islamiyete göre cinsel ilişki / İran Kürtleri ( Tarihli Sovyet Raporuna Göre) | TRDizin

Islamiyete Göre Cinsel Ilişki

islamiyete göre cinsel ilişki

Neden Deist Oldum 3

Yazan: funduszeue.info

Neden deist oldum?, deizm nedir, deist, müslümandım, dinler, Tanrının dini yoktur, bana göre Tanrı, Yaratıcı, deizm, mizah, inancımı sorguladım, körü körüne inanmak, din olmasaydı, iyilik, inanç,

Haculaaar, hocalaaar, papazlaaar, rahüpleeer, inananlaaar, az inananlaaaar, psikoya bağlamuşlaaar, şamanlaaar, yahudüleeer, falanlaaar fülanlaaar, öncelikle belirtmek isterim ki bu yazıyı yazma sebebim size laf sokmak, sizden nasihat almak, din kültürü ve ahlak dersi almak yada diğer fesat antin kuntin şeyleri yapmak değildir. Sadece kendi hikayemi, içsel çatışmalarımı ve değişimimi anlatmaktır; günaha giriyosam giren çıkan bana sonuçta :) Tabi yaşadığımız ülkede çoğunluk müslüman olduğundan ve yetiştiğim aile de bu inanca sahip olduğundan yazacaklarımın gidipte peynire tapanlar hakkında olmasını beklemek garip olur. Fakat ben yinede biçok şeye değineceğim. Aslında bu yazıyı yazmaya başlayarak hata ettiğimi biliyorum çünkü bizim insanımız iki şeyi çok sever "Ağzından dini düşürmeyeni", bide "mazlum edebiyatını". Fakat kendimden ödün verecek değilim, bunu da yazıyor olma sebebim aslında biraz deşarj olmak, birazda yaşadıklarımı yaşayanlara yalnız olmadıklarını göstermek :)

doğumlu biri olarak dinden sıyrılma yaşım 25 denebilir. Yani mevzulara bu yaşlarda ayıldım. Bu yüzden de aklım başıma 10 yaşımda geldi desem, 25 yaşıma kadar geçen 15 yılı tamamen zarardan sayıyo, boşa geçirilmiş, kandırılmış hissediyorum. Normalde her ramazan orucumu full tutar, mission complete yapardım. Cumalara gider, ara sıra 5 vakit namazlardan bazılarını da kılardım (sık olmamakla birlikte).Dinimi sorgulamam aslında tamamen yaşayıp yaşamakta olduklarım, dünyaya bakışım ve aile içi boktan durumlar sayesinde başladı (iyi ki de başladı babasını satayım).

Mike Tyson'ı düşün, karşısına da Kasımpaşa'lı Pakizeyi koy ve ortaya çıkacak kavgayı, curcunayı hayal et, işte çocukluğumdan beri öyle bi dalaşmanın içindeyim ki kafam olmuş Minotaur kafası. Bu ve diğer tüm zor zamanlarımda dua edip bişeylerin düzelmesini istedim yıllarca. Çok uzuuun yıllar, bilbo yüzüğü çaldığından beri diyelim biz ona. Neyse efem, öncelikle ardı ardına aparkatlar yemeye başladım:
- Allahım nolur bize huzur ver, aileme huzur ver dedim, işler dahada kötüye gitti, eskisinden de beter oldu yıllar geçtikçe seviye atladı resmen.
- Allahım nolur şu işlerim iyi gitsin dedim, 2 güne kalmadı kapının önüne koydular.
Tabi diğer yandan da nasıl daha iyi müslüman olurum diye uğraşıp Allaha yaklaşmaya çalışırken, bazı şeyleri fark edip, dini sorgulamaya başlarken buldum kendimi.
Yıllarca dikkat ettim, kimseye kötülük yapmasam da, dua etsem de hiç bişey değişmedi ve burada aklıma George Carlin geldi, "hiçbişey değişmeyecekse dua etmenin ne anlamı var ki?".Hatta öyle hissediyodumki son yıllarda, "Tanrım ne olur meteor düşmesin"diye dua etsem evimizin çatısına devasa boyutlarda taş düşücek de altında kalıcam diye korkar oldum. Tabi burada da klasik inanç sistemi giriyodu devreye "seni test ediyo, hayırlı olan bu demek ki, şükret, falan filan inter milan"

Ben önceleri ateistlere, deistlere yada müslüman olmayan herkese karşı internette yardırıyodum diyebilirim; yani biri din aleyhine bir şey dese ona demediğimi bırakmazdım yada "aptal bu" der küçümseyerek bakardım. Şuan bana atılmakta olan bol küfür ve hakaretli yorumlardaki inançlı tiplerden biriydim yani eskiden bende. İnancımı sorgulamaya başladığımda aslında kendimin bile bunu düşünmeye, sorgulamaya totosu yemiyodu diyebilirim :) O yüzden çevrenizdeki bi çok insandan duyduğunuz şu cümlelerle geçiştiriyodum kuşkularımı "yok ya o öyle demek istememiştir" , "o ayet yada hadisin öyle olduğuna inanmıyorum" ve diğer türevleri. Kendimi sorgulamam, içine düştüğüm koca boşluktan çıkmam yıl kadar sürdü, düşünmek ve araştırmaktan uykusuz kaldım çok uzun zaman. Aslında sorguladıkça ve sorgulamaktan korkmadıkça bazı şeyleri daha kolay fark edip korkuyu bi kenara bıraktım.

Hocalara baktığımda hepsinin farklı konuştuğunu görüyodum, buda "o apaçık bi kitaptır"ayeti hakkında ister istemez düşünmeye itiyodu beni. Apaçık bi kitap ama bu işe yıllarını vermiş din alimleri bile sürekli tartışma içindeler, biri A diyo biri B, apaçık bi kitapsa daha bu adamlar bile anlayamıyoken bizlerin onu doğru anlayabilmesi beklenebilir mi? Apaçık bi kitap ama en iyi araplar bilir :) Hatta tam olarak anlayabilmek için günümüz arapçası bile yeterli değil.

Neyse ne, sonra cebimdeki 3 kuruşlarla günlerce kevaşe gibi yaşayıp hayatımı sürdürmeye çalışırken b-k gibi paranın içinde harlem dansı yapanları, audisi ile kornaya basıp "kenaraya kaysana ulen"diyip jaka satanları, milyon dolarlık evlerde g-tünü devirip hiçbişey yapmadan yat kalk yapanları, yani durumları çok daha iyi olanları fark ettim. Burada b-ktan bişeyler dönüyodu. Eşitlik neredeydi!
"İstediğine verir istediğine vermez", "böylesi daha hayırlı demek ki", "parası vardır ama mutsuzdur belki (he yav he, her parası olan mutsuz zaten klasik fakir edebiyatı)" gibi sözlerle avunmak yeterli gelmiyodu bana. Eşit olarak salınmadıysak eğer bu dünyaya, bu kadar uçuk farklılıkların arasında, bu adamların b-kunu temizleyerek yaşamanın neresi mantıklı ve adaletliydi ki

Bi ara özellikle çevremi sentezliyim dedim, hani kim nasıl, kim napıyo, belki acabalardan falan kurtulurum, evime gidip "Nolur beni cehenneme atmaaa"diye korkuyla yalvarırım diye (ama o merhametlidir).Neyse, herkesi güzelce bi süzmeye başladım (gözleriyle yemek anlamında değil); dedikodu yapanlar, namazdan çıkıp g-te bakanlar (herkes öyle demiyorum), gösteriş yapanlar, ibadetle bile ego tatmini yapanlar, şovmenler, fesatlar, arkandan konuşanlar vs Ahlak'ın dinle olmayacağını hep düşünürdüm zaten, fakat bazı şeyleri görüp yaşadıkça iyice kesinleştirmiş oldum. İnanınca otomatikman insana ahlak download edilip yüklenmesi saçma olurdu zaten. Tamam insanlar 4/4lük değildir, fakat bu insanların yinede bizlerden farklı, daha iyisi olması gerekmez miydi?

Akabinde Filistin'de ölen müslümanlara, Suriye'de katledilen insanlara ve Afganistan'daki zulümlere döndü gözüm (intihar saldırısı yapan, tekbirle kafa kesen mübarekler de gözüme çarpmıyo değildi; tabi onlar müslüman değildir canım, bunlar hep Amerikanın oyunları).Ne zaman baksam ölüyolarda ölüyolar, ölüyolarda ölüyolar, başları sürekli belada, bomba, kurşun, kan,ezilme, bezgin bi hayat (onlar için üzülmediğimi düşünmeyin, vicdan sahibiyim).
Peki bu yüzbinlerce insanın hiçbiri mi dua etmiyodu, hiçbiri mi doğru insan değildi lan? Birinin bile duası kabul olmadı mı katliamların durması için. Eğer bunca müslümanın duası bile işe yaramıyosa ne anlamı vardı Tanrıya dua etmenin? Havaya, karaya, dağa taşa yada herhangi bişeye dua etsen sonuç yine aynı olacaktı, loto oynamak gibi. Eğer gönderdiği dine inananları kollayan bi Tanrı varsa, onun insanları hiçte umursamadığını, geriye yaslanıp bişeyler çizerek bizi izleyip eğlendiğini düşünmeye başlamıştım artık.

deist, deizm, deizm nedir, din, din olmasaydı, dinler, inancımı sorguladım, inanç, islamiyet, körü körüne inanmak, mizah, müslüman, Neden deist oldum?, safsata, Tanrının dini yoktur, Yaratıcı,

Düşündükçe daha birsürü şey dank ediyodu kafama. Mesela doğduğun yerin önemi. En basiti Türkiye'nin %99u müslüman diyorlar dimi (biraz abartı ama olsun), şimdi sıkıntı şurada. %99u müslüman bi ülkede doğduktan sonra Hristiyan olma ihtimalin % kaçtır? %2 mi?
Ne alaka falan diyen varsa kendini camdan aşağı atsın, bal gibide alakası var. Doğup büyüdüğün kültür, daha küçükken sana anlatılan ve inandırılan ve ülkede egemen olan din. Doğal olarak senin bu kadar kalabalığın ve kafası doldurulmuşluğun içinde başka dini seçmen yada sorgulaman düşünülemez bile; çünkü seninki hak din, onlarınki ise yalan dolan dini.
Halbuki Hindistan'da doğmuş olsaydın sana ufakken "söyle bakıyım oğlum: Allah!" demeyeceklerdi, çocukluk hayatın boyunca bu cümledeki Allah yerine sana "Krishna" dedirteceklerdi. Yani o inançla, doğuştan Hindu olarak büyüyecektin.
Malta adasında doğmuş olsaydın orada sonradan müslüman olma olasılığın kaçtı? Bişey diyim mi, aynı, yine %2 falan, hatta dahada düşük. Çünkü oradanın da kültürü ve toplumsal yapısı, din sistemi kendi elindeki insanları tutacak şekilde sürmekte. He şöyle diyebilirsiniz (nasılsa benim tuzum kuru hesabı),"iyide kardeşim, göz var, ağız var, okusalardı da inansalardı".Çakaaal :) Tabiiii yaa tabiii, adamında işi gücü yoktu birden bire senin inancına merak saracaktı dimi :)
Niye sen hiç diğer dinlerin kutsal kitaplarını okudun mu? "Olur mu canım ne gerek var ben inanıyorum zaten".Lan iyide onlarda inanıyo zaten, sıkıntı orda; durduk yere neden gelipte senin dinini incelesin adam. Onlara görede onların dini doğru. Herkese göre kendi dini hak din zaten, sadece bizimkilere göre değil yani :) Houston'da doğan birinin barda birasını tokuşturup pazar günleri günah çıkartmaya gitmesi onlara göre doğru sana göre yanlış.

Sürekli merhametli olduğunu söylerken bi yandan da beni ateşlerin içinde kebap yapacağını ve çeşitli acılarla bunu süsleyeceğini anlatan, kendisinin ibadetimize ihtiyacı olmadığını söyleyen ama her duada onu yücelten, öven sözlerin bulunduğu bi Tanrı / Yaratıcı inancı kafama yatmıyodu. Eğer bir Tanrı varsa ve dinleri microsoft'un yeni windows sürümlerini çıkarttığı gibi piyasaya sürüyosa, burada arada kalan insanlar ne olacak? Onların suçu ne :) ? Tıpkı windows 10 çıktığında windows XP kullanan herkesin gidip onu alamamış olması gibi.
Fakat hayır, bir din çıkıyor, kitabı iniyor, sonra tekrardan yeni din ve yeni kitap geliyor, neden? İstese tek seferde tek din ve tek kitap işini yapamaz mıydı çünkü ne istese hemen yapabildiğine inanılıyor; neden insanları bunca şeylerle uğraştırdı, din savaşlarının ve çatışmaların içinde kan akıtmalarına sebep oldu? Savaş ve ölüm eğlenceli miydi? Tanrının dini olmazdı bana göre; bunları da aklım hiç almıyo, hiç mantıklı gelmiyodu.

Sonrasında huri akımı başladı birdenbire, maşallah. Tüm hocalar hurilerden bahseder oldular, taki cennette gidecek adamın tenasül huzuvlarına (pipiler), 1 adama 75 huri verileceğine kadar. Bu ise zaten inanmama yoluna girmiş olan beni bayır aşağı yuvarlayıp ivme kazandıran şeydi. Dünyada günah ama orada serbest miydi? Hemde 75 huriyle? Enteresan, çok enteresan, bayağı bi enteresan

Türkçe mealleri okuyunca bazı şeylerin değişeceğini sandım ama ayetlerde ise beynimi keşküle çeviren, gece 4 lere kadar araştırıp okumaktan bilgisayar ekranında mala bağlamama sebep olan şeyler vardı (yine o apaçık bir kitaptır ayeti geliyodu aklıma, çünkü çelişkide kaldığım her ayet hakkında farklı farklı, apaçık olmayan görüşler vardı).
En basiti Enam de "Allahtan başkasına tapanlara sövmeyin" diye emredilirken, Araf, Furkan, Tevbe, Bakara, Maide, Cuma-5, Araf gibi ayetlerde farklı inançda olanlar ve inanmayanlara "hayvan, hayvandan daha aşağı, eşek, köpek, domuz, pislik, maymun"gibi sövülüyodu. Burada aklıma bazı sorular geliyodu:
1) Tanrı sövebilir miydi?
2) Sövmeyin diyip sövmesi çelişki değil miydi?
Savaşta ele geçirilen kadının ganimet sayılması ise başka bi karışıklıktı. Yine kendimi teselli edememiştim.

Çocukluğumdan beri aklıma en çok takılan şeylerden biride şeytandı. Çoğu dinde olduğu gibi insanları cehenneme götürmek için görevlendirilmiş, bizimle makara kukara yapıp, oynamasına, aklımızı çelmesine izin verilmiş, bariz bizden daha üstün bi varlık :) Hayat zaten yeterince zordu, neden bize karşı birde şeytan denen düşman yaratıldı ki, bunun için teşekkür mü etmeli bilemedim. Bana sorarsanız şeytan diye bişey yok, asıl şeytan her haltı yiyip "şeytana uydum" diyip suçu şeytana atarak kurtulmaya çalışan insanlar

Dinlere şöyle bi baktığımda çoğu dinde diğer dinlere karşı düşmanlık beslendiği aşikardı. En basiti Noel bayramı gelirken Kadıköy'deki camiye yazılan "Ey iman edenler, yahudi ve hristiyanları dost edinmeyin. Onlar birbirlerinin dostlarıdır, sizden kim onları dost edinirse kuşkusuz o da onlardandır"ayeti gibi, yada musevilere göre müslüman öldürmenin günahı olmaması gibi diyelim. Yani aslında hepsi insanları bölüp birbirlerine karşı düşmanca şeyler beslemelerine sebep oluyor.
Fakat insanımız böyle işte, yabancı uyruklu birine aşık olunca, yada cüppeli Ahmet gibi fenomen olup tvlerde çıkmaya başlayınca "nolcak canım o ayet öyle demek istemiyo, evine girer çıkarım ziyarete giderim ne olcak" tarzında kıvırırlar. Halbuki ayet çok açık, dost edinmeyin diyo. Herkesin dininde ve kitabında buna benzer söylemler var. Bu da = bölünmüşlük, zamanla düşmanlaşma, savaş, kan, ölüm, bomba ve gözü yaşlı anne-çocuk demekti

Fakat dediğim gibi herkes işine geldiği gibi anlıyo dinini, kendine göre çekip çeviriyo :) En basiti şuan İran'daki, Suriye'deki müslümanlarla ülkemizdekilerin çoğu birbirinden çok farklıdır. Onlarda yüzü, bacağının ucu göründü diye kadına kezzap atar, değersiz köpekmiş gibi davranırlar, bizde yapılmaz. Adam asarlar, göze göz, dişe diş usulü kol bacak keserler (şeriat kanunları), bizde uygulanmaz. Çünkü toplum ne şekilde geldiyse ve gelenekleri kültürel yapısı neye yön veriyosa inançlarıda ister istemez ona göre değişmeye, şekillenmeye başlıyor. Dinin herkes tarafından bu kadar farklı anlaşılıp yaşanması bile aradığım biçok sorunun cevabıydı aslında.

Neden deist olduğuma gelirsek en büyük sebebi bir yaratıcının varlığına inanıyorolmamdır. Fakat bu yaratan nedir, nasıl bişeydir, yüce bir varlık mıdır, saf enerji midir, yada aklımın alamayacağı bişey midir onu bilemem (ki buda aklımın almadığının göstergesidir).
Fakat yaratan bi güce inanıyorum diye "sınav için dünyaya geldik"klişesine takılamam, bu mudur yani, bunca şey sınav için mi. Yani yaratanın canı sıkılmış demiş ki "du bakam, insanlar yaratayım, şuraya da az dağ koyayım, azda suuuu, heh tamam, şimdi şeytanıda salayım orayaaa, oda tamaaam, azıcıkta felaket falan ekleyeyim update çıkartıp, şu karşıki dağlara da biraz cenderme ekleyeyim, oda tamamdır. Aklıma bir fikir geldi: İnsanları neden sınava tabii tutmuyorum?" Neden sınava tabi tutulalım durduk yere? E hal böyleyse bizi yaratmaması bizim için çok daha iyiydi :)

İyilik kavramı üzerinde de bolca düşünmeme neden oldu. Cüppelinin de dediği gibi "bu kadar müslüman nasıl duruyo sanıyosun, bunca korkutan ayet, hadis olmasa nası başa çıkacaz? (cehennemler, kalbe kadar yakan hiç durmayan, normal ateşten bilmem kaç kat güçlü ateş, funduszeue.info ateş topu fırlatan eden zebaniler falan)".Hatta birisi diğerine kötü bişey yapsa, ne derler genelde "sende hiç mi Allah korkusu yok?".İnsanın iyi olması için cehennemden yada Tanrıdan / Yaratıcıdan korkması mı gerekir? Bu durumda samimi iyilikten, gerçek ahlaktan bahsedilebilir mi? Hiç zannetmiyorum. Korktuğu için sevmek, bişeylerden korktuğu için iyi olmak yerine iyi olmak için iyi olurum ben. Mecburiyet hissettiğimden değil, iyi olmayı daha mantıklı ve insancıl bulduğum için iyi olurum; huriler yada nuriler alacağım diye de iyi olamam. Bence iyilik dediğin şey, saf olmalı, içten gelmelidir. Keza ahlakta dinlerle gelmez insana, inanana gökten ilahi bi güç tarafından ahlak yüklenmez. Hayvana, insana tecavüz etmenin, şiddetin ve birçok kötü şeyin ahlaksızlık olduğunu kavramam için bana bir din gönderilmesine gerek yok.

Yazımı bitirirken belirtmek isterim ki tüm inançlara, farklı dinlere sahip herkese saygım var, ama onların bana duyduğu saygı kadar var. Sanal ortamda bize ağıza alınmayacak küfürler yağdıran yada inancım değişti diye beni yok sayan insan benden değil saygı, neticemi bile göremez. Bunun dışında herkesin inanma özgürlüğüne saygım var, zaten en başta kendi ailem ve sevdiğim insanların çoğu müslüman, yani neden ve niye onlara karşı olayım ki? Benim derdim insanların ibadetleri yada inançları ile değil, inançlarının başka insanların hayatına müdahale edip etmemesi, başkalarının hayatını karartıp karartmaması ile.
Keşke dinler hiç olmasaydı, böylece binlerce yıldır insanlar ölmez, gruplaşmazlardı
Böylece neden deist olduğumu anlatmış oldum (siteye uğrayan mı var babasını satayım? Zaten kişi uğruyodu, şimdi bu yazıdan sonra alınganlık gösterip kimse gelmez artık:)).O değilde sırtım çürüdü, parmaklarım gemlik zeytini gibi oldu, bu ne lan yaz yaz bitmedi, vay sakalıma, vay posedionun bişeyleri adına, bu ne ya öldüm öldümmm, kısalta kısalta yazdım yinede kafam kadar yazı oldu Aranızdan kaçarken sizlere sevdiğim bi sözle veda ediyorum (nan okuyan yoktur ya buraya kadar, neyse):

&#;Benim ülkem dünyadır, tüm insanlar benim kardeşimdir, iyiyi ve doğruyu yapmak benim dinimdir.&#;
Thomas Paine

Yazının diğer serilerini okumak isteyenler aşağıdaki bağlantılara tıklayabilir:

Neden Deist Oldum 2

TürФ DünвКsı BТХРОХОr ГТrЯОsТ: GönüХ SЮХЭКnХКrı BЮХЮşmКsı AВDEMİR, нгРür KКsım (қ0Қ4). “Kutadgu BТХТРĶНО DТХО GОХОn İФЭТНКr”. Türk Dünyası Bilgeler Zirvesi: Gönül Sultanları Buluşması. 28 Mayıs EsФТşОСТr қ0Қ3 TürФ DünвКsı KüХЭür BКşФОnЭТ AУКnsı (TDKB). EsФТşОСТr, ss 40 (funduszeue.info). нгРür KКsım AВDEMİR* KUTADGU BİLİG’DE DİLE GELEN İKTİDAR “Bak doğan ölür, ondan eser olarak söz kalır; Sözünü iyi söylersen ölümsüz olursun.” Yusuf Has Hacib “Ölümlüler, dilin konuşması içinde yaşarlar. Dil konuşur.” Martin Heidegger Giriş D ТХТn вКşКm ОЯrОnТnТ НТХЛТХРТsТ НОğТХ, НТХТn ЛОsХОnmОФЭО olduğЮ ФüХЭür КЭmosПОrТ sКğХКmКФЭКНır. BЮ ЛКğХКmНК ЛКşЭК НТХ вКНТРсrХКrımıг oХmКФ üгОrО СОr ЭürХü НТХsОХ ЯОrТ üгОrТnНО ФüХЭürОХ ЛКğХКmı ТхОrТsТnНО önМОХТФХО mОЭnТn ТхОrТğО вönОХТФ РОrхОФХОşЭТrТХОМОФ oХКn хКХışmКХКr, ФüХЭür ОЯrОnТn öгОХХТФХОrТnТ ЯО ТşХОЯsОХ НТl birimlerini ortaya koyabilecektir. Aksi takdirde dil вКНТРсrХКrımıг КnМКФ dil bilgisel mekanik sistemler evreni olarak КХРıХКnКЛТХОМОФЭТr ФТ ЛЮ НЮrЮmЮn, ТХРТХТ ОsОrХОrТn nТЭОХТğТnТn orЭКвК ФonЮХКЛТХmОsТ ЯО ЭopХЮmЮn ФüХЭürОХ НОЯКmХıХığının sКğХКnКЛТХmОsТ КНınК ОnРОХ oХЮşЭЮrКЛТХОМОğТ ЛОХТrЭТХОЛТХТr. BЮ ЛКğХКmНК НТХsОХ ürОЭТmХОrҲ öгОХНО ürОЭТmТn РОrхОФХОşЭТrТХНТğТ ЭopХЮmЮn, РОnОХНО ТsО ТnsКnХığın НüşünsОХ РОХТşТmТ ЯО ОЯrОn КХРısı ТхТn ЭОmОХ ЯОrТ ЭКЛКnı öгОХХТğТ ЭКşımКФЭКНır. MОЭТnХОrТn ТхОrТФХОrТnО вönОХТФ хöгümХОmОХОrНО sığХıФЭКn ЯО ЭОФrКr РТrНКЛınНКn ФЮrЭЮХКЛТХmОnТn вoХЮnЮn ТsО хКğНКş ПОХsОПТ НТsТpХТnХОrТ ФЮХХКnmКФЭКn РОхmОФЭОНТr. BЮ НТsТpХТnХОr ТхОrТsТnНО “Kültür felsefesi, insani insan toplumu ve insanlık ile ilgili her şeyi konu edinmesiyle konuları sınırlanmış diğer felsefe disiplinlerinden hem ayrılan hem de bu disiplinlerin tümünü kucaklayan bir özel konuma sahiptir. Çünkü onun konusu olan ‘kültür’, özel felsefe * Doх. Dr. PКmЮФФКХО оnТЯОrsТЭОsТ. EsФТşОСТr қ0Қ3 TürФ DünвКsı KüХЭür BКşФОnЭТ AУКnsı disiplinlerinin konuları olan dil, din, bilim, teknik, sanat, ahlak, devlet, siyaset, estetik vd. bir dizi fenomenden oluşur (нгХОm қ00ү: Қ5қ).”29 кКХışmКНК, ЛОХТrЭТХОn РОrОФхОХОrНОn СКrОФОЭХО ФüХЭür tarihimiгТn önОmХТ ЛТr mОЭnТ oХКn KЮЭКНРЮ BТХТРĶТn НТХТnНОn СКrОФОЭХО ОsОrТn ТхОrТğТ ПОХsОПТ ЛКğХКmНК ТФЭТНКr ФКЯrКmınК вönОХТФ ТnМОХОnmТş ЯО НОğОrХОnНТrТХmТşЭТr. “Karahanlılar adı ile araştırmalara konu olan ve hafızalarda bu isimle yer edinen Türk Hakanlığı, İslam’ı kabul eden ilk Türk devleti olmakla, her alanda büyük değişimlerin yaşandığı bir dönemi yansıtmaktadır (HЮnФКn қ0ҚҚ: 57).” GОrОФ ЛöвХОsТ ЛТr РОхТş НönОmТ öгОХХТğТnТ ЛКrınНırmКsı, РОrОФsО СüФümНКrК önОrТХОrНО ЛЮХЮnmКФ КmКМıвХК вКгıХmış sТвКsОЭnКmО ОНОЛТ Эürünün ТХФ örnОğТ oХmКsı, KЮЭКНРЮ BТХТРĶТn önОmТnТ ЯО НОğОrТnТ РüхХОnНТrmОФЭОНТr. EsОrНО “Birbirleriyle çok sıkı bağlı olan birey, toplum ve devlet hayatının ideal bir şekilde düzenlenmesi için gereken anlayış, bilgi ve erdemlerin ne olduğu; bunların ne şekilde elde edileceği ve nasıl kullanılacağı üzerine duran şair-düşünür, bununla kendi devrinde gündelik hayatın üstüne yükselenlerin düşüncelerine tercüman olmuştur. O, birçoklarının ısrarla iddia ettiği gibi, iyi olmaları için mevki sahiplerine tatsız mecazlarla ahlak dersi veren kuru bir öğütçü değildir. Yusuf bu eseriyle insan hayatının anlamını çözümleyen ve onun toplumun, dolayısıyla da devletin içindeki görevini saptayan bir felsefe, bir hayat felsefesi sistemi kurmuştur (Arat ).” KЮЭКНРЮ BТХТР, ЛОХТrЭТХmТş oХКn öгОХХТФХОrТnНОn НoХКвı TürФТвОĶНОФТ ЯО вЮrЭ НışınНКФТ pОФ хoФ ЛТХТm ТnsКnının üгОrТnНО хКХışЭığı НОğОrХТ, öгРün ЛТr ЯОrТ ЭКЛКnı nТЭОХТğТnНОНТr. EsОrТn dil bilgisel öгОХХТФХОrТnТn вКnınНК ТхОrТğТnО вönОХТФ НО önОmХТ хКХışmКХКr вКpıХmışЭır. FОХsОПО, sosвoХoУТ, ТХКСТвКЭ, ЭКrТС, НТХЛТХТm КХКnХКrınНК РОrхОФХОşЭТrТХmТş oХКn ЛЮ хКХışmКХКr, TürФ ФüХЭür ЯКrХığının ЛЮ РüгТНО ОsОrТnТn Квrı ЛТr вönünün orЭКвК хıФКrıХmКsınК вКrНımМı oХmЮşЭЮr. EsОrНО, СüФümНКrК вönОХТФ önОrТХОr, sКХЭ НОЯХОЭ вönОЭТmТ ТХО sınırХı НОğТХНТr. TopХЮmsКХ вКşКmın СОr КХКnınК ТХТşФТn oХКn önОrТХОr, ЛТr КnХКmНК ЭopХЮmЮn РОnОХТnНО ЛОХТrХТ НüгОnХОmОХОr РОrхОФХОşЭТrТХmОНОn НОЯХОЭ вКpısınНК НüгОnХОmОХОrО РТНТХmОsТnТn ЮвРЮn oХmКвКМКğını, НoХКвısıвХК ТФЭТНКrın sКХЭ НОЯХОЭ ТХО sınırХı oХmКНığını ТПКНО ОЭmОФЭОНТr. BЮ nОНОnХО, ОsОr üгОrТnО РОrхОФХОşЭТrОМОğТmТг ТnМОХОmО ЯО НОğОrХОnНТrmОНО, ЭopХЮmЮn ФüХЭür ОЯrОnТ ТхОrТsТnНО söвХОmХО şОФТХХОnОn ТФЭТНКr ТХТşФТХОrТ, ТФЭТНКrın СКвКЭın СОr КХКnınНК СüФüm TürФ DünвКsı BТХРОХОr ГТrЯОsТ: GönüХ SЮХЭКnХКrı BЮХЮşmКsı sürНüğünü önО sürОn FrКnsıг Нüşünür MТМСОХ FoЮМКЮХЭĶnЮn РörüşХОrТnНОn вКrКrХКnıХКrКФ НОğОrХОnНТrТХmОвО хКХışıХmışЭır. BöвХОХТФХО ЛТr НТХ mОЭnТ, НТХЛТХТmТn ЯО ПОХsОПОnТn ФОsТşТm ОЯrОnТnНОФТ, НТsТpХТnХОr КrКsı ЛТХТmsОХ вönЭОmХОrХО хöгümХОmОвО хКХışıХmışЭır. кöгümХОmОХОrНО вüгОвsОХ ЛТr ТПКНОвХО “Рüх müМКНОХОsТ” oХКrКФ ЭКnımХКnКЛТХОМОФ ТФЭТНКr ФКЯrКmı КrКМıХığıвХК, KЮЭКНРЮ BТХТРĶТn КnХКm ОЯrОnТnНО РüМО sКСТp ЮnsЮrХКr ТХО ЛЮnХКrın sınırХКrı (хКЭışmК ЯО хКФışmК КХКnХКrı Яs.) НОğОrХОnНТrТХmТş oХmКФЭКНır. BОХТrХОnОn öгОХХТФХОr ЯО НОğОrХОnНТrmОХОrТ ТsО KЮЭКНРЮ BТХТРĶТn oХЮşЮmЮnНКФТ öгРün ЭКrТСsОХ ЯО ФüХЭürОХ ЛКğХКmınК НКвКХı oХКrКФ ТşХОЭТХmТşЭТr. BöвХОХТФХО НТХsОХ ürОЭТmХОrТn ТхОrТğТnО вönОХТФ oХКrКФ ПОХsОПь НКвКnКХКr КrКМıХığıвХК ЛКrınНırНıФХКrı öгРün НОğОrТ, KЮЭКНРЮ BТХТР öгОХТnНО örnОФХОnНТrТХmОвО хКХışıХmışЭır. Bulgu ve Değerlendirme: “İlk kez vasiyette bulunan ve ilk kez öğüt veren şair (Yavuz қ 35ү).” oХКn ВЮsЮП HКs HКМТЛ, ЛОХТrЭТХОn öğrОЭТМТ öгОХХТğТ НoХКвısıвХК ОsОrТnНО КnХКşıХır, НЮrЮ ЛТr TürФхО ЛırКФКrКФ ОsОrТnТn гКmКnК СüФmОЭmОsТnО ЯО mЮЭХЮХЮФ ЯОrОn ЛТХРТnТn BОnРü ТФЭТНКrınК НТХТвХО гОmТn СКгırХКmışЭır. “Yusuf kelime içinde Arapça, 86 da Farsça kelimeye yer vermiştir (ВКЯЮг қ00Ұ: Қ45).” BЮ НЮrЮmНК, SОХхЮФХЮ ЯО GКгnО DОЯХОЭХОrТnТn КФsТnО TürФ HКФКnХığı (KКrКСКnХıХКr) НönОmТnНО TürФхОĶnТn rОsmь НТХ oХmКsının НК pКвı ЯКrНır. EsОrТn НТХТnТn, ЛТХРТnТn КФЭКrımınК ЯО вКвРınХКşmКsınК СТгmОЭ ОЭmОsТ вönüвХО iktidar kavramı ТХО НoğrЮНКn ТХТşФТsТ ЛЮХЮnmКФЭКНır. AnХКşıХırХıФ, ЛТr НТХ üгОrТnО ЛТвoТФЭТНКr nТЭОХТğТ ЭКşıвКn sığ öгОХХТФЭОФТ ЮnsЮrХКrК ОğТХТm РösЭОrОn СКХФı НК вönХОnНТrТХОbilecektir. Nitekim BКЭı sТвКsОЭТnНО önОmХТ ЛТr sЭrКЭОУТФ НОğОr ЭКşıвКn ЛТвoТФЭТНКr, sТвКsКХХКşКn ЭıЛЛь söвХОmНОn НО вКrКrХКnКrКФ ЛОНОn üгОrТnНОn ТnsКnın ЭОmОХ вКşКm oХКnКФХКrını ЛТХРТвО НКвКХı oХКrКФ НüгОnХОmОФЭОНТr. FoЮМКЮХЭĶnЮn ТФЭТНКr ПОХsОПОsТnТ, öгРür öгnОвО НКвКnНırmКsının pКrКХОХТnНО, KЮЭКНРЮ BТХТРĶНО НО öгРür öгnОnТn ФОnНТ rıгКsıвХК, ЛТХРТ КrКМıХığıвХК ТФЭТНКrК ЭКЛТ oХКЛТХОМОğТnТ ЛОХТrЭОЛТХТrТг. AnМКФ ВЮsЮП HКs HКМТЛĶТn söвХОmТnНО ikЭТНКrın öгРür öгnО üгОrТnНОФТ СсФТmТвОЭТnТ sКğХКвКn ЛТХРТ, ЛТвoТФЭТНКr ФЮrРЮsЮnК НКвКХı oХКrКФ ТnsКnı, ЛОНОn ЛКşЭК oХmКФ üгОrО mКННТ ЭОmОХХОrО НОğТХ, ЛТвoТФЭТНКrın СсФТmТвОЭ КХКnı НışınК ЭКşımКвК вönХОnНТrmОФЭОНТr. BЮ вönüвХО, FoЮМКЮХЭĶЮn ТФЭТНКr ПОХsОПОsТnin temel ЛОХТrХОвТМТsТ oХКn ЛТХРТ ФКЯrКmı, ЛТвoТФЭТНКr ФКЯrКmını НК şОФТХХОnНТrТrФОnҲ ЛТХРТ, KЮЭКНРЮ BТХТРĶНО, ЛТвoТФЭТНКrı РОхОrsТг ФıХmК КrКМı oХКrКФ ФonЮmХКnНırıХmışЭır ФТ ЛЮ НЮrЮm, ЛКЭı ПОХsОПОsТ ТХО TürФ ПОХsОПОsТ КrКsınНКФТ önОmХТ ЛТr onЭoХoУТФ ПКrФХıХıФ ЛОХТrЭТsТНТr. нвХО ФТ, KЮЭКНРЮ BТХТРĶНО ЛОНОnХО ТmХОnОn mКННь КХРı önМОХТğТnТn ЯО ЛОНОnsОХ СКгХКrК ОğТХТmХТ ФТşТХОrТn ТФЭТНКr ЭКrКПınНКn oХЮmХЮХКnmКsı söг ФonЮsЮ НОğТХНТr. HКЭЭК ОsОrНО, нРНüХmТşĶТn OНРЮrmЮşĶК КЯКm ТХО nКsıХ ТХТşФТ ФЮrЮХmКsı РОrОФЭТğТnТ КnХКЭЭığı ЛöХümНО ЛТr КnХКmНК ЭopХЮmsКХ sınıП Квrımının mКННь НОğТХ mКnОЯь ЮnsЮrХКrК НКвКnНığı ЛОХТrЭТХmОФЭОНТr. BЮ ЭopХЮmsКХ КХРı İsХКmТвОЭĶТn ФКЛЮХü ТХО ЛТrХТФЭО TürФ ЭopХЮmЮnНК НКСК НК ФЮЯЯОЭХОnmТşЭТr. “Daha hayatta iken, ‘heyecanlı peygamber, yerini siyasetçi ve azimle savaşan dini cemaatin başkanına bırakmasına’ rağmen Hz. Muhammed için melik veya emir gibi dünyevi unvanların kullanılmasını ona karşı bir küfür olarak nitelendirmek mümkündür. (Barthold қ 4Қ)”. DünвОЯь ЮnsЮrХКr РОХТp РОхТМТ ЯО КХНКЭıМı nТЭОХТФЭО НОğОrХОnНТrТХТrФОn, ТФЭТНКr ЭКrКПınНКn ЛЮ ЮnsЮrХКrК НüşФünХüФ, ФКхınıХmКsı РОrОФОn ЛТr öгОХХТФ oХКrКФ sЮnЮХmЮşЭЮr. EsОrНО вОr КХКn, “ФıХıФsıг ЛoХЮrХКr ФКrК Кm ЛЮНЮn/Эörü вoФ ЭoФЮ вoФ ФКЭıХmış öНün ()30 ЯО “ФКrК ФКНРЮsı ЛКrхК ФКrnı üхün/ЛЮНЮn ЭОЯşТРТ ЛКrхК ЛoРгı üхün (43қ7)31” ТПКНОХОrТ ЛТr КnХКmНК ТФЭТНКr sКСТЛТ ОrНОmХТ ЛТrОвТn ЭОmОХ öгОХХТğТҲ mКННО önМОХТФХТ КХРısı НОğТХ НО mКnОЯТ ЮnsЮrХКrК oНКФХı “ЭörО” söгМüğü ТХО ФКrşıХКnКn РОХОnОФsОХ НünвК nТгКmnКmОsТnО önМОХТФ ЯО önОm ЯОrmОsТ oХКrКk НОğОrХОnНТrТХОЛТХТr. BЮ ТПКНОХОrТn ТхОrТğТnО ФoşЮЭ oХКrКФ гОnРТnХТФ НО, ЛОНОnО НОğТХ rЮСК вönОХТФ mОЭКПТгТФ ФЮrРЮ ТхОrТsТnНО ФonЮmХКnmış ЯО 30 “AЯКm СКХФ РörРüsüг oХЮrҲ ТХТşФТХОrТnНО НО nО ЭörО nО НО ЮsЮХ ЯКrНır (ArКЭ қ).” 31 “KКrК СКХФın ФКвРısı СОp ФКrnı ТхТnНТrҲ onЮn хКХışıp НТНТnmОsТ СОp ЛoğКгı ТхТnНТr (ArКЭ қ).” TürФ DünвКsı BТХРОХОr ГТrЯОsТ: GönüХ SЮХЭКnХКrı BЮХЮşmКsı “ЭüФОХ ЛКв ЛoХКвın ЭТsО ЛОХРüХüР/ФönРüХ ЛКвХıФı ФoХ Кв ОrsТР ФüХüР(қ6Қү)32” ТПКНОsТвХО НО КхıФхК ЛОХТrЭТХmТşЭТr. DünвОЯь ЮnsЮrХКrНКn ЛТrТnО НЮвЮХКМКФ oХКn ЛКğ(ım)ХıХıФ, ЛТr ЛКşФКsınК ЛКğımХıХığı ФoşЮХХКвКМКФ ЯО ЛöвХОХТФХО ФТşТnТn вönОЭТmТnНО ЛТвoХoУТФ вКpısının СсФТm oХНЮğЮ ЛТr вКşКm КХКnı oХЮşКМКФЭır. BЮ вКşКm КХКnınНКn ФКхınıХmКsınК, ЛТвoТФЭТНКrın rОННТвОsТnО вönОХТФ ЭОХФТn, ВЮsЮП HКs HКМТЛĶТn НТХТnНО СОm ЛЮ НünвК СОm НО ФКrşı МТns ТmРОХОrТ ТХО ТПКНО ЛЮХmЮşЭЮr. AНКХОЭТn ЭОmsТХМТsТ СüФümНКr Kün ToРНı СКФФınНК, ЛЮ НünвКnın öгОХХТФХОrТ КnХКЭıХırФОn ЛТr КnХКmНК НünвОЯь, mКННь ЮnsЮrХКrın öгОХХТФХОrТ НО ТПКНО ОНТХmОФЭО ЯО Лiyoiktidar ФЮrРЮsЮnЮn üгОrТnО ТnşК ОНТХОЛТХНТğТ mКННь/РОхТМТ НünвК “bu irsel yayıg kılkı kurtga ajun/kılınçı ol kız körse yaşı uzun/ ara kılkı kız teg kılınçı silig/sevitür sunup tutsa birmez elig/seviglini sevmez keyik teg kaçar/kaçaglıka yapçur adakın kuçar/ara körse yegrür bezenip udu/ara körmedük teg kılur yir kodu/ara körse evrer yana terk yüzin/avaglar neçe tutsa birmez özin/öküş beg karıttı karımaz özi/telim beg keçürdi kesilmez sözi33 ( )” söвХОmТ ЛОХТrЭmТş oХНЮğЮmЮг ФЮrРЮвЮ örnОФХОnНТrmОФЭОНТr. KЮЭКНРЮ BТХТРĶТn ПОХsОПТ ЛКğХКmНК ТФЭТНКr ФКЯrКmı ТхОrТsТnНО НОğОrХОnНТrТХОЛТХОМОФ ЭОmОХ КnХКm oНКğı oХКn ‘ЛТХРТĶ, ПОХsОПО ЭКrТСТnНО oХНЮğЮ üгОrО ОsОrНО НО ЭОПОrrЮКЭХı ЛТr şОФТХНО НОğОrХОnНТrТХmТşЭТr. BЮ вönüвХО önМОХТФХО ОЯrОnТ КХРıХКmК КrКМı oХКrКФ РörüХОn ЛТХРТ, yorumlaвıМıХıФЭКn ЮгКФЭır. BТr ЭОşЛТС ТХО “idi yakşı aymış biliglig sözi/bu bilge sözi ol biligsiz közi34 ().” BОХТrЭТХОn ПКrФХıХığК ЯЮrРЮ вКpКn ЛЮ ТПКНОnТn Квnı гКmКnНК НoğrЮ ЛТХРТвО ЮХКşКЛТХmОnТn ОrНОmТnО РönНОrmО вКpЭığı ЛОХТrЭТХОЛТХТr. NТЭОФТm НoğrЮ ЛТХРТnТn ОЭФТnХТğТ, ОsОrТn РОnОХ nТЭОХТğТnО ЛКğХı oХКrКФ sКХЭ ЛЮ НünвК ТХО sınırХı НОğТХНТr. MЮЭХЮХЮФ ЯОrОn НoğrЮ/СКФТФТ ЛТХРТ гКmКnК СüФmОtmeli, iki НünвК ТхТn РОхОrХТ oХmКХı ЯО СКЭЭК РОхОrХТХТğТn önМОХТğТ НО ЛКФТ сХОmО НКвКХı oХmКХıНır. İsХКmь вКФХКşımК ЮвРЮn oХКn ЛЮ olumluХКmКвК РörО, ЛЮ НünвК, üгОrТnНОФТ mКННь ЮnsЮrХК ЛТrХТФЭО, ЛТrОвТ ЯО ЭopХЮmЮ 32 “TКm КnХКmıвХК гОnРТn oХmКФ ТsЭОrsОn, СТх şüpСОsТг, РönüХ гОnРТnХТğТ НТХО, Ов şКnХı вТğТЭ (ArКЭ қҰ5).” 33 “BЮ ФoМКФКrı НünвК ЯОПКsıг ЯО НönОЭ СЮвХЮНЮrҲ ОНКsı Фıг РТЛТНТr, КmК ЛКФКrsКn вКşı ЛüвüФЭür. BКгОn ОНКsı Фıг РТЛТНТr, ЭКЯırХКrı РüгОХНТr, ФОnНТnТ sОЯНТrТrҲ ПКФКЭ ЭЮЭmКФ ТsЭОНТn mТ ОХТnТ funduszeue.info sОЯmОг onНКn РОвТФ РТЛТ ФКхКrҲ ФКхКnК вКpışır, onЮn КвКğınК sКrıХır. BТr ЛКФКrsın, süsХОnТp süsХОnТp ФonЮşКrКФ КrФКnНКn ФoşКrҲ ЛТr ЛКФКrsın, РörmОгХТФЭОn РОХТr önünО ЛКФКr. BТr ЛКФКrsın вТnО вüгünü хКЛЮМКФ хОЯТrТr, nКгХКnırҲ nО ФКНКr вКФКХКmКФ ТsЭОrsОn, ФОnНТnО ОХ sürНürmОг. O хoФ ЛОвХОrТ вКşХКnНırНı, ФОnНТsТ СТх вКşХКnmКгҲ хoФ ЛОвХОrТ РöхürЭЭü, СТх susmak bilmez (Arat Қ53).” 34 “BТХРТХТ хoФ ТвТ ЛТr söг söвХОmТş, ЛТХРОnТn söгü ЛТХРТsТг ТхТn Рöг oХЮr (ArКЭ қ қ6Қ).” EsФТşОСТr қ0Қ3 TürФ DünвКsı KüХЭür BКşФОnЭТ AУКnsı ТФЭТНКrМК oХЮmХЮХКnКn КsıХ СКФТФКЭЭОn ФopКrКЛТХОМОФ хОХНТrТМТХОrНТr ЯО ЛЮ НoğrЮХЭЮНКФТ ОвХОmХОr TОЯПТФ-Т İХКСТĶНОn вoФsЮn РörüХmОФЭОНТr. Eserde, OНРЮrmışĶın СüФümНКrК öğüЭ ЯОrТşТnТn КnХКЭıХНığı “Yanut birdi ođġurmış aydı ilig/bayat birsü barça tilekke elig/bu ķıvçaķ ķovı dünya kikçi ajun/neçe beg ķarıttı ķarımaz özün/sini teg telim beg keçürdi sevip/sanga ma anundı keçürgey ivip35 (Қ34).” beyitХОrТ, ЛТХРТ ФКЯrКmının şОФТХХОnНТrНТğТ, ЛОХТrХОnОn СüФümХОrТn НКвКnКğı nТЭОХТğТnНОНТr. KЮЭКНРЮ BТХТРĶНО РОхОnҲ “sevinçin süzülmiş bu đünya bütün/munı ķođ taķ bir ajunķa köre36 (қ).”, “ögüm yetmişi söz bitidim tükel/oķıġlı uķuġlı özüng ülgi al/ķayu türlüg erse yorıķıng yolung/ayu birdim azraķ bekütgil ulung/bu yol dil yolı hem bu dünya yolı/bu yolça yorı yolda azma ulı37 (Ұү).” ЯО “tünek ol bu đünya ay đünya begi/tünek içre bolmaz saķınçta öngi38 (5Қү5).” ТПКНОХОrТnНОn НО НКвКnКФ КХКrКФ ЛЮ НünвКвК вönelik sunulan bilgilerin НКСТ, КsХınНК, ЛКФТ сХОmНОФТ mЮЭХЮХЮğЮn КrКМı oХmКsı noФЭКsınНК ЛТr ТşХОЯО sКСТp oХНЮğЮnЮ ЛОХТrЭОЛТХТrТг. кünФü РОхТМТ oХКnК ТХТşФТn ЛТХРТ КХНКЭıМı, НoğrЮ oХmКвКn ЛТХРТНТr. BЮ noФЭКНК mКННО ТХО ТХРТХТ Эüm ФКгКnımХКrК вoХ РösЭОrОn ЛТХРТ ОЯrОnТ НО РОхТМТ ЯО вКnıХЭıМı oХmКФХК nТЭОХОnmТşЭТr. ГТrК ОsОrНО, sonХЮХЮğК ЯЮrРЮ вКpıХКn ЛКğХКmНК ФЮХХКnıХКn “ne kim işler erse tükelin küder/tükegli tükese inişke yanar39 (Қ)Ҳ ЯО “ölümke usanma köngül tut tirig/neçe kiç tirilse töşengü yirig40()” ТПКНОХОrТ, mКННТ ОЯrОnТn РОхТМТХТğТ ЯО КХНКЭıМıХığı вönünНО вКХın ЛТr ЮвКrı öгОХХТğТ ЭКşımКФЭКНır. TürФХОrТn İsХКm mОНОnТвОЭТnО НсСТХ oХНЮФЭКn sonrКФТ КХРı НünвКsının ЛОХТrРТnХТФ ФКгКnНığı KЮЭКНРЮ BТХТРĶТn ЛЮ ФЮrРЮsЮnЮ mОnsЮp oХЮnКn НТnь НОğОrХОrХО ТХТşФТХОnНТrmОФ РОrОФmОФЭОНТr. ГТrК НТnь НОğОrХОr, ОsОr 35 “OНРЮrmış МОЯКp ЯОrНТ, НОНТ ФТҲ Eв СüФümНКr, TКnrı СОr ТşЭО sКnК ЭОЯПТФТnТ rОПТФ ОЭsТn. BЮ ФoП ЯО Лoş НünвК хoФ ОsФТ ЛТr КХОmНТrҲ o nТМО ЛОвХОrТ вКşХКnНırНı, ФОnНТsТ вКşХКnmКг. SОnТn РТЛТ ЛТrхoФ ЛОвТ sОЯНТ ЯО sonЮnНК onХКrНКn вüг хОЯТrНТҲ şТmНТ sОnТn ТхТn СКгırХКnНı, ПКФКЭ sОnТ НО хКЛЮФ ЛırКФКМКФ (ArКЭ қ ү67).” 36 “BЮ НünвКnın СОr вКnı гОЯФХО НoХЮНЮrҲ onЮ ЛırКФ, öЭОФТ НünвКвК ЛКФ (ArКЭ қ Қ0үҰ).” 37 “AФХımın ОrНТğТ söгХОrТn СОpsТnТ вКгНım, Ов oФЮвКn ЯО КnХКвКn ТnsКn ЛЮnХКrНКn СТssО КХ. NКsıХ СКrОФОЭ ОНОМОğТnТҲ СКnРТ вoХК РТrОМОğТnТ ЛТrКг ТгКС ОЭЭТmҲ sОn ЛЮnК РörО СКrОФОЭ ОНОrОФ СКвКЭınК ОsКsХı ЛТr ЭОmОХ ФЮr. BЮnХКrНКn ЛТr НТn вoХЮ, ЛТrТ НО НünвК вoХЮНЮrҲ ЛЮ ОsКsХı вoХНКn şКşmК (ArКЭ қ Қ06Ұ).” 38 “Eв НünвК ЛОвТ, ЛЮ НünвК ЛТr гТnНКnНırҲ гТnНКnНК ОnНТşОНОn ЛКşФК ЛТr şОв ЛЮХЮnmКг (ArКЭ қ ү75).” 39 “HОr şОв ФОnНТ oХРЮnХЮğЮnЮ ЛОФХОr, ЭКm oХРЮnХЮğК ОrТşТnМО ЭОФrКr ТnТşО ЛКşХКr (Arat қ6Қ).” 40 “нХümО РКПТХ КЯХКnmК РönХünü НТrТ ЭЮЭҲ nО ФКНКr вКşКrsКn вКşК ЛТr Рün ЭoprКğК РТrОМОФsТn (ArКЭ қ 3Қ3).” TürФ DünвКsı BТХРОХОr ГТrЯОsТ: GönüХ SЮХЭКnХКrı BЮХЮşmКsı ТхОrТsТnНО ТхsОХХОşЭТrТХmТş ФüХЭür ОЯrОnТn ЭОmОХ ЮnsЮrЮ oХКrКФ ФonЮmХКnНırıХmışЭır. “İslam düşüncesinde bilginin önemsenmesinin en önemli nedeni, bilgi ile iman arasındaki doğrudan bağlantıdır. İnsan hakikate bilgi aracılığıyla yaklaştığından, bilgisi derinleşen kişilerin imanlarının güçlü olacağı ve diğer insanlardan daha fazla Tanrı’ya yaklaşacaklarına inanılmıştır (BıхКФ қ00Ұ: Қ3Ұ).” BЮ НoğrЮХЭЮНК KЮЭКНРЮ BТХТРĶНО, önМОХТФХО ЛТХРТ sКСТЛТ (РörОn РöгО sКhip) olarak bir КşКmК ТХОrХОвОn ФТşТ(ХОr) КrНınНКn НoğrЮ ЛТХРТвО ЮХКşmКХКrı ЯО onЮ ЭКЭЛТФ ОЭmОХОrТ öХüsünНО ОrНОmХТ ЛТrОr mümТn oХКrКФ ТФЭТНКr sКСТЛТ olabilmektedir. FОХsОПь ЛТr ТmРО oХКrКФ НК ФЮХХКnıХНığı üгОrО, РünХüФ СКвКЭЭКФТ pКsЭorКХ ФЮrРЮвК ТХТşФТn ТФЭТНКr КХКnının önОmХТ ЮвРЮХКвıМıХКrınНКn ЛТrТ хoЛКnХКrНır. “Firavun Mısırlı bir çobandı. Aslında taç giyme töreninde ritüel olarak çobanın değneğini alırdı… Bu pastoral temayı geliştirip genişletenler İbranilerdi. Gene onların inanışlarında oldukça özel bir nitelik vardı: Halkının çobanı Tanrı ve yalnızca Tanrı’dır. Bunun tek bir olumlu istisnası vardı: Monarşinin kurucusu olan Davud, çoban olarak gönderme yapılan tek kişidir. Çoban sürüyü derleyip toplaması gereken, sürüsünün selametini sağlaması gereken onları bir amaç doğrultusunda, elçi konumundaki kendisinin uygun gördüğü yolda yürüten, yol aldıran kişidir. Çoban, iktidarın uygulayıcısı, sürüsünü götürdüğü yol(lar) ise iktidarın amacına yönelik stratejinin somutlanmasıdır (…) Ancak bu metafor kimi düşünürlerce Grek kültürüne, Hristiyanlık’a ya da Yahudilik’e dayandırılsa da biz; bu metaforun, İslamiyet’e ya da İslamiyet öncesi Türk kültürüne dayandığını da değil, insanlık tarihi içerisinde evrensel bir özellik taşıdığını düşünmekteyiz. Nitekim İslam dini peygamberi Hz. Muhammed de bir çoban idi. (AвНОmТr қ00ү: )”. DТnХОr ЭКrТСТnНОФТ pОвРКmЛОrХОrТn КsıХ mОsХОФХОrТnТn ЭüММКrХıФ НОğТХ НО хoЛКnХıФ oХЮşЮ, ТФЭТНКrın ФКЯrКm КХКnı ТХО ЛüвüФ orКnНК хКФışmКФЭКНır. EmКnОЭхТ oХКn, ФoвЮnХКrın КsıХ sКСТЛТ ТХО Фoyunlar КrКsınНК КrКМı oХКn ЯО ОmКnОЭ КННОЭЭТğТ ФoвЮnХКrın ЛТrТnТ НТğОrТnНОn Квrı ЭЮЭmКвКn хoЛКn, sürüвü ФorЮmКФХК вüФümХüНür. кoЛКnХıФ, KЮЭКНРЮ BТХТРĶНО РОхОn “ay ilig ķatıġlan özüng eđgü bol/begi eđgü bolsa buđun eđgü ol/buđun ķoy sanı ol begi ķoyçısı/baġırsaķ kerek ķoyķa ķoy kütçisi41 (Қ4Ққ).” ТПКНОsТnНО, ЛОХТrЭТХОn ЛКğХКmda ФЮХХКnıХmışЭır. AnМКФ ВЮsЮП Has Hacib, eserinde, pastoral iktidara 41 “Eв СüФümНКr, РКвrОЭ ОЭ, ФОnНТn ТвТ oХҲ ЛОвТ ТвТ oХЮrsК СКХФ НК ТвТ oХЮr. HКХФ ФoвЮn РТЛТНТr, ЛОв НО onЮn хoЛКnıНırҲ хoЛКn ФoвЮnХКrК ФКrşı mОrСКmОЭХТ oХmКХıНır (ArКЭ қ 3Қ7).” EsФТşОСТr қ0Қ3 TürФ DünвКsı KüХЭür BКşФОnЭТ AУКnsı НКвКХı ЛТr mОЭКПor НКСК ОФХОnmТşЭТr: “KoвЮn sürüsünün ФoхЮ”. BТr КnХКmНК хoЛКnК ЭсЛТ oХmКФХК ЛОrКЛОr, хoЛКnНКn sonrК sürüвü вönХОnНТrmОФХО вОЭФТХТ oХКn, КНКХОЭХТ НКЯrКnmК вüФümХüХüğü ЛЮХЮnmКНКn sürüвü КrФКsınНКn sürüФХОвОЛТХОМОФ вОЭТНО oХКn ЛЮ mОЭКПorЮ НК “ЛТХРТ” ФКЯrКmı ФЮrРЮХКmКФЭК ЯО oХЮşЭЮrmКФЭКНır. BТr anlamda -НОЯХОЭ вönОЭТmТnО вönОХТФ- СüФümНКrın КrНınНКn ТФtidar sКСТЛТ oХКn ЯОгТrТ НО ФКrşıХКвКn ЛЮ ФТşТ, KЮЭКНРЮ BТХТРĶНО ЛТХРТвО sКСТp oХКn, ЛТХРТвТ öгümsОmТş oХКn ЛТХРО/сХТm ФТşТ, хoЛКn ТХО ЭОmsТХ ОНТХОn СüФümНКrНКn sonrКФТ ТФТnМТ НОrОМОНОФТ ОrФ sКСТЛТ oХКrКФ НОğОrХОnНТrТХmТşЭТr. EsОrНО, ЛТХРОХОr/сХТmХОr ТХО ТХТşФТnТn КnХКЭıХНığı “bular ol sürüg ķoyķa erkeç sanı/ķoyuġ başlasa sürse yolça köni42 ().” ЛОвТЭТnНО ТПКНОsТnТ ЛЮХКn ЛЮ söвХОmХО, ЛОХТrЭТХОn ФЮrРЮ КхıФхК ЯЮrРЮХКnmКФЭКНır. Sonuç: GünümüгНО öгОХХТФХО вКвРın (popüХОr) ФüХЭür ЭКsКrımı ТхОrТsТnНО mКННь ЭОmОХХОr üгОrТnО ТnşК ОНТХОn ТНОКХ ОЯrОn ФЮrРЮsЮnЮn КФsТnО İsХКmь DönОm TürФ EНОЛТвКЭıĶnın ТХФ sТвКsОЭnКmОsТnНО mКННТ ОЯrОnТn Эüm ЮnsЮrХКrı РОхТМТ ЯО КХНКЭıМı öгОХХТФХОrТ ТХО sЮnЮХmЮşЭЮr. MКННОnТn ФЮХХКnım öХхüsünün mКnОЯь öХхüЭХОrО НКвКnНırıХmКsı РОrОФЭТğТ ЛОХТrЭТХОn KЮЭКНРЮ BТХТРĶНО “nerek neng kişike kerek edgü yang/kerek bolsa bolgay çıray birle teng43 (Қ).” ЛОвТЭТ, bu ЛКğХКmНК öгОХХТФХО ТвТХТФ ФКЯrКmınК ТşКrОЭ ОНОr. İвТХТğТn вКnı sırК, adaletli НКЯrКnmК, КşırıХıФХКrНКn ФКхınmК, НoğrЮХЮФ, ЛТХРТвО ЯО ЛТХРТХТвО НОğОr ЯОrmО, ЭКФЯК sКСТЛТ oХmКnın РОrОФХТХТğТ РТЛТ mКnОЯТ НonКnımХКrХК РОrхОФ mЮЭХЮХЮğК ЮХКşıХКЛТХОМОğТnТn вТnО ЭОmОХ КrКх olan НТХ ТХО ЛТХНТrТХНТğТ KЮЭКНРЮ BТХТРĶНО КnМКФ ЛЮ вoХХК, ЛКФТ сХОmНО muktedir oХЮnКЛТХОМОğТ ЛОХТrЭТХmТşЭТr. UХКşıХКn хöгümХОmОХОrТn BКЭı ПОХsОПОsТnНОФТ mОЭКПТгТФ ЮnsЮrХКr ve post-вКpısКХМı ТФЭТНКr ФЮrРЮsЮ ФКrşısınНКФТ ПКrФХıХıФХКrı KЮЭКНРЮ BТХТРĶТ oХЮşЭЮrКn öгРün TürФ ФüХЭür ОЯrОnТnТn öгОХХТФХОrТnНОn kaynaklanmakla birlikte eser, evrensel ФКpsКmХı nТСКь вКrРıХКrı НК ЛКrınНırmКФЭКНır. MЮЭХКФ ТФЭТНКr вoХЮnНКФТ ОrФТn ФorЮnКЛТХmОsТnТn ФoşЮХХКrı вТnО ПсnТ НünвКНКФТ ТФЭТНКr ТХО ТХТşФТХОnНТrТХНТğТnНО ВЮsЮП Has Hacib; yerel unsurlarla beslemekle beraber iktidar elinde ЛЮХЮnНЮrКnın sКСТp oХmКsı РОrОФЭТğТ ОЯrОnsОХ nТЭОХТФХОrТ “Ay ilig bu beglik uzun kolsa sen/kaç iş kıl kaç iş kod kılur erse sen/törü kıl katıglan bolup kılma küç/tapug kıl bayatka anıng kapgı kuç/ikinci usal 42 “BЮnХКrı ФoвЮn sürüsünün ФoхЮ sКвҲ onХКr ЛКşК РОхТp НoğrЮ вoХК РöЭürsünХОr (ArКЭ қ 74Ұ).” 43 “İnsКnК mКХ nТвО РОrОФ, РОrОФОn ТвТ СЮвНЮrҲ ЛöвХО oХКn ТnsКn РОrОФТrsО Лüвün şОвХОrТ ЛЮХЮr (Arat 30Қ).” TürФ DünвКsı BТХРОХОr ГТrЯОsТ: GönüХ SЮХЭКnХКrı BЮХЮşmКsı bolma sak tur odug/sanga tegmesün bir müfaca yodug/iki ödte kılma kayu erse iş/hava övke kelse serip kısgu tiş/bu kaç neng küdezgil küdezildi il/uzun turga beglik sanga bilge il44 (Қ).” ТПКНОХОrТ ТХО НТХО РОЭТrmТşЭТr. BöвХОХТФХО TürФ ФüХЭür ОЯrОnТnТn ЛЮ ЛТХРО şКСsТвОЭТ, ЛТr КnХКmНК, mКФКХОnТn вКpısКХ sınırХКrı ТхОrТsТnНО ЭОmОХ öгОХХТФХОrТ НОğОrХОnНТrТХОn üХФüsel nitelikteki ФТşТвТ mКННь ЯО mКnОЯь ОЯrОnТn ОrФТnО ЮХКşЭırКМКФ вönОЭТmsОХ НОğОrХОrТn öгünü ЯОrmТş, mЮФЭОНТrХТФ ФКpısının КnКСЭКrını sЮnmЮşЭЮr. DКТmТ mЮЭХЮХЮğК КМıФКn ЛЮ ФКpıНКn РОхОnХОrТn, ТФЭТНКr sКСТЛТ ФТşТХОr oХКМКğı Рöг önünНО ЛЮХЮnНЮrЮХНЮğЮnНК, ВЮsЮП HКs HКМТЛĶТn Рünümüгün НТХ ПОХsОПОsТnО НКвКХı ФЮrКmХКrı ЛКğХКmınНК НОğОrХОnНТrТХmОsТ вoХЮвХК ЛТХРОХТğТ, müЭОПОФФТrХТğТ mКФКХОНО ЛТХНТrТХОn somЮЭ НКвКnКФХКrıвХК ЯО ЭОmОХ öгОХХТФХОrТвХО ЛТrХТФЭО ЯЮrРЮХКnmışЭır. Kaynaklar: ArКЭ R. R. (хОЯ.), қ Kutadgu Bilig, KКЛКХМı ВКвınОЯТ, İsЭКnЛЮХ. AвНОmТr н. K., қ00ү. HКЭКТĶnТn ŞТТrХОrТnНОn HКrОФОЭХО İФЭТНКr кöгümХОmОsТ, 2. Uluslararası Türk Kültür Evreninde Alevilik ve Bektaşilik Bilgi Şöleni Bildiri Kitabı, GКгТ оnТЯОrsТЭОsТ, GrКПТФОr ВКвınХКrı, AnФКrК, s. 54Ұ AвНОmТr н. K., қ0Қ3. Kutadgu Bilig’in Dilinde Bilgi Kavramı ve İşlevi, Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Prof. Dr. ȂmТХ кОХОЛТoğХЮ ArmКğКnı, ISSN: Қ30ү, Volume:8/1, Winter, TürФТвО, s.ү BıхКФ A. қ00Ұ. Türk Düşüncesi I Kökenler, DОrРсС ВКвınХКrı: İsЭКnЛЮХ. Esin E. , Türk Kozmolojisine Giriş, KКЛКХМı ВКвınХКrı, İsЭКnЛЮХ. Foucault M., Bilginin Arkeolojisi, кОЯТrОn: VОХТ UrСКn, BТrОв ВКвınХКrı, İsЭКnЛЮХ. Hunkan н. S., қ0ҚҚ. Türk Hakanlığı (Karahanlılar), IQ ВКвınОЯТ, İsЭКnЛЮХ. нгХОm D., қ00ү. Kültür Bilimleri ve Kültür Felsefesi, DoğЮ BКЭı ВКвınХКrı, AnФКrК. 44 “Eв СüФümНКr ЛЮ sКХЭКnКЭın ЮгЮn sürmОsТnТ ТsЭОrsОn, şЮ ЛТrФКх ТşТ вКp şЮ ЛТrФКх ТşТ НО ЛırКФ. AНКХОЭХО Тş Рör, ЛЮnК РКвrОЭ ОЭ, КsХК гЮХm ОЭmОҲ TКnrıĶвК ФЮХХЮФ ОЭ ЯО OĶnЮn ФКpısınК вüг sür. İФТnМТsТ РКПТХ oХmК, НТФФКЭХТ oХ, ЮвКnıФ НЮrҲ sКnК ЛКşФКsı вüгünНОn Кnsıгın ЛТr sЮх вüФХОnmОsТn. HОЯОs ЯО öПФО КnınНК СТхЛТr Тş вКpmКҲ СОr ТФТ СКХНО НО НТşТnТ sıФ, sКЛrОЭ. BЮ ЛТrФКх şОвО НТФФКЭ ОНОrsОn, mОmХОФОЭ РöгОЭТХmТş oХЮrҲ sКХЭКnКЭ ЮгЮn sürОr, sКnК sЮХС ЯО süФЮn sКğХКnır (ArКЭ қ 3қҚ-3қ3).” EsФТşОСТr қ0Қ3 TürФ DünвКsı KüХЭür BКşФОnЭТ AУКnsı TürФ H. B., қ0Ққ. Çoban ve Kral: Siyasetnamelerde İdeal Yönetici İmgesi, İХОЭТşТm ВКвınХКrı, İsЭКnЛЮХ. Yavuz K., , Yusuf Has Hacib ve Kutadgu Bilig, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, Cilt: XXXVII, s.

Iran Kurds (According to The Soviet Report of )

Öz:

The Kurds living in Turkey, Iran, Iraq, in North Syria and at the intersection of the Caucasus region, over time underwent significant transformations in terms of the economic, social, cultural and political order. Thus, the Iranian Kurds began to differentiate from the Kurds in other regions in terms of political structure and culture, as a result of the Treaty of Kasr-ı Şirin. In this study, we have obtained from the Russian State Social-Political History Archive the report of S.I.Sıchev, head of the Middle East Department of the Ministry of Foreign Affairs of the USSR, dated December 23, , entitled “The Kurdish question and the Iranian Kurds”, contains important information about the Kurds. In this report includes information about the geographical region, religions, underground resources and strategy positions of the Kurds. However, Sichev's report was evaluated in comparison with other sources, considering that it was based on the information provided by the leader of the Soviet Russia.

Anahtar Kelime:

nest...

96295 96296 96297 96298 96299

çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası