Hayyam Şarap Sözleri

 
Kendi çarkını döndürmeye bak döndükçe dünya; 
Keyfinin tahtına çık kadehle dudak dudağa; 
Tanrının umrunda mı senin günahın sevabın: 
Sen kendi muradını kendi güzelinde ara. 

 
Madem ki sevincin adı kaldı yalnız 
Ham şarabı en olgun dost saymalıyız 
Keyfin el çekmeğe kalkmasın kadehten 
Kadehtir şimdi artık tek tutanağımız. 

 
Kalk, kalk, yeter uyuduğun, saki! 
Boş kadehim dolsun, dolsun, saki; 
Er geç testi olmadan kafa tasım, 
Sen testiden bana şarap sun, saki! 

 
Bu kubbe altındaki bin bir belayı gör; 
Dostlar gideli boşalan dünyayı gör; 
Tek soluk yitirme kendini bilmeden; 
Bırak yarını, dünü, yaşadığın anı gör. 

 
Hayat evini sağlam kurmak istersen, 
Günlerini gamsız geçirmek istersen, 
Işıl ışıl şaraptan sakın el çekme, 
Her gününün tadına varmak istersen. 

 
Gül der ki yüzüm yüzlerden güzelken 
Ezer suyumu çıkarırlar bilmem neden. 
Bülbül de şöyle der ona sanki içinden: 
Bir yıl dert çekmeden var mı bir gün sevinen? 

 
Menekşe mor boyalar sürerken gömleğine, 
Seher yeli el atarken gülün eteğine, 
Aklı olan gümüş bedenli sevgilisiyle 
İçer şarabı, döker kadehi yüreğine. 

 
Boştur dünya saki ve şarap olmayınca, 
Irak neylerinin sesi duyulmayınca; 
Nesi var nesi yok bu dünyanın bana sor: 
Boştur geçen ömrün kadehin dolmayınca. 

 
Kaygılar tasalar sarmasın içini; 
Olumsuz düşlere kaptırma kendini; 
Ayrılma yarin ve çimenin koynundan 
Kara toprak koynuna almadan seni. 

 
Olanların olacağı belliydi çoktan; 
İyiyi kötüyü yazmış kaderi yazan; 
Ta baştan gereği düşünülmüş her şeyin: 
Neden boşuna uğraşır, dertlenir insan? 

 
Madem ben kervansarayda kalıcı değilim, 
Şarapsız güzelsiz yaşamak hatadır derim 
Dünya muhdes mi kadim mi diye tartışmak boş: 
Ben gittikten sonra ha muhdes olmuş ha kadim! 

 
Meyhane rintlerinin sergerdesi benim; 
Yersiz sözlerle günaha giren benim; 
Gecesini kızıl şaraba kurban eden 
Ciğerinin kanıyla dua eden benim. 

 
Dünyada olan biteni ben de görmedeyim; 
Haksızlıkları hep baş köşelerde görmedeyim; 
Fesuphanallah! Nereye bakarsam bakayım 
Kendi mutsuzluğumu her yerde görmedeyim. 

 
Bize şarap ve sevgili, size cami kilise; 
Sizler cennetliksiniz, cehennemliğiz bizlerse; 
Kader böyleymiş neylersin, kimsenin suçu yok: 
Kim ne karışır ezel nakkaşının işine? 

 
Gülün yüzünde çiy incisi nevruzun ne hos! 
Yeşillikte gönül aydınlatan yüzün ne hoş! 
Dün geçti gitti, hoş değil ondan söz etmemiz: 
Hoş tut gönlün, anma dünü, bak bugün ne hoş. 

 
Benim varlığım senin yaptığın bir nakış; 
Türlü garip renklerini hep senden almış; 
Kendimi düzeltmeğe nasıl varsın elim: 
Senden güzelini yapmak bana mı kalmış! 

 
Yetmiş iki ayrı millet, bir o kadar da din! 
Tek kaygısı seni sevmek benim milletimin; 
Kafirlik müslümanlık neymiş, sevap günah ne? 
Maksat sensin, araya dolambaçlar girmesin. 

 
Feleğin çarkı döner, ne tuz bilir ne ekmek 
Balık gibi çıplak kor gider bizi felek 
Kadınların çıplakları giydiren çıkrığı 
Feleğin çarkından daha yararlı demek. 

 
Kalk oyna, ayakların ellerimize uysun 
Biz içerken o mavi gözler süzülsün 
Yirmi yaşında şarap içmenin tadı yok 
Altmışından sonra içeceksin ki değsin 

 
Bu fakir köşede şarap ve çalgı yeter bize  
Rahmet umudu, azap korkusu bizim nemize? 
Canı, başı sarığı rehine verip vermişiz 
Hava, toprak, su ve ateş uğramaz semtimize. 

 
Zahide hurilerle dolu cennet hoş gelir 
Onun bana üzümün suyu daha hoş gelir 
Onun cenneti veresiye benimki peşin 
Ne var ki uzaktan davulun sesi hoş gelir. 

 
Şarap beden gücüdür, can gücüdür bana; 
Çözülmedik ne sırları çözdürür bana; 
İstemem dünyayı ahreti şarap varken: 
Bir damlası iki dünyadan yeğdir bana. 

 
Bülbül ötmeğe başlayınca bahçemizde; 
Bir lale gibi açsın şarap elimizde; 
Elde kadehle öldü diyecekler bir gün, 
Ko desin cahil herifler,  ne umrumuzda. 

 
O bilginler ki evrenin özetidirler; 
Düşüncelerinin atı göklerde gezer; 
İş kavramaya gelince Senin özünü 
Şaşkınlıktan Felek gibi başları döner. 

 
Baharlar yazlar geçer sonbahar gelir; 
Ömrümün yaprakları dökülür bir bir; 
Şarap iç, gam yeme, bak ne demiş bilge: 
Dünya dertleri zehir, şarap panzehir. 

 
Güzelim can çıkıp gidince bedenimizde 
Birkaç kerpiç olacak mezarımızı örten; 
Gün gelecek, mezar yapmak için başkasına 
Kerpiç dökecekler kalacak toprakla bizden. 

 
Aşıklar meclisinde yer bulmuşuz birlikte; 
Dünyanın dertlerinde kurtulmuşuz birlikte; 
İçip birer kadeh bu sevincin şarabından 
Özgürlüğe ermiş, sarhoş olmuşuz birlikte. 

 
Akılla bir konuşmam oldu dün gece; 
Sana soracaklarım var, dedim; 
Sen ki her bilginin temelisin, 
Bana yol göstermelisin. 
Yaşamaktan bezdim, ne yapsam? 
Birkaç yıl daha katlan, dedi. 
Nedir; dedim bu yaşamak? 
Bir düş, dedi; birkaç görüntü. 
Evi barkı olmak nedir? dedim; 
Biraz keyfetmek için 
Yıllar yılı dert çekmek, dedi. 
Bu zorbalar ne biçim adamlar? dedim; 
Kurt, köpek, çakal, makal, dedi. 
Ne dersin bu adamlara, dedim; 
Yüreksizler, kafasızlar, soysuzlar, dedi. 
Benim bu deli gönlüm, dedim; 
Ne zaman akıllanacak? 
Biraz daha kulağı burkulunca, dedi. 
Hayyam' ın bu sözlerine ne dersin, dedim; 
Dizmiş alt alta sözleri, 
Hoşbeş etmiş derim, dedi.

CEVAP
Hayyam, öteki şiirlerinde şaraba helal diyor; ama bu şiirinde şaraba helal demiyor. (Şarap günahtır, ama diğer günahlar da şarap gibi sarhoş etseydi, ayık insan kalmazdı) diyor. Burada hoşa giden, şarap içmek değil, günah işleyenlerin sarhoş olmasıdır.

Namaz kılmamak, oruç tutmamak, zekât vermemek, hacca gitmemek gibi farzların terki ile meydana gelen günahlar, şarap içmekten daha büyük günahtır; çünkü din kitaplarında diyor ki:
Haramdan kaçmanın sevabı, farzları yapmanın sevabından daha fazladır. Farzları yapmamanın günahı, haram işlemek günahından daha çoktur. 

İçki içen sadece bir haram işlemiş olur. Namaz kılmayan ise, namaz kılmama günahı yanında, farzı terk etme günahı da vardır. İki günah işlemektedir. Diğer bütün farz ve günahlar da böyledir.

Düşünmeli, gıybetçiler, laf taşıyanlar, açık gezenler, hırsızlar, hainler, kibirliler, zaniler, bid’at ehli olanlar ve diğer günahları işleyenler, sarhoş olup yamuk yumuk yürüselerdi, gerçekten ortada ayık insan bulmak zor olurdu. 

Eski ümmetlerden, günah işleyenlerin sabahleyin kapısına bu şu günahı işledi diye yazılırmış. İşlediğimiz günahlar bizi sarhoş etseydi, halimiz nice olurdu? Yahut günah işleyince hemen bizi cezalandırsaydı dünyada kaç kişi kalabilirdi ki? Kur'an-ı kerimde mealen buyuruluyor ki:
(Eğer Allah, yaptıkları yüzünden insanları hemen cezalandırsaydı, yeryüzünde hiçbir canlı kalmazdı. Fakat Allah, onları belli bir süreye kadar erteler.) [Fatır 45]

Allahü teâlâya hamd olsun ki, günahlarımız yüzünden bizi hemen cezalandırmıyor, tevbe etmemize imkân veriyor ve günahlarımızı başkalarına göstermiyor.

Dinsizi savunmak
Sual: (Ömer Hayyam’ın şarap dediği şey zemzem, meyhane dediği mescit ve tekkedir. Onun şiirleri teville anlaşılır) deniyor. Doğrusu nedir?
CEVAP: (Zırva tevil götürmez) diye bir atasözü var. Bir de, (Sen kimden yanasın, domuzdan mı?) derler. Dinsizden yana olmanın ne faydası olur? Hayyam, (Atın ölümü arpadan, benim ölümüm de şaraptan olsun, cenazemi şarapla yıkayın) diyor. Cenneti Cehennemi inkâr ediyor, (Hepsi bu dünyada) diyor. (Madem hayır şer tanrıdan, o halde tanrının bizi sorguya çekmeye hakkı yoktur) diyor. (Şarabı peygamber haram etti) diyor. (Zarar vermeyene günah olmaz) diyor. Ateistler kendilerine delil olarak Hayyam’ın şiirlerini sitelerine koymuşlardır.

Hayyam, eğlence, aşk ve şarap konularına ağırlık verir. [Bâtıniliğin bir kolu olan Haşşaşin fırkasının reisi olan] Hasan Sabbah’ın yoluna girmiştir. Âhirete ve öldükten sonra dirilmeye inanmaz. (Rehber Ansiklopedisi)

Birçok bilim adamına göre, Bâtıni ve Mutezile inancındadır. Şiirlerinden bazıları:

Arabın devesini öldürür sarhoş Hamza,
Peygamber, şarabı yalnız haram etmiş ona.

Bu dünyadan başka bir dünya yok, arama!
O var sandığın şey, yoktur boşa arama!

Ben içerim, ama senin gibi kötülük yapmam,
Şaraba taparım, senin gibi kendime tapmam.

Cılız karıncalarız, Süleyman değiliz biz,
Biz aşka tapanlarız, Müslüman değiliz biz.

Sen sorguya çekmeden ben sorgularım seni,
Ey Tanrı, hangi günahım için öldürdün beni?

Herkes koyu Müslüman döner iken Mekke’den,
Biz tam bir putperest olarak döndük Kâbe’den.

Şarap haram olsa da, bana göre hava hoş,
Hem, bana sorarsanız, haram olan her şey hoş.

Seccadeye yatanlar, eşek değil de nedir?
Müslüman geçinir ya, gâvurdan da beterdir.

Her gün tevbe etsek de, bin kere bozarız biz,
Anadan sarhoş doğduk, hep sarhoş yaşarız biz.

Şöyle kızıl şarap iç, yüzüne bir renk gelsin!
Hayatına bir ahenk, işin rast ve denk gelsin!

Ben şarapla çalgıda bulmuşum saadeti,
Benim dinim dinsizlik, bıraktım ibadeti.

Yıllanmış şarap bize, cami, kilise size,
Sizler Cennete gidin, Cehennem yeter bize.

Şarap ile yıkayınız, ben öldüğüm zaman!
Tabutum da olmalı üzüm asmalarından.

Birkaç yamuk rubaisi de şöyledir:

Meyhane kendini bileni tutar,
Kendini bilmezi dışarı atar,
Bir cehalet yuvasıdır medrese,
Oraya girenler çamura batar.
***
Aklım fikrim hep şarabın izinde,
Kulaklarım musikinin sesinde.
Toprağımdan testi yapıldığında,
Şarap dursun, o testinin içinde.
***
Putlar da, Kâbe de ister kölelik,
Çanlar da, ezan da bekler kölelik,
Camiydi, havraydı ve kiliseydi,
Nedir ki hepsi de özler kölelik?
***
Meyhanede ancak içki bulunur,
Abdest ancak şarap ile alınır,
Öylesine yırtılmış ki perdemiz,
Yamanmakla sanma hiç onarılır!
***
Dedim artık kızıl şarap içemem,
Üzüm kanı dendi, ben kan dökemem,
Şu aklım şaşırdı, sahi mi dedi,
Şaka bu, şaraptan ben vazgeçemem.
***
Şarabın sırrına eremezsin sen,
Sofranın hakkını veremezsin sen,
İç şarabı, cennet et şu dünyayı,
Ayıkken Cennete giremezsin sen.
***
Oruç tutmuyorsam mübarek ayda,
Beni ramazandan habersiz sanma!
Çileden geceler oluyor gündüz,
Sahura kalkarım, gün ortasında.
***
Yıllanmış şarap iç, Mahmut olursun,
Çalgı çal ve dinle, Davut olursun,
Ölümü ve âhireti düşünme!
Gel gününü gün et! Hayat bulursun.
***
Ağlamayı bırak, gülerek yaşa!
Şarabı yanına alarak yaşa!
Sonu yokluk madem fani dünyanın,
Yasakları at hür olarak yaşa!

 
Benden Muhammet Mustafa' ya saygı ve selam: 
Deyin ki, hoş görünürse, bir şey soracak Hayyam: 
Neden Yüce Efendimizin buyruklarında 
Ekşi ayran helal da güzelim şarap haram? 

 
Benden Hayyam' a selam söyleyin demiş 
                                                      peygamber; 
Sözlerimi yanlış anlamışsa çiylik eder: 
Ben şarabı herkese haram etmiş değilim ki 
Hamlara haramdır, doğru, ama olgunlar içer. 

 
Yalnız bilgili olmak değil adam olmak; 
Vefalı mı değil mi insan, ona bak. 
Yücelerin yücesine yükselirsin 
Halka verdiğin sözün eri olarak. 

 
Kim demiş haram nedir bilmez Hayyam? 
Ben haramı helalı karıştırmam: 
Seninle içilen şarap helaldir, 
Sensiz içtiğimiz su bile haram. 

 
Dünya yıldıramazsın beni ne yapsan; 
Ölümden de korkmam, er geç ölür insan. 
Ölmemek elimizde değil ki bizim: 
İyi yaşamamak beni korkutan. 

 
Yerin üstüne baktım, uykuya dalmışlar; 
Altına baktım, çürüyüp toprak olmuşlar. 
Yokluk ovasında başka ne var ki zaten: 
Daha gelmemişler var, gelip gitmişler var. 

 
Bilge, yüce varlığın seyrine dalar; 
Gafil ise onda dostluk düşmanlık arar. 
Deniz, deniz olduğu için dalgalanır, 
Çöpe sor, hep onun içindir dalgalar. 

 
Ben kendimden geçtikçe kendime gelirim; 
Yücelere çıkar, alçalmayı bilirim. 
Daha da garibi, varlığın şarabıyla 
Ne kadar  ayık da olsam, sarhoş gibiyim. 

 
Yüreğinde sıkıntı varsa esrar iç, 
Ya da birkaç kadeh gül renkli şarap iç. 
Onu içmem, bunu içmem der durursun: 
Ahmak herif, git zıkkımın pekini iç. 

 
Adım kötüye çıkarsa çıksın, ben böyleyim; 
Bir kerpiçim de olsa, satar şarap içerim. 
O da gidince ne yaparsın diyecekler: 
Cübbemle sarığım ne güne duruyor, derim. 

 
Kalk, kalk, çalgılara çalgı katalım gitsin; 
Adımızı kötüye çıkartalım gitsin. 
Sofuluk şişesini çalalım taşa, 
Seccadeyi bir kadehe satalım gitsin. 

 
Şarabın adı kötüye çıkmış, kendi hoş, 
Hele bir güzelle içersen daha bir hoş; 
Harammış şarap, olsun, bana göre hava hoş: 
Hem, bana sorarsan, haram olan herşey hoş. 

 
Zaman büktü belimi, ne el tutar ne ayak; 
Oysa ne güzel işlerim var yapılacak. 
Can kalktı gitmeye; aman dur, diyorum: 
Ne yapayım diyor, evin yıkıldı yıkılacak. 

 
Yeryüzünü gül bahçesine çevirmekten 
Daha güzeldir bir insanı sevindirmen. 
Bin kulu  azat edenden daha büyüktür 
Bir hür insanı iyilikle kul edebilen. 

 
Can bir şaraptır, insan onun destisi; 
Beden bir ney gibidir, kan o neyin sesi. 
Hayyam, bilir misin nedir bu ölümlü varlık: 
Hayal fenerinde bir ışık pırıltısı. 

 
Ah, Tanrı dünyayı yeniden yarataydı, 
Yaratırken de beni yanında tutaydı; 
Derdim: Ya benim adımı sil defterinden, 
Ya da benim dilediğimce yarat dünyayı. 

 
Uyumuşum; rüyamda akıllı bir insan 
Dedi: Sevinç gülü açmaz uykuda, uyan; 
Ne işin var bu ölüme benzer ülkede? 
Kalk, şarap iç, sonsuz uykulara dalmadan. 

 
Tekkede, medresede, manastırda, kilisede, 
Bir cennet cehennem kaygısıdır sürüp gitmede. 
Oysa yüce varlığın sırlarına eren kişi 
Bunların tohumunu uğratmaz düşüncesine 

 
Zaman başımıza bir çorap örmeden, 
Gelin dostlar, içelim içebilirken. 
O ecel çavuşu dikildi mi tepene 
Bir yudum su iç bakalım, içebilirsen.