Istanbul 2 Boğaz Projesi

kaynağı değiştir]

Ana madde: Montrö Boğazlar Sözleşmesi

Projenin İstanbul Boğazı'na alternatif bir kanal olduğu ortaya çıkınca hukukçular arasında kanalın yasal statüsü hakkında tartışmalar başladı. Kanalın Montrö Boğazlar Sözleşmesi'ne aykırı bir durum yaratıp yaratmayacağı tartışılmaya başlandı.

Montrö Sözleşmesi ile Amerika Birleşik Devletleri gibi Karadeniz'e kıyısı olmayan ülkelerin savaş gemileri, Karadeniz'e ancak sınırlı tonajlarla, yüklerle ve silahlarla sınırlı bir süreliğine girebilmektedir.^[40] Yapılması planlanan bu kanalın Montrö Sözleşmesine dâhil olup olmayacağı ve Yeni Büyük Oyun'daki yeri de tartışma konularından birisi oldu.^[41]

• Birçok hukukçu yapılan sözleşmenin iki denizi birbirine bağlayan yol veya yollar anlamında değerlendirileceği ve tehlikeli yük geçişi için iyi bir alternatif olmanın dışında fazla bir alternatif sağlamayacağı yönünde görüş bildirmiştir.^{[kaynak belirtilmeli]}

Emekli Tümamiral Doç. Dr. Cihat Yaycı'ya göre Kanal İstanbul, Montrö Sözleşmesi’ni etkilememektedir. Yaycı, "Montrö Boğazlar Sözleşmesi İstanbul Boğazı, Marmara Denizi ve Çanakkale Boğazı’nı kapsıyor. Karadeniz'e geçecek gemilerin de öncesinde Marmara ve Çanakkale'den geçme şartlarını Montrö düzenliyor. Dolayısıyla Marmara Denizi’ne nereden girerseniz girin bir şey fark etmez. Orası kara ülkesinin devamı gibi kabul edilir ve Deniz Hukuku’nda bir ada olmaz" ifadelerini kullandı.^[42][43]

Ayrıca bakınız[değiştir kaynağı değiştir]

İBB tarafından asılan afişlerden bir tanesi

Projenin açıklandığı 27 Nisan tarihinde çeşitli görüşler açıklandı. Projenin Terkos'un ve Büyükçekmece'nin batısında gerçekleşeceğini ifade eden Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Öğretim Üyesi Zekai Görgülü, "Proje için Haliç-Cendere Vadisi gibi konuştuk ama simulasyonu izleyince bu tek başına bir kanal projesi değil. Özellikle Karadeniz kıyısında ciddi bir yapılaşmanın da kurulduğunu gördük. Belki de yeni açıklanan kentlerden biri de olabilir." dedi.^[23]Yeditepe Üniversitesi Öğretim Üyesi Mesut Caşın, projenin Rusya'yı ve Karadeniz'e kıyıdaş olan ülkeleri rahatlatması yönünden de önemli olduğunu söyledi.^[23]Greenpeace çevreci örgütü, projenin İstanbul'un su kaynaklarını bitireceğine, deniz kimyasını bozarak canlıların yok olmasına yol açacağına ve tarım-orman arazilerini olumsuz etkileyeceğine dikkat çekti.^[24] Örgütün Akdeniz Genel Direktörü Uygar Özemsi bu projenin gerçekleşmesi durumunda deniz canlılarının, su havzalarının, verimli tarım alanlarının ve ormanların ciddi şekilde olumsuz etkileneceğini belirtti.^[24]Mimarlar Odası'nın İstanbul Şubesi'nden Mücella Yapıcı, projenin İstanbul'un doğal yaşam kaynaklarını tehlikeye atacağını ve İstanbul Boğazı'ndaki petrol tankerlerinin yarattığı tehlikenin Kanal İstanbul'da da mevcut olacağını söyledi.^[25]Karadeniz Teknik Üniversitesi Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi Dekanı Kadir Seyhan ise İstanbul Boğazı'ndaki gemi trafiğinin balık göçlerini olumsuz etkilediğini ve Kanal İstanbul'un balık göçlerini kolaylaştıracağını söyledi.^[26]Türk Mühendis ve Mimar Odaları BirliğiŞehir Plancıları Odası, İstanbul'un deprem ve ulaşım gibi en önemli sorunlarını çözmesini beklediği bu projenin, bunların aksine başka sıkıntılara da yol açacak bir proje olacağını savundu. İstanbul'un artık tehdit altında olan doğal ve çevresel değerlerini kaybetmesine yol açacak bir proje olacağını belirtti.^[27]

Haliç'in temizlenmesinde görev almış Hacettepe Üniversitesi Öğretim Üyesi Cemal Saydam, Kanal İstanbul projesinin Marmara Denizi'nde ekolojik felakete neden olacağını söyledi.^[28] Haziran 'te Cemal Saydam ve 4 arkadaşı, Çılgın Proje Kanal İstanbul adında bir kitap yayınladı.^[29] Bu kitapta projenin İstanbul'un su kaynaklarına, deniz canlılarına etkisinin ne olacağı incelenmektedir. Ayrıca, Cemal Saydam Karadeniz ve Akdeniz arasındaki tuzluluk ve besin maddesi farklılıklarından dolayı kanalın İstanbul'da çürük yumurta kokusuna neden olacağını söylemiştir.^[30]

Kanal İstanbul ile ilgili ÇED raporu Aralık 'da yayınlanmıştır.

İstanbul Büyükşehir Belediye başkanı Ekrem İmamoğlu da, "İstanbul’un bu projeye değil, bütün riskli yapıların acilen yenilenmesine ihtiyacı var" şeklinde açıklamada bulundu.^[31] Ayrıca İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından İstanbul geneline asılan, Ya Kanal Ya İstanbul sloganı bulunan afişler de söküldü.^[32] İmamoğlu sınırlı finansal kaynakların öncelikle İstanbul'u depreme hazırlamak ve ekonomi için kullanılması gerektiğini söyledi^[33] ve Kanal İstanbul bütçesiyle İstanbul'daki tüm riskli binaların yeniden yapılabileceğini söyledi.^[34] MAK Danışmanlığın yılında İstanbul'da yaptığı ankete göre, ankette katılanların yüzde Kanal İstanbul projesini desteklemediğini söyledi. Destekleyenlerin oranı yüzde 'da kaldı.^[35]

Yer bilimci, Bilim Akademisi Kurucu Üyesi Prof. Dr. Naci Görür kanal İstanbul ile ilgili kaleme aldığı yazısı, ikinci yüzyıl dergisi Mayıs – Haziran 7. sayısında yayınlandı. Bir yer bilimci gözüyle kanal İstanbul 19 Mayıs tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.’un oluşturacağı olası jeolojik/ hidrojeolojik, jeofizik/ sismolojik, jeoteknik ve çevresel sorunlara dikkat çekti.^[36]

Projenin finansmanı[değiştir

nest...

121209 121210 121211 121212 121213