Olağanüstü olayların, olağanüstü kahramanlar aracılığı ile anlatıldığı, zaman ve mekân kavramları ile sınırlı olmayan sözlü anlatım türüne masaldenir. Masallar halk arasında anlatılan, sonradan bir yazar tarafından yazıya geçirilen, düzyazı şeklinde oluşturulmuş anonim bir türdür.
Masallar üç bölüme ayrılır. Birincisi döşeme denen başlangıç bölümüdür. Bu masala giriş kısmında, konuyla ilgisi olmayan sözler vardır: Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde, deve tellal iken, pire berber iken Bu kısımla masalı anlatan kişi, dinleyicilerin dikkatini tamamen kendine çekmeye çalışır. Asıl masal denen ikinci bölümde asıl olay ya da olaylar zinciri anlatılır. Kendi içinde giriş, gelişme, sonuç bölümleri vardır. Dilek denen üçüncü ve son bölümde başlangıçta olduğu gibi yine bir tekerleme vardır. Başlangıca göre buradaki tekerleme kısadır. Anlatıcı masalı güzel bir dilekle sonuca bağlar. Dilek kısmı kalıplaşmış birkaç sözden oluşur: Onlar ermiş muradına, biz çıkalım kerevetine. , Onlar ermiş muradına, darısı buradakilerin başına.
Masalların ortaya çıkışı ile ilgili çeşitli görüşler ortaya atılmıştır. Genel görüşe göre masalların kaynağı Eski Yunan ve Hint mitolojileridir. Eski Yunandaki Ezop Masalları, bilinen en eski masal/fabl örnekleridir. MÖ VI. yüzyılda yazıya geçirilmiş olan Ezop Masallarında Kahramanlar genel olarak hayvanlar arasından seçilmiştir.
Hint Edebiyatındaki Pançatantra adlı eser ile Beydabanın yazdığı Kelile ve Dimne. Doğu edebiyatında ilk masal örnekleridir.
Arap ve İran kaynaklı Binbir Gece Masalları, Doğu toplumlarının hayal dünyasının ürünüdür. Masalların anlatıcısı Şehrazattır. Eserde hikâye içinde hikâye anlatma tekniği kullanılmıştır. Her bir hikâye kendi başına bağımsız fakat
bütünün bir parçasıdır. Binbir Gece Masalları; birçok dile çevrilmiş, geniş bir coğrafyada dilden dile dolaşmış, edebiyatta ve sinemada çokça işlenmiştir.
Grim Kardeşler, Almanyada halk arasında yaşayan masalları derleyerek yılında Çocuk ve Yuva Masalları(Ev) adıyla yayımlamışlardır. Bu masallar Grimm Masalları olarak tanınır.
Kibritçi Kız masalıyla tanınan Danimarkalı yazar Andersen yılında Çocuk Masalları adlı eserini yayımlamıştır.
Andersen birçok masalında iyilik ve güzellik üstün gelirken kendi yaşamından izler taşıyan masallarında iyimserliğin yerini kötümserlik ve hüzün almıştır. Andersenin bazı masalları fabl özelliği taşımaktadır.
Avrupa’daki en önemli masallar ise Fransız edebiyatına ait La Fontaine Masalları (Kurt ile Köpek, Kuyruksuz Tilki, Şehir Faresi ve Tarla Faresi, Aslan, Eşek ve Tilki vb.), Alman edebiyatına ait Grimm Kardeşler Masalları (Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler, Rapunzel, Külkedisi, Bremen Mızıkacıları, Fareli Köyün Kavalcısı, Çizmeli Kedi vb.), Danimarka edebiyatına ait Andersen (Andersın) Masalları’dır (Kibritçi Kız, Karlar Kraliçesi, Kurşun Asker, Prenses ve Bezelye Tanesi vb.).
Türk edebiyatında masal özelliği gösteren ilk eser, Uygur Dönemi eseri olan Kalyanamkara ve Papamkara adlı masal özelliği gösteren eserdir. Osmanlı Döneminde sözlü gelenekten derlenerek hazırlanan Billur Köşk, ilk Türk masallarındandır.
XX. yüzyıldan itibaren, Türk Halk Edebiyatının sözlü ürünleri içinde kıssa adıyla anılan masal için mesel sözcüğü kullanılmaya başlanmıştır. Masal sözcüğünü gerçek anlamına bağlı kalarak kullanan ilk sanatçı Namık Kemaldir. Namık Kemal; masalı eğitici, terbiye edici özellikte, bütünüyle hayalî olaylardan meydana gelen bir anlatım türü olarak tanımlamıştır.
Halkın dilinde yaşayan masalları Pertev Naili Boratav, Eflatun Cem Güney, Naki Tezel gibi araştırmacılar derleyerek yayımlamıştır.
Dünya edebiyatından Türkçeye yapılan çeviriler önemlidir. Şinasi, Orhan Veli Kanık, Sabahattin Eyüboğlu, La Fontaine’den çeviriler yapmıştır. Türk masalları üzerinde Pertev Naili Boratav ve Eflatun Cem Güney’in derlemeleri önemli yer tutmaktadır.
Türk masal kahramanları devler, cadılar gibi olağanüstü özelliklere sahip varlıklar, insanlar ve hayvanlardır. Masallarda padişah, Hızır, derviş, hükümdar, keloğlan gibi iyiliği temsil ederken devler, cadılar, vezirler kötülüğü temsil eder. Masallarda sık rastlanan hayvanlar ise tilki, aslan, Zümrüdüankadır.
Genellikle halkın yarattığı, ağızdan ağıza, kuşaktan kuşağa sürüp gelen, olağanüstü kişilerin başından geçen, olağandışı olayları anlatan edebî türe masal denir.
Masal; asıl söyleyeni belli olmayan, genellikle halk tarafından oluşturulan, ağızdan ağıza, kuşaktan kuşağa sürüp gelen, sözlü gelenekte yaşayan, olayları bilinmeyen bir zamanda ve bilinmeyen bir mekânda geçen, olağanüstü olayların anlatıldığı, olağanüstü kişilerin bulunduğu, kendine özgü anlatım biçimi olan eserlerdir.
Masallar; olaya dayalı, sanatsal metinlerdir. Genellikle bir tekerleme ile başlar. Masallarda yer ve zaman belirsizdir. Olayların anlatımında öğrenilen geçmiş zaman ya da geniş zaman kullanılır.
Kahramanlar genellikle devler, periler, cinler, padişahlar, prensler vb. kişilerdir.
Masallar iyi ile kötünün mücadelesini anlatır, masalın sonunda iyilik üstün gelir. İyiler ödüllendirilir, kötüler cezalandırılır.
Masallarda yalın, duru bir dil ve anlatım söz konusudur. Anlatımda söylenmesi güç kelimelere, ayrıntılı betimlemelere yer verilmez. Masalların başında, ortasında ve sonunda kalıp sözlere yer verilir.
Masallarda iyilik, güzellik, doğruluk, yardımseverlik gibi evrensel değerler yer alır; dinî ve millî ögelere yer verilmez.
Masalların söyleyeni belli değildir. Masallar, halkın ortak edebî ürünleri arasında yer alır. Halk arasında dilden dile söylenerek gelecek kuşaklara aktarılan masallar, sonradan yazıya geçirilmiştir.
Masallar, Hindistan’da doğmuş ve oradan dünyaya yayılmıştır. Eski kaynaklarda “mesele”, “misal” olarak geçer. Masala Azerbaycan Türkçesinde “akiyat”, Kazakçada “şabuv, şabıs”, Kırgızcada “at çabu”, Özbekçede “ertak”, Türkmen Türkçesinde “erteki”, Uygurcada “Çöçak” adı verilmektedir.
Masalların insan ve hayvanlarını davranışlarından, eşyaların durumlarından harekete geçerek, toplumda görülen aksaklıkları yermek ve gerçek insanlara bir ahlâk ve düzen dersi vermek gibi amaç güdenleri de vardır. Manzum olarak yazılan masalın böylesine “fabl” denir.
Türk masallarında bazı semboller: |
---|
Keloğlan: Zekâ ve şans Üvey anne: Zulüm Yaşlı adam: Yardım etme ve iyilik düşüncesi Köse: Kötülük Üvey kız kardeş: Kıskançlık Teyze: Kötülük |
Türk masallarının kuruluşunda üç bölüm vardır. Bu bölümler şunlardır:
Masalcının, dinleyicileri masal ortamına hazırlamak, onları biraz güldürmek, biraz da ustalığını göstermek için söylediği tekerlemelerle giriş yapılan bölümdür (Bir varmış bir yokmuş, evvel zaman içinde kalbur saman içinde, develer tellal iken ireler berber iken ben anamın beşiğini tıngır mıngır sallar iken, anam düştü beşikten babam düştü eşikten…). Bu bölüme tekerleme bölümü de denir. Asıl olaylara geçmeden önce kısa bir girişle masal kahramanları tanıtılır.
Olay bu bölümde kendi içinde giriş, gelime ve sonuç bölümlerine ayrılır. Masalı bu bölümünde de anlatıcı bazı tekerlemeler söyleyerek dinleyicinin dikkatini masala çevirmeye çalışır.
Olay bölümü kendi içinde üçe ayrılır:
Olay ve kişiler hakkında bilginin verilmeye başlandığı bölümdür. “Bir memleketin birinde…” gibi ifadelerle olaya giriş yapılır.
Olaylar gelişir, çatışma ortaya konur. İyiler ve kötüler bu bölümde belirginleşir. Olayın ayrıntılarına girilir. Merak duygusu yoğunluk kazanır. Olaylar hızlanarak çözüm noktasına yönelir.
Düğüm bölümünde belirginleşen çatışma bu bölümde iyilerin kazanması ve kötülerin cezalandırılmasıyla çözülür.
Masalın sonunda masal güzel bir sonuca bağlanır. Kötüler cezalandırılır, iyiler amaçlarına ulaşır. Dilek kısmı da kalıplaşmış birkaç sözden veya tekerlemeden ibarettir. Masalcı, kahramanların iyi bahtı için iyi dileklerde bulunur.
Doğu edebiyatında ilk fabl örneklerine eski Hint edebiyatında Pançatantra Masalları’nda rastlanır. İkinci önemli örnekleri ise Hintli yazar Beydeba’ya aittir. Beydeba’nın fablları Kelile ve Dimne adlı eserde toplanmıştır. Kelile “açık sözlülük ve doğruluğun”, Dimne ise “yanlışın ve yalanın” sembolüdür. Beydeba, bu eserini Debşelim adlı Hint hükümdarı zamanında yazmış ve ona sunmuştur.
Batı edebiyatında ise Aisopos (Ezop) ve La Fontaine (La Fonten) fabl türünün en önemli temsilcilerindendir. Ezop, Batı’da ilk fabl yazarı olarak gösterilir. La Fonten bugüne kadar nesir olarak yazılmış ve anlatılmış EzopMasalları’nı manzum biçimde tekrar kaleme almıştır.
Batı edebiyatındaki Andersen Masalları’ndan bazıları, fabl özelliği göstermesi bakımından önemlidir
Fabl türü, yüzyılda oluşturulmuş bazı edebi metinleri çeşitli bakımlardan etkilemiştir. Söz gelimi bazı roman ve uzun hikâyelerin kişi kadroları klasik fabllar gibi tamamıyla ya da kısmen hayvanlardan oluşmuştur. Bu tür eserlerin en önemlileri şunlardır: Hayvan Çiftliği (George Orwell), Küçük Prens (Antoine de Saint Exupéry)
İslamiyet Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatı Döneminde fabl benzeri metinler çoğunlukla mesnevi nazım biçimiyle oluşturulmuştur. Bu bağlamda Mevlananın Mesnevisinde fabl benzeri bazı parçaların bulunduğu söylenebilir. Feridüddin-i Attarın Farsça kaleme aldığı Mantıkut-Tayrda kuşların kendi padişahlarını bulmak için çıktıkları uzun ve zorlu bir yolculuk anlatılmaktadır. Aslında tasavvufi ve alegorik bir metin olan bu eser de fabl türüyle ilişkilendirilebilir.
Türk edebiyatında fabl türünün ilk örneği yy.’da Şeyhî tarafından yazılan Harnâme’dir.
Tanzimat’tan sonra Batı etkisinde kalarak Şinasi, Ahmet Mithat Efendi ve Recaizade Mahmut Ekrem fabl çevirileri yapmıştır. Ayrıca Muallim Naci, Nabizâde Nazım çocuklar için manzum fabllar yazmıştır.
Cumhuriyet Dönemi’nde La Fontaine’in birçok manzum hikâyesi başka sanatçılarımız tarafından dilimize çevrilmiştir. Bunlardan bazıları Mehmet Fuat Köprülü, Vasfi Mahir Kocatürk, Orhan Veli Kanık funduszeue.info La Fontaine’in bütün fablları Sabahattin Eyüboğlu’nun Masallar adlı kitabında ilk kez topluca yayımlanmıştır.
Kişi kadrosunun tamamı ya da tamamına yakını hayvanlardan oluşan masallara Batı edebiyatında fabl denir.
Fablda eğlendirme ve hoşça vakit geçirmeden çok; öğretme, doğruyu gösterme, yanlıştan sakındırma, ahlak ve yaşam dersi verme vb. amaçlar ön plana çıkar.
Kısa öykülerden oluşan fabllarda teşhis (kişileştirme) ve intak (konuşturma) sanatlarından yararlanılır. Fablların olaya dayalı bir anlatımı vardır. Soyut konular, olay planıyla hem somutlaştırılarak hem de hareket kazandırılarak işlenir.
Fabllarda öyküleyici ve betimleyici anlatım türleri kullanılır. Fablların dili sade ve anlaşılırdır. Bir ahlak dersi verdiği için didaktik eserlerdir ve çocuk eğitiminde sıkça kullanılan bir türdür. Verilmek istenen ders fablın başında, sonunda veya fabl boyunca özdeyiş hâlinde olabileceği gibi hikâye içinde de gizlenmiş olabilir. Ayrıca fabllarda konuşmalara sıkça yer verilir. Böylece hareketlilik, canlılık ve çeşitlilik sağlanır.
Masalda olduğu gibi fablda da “dostluk, dayanışma, korku, öfke, kurnazlık” gibi evrensel tema ve kavramlar işlenir.
Olay ve çıkarılacak derse göre kişileştirilen hayvanların ve çevrenin tanıtımı yapılır.
Olay, verilmek istenen derse göre geliştirilir ve merak uyandıracak şekilde tamamlanır. Burada, kısa ve sık konuşmalar yer alır.
Fablın en kısa bölümüdür. Olay beklenmedik bir sonuçla biter.
Olayla ilgisi bulunan ana fikir ya da öğüt ayrı bir bölüm olarak işlenmez. Bu bölüm, bazen başta bazen sonda olabilir. Bazen de bulunması için okuyucuya bırakılır.
Kişiler: Olaylar kişileştirilmiş en az iki hayvanın başından geçer. Bu hayvanlar, birçok özelliğiyle kişileştirilseler de başka bir fablda zıt özellik göstermez. Örneğin aslan hiçbir zaman korkak olarak yer almaz, cesaretine güvenen insanları temsil eder.
Olay: Fablların konusu insanların başına gelebilecek herhangi bir olaydan seçilir. Olaylar kahramanın tutkuya dönüşmüş duygularından doğar. Tek bir olay vardır, yan olaylar görülmez.
Yer: Fabllarda yer (çevre) tasviri yapılmaz. Fakat olayın geçtiği yer; orman, tarla, göl kenarı gibi belirtilir.
Zaman: Fabllardaki olay anlatılırken kronolojik bir zaman kullanılır. Fabllar kısa bir konuşmayı ve uzun olmayan bir zamanı kapsar.
Yıldız vermeyi unutmayın 😉
[Total: 2 Average: 3]
ETİKETLER:Doğu edebiyatında ilk masal, fabl nedir, fabl-masal arasındaki benzerlikler, fabl-masal arasındaki farklılıklar, fablın özellikleri, fablın tarihi gelişimi, masal nedir, masalın bölümleri, masalın özellikleri nelerdir, masalın tarihsel gelişimi nasıldır, masalın yapı unsurları, online masal-fabl testi çöz, Türk edebiyatında masal özelliği gösteren ilk eser
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası