Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Hakkında Bilgi
Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü
Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü, Boğaziçi Üniversitesine bağlı olarak faaliyet gösteren eğitim kurumu. Türk bilim tarihinin önemli kurumlarından biri olan Kandilli Rasathanesi, İstanbul'un Anadolu yakasındaÜsküdar ilçesinin Kandilli Mahallesi'nde, Boğaz'a bakan bir tepenin üzerinde yer almaktadır.
Tarih[değiştir Tarihçe
Istanbul Astronomi ve Meteoroloji Rasathanesi 1911’de şehir merkezinden Kandilli’ye taşınmıştır. Kandilli’de, ilk manyetik rasatlar, rasathane müdürü Fatin Gökmen tarafından, 12 Mart 1927’de Fransadan alınmış Chasselon-Brunner manyetik teodoliti ve bir eğim ölçerle yapılmıştır. Daha sonraki rasatlar, Osman Sipahioğlu tarafından 1936-1947 yılları arasında yapılmıştır. Ancak 1947 yılından sonra sistematik manyetik rasatlar başlamıştır. Avrupa İkinci Dünya Savaşının yaralarını sararken, Türk Hükümeti ciddi bir manyetik rasathane kurmak için finansal destek verdi. Sipahioğlu ilk yöneticiydi. Sonuçlar Oslo’daki IUGG toplantısında 1948 yılında sunuldu. Bu toplantının başkanı daha sonra şöyle yazmıştır: “Sistematik ölçülere bu kadar ihtiyacımız olan bir bölgeden bu kadar mükemmel sonuçları elde etmek büyük bir haz veriyor”. Julius Bartels’da benzeri övgü ve cesaretlendirmelerde bulunmuştur.
Kandilli, şehir merkezinden 15 kilometre uzakta, Boğazın Asya tarafında, Boğaziçi’nin her iki yakasının muhteşem manzarasına sahip ağaçlık bir tepededir. 1981 yılından beri Boğaziçi Üniversitesi’nin kampüsü olan 36 hektarlık arazi, jeofizik ve astronomik disiplinleri bünyesinde barındırır. Üç ana manyetik yapılar sırasıyla; variometre binası, mutlak ölçü binası ve ofis binasıdır.
Bakırdan yapılmış çatısı olan variometre binası 14 metreye 10 metredir. Duvarlar yerel taşlardan yapılmıştır ve toprak üstünde 2 metre, yer altında 5 m yüksekliğindedir. Duvar kalınlığı 0.5 metreden 2 metreye kadar çıkar. İçeride iki ahşap odacık bulunur ve ikisi de yerin altındadır. Her biri 4.5 m genişliğinde, 7 metre uzunluğunda ve 3 metre yüksekliğindedir. Birbirlerinden 1.5 metre uzaktadırlar ve etraflarını 1 m’lik bir koridor çevreler. Üstlerinde ve altlarında 2 m’lik boşluk vardır. Odalardan birinde Askania, Eschenhagen sistemi, fotografik kayıt, diğerinde ise kısa bir süre öncesine kadar yedek La Courlar vardır. Ofisler iki katlı, yeni restore edilmiş Osmanlı tarzı bir binadadır ve rasat yerlerinden 50 m uzaktadır. Bir paleomanyetizma labaratuarı ve taşkesme odası da mevcuttur. 11 m kuzeyde bakır çatılı, ahşap mutlak ölçü binası vardır. 10 m’ye 12 m’dir ve 4m yüksekliğindedir. Mutlak ölçü aletleri seneler boyunca değişmiştir, ancak hala Askania earth-inductor, BMZ63 ve QHM 169 ve 171 mevcuttur. Ayrıca yakın bir geçmişe kadar kullanılan ELSEC PVM (H ve Z ) ve orjinal Askania (Schmidt-büyük boy) deklinometresi (D) vardır.
1947’de İstanbul nüfusu 1 milyondu ve Kandilli şehir dışında idi. Ama bugün nüfus 12 milyon ve şehir Kandilliyi çevreledi. Arazisinin büyük ve korunur oluşu manyetik kayıtların henüz kirlenmemesini sağlıyor. Gelecekte manyetik rasathanenin İznik yakınlarında yeni bir yere taşınması söz konusudur (şu anki yerinin 100 km kadar güneydoğusu). Bu bölge jeofiziksel olarak önemlidir, çünkü Kuzey Anadolu Fayının üzerinde bir sismik sesizlik bölgesidir ve bir depremin gerçekleşme ihtimali mevcuttur. Bu yüzden Enstitü burada arazi çalışmaları yürütmektedir. Bu çalışmaların bünyesinde 7 sürekli toplam alan ölçen manyetometre vardır. ayrıca 24 toplam alan tekrarlamalı ölçü noktası belirlenmiştir.
50. yılımızda Intermagnete bağlanırken, La Cour variometrelerini 2 tane 3 bileşen EDA Fluxgate (gelecekte bir tanesi İznik’e transfer edilebilir) manyetometreleriyle değiştirdik. Şu sıralar bu cihazların stabilite testleri yapılıyor ve veriler eski Eschenhagen fotografik kayıtları ile karşılaştırılıyor. Ayrıca 50. yıl dönümünde tüm veri tabanı dijital hale getirilmiş ve bütün saatlik ortalama değerleri bilgisayar ortamına aktarılmıştır. Bu veri tabanı ilk iki yılın verileri güvenilir olmadığı için 1949-1996 yılları arasını kapsamaktadır. 1980 yılından sonra basımına ara verilen yıllık bültenler de 1992 yılından itibaren yeniden basılmaya baslanmıştır.
İstanbul-Kandilli Manyetik Rasathanesi 50 yıllık geçmişi ile gurur duyuyor ve geleceğe umutla bakıyor.
Stuart R.C. Malin and A. Mete Işıkara
kaynağı değiştir]
Tarihçe
Istanbul Astronomi ve Meteoroloji Rasathanesi 1911’de şehir merkezinden Kandilli’ye taşınmıştır. Kandilli’de, ilk manyetik rasatlar, rasathane müdürü Fatin Gökmen tarafından, 12 Mart 1927’de Fransadan alınmış Chasselon-Brunner manyetik teodoliti ve bir eğim ölçerle yapılmıştır. Daha sonraki rasatlar, Osman Sipahioğlu tarafından 1936-1947 yılları arasında yapılmıştır. Ancak 1947 yılından sonra sistematik manyetik rasatlar başlamıştır. Avrupa İkinci Dünya Savaşının yaralarını sararken, Türk Hükümeti ciddi bir manyetik rasathane kurmak için finansal destek verdi. Sipahioğlu ilk yöneticiydi. Sonuçlar Oslo’daki IUGG toplantısında 1948 yılında sunuldu. Bu toplantının başkanı daha sonra şöyle yazmıştır: “Sistematik ölçülere bu kadar ihtiyacımız olan bir bölgeden bu kadar mükemmel sonuçları elde etmek büyük bir haz veriyor”. Julius Bartels’da benzeri övgü ve cesaretlendirmelerde bulunmuştur.
Kandilli, şehir merkezinden 15 kilometre uzakta, Boğazın Asya tarafında, Boğaziçi’nin her iki yakasının muhteşem manzarasına sahip ağaçlık bir tepededir. 1981 yılından beri Boğaziçi Üniversitesi’nin kampüsü olan 36 hektarlık arazi, jeofizik ve astronomik disiplinleri bünyesinde barındırır. Üç ana manyetik yapılar sırasıyla; variometre binası, mutlak ölçü binası ve ofis binasıdır.
Bakırdan yapılmış çatısı olan variometre binası 14 metreye 10 metredir. Duvarlar yerel taşlardan yapılmıştır ve toprak üstünde 2 metre, yer altında 5 m yüksekliğindedir. Duvar kalınlığı 0.5 metreden 2 metreye kadar çıkar. İçeride iki ahşap odacık bulunur ve ikisi de yerin altındadır. Her biri 4.5 m genişliğinde, 7 metre uzunluğunda ve 3 metre yüksekliğindedir. Birbirlerinden 1.5 metre uzaktadırlar ve etraflarını 1 m’lik bir koridor çevreler. Üstlerinde ve altlarında 2 m’lik boşluk vardır. Odalardan birinde Askania, Eschenhagen sistemi, fotografik kayıt, diğerinde ise kısa bir süre öncesine kadar yedek La Courlar vardır. Ofisler iki katlı, yeni restore edilmiş Osmanlı tarzı bir binadadır ve rasat yerlerinden 50 m uzaktadır. Bir paleomanyetizma labaratuarı ve taşkesme odası da mevcuttur. 11 m kuzeyde bakır çatılı, ahşap mutlak ölçü binası vardır. 10 m’ye 12 m’dir ve 4m yüksekliğindedir. Mutlak ölçü aletleri seneler boyunca değişmiştir, ancak hala Askania earth-inductor, BMZ63 ve QHM 169 ve 171 mevcuttur. Ayrıca yakın bir geçmişe kadar kullanılan ELSEC PVM (H ve Z ) ve orjinal Askania (Schmidt-büyük boy) deklinometresi (D) vardır.
1947’de İstanbul nüfusu 1 milyondu ve Kandilli şehir dışında idi. Ama bugün nüfus 12 milyon ve şehir Kandilliyi çevreledi. Arazisinin büyük ve korunur oluşu manyetik kayıtların henüz kirlenmemesini sağlıyor. Gelecekte manyetik rasathanenin İznik yakınlarında yeni bir yere taşınması söz konusudur (şu anki yerinin 100 km kadar güneydoğusu). Bu bölge jeofiziksel olarak önemlidir, çünkü Kuzey Anadolu Fayının üzerinde bir sismik sesizlik bölgesidir ve bir depremin gerçekleşme ihtimali mevcuttur. Bu yüzden Enstitü burada arazi çalışmaları yürütmektedir. Bu çalışmaların bünyesinde 7 sürekli toplam alan ölçen manyetometre vardır. ayrıca 24 toplam alan tekrarlamalı ölçü noktası belirlenmiştir.
50. yılımızda Intermagnete bağlanırken, La Cour variometrelerini 2 tane 3 bileşen EDA Fluxgate (gelecekte bir tanesi İznik’e transfer edilebilir) manyetometreleriyle değiştirdik. Şu sıralar bu cihazların stabilite testleri yapılıyor ve veriler eski Eschenhagen fotografik kayıtları ile karşılaştırılıyor. Ayrıca 50. yıl dönümünde tüm veri tabanı dijital hale getirilmiş ve bütün saatlik ortalama değerleri bilgisayar ortamına aktarılmıştır. Bu veri tabanı ilk iki yılın verileri güvenilir olmadığı için 1949-1996 yılları arasını kapsamaktadır. 1980 yılından sonra basımına ara verilen yıllık bültenler de 1992 yılından itibaren yeniden basılmaya baslanmıştır.
İstanbul-Kandilli Manyetik Rasathanesi 50 yıllık geçmişi ile gurur duyuyor ve geleceğe umutla bakıyor.
Stuart R.C. Malin and A. Mete Işıkara
Kandilli Rasathanesi, kampüsünde yer alan aşağıdaki bölümler, laboratuvarlar ve diğer tesislerden oluşmaktadır:
Bölümler
Laboratuvarlar
Diğer tesisler
Ayrıca aşağıdaki merkezler kampüs dışındaki gözlemevi tarafından işletilmektedir:
- Belbaşı Nükleer Test İzleme Merkezi (eski adıyla Belbaşı Sismik Araştırma İstasyonu), (Belbaşı, Ankara)
- İznik Deprem Zararlarını Azaltma Merkezi, (İznik, Bursa)