlerin Yalın Hal ve diğer hallerdeki ç e k i m l i şekilleri çok farklıdır.
Какие это здания? -Это хорошие здания.
имя - имена [im'ı - iminâ]
isim - isimler
имя - имена
время - времена [vrem'ı - vriminâ]
zaman - zamanlar
Чьи это имена? - Э т о наши имена.
порт - порты [port - porti]
liman - limanlar
bina - binalar Bunlar nasıl binalardır? - Bunlar iyi binalardır.
Дерево - деревья
город - города [görıt - gıradâ]
Bu mektuplar kimindir? - Bunlar benim mektuplarımdır.
здание - здания
şehir - şehirler
- Bunlar Rusça sözcüklerdir. mektup - mektuplar
3. Sonu -мя ile Biten Orta Cins İsimler:
Bu dersimizde ilk kez geçen sözcüklerin de Yalın Hal çoğul şekillerini görelim.
Bunlar hangi sözcüklerdir?
Какие это деревья? • Э т о большие д е р е в ь я .
isim - isimler Bunlar kimin isimleridir? - Bunlar bizim isimlerimizdir. ağaç - ağaçlar Bunlar nasıl ağaçlardır? - Bunlar büyük ağaçlardır.
БОЛЬШОЙ VE МАЛЕНЬКИЙ SIFATLARI "Rı"
муж - мужья [muş - mujyâ]
коса - kocalar
фабрика - фабрики [fâbrikı - fâbrikij
fabrika - fabrikalar
жена - жёны fjınâ - jönı]
kadın eş - kadın eşler
"моУло V ! „ k ü ç ü k " anlamlarını karşılayan bu sıfatlar daha önce öğrendiğiniz °Дой" ve "русский" sıfatlarının benzeri şekilde çekilirler. -— большой аленький
Erkek Cins (M.p.) -ОЙ большой -ИЙ маленький
Dişi Cins (Ж.р.) -ая большая -ая маленькая
Orta Cins (Ср.р.) -ое большое -ое маленькое
большой
büyük
Какой это автомобиль?
Bu nasıl otomobildir?
- Это большой автомобиль.
- Bu büyük otomobildir.
Какой большой дом!
Ne kadar büyük bir ev!
маленький
küçük
Какие это карандаши?
Bunlar nasıl kurşunkalemlerdir? - Bunlar küçük kurşunkalemlerdir.
- Это маленькие карандаши! Какой маленький дом!
MİN HALLERİ
Ne kadar küçük bir ev!
рЕДЛОЖНЫЙ ПАДЕЖ (П.п.) EDATLI HAL, -DE HALİ [pridlöjnıy padejj п
isminden de anlaşıldığı gibi bu hal edatlar ile kullanılmaktadır. Diğer haller hem edatsız hem de edatlı olarak kullanılır. Edatlı Hal'in anlam olarak tam karşılığı -DE Hali'dir. Bu dersimizde "nerede?" sorusuna cevap veren isimlerin hemen önünde yer alan В ve Ha edatlarını öğreneceksiniz.
Bu cümlelerdeki isimleri çoğul yapınız. 1. Какое это окно? 2. Чья это квартира? 3. Это моя газета. 4. Где ваше письмо? 5. Чей это дом? 6. Это наша деревня.
где [gde] в [v, f ] на [na]
nerede (bir yerin, bir eşyanın) içinde (bir yerin, bir eşyanın) üstünde
Edatlı Hal'de kullanılan daha başka edatlar ve soru sözcükleri de bulunmaktadır. Sırası geldikçe onları da göreceksiniz. Rusça Yalın Hal'de isimlerin tekil ve çoğul takıları farklı olduğu gibi; diğer hallerde de isimlerin ve isim soylu sözcüklerin özel takıları vardır.
ВЕСЬ ZAMİRİ Canlı ve cansız varlıkları işaret etmede kullanılan bu sözcük "bütün, herşey; hepsi anlamlarına karşılık gelmektedir.
весь день
aram dahilinde ismin Halleri'nin hangi durumlarda ve ne şekilde kullandıklarını öğreneceksiniz.
myjm&i
М.р. Весь
İsmin Hallerini; bu dersimizden itibaren sırasıyla göreceksiniz, isimlerde pn i u s çviae t kavramının varlığı ve eklerle türetilen bir dil olması nedeniyle Rusçada Ii !Ü m f i i rn Halle nest...
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası