Mevdudi Meal

AÇIKLAMALI KUR’ÂN-I KERÎM MEÂLİ: TERCÜMÂNU’L-KUR’ÂN
Günümüz İslâm düşüncesine önemli katkıları olan Pakistanlı âlim merhum Mevdûdî’nin Kur’ân’ı anlama yolundaki çalışmalarından biri daha Türkiye okuyucularıyla buluştu. Açıklamalı Kur’ân-ı Kerîm Meâli Tercümânu’l-Kur’ân adıyla basılan meâl, Muhammed Han Kayani tercümesiyle İnkılâb Yayınları arasından çıkmış bulunuyor.
Yedi ciltlik Tefhîmü’l-Kur’ân isimli Kur’ân tefsîri ile Türkiye okuyucularının yakînen tanıdığı Mevdudî, bu meâli, tefsîrinden üç beş sene sonra hazırlamış. Meâl’in Takdim’i dikkatle okunduğu zaman da görüleceği üzere, amacı, Kur’ân çalışmalarına yeni başlayan bir aydının Kur’ân’ın mefhumunu en kolay şekilde anlamasına ve Kur’ân’ın ruhlara tesir eden gücünü hissetmesine yardımcı olmaktır.
Mevdûdî, Meâl’ini, kelimesi kelimesine tercüme yerine serbest tercüme yöntemi ile hazırlamış; anlam bütünlüğü sağladığını düşündüğü âyetlerin tercümesini bir paragraf olarak düzenlemiş. "Paragraf usûlü" denilebilecek bu yöntem, Meâl’in özgün bir yönü olarak görünmektedir. Yine Kur’ân’ın kendine has uslûbunun gereği olarak bir kelime veya ıstılah, yer aldığı bağlam içerisinde farklı farklı anlamlara gelebilmektedir. Kelime/ıstılahlar, bağlamlarına en uygun biçimde tercüme edilmeye çalışıldığı için aynı kelime/ıstılah ayrı yerlerde farklı anlamlarla tercüme edilmiş. Ayrıca, bir meâl için önemli görülebilecek bir özellik de dikkate alınarak, okuyucunun anlamakta zorluk çekebileceği düşünülen yerlerde kısa dipnotlar eklenerek Meâl zenginleştirilmiş.
Meâl, metinli iki ve metinsiz üç boyutta deri cilt kullanılarak özenle basılmış. Kur’ân’ı anlama çabalarına bir katkı niteliğinde görülebilecek bu Meâl’in Türkiye okuyucuları için yeni bir soluk olmasını ümit ederiz.

sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca hazırlanmış aydınlatma metnimizi okumak ve sitemizde ilgili mevzuata uygun olarak kullanılan çerezlerle ilgili bilgi almak için lütfen tıklayınız.

Dünya Müslümanlarının düşünce ve kültür birikimlerine yazmış olduğu onlarca eseri ile katkıda bulunan Pakistanlı âlim Ebul Ala Mevdudi, ilmî çalışmalarını yazmış olduğu tefsiri ile taçlandırmıştır. Adını Tefhimul Kur’an olarak belirlediği bu tefsir çalışması, yaklaşık otuz yıl dört ay kadar bir sürede tamamlanmıştır. yılında başladığı bu tefsir çalışmasını yılında tamamlamıştır.

Tefsir çalışmaları dirayet ve rivayet tefsiri olmak üzere iki kategoride ele alınır. Tefhimul Kur’an tefsiri, dirayet tefsiri kategorisinde bir tefsirdir. İçinde yaşanılan dönemin sosyal, ekonomik, siyasal ve kültürel sorunlarına çözüm arayan, ayetlerin günümüze yansımalarını önceleyen, güncel yorum ve örnekler ile okuyucuya bilgiyi daha anlaşılır şekilde takdim eden bir tefsir çalışmasıdır Tefhimul Kur’an.

Tefsirde verilen mealler mana meal diyebileceğimiz bir yöntem ile verilmiştir

Mevdudi tefsirinin yazıldığı ilk dönemlerde ayetlerin izahları kısa kısa ele alınmıştır. Bunun sebebi şudur: İlk dönemlerde bazı ayetlerin açıklamalarını kaleme alıp neşreden Mevdudi, müstakil bir tefsir çalışması düşünmüyordu. Sonraki süreçte tefsir yazma kararı aldığında ise daha önce yazmış olduğu bölümlerin açıklamalarına da ekler yaptı. Tefhimul Kur’an tefsiri, Mevdudi’nin ana dili olan Urduca yazılmıştır. Orijinal Urduca şekli 6 cilttir. Son şeklini yılında almıştır. Daha sonraki tarihlerde İngilizceye, Türkçeye, Arapçaya, Bengalceye, Peştucaya tercüme edilmiştir.

Tefhimul Kur’an tefsirinde, hukuk, tarih, dinler tarihi, akaid, siyer, sosyoloji ve siyaset bilgilerinin harmanlandığını görürsünüz. Çok yönlü ve güncel bir tefsir çalışmasını neden yaptığını Mevdudi şu cümleler ile ifade eder: "Ben bu çalışmayı, Kur’an’ın anlaşılması yolunda daha önceden yapılmış olan tercüme ve tefsirlerde bazı yönlerin eksik kaldığını müşahede ettiğimden dolayı yaptım. Bir süredir aydınlarımıza Kur’an’ın ruhunu nasıl aktarabileceğimi ve onlara Kur’an’ın saf ve gerçek mesajını nasıl ulaştırabileceğimi düşünüyordum.”

Tefsirde verilen mealler mana meal diyebileceğimiz bir yöntem ile verilmiştir. Bu yönü ile de etkili bir dil ortaya çıkmıştır. Mealler verilirken tefsir edilecek kısımlar rakamlar ile belirtilip alt kısımda rakamlar verilip tefsir edilmiştir.

Tefsirini kaleme alırken eski kavimlerin yaşadığı yerleri bizzat yerinde müşahede etmiş

Tefhimul Kur’an tefsiri ilk bölümde tefsir bilinci veya Kur’an okuma bilinci diyebileceğimiz bilgiler ile giriş yapar. Kur’an’ın bütün zamanlara hitap eden, günümüzün sorunlarına çözüm olan bir hayat kitabı olduğuna vurgu yapılır. Tefsir usul kaidelerinden Mekki ve Medeni konusu anlatılır. Ayetlerin inzal olması ve derlenmesi, kısaca Kur’an’ın tarihî bilgileri verilir.

Ön bilgiler verildikten sonra surelerin tefsirine geçirilir. Ayetlerin tefsirinden önce surenin nüzul sebebi ve indiği süreçteki tarihsel arka plana yer verilir. Surenin özeti denebilecek bir makalenin ardından ayet ayet siyak ve sibak ilişkisine dikkat edilerek tefsir edilmeye başlanır.

Tefsirde dikkat çeken bir başka husus ise şudur: Özellikle eski kavimler ile ilgili konular ele alınırken harita ve krokiler ile konunun daha iyi anlaşılması sağlanmaya çalışılmıştır. Tefsirde 32 harita ve 12 kroki bulunmaktadır. Peygamber Efendimiz dönemiyle ilgili haritalar ve krokiler ile de o dönemin sosyal ve kültürel yönleri derin tarihsel bilgiler ile taçlandırılarak okuyucunun istifadesine sunuluyor. Mevdudi, tefsirini kaleme alırken eski kavimlerin yaşadığı yerleri bizzat yerinde müşahede etmiştir. Peygamber Efendimizin yaşadığı toprakları ziyaret edip harita ve krokileri kendisi hazırlatmış ve tefsirine almıştır.

Düşünmek/akletmek ile ilgili ayetler derinlemesine ele alınmış

“Kur’an hükümleri umumidir ve bütün zamanlara hitap eder” usul kaidesine göre ayetler tefsir edilmiştir. Muhammed Abduh’un Menar tefsirine kadar olan süreçte daha çok rivayet tefsirleri ağırlıkta idi. Dirayet tefsiri olarak değerlendirilebilecek bir kısım tefsirler ise dönemin sosyal, ekonomik, siyasal ve kültürel sorunlarına eğilmeden, güncel örnekler vermeden yapılan yorumlamalar şeklinde kendisini göstermektedir. Menar tefsiri ile birlikte dirayet tefsirleri yeni bir boyut kazanmıştır. Tefhimul Kur’an tefsiri, ayetlerin günümüze yansımalarını ve günümüz sorunlarına getirdiği çözümleri açık bir dil ile izah etmiştir.

Kur’an’daki surelerde konu bütünlüğüne ve ayetler arası siyak sibak ilişkisine özellikle dikkat çekilmiştir. Tefsir usul kaidelerinden olan ayetler arası siyak sibak ilişkisi, sureler içi siyak sibak ilişkisi ve Kur’an’ın bütünü içinde siyak sibak ilişkisi tefsirde oldukça belirgin bir şekilde fark edilmektedir.

“Kur’an, İslami hükümlerin temel kaynağıdır” usul kaidesi ön planda tutularak bir kısım fetvaların delilleri ve fıkhî konular ele alınmıştır. Hangi ayetlerin hangi konuda delil olabileceği ile ilgili görüşlere yer verilmiş ve sonrasında merhum Mevdudi kendi görüşünü ortaya koymuştur. Genel olarak olmasa da bu yönü ile ahkam tefsiri tefsir çalışmalarının izlerini taşımaktadır.

Kur’an, insanları tefekküre teşvik eder. Eski kavimleri taklit etmeyi tenkit eder. Düşünmek eyleminin sürekli vurgulanması son dönem tefsir çalışmalarında göze çarpan bir husustur. Düşünmek/akletmek ile ilgili ayetlerin derinlemesine ele alınması Tefhimul Kur’an’ın dikkat çeken özelliklerindendir. Bu konuda şöyle bir itiraz gelebilir: “Bütün tefsirlerde düşünmeye özellikle vurgu yapılıyor, neden bu tefsirde olduğu özellikle belirtiliyor?” Son dönem yazılan dirayet tefsirlerinde düşünmeye vurgu yapıldığı doğrudur. Fakat eski dönem yazılan tefsirlerde düşünme ile ilgili ayetlerin tefsirlerine pek değinilmemiştir. Bu tefsirde ise özellikle değinilmiştir. Göze çarpacak şekilde değinilmiştir.

Toplumun yönetiminde Kur’anî bir anlayışın hâkim olması gerektiğine vurgu yapar

Kur’an’ın müphematından olan kısımları ile ilgili pek yorum yapılmamış, olduğu şekli ile “iman ederiz” denilmiştir. Müphem dediğimiz kısımlar, tam olarak/net olarak beyan edilmeyen kısımlardır: Ashab-ı Kehf’in sayıları, Musa’nın (as) asasının tam olarak şekli, eski kavimlerin hangileri olduğu (bir kısmı için isim verilmişse de bir kısmı için de isim verilmemiştir). Ayetlerde esas olanın verilmek istenen mesaj olduğu, sayılara veya ayrıntı bilgilere dalarak mesajı ıskalamanın yanlış bir anlayış olduğuna vurgu yapılmaktadır. Bu özellik Seyyid Kutub’un Fizilalil Kur’an adlı tefsirinde de göze çarpar. Tefsir okuyucularının ayetlerde verilen mesaja dikkat kesilmeleri gerektiğini de buradan öğreniyoruz.

Uydurma rivayetlerden, sahih olmayan bilgilerden sakınılması, tefsirin genel özelliğinden birisi. Tefsire baktığımızda genel hatları uydurma denebilecek hadis yoktur. Tevrat ve İncil’den yapılan alıntılar dikkat çekiyor. Bu alıntılara dikkat edildiğinde bunlar, Kur’an ile uyum halinde olan veya sahih hadisler ile örtüşen alıntılardır. Eserde geçen hadislerin sıhhati ile ilgili olarak bugüne kadar ilmî bir reddiye ya da farklı bir çalışma yapılmamıştır. Genel olarak bakıldığında sahih hadisler ve görüşler tefsirde yer almaktadır.

Tefhimul Kur’an tefsiri, sosyal hayatın içindeki meselelere eğilir ve toplumun yönetimi ile ilgili olarak Kur’anî bir anlayışın hâkim olması gerektiğine vurgu yapar. Öncelikle içinde yaşadığı coğrafya olmak üzere diğer coğrafyaları da göz ardı etmeden toplum içindeki sorunlara değinen ve bu sorunların Kur’an’daki çözümlerini ortaya koyan bir tefsir çalışmasıdır Tefhimul Kur’an. Kur’an’ın anayasa olması gerektiğine dair vurgular ise tefsire ayrı bir derinlik katmaktadır. Kur’an’ın sosyal ve siyasal yansımalarını harmanlayarak okuyucuya sunan bir tefsir çalışmasıdır.

Hazır sırası gelmişken ayrıntı bir bilgiyi de okuyucularımız ile paylaşalım. Tefhimul Kur’an tefsirinin Türkçe tercümesinde kullanılan meal, Mevdudi’nin meali değildir. Mevdudi’nin müstakil bir meal çalışması vardır ve Türkçeye tercüme edilmiştir. Yediveren Yayınları ve İnkılab Yayınları tarafından neşredilen Açıklamalı Kur’an’ı Kerim Meali ve Tercümanul Kur’an adlı meal çalışmasıdır. Bu meal çalışmasında Kur’an’ın hitabet sanatı meale yansıtılmaya çalışılmıştır. Hitabet şeklinde olan mealde ayetler tek tek değil, iki üç ayet birden konu bütünlüğüne dikkat edilerek derlenmiştir. Mealdeki dipnotlar, gerekçeli meal çalışmalarının ilk örneği olma özelliğini de taşımaktadır.

Tefhimul Kur’an tefsiri Türkçe baskısı hem İnsan Yayınları tarafından, hem de Bengisu Yayınları tarafından neşredilmiştir.

Ferhat Özbadem yazdı

Yorumunuz Onaylanmak Üzere Gönderildi