Herhangi bir bölge veya ülke için yapılabilecek diri fay sınıflaması eldeki verinin niteliği ve kullanım amacına göre değişir. Diri fayların sınıflamasında, kullanılan kriterlere göre değişen yaklaşımlar olup, aktif, potansiyel aktif, yetkin fay terimleri en çok kullanılanlardır[1]. Bu tanımların çoğunda kullanılan başlıca kriter, depremler sonucu faylar boyunca yüzeyde veya yüzeye yakın derinliklerde meydana gelen “yer değiştirme” dir. Diri fayların alt gruplara ayrılarak sınıflamasında ise faylarda meydana gelmiş en son yüzey yırtılmasının oluş zamanı jeokronolojik ölçüt olarak kullanılmaktadır [2].
Deprem yüzey kırığı. – Günümüz zaman aralığında yüzey kırılmasıyla sonuçlanan büyüklükte deprem üretmiş fay.
Kuvaterner fayı. – Kuvaterner (son yıl) ‘de yüzey kırılmasıyla sonuçlanan büyüklükte deprem üretmiş ancak, Holosen aktivitesi ve depremselliği kuşkulu fay.
Olası Kuvaterner fayı veya çizgisellik.- Kuvaterner aktivitesi kuşkulu fay veya güncel topoğrafyada belirgin çizgisellik.
Bu sınıflamada, ilk üç kategoride tanımlanmış olan faylar gelecekte yüzey kırılmasıyla sonuçlanabilecek büyüklükte bir deprem üretebilecek tektonik yapılardır. Deprem yüzey kırığı ve Holosen faylarının dirilikleri üzerine olan veriler kesindir. Deprem tehlike değerlendirmeleri açısından bunların ülkedeki birinci derecede önemli deprem kaynakları oldukları kuşku götürmez. Ayrıca üst ölçekli planlamalar açısından bu iki sınıftaki faylar yüzey faylanması tehlikesi en yüksek olan fay zonları olarak önerilmektedir. Üçüncü sınıfta (Kuvaterner fayı) tanımlanmış olan faylar, son yılda yüzey yırtılmasıyla sonuçlanan deprem üretip, üretmedikleri hakkında yeterli jeolojik ve jeomorfolojik veri toplanamayan faylardır. Bunlardaki veri eksikliğinin nedenleri araştırma yetersizliğine bağlanabileceği gibi, bu faylar içerisindeki yüzey yırtılması geliştiren büyük depremlerin yılı aşan geniş bir tekrarlanma aralığı içerisinde gerçekleştiğine de yorumlanabilir. Bu nedenle, deprem yapabilirlikleri açısından Kuvaterner fayları potansiyel diri fay olarak kabul edilmelidir. Kuvaterner faylarının kesin deprem kaynakları olup olmadıkları, üzerinde yapılacak olan daha ayrıntılı paleosismolojik çalışmalarla ortaya konulmalıdır.
Olası Kuvaterner fayı veya çizgisellik olarak haritalanmış olan faylar ise genelde Miyosen-Pliyosen’de gelişmiş ancak, Kuvaterner-Günümüz zaman aralığında aktivitelerini yitirmiş Neoteknik dönem yapıları veya güncel jeomorfolojiyi kontrol eden bazı Paleoteknik dönem yapıları olup, Kuvaterner aktiviteleri kanıtlanmamış fay veya çizgiselliklerdir. Deprem potansiyelleri açısından bu fay veya çizgisellikler hakkında kesin değerlendirmeler yapılabilmesi için daha ayrıntılı jeolojik, sismolojik ve uzun dönemli jeodetik verilere gereksinim vardır.
Diri fay haritaları[değiştir kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir
T&#;rkiye Fay Hattı Haritası ! MTA diri fay hatları hangi illerden ge&#;iyor? AFAD T&#;rkiye Deprem Tehlike Haritası sorgulama!
Kahramanmaraş'ta meydana gelen depremin birçok ilde hissedilmesiyle birlikte Türkiye deprem fay hatlarının nereden geçtiğini bir kez daha gündeme getirdi. 11 çevre ili etkileyen felaketin ardından "Evimin altından fay hattı geçiyor mu?" sorusu ile beraber Türkiye fay hattı haritası araştırmaları hız kazandı. Maraş merkezli depremin sonrasında özellikle Doğu Anadolu fay hattının nereden ve hangi şehirlerden geçtiği sorgulanmaya başladı. Diğer yandan büyük şehirler için büyük bir tehlike oluşturan deprem sonrası deprem diri fay hattı haritası, aktif ve pasif fay hatları, fay hattının geçtiği iller araştırılıyor. AFAD Türkiye Deprem Tehlike Haritası ve MTA Türkiye'deki aktif fay hatları ve tehlike dereceleri yer alıyor.
TÜRKİYE DEPREM FAY HATTI HARİTASI HAKKINDA BİLGİ
En son yılında yürürlüğe giren Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası, AFAD Deprem Dairesi Başkanlığı tarafından yenilenmiş, 18 Mart tarih ve sayılı (mükerrer) Resmi Gazete’ de yayımlanmıştır. Yeni harita 1 Ocak tarihinde yürürlüğe girmiştir. Proje, Başkanlık tarafından yürütülmekte olan Ulusal Deprem Araştırma Programı (UDAP) kapsamında desteklenmiştir. Ayrıca, Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) tarafından da destek verilmiştir.
EVİMİN ALTINDAN FAY HATTI GEÇİYOR MU?
Maden Teknik ve Araştırma Genel Müdürlüğü (MTA) tarafından yayınlanan yenilenmiş diri fay hatları haritası deprem fay hatları ile ilgili birçok bilgiye ışık tutuyor. MTA'nın resmi internet sitesinde yer alan kısımdan evinizin altından ya da yakın konumundan fay hattı geçip geçmediğini öğrenebilirsiniz. Yaşadığınız bölgenin deprem riskini ve fay hatlarını sorgulamak için e-Devlet sistemine giriş yaparak Deprem Haritası Sorgulama sayfasından aktif fay hatlarını görüntüleyebilirsiniz.
e-DEVLET GİRİŞ İLE AFAD FAY HATLARI HARİTASI
MTA GÜNCEL DİRİ FAY HATLARI HARİTASI SORGULAMA
MTA TÜRKİYE FAY HATTI HARİTASI
MTA ve AFAD tarafından listelenen fay hatları, birkaç adımda kolayca görüntülenebiliyor. Fay haritası ile hangi şehir ya da ilçeden fay hatları geçtiğini listeleyen iki kurum, bu bilgileri belirli periyodlarda güncelliyor. Türkiye'de Kuzey Anadolu Fay Hattı ve Doğu Anadolu Hattı ve Batı Anadolu fay hattı olmak üzere toplamda 3 büyük fay hattı bulunuyor. Deprem haritasında kırmızı renkte görülen iller birinci derece deprem bölgesi, pembe renkte olanlar ikinci derece riskli bölge, sarı olan iller üçüncü dereceden deprem bölgesi olarak geçiyor. İşte Türkiye'de birinci derecede riskli bölgeler, ikinci derecede riskli bölgeler ve üçüncü derecede riskli bölgeler…
MTA KAHRAMANMARAŞ DİRİ FAY HATTI HARİTASI
Haritaları yakından incelemek için görselin üstünü tıklayın.
Tekirdağ, İstanbul (1 ve 2. Bölge), Bitlis, Kahramanmaraş, Van, Adıyaman, Şırnak başta olmak üzere, Zonguldak, Tekirdağ, Afyon, Samsun, Antalya, Erzurum, Kars, Ardahan, Batman, Iğdır, Elazığ, Diyarbakır, Adana, Eskişehir, Malatya, Kütahya, Çankırı, Uşak, Ağrı ve Çorum.
ÜÇÜNCÜ DERECE DEPREM RİSKİ TAŞIYAN İLLER
Eskişehir, Antalya, Tekirdağ, Edirne, Sinop, İstanbul, Kastamonu'yu, Ordu, Samsun, Giresun, Artvin, Şanlıurfa, Mardin, Kilis, Adana, Gaziantep'in de bazı bölgeleri ve Kahramanmaraş, Sivas, Gümüşhane, Bayburt, Kayseri, Yozgat, Çorum, Ankara, Konya, Mersin ve Nevşehir.
DEPREM HARİTASINA GÖRE EN AZ RİSKLİ İLLER
Türkiye Deprem Haritasına göre deprem riskinin en az olduğu dördüncü ve beşinci grupta yer alan iller ise Sinop, Giresun, Trabzon, Rize, Artvin, Kırklareli, Ankara, Edirne, Adana, Nevşehir, Niğde, Aksaray, Konya ve Karaman’dır.
DİRİ FAY HATTI NEDİR?
Diri fay veya aktif fay, tarihsel dönemde deprem oluşturmuş olan tüm faylara denir. Yer kabuğunu oluşturan levhaların hareketleri sonucu oluşan gerilme ve sıkışmalar, yer kabuğunun bazı bölümlerinde yüzyıllar boyunca enerji biriktirir. Bu enerjiler zaman zaman ortaya çıkar. Yer kabuğundaki bu hareketli kesimlere de fay denir.
Deprem yüzey kırığı: Günümüz zaman aralığında yüzey kırılmasıyla sonuçlanan büyüklükte deprem üretmiş fay.
Kuvaterner fayı: Kuvaterner (son yıl) yüzey kırılmasıyla sonuçlanan büyüklükte deprem üretmiş ancak, Holosen aktivitesi ve depremselliği kuşkulu fay.
Olası Kuvaterner fayı veya çizgisellik: Kuvaterner aktivitesi kuşkulu fay veya güncel topoğrafyada belirgin çizgisellik.
DOĞU ANADOLU FAY HATTI NEREDEN GEÇİYOR?
Doğu Anadolu Fay Hattı, Anadolu Levhası ve Arap Levhası sınırı boyunca uzanır. İran-Irak sınırında yer alan ve Afrika levhasının ana parçalarından biri olan Bitlis-Zagros Fay Hattı ise, Türkiye'nin doğusuna itme kuvveti uygulamaktadır ve bu yüzden dalma-batma zonu gerçekleşmektedir. Bu sebepten dolayı Doğu Anadolu Bölgesi her yıl birkaç milimetre yükselmektedir. Doğu Anadolu Fayı, Ölü Deniz Çöküntüsü'nün kuzey ucundaki Maraş üçlü eklemi ile başlayıp Kuzey Anadolu Fayı ile birleştiği Karlıova üçlü ekleminde kuzeydoğu yönünde son bulur. Doğu Anadolu Fay Hattı, Hatay, Osmaniye, Gaziantep, Kahramanmaraş, Adıyaman, Elazığ, Bingöl, Muş'a kadar devam ettikten sonra Erzincan'dan itibaren Kuzey Anadolu Fay Hattı ile birleşir.
KUZEY ANADOLU FAY HATTI NEREDEN GEÇİYOR?
Kuzey Anadolu Fay Hattı (KAF), dünyanın en hızlı hareket eden ve en aktif sağ-yanal atımlı faylarından biridir. KAF, km uzunluğunda sağ yönlü ve doğrultu atımlı aktif fay hattıdır. Yaklaşık olarak Van Gölü'nden Saros Körfezi'ne kadar tüm kuzey Anadolu'yu keser. Tek bir faydan oluşmaz, pek çok parçadan oluşan fay zonudur. Saroz Körfezi'nden başlayan KAF, Marmara Denizi, Sapanca Gölü, Adapazarı, Tosya ve Erzincan üzerinden Van Gölü kuzeyine kadar uzanır. AFAD'dan edinilen bilgiye göre, Kuzey Anadolu Fay Hattı ile Ege Bölgesi Graben Sistemi üzerinde 6'şar, Doğu Anadolu Fay Hattı'nda 4 ve diğer faylar üzerinde 8 olmak üzere 24 ilin doğrudan kent merkezinden aktif fay geçiyor. Ayrıca 80'den fazla ilçe de direkt aktif fay hatları üzerinde bulunuyor. Bu iller: Aksaray, Aydın, Balıkesir, Bingöl, Bolu, Burdur, Bursa, Denizli, Erzincan, Erzurum, Eskişehir, Hakkari, Hatay, İzmir, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Konya, Kütahya, Manisa, Muğla, Osmaniye, Sakarya ve Tokat. yılındaki Erzincan, yılındaki Erzurum yılındaki Varto, yılında yaşanan İzmit, Düzce ve Adapazarı depremleri bu fay kuşağında meydana geldi.
BATI ANADOLU FAY HATTI NEREDEN GEÇİYOR?
Batı Anadolu Fay Hattı (BAF), Anadolu'nun batısında doğu-batı uzanışlı, kuzeyden-güneye doğru sıralanan pek çok faydan oluşan deprem alanıdır. Doğu Anadolu ile Kuzey Anadolu Fay Hatları yanal atılımlarla gerçekleşirken, Batı Anadolu Fay Hattı ise normal faylarla gerçekleşerek Ege'nin genişlemesine sebep olmaktadır. Ülkemizdeki en aktif ve tehlikeli olan fay hattı Kuzey Anadolu Fay Hattı olarak görülse bile en aktif olanı Batı Anadolu Fay Hattı'dır.
