Nas Nedir Faiz

Cumhurbaşkanı ve AK Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, partisinin grup toplantısında faiz ve enflasyon ile ilgili mesajlar verirken "Beraber yürüdüğümüz arkadaşlarımızdan faizi savunanlar, kusura bakmasınlar. Bu yolda ben, faizi savunanla beraber olamam, olmam. Bu görevde olduğum sürece faiz ve enflasyonla mücadelemi sonuna kadar sürdüreceğim. Bu konuda nas ortada. Nas ortadayken sana, bana ne oluyor?" ifadelerini kullanmıştı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın konuşmasındaki "Nas" ifadesi ile Nas Suresi'ni kast ettiği sanıldı. Ancak "Nas" farklı bir anlam ifade ediyor.

NAS NE DEMEK?

İslâm ilimlerinde nas (çoğulu nusûs) denilince genellikle Kur’an ve Sünnet’in lafızları kastedilir. Kaynaklar sıralamasıyla ilgili anlatımlarda Kitap ve Sünnet yerine kısaca “nusûs” dendiği de olur.

Bu anlamıyla nas vahyin metinsel verisi olduğundan teşrîin ve dinî bilginin temelini oluşturur; karşıtı genel olarak “ictihad”dır. İctihad, istidlâl ve kıyas gibi kavramlarla karşıt olarak zikredildiğinde nas Allah ve Peygamber’in sözünü, bu kavramlar da nasların akıl yoluyla açılımını anlatır.

NAS SURESİ

Kur’an-ı Kerim’in 114'üncü ve son suresi olan Nas Suresi'nin meali ise şöyle:

Rahmân ve Rahîm olan Allah´ın adıyla de ki: “Cinlerden olsun insanlardan olsun, insanların kalplerine vesvese sokan sinsi şeytanın şerrinden insanların rabbine, insanların mâlik ve hâkimine, insanların mâbuduna sığınırım!”

Cumhurbaşkanı Erdoğan yaptığı her konuşmada faizlerin indirilmesi konusunda açıklamalarda bulunmaktadır. Erdoğan faizi indirme gerekçeleri olarak ise Nas suresini örnek göstermektedir. Bu nedenle vatandaşların akıllarında soru işareti oluşturmaktadır. Peki Nas nedir kısaca? Anlamı nedir? İşte Nas faiz ayeti, meali! Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın nas açıklamasının anlamı... 

NAS NEDİR KISACA? ANLAMI NEDİR? NAS FAİZ AYETİ, MEALİ

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın değindiği Nas'ta çoğulu nusûs denilince genellikle Kur’an ve Sünnet’in lafızları kastedilir. Kaynaklar sıralamasıyla ilgili anlatımlarda Kitap ve Sünnet yerine kısaca “nusûs” dendiği de olur.

Bu anlamıyla nas vahyin metinsel verisi olduğundan teşrîin ve dinî bilginin temelini oluşturur; karşıtı genel olarak “ictihad”dır. İctihad, istidlâl ve kıyas gibi kavramlarla karşıt olarak zikredildiğinde nas Allah ve Peygamber’in sözünü, bu kavramlar da nasların akıl yoluyla açılımını anlatır.

Kuran'ı Kerim'in 114'üncü ve son suresi olan Nas Suresi'nin meali ise şöyle:

"Rahmân ve Rahîm olan Allah´ın adıyla de ki: “Cinlerden olsun insanlardan olsun, insanların kalplerine vesvese sokan sinsi şeytanın şerrinden insanların rabbine, insanların mâlik ve hâkimine, insanların mâbuduna sığınırım!”

CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN'IN NAS AÇIKLAMASININ ANLAMI  

Kuran'ı Kerim'de Bakara Suresi - 275 . Ayet'in tefsirinde faiz konusuna değinilmektedir. 

Ayetin mealinde şu ifadeler yer alır:

"Faiz yiyenler ancak şeytanın çarparak sersemlettiği kimse gibi kalkarlar. Bunun sebebi onların, “Alım satım da ancak faiz gibidir” demeleridir. Hâlbuki Allah alım satımı helâl, faizi ise haram kılmıştır. Artık kime Allah’tan bir öğüt erişir de faizciliği bırakırsa geçmişteki kendisinindir, durumunun takdiri Allah’a aittir. Kim de yine faizciliğe dönerse işte bunlar orada devamlı kalmak üzere cehennemliklerdir."

Bakara Suresini okumak için tıklayınız. 

Türkiye'de iktidarın izlediği, daha doğrusu Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Merkez Bankası'na zorla uygulattığı para politikasının mantığını açıklayacak ne bir akıl ne de teori var. Enflasyon resmi rakamlara göre, yani en iyi ihtimalle yüzde 20'lerdeyken faiz düşürmek nasıl açıklanabilir? Dolar yılbaşından bu yana TL karşısında yüzde 30'dan fazla değer kazanmışken, nasıl gidip de faiz indirilir? Üstelik doların aşırı değer kazanması karşısında piyasaya sürebileceğin bir döviz rezervin kalmamışsa! Hatta net rezervin eksilerin de dibindeyse! TL'yi bu koşullarda uçurumdan aşağıya yuvarlamanın açıklaması ne olabilir?

Erdoğan'ın 17 Kasım'da, Para politikası Kurulu'nun repo faizi düşürme kararından bir gün önce, AKP'nin meclis grup toplantısında yaptığı konuşma hem ertesi gün çıkacak karara dair bir fikir verdi, hem de Erdoğan'ın bu anlamsız politikayı nasıl gerekçelendirdiğini gördük. Erdoğan, "Beraber yürüdüğümüz arkadaşlarımızdan faizi savunanlar, kusura bakmasınlar. Bu yolda ben, faizi savunanla beraber olamam, olmam. Bu görevde olduğum sürece faizle mücadelemi sonuna kadar sürdüreceğim ve enflasyonla mücadelemi de sürdüreceğim. Bu konuda Nas ortada, Nas ortada olduğuna göre sana bana ne oluyor? Olaya buradan bakacağız ve ona göre de adımımızı atacağız" dedi.

Türkiye Cumhuriyeti'nin cumhurbaşkanlığı makamının koltuğunda oturan kişi, liberal ekonomik düzen içinde yer alma iddiasıyla beraber ekonomi teorilerinin, piyasa kurallarının, ekonomi politiğin dikte ettiği ne varsa hepsinin üzerini çizdi, "Nas", yani Kuran'da yer alan ayetlerle beraber hadislere işaret ederek mealen "Emir büyük yerden" demiş oldu. Şimdi Merkez Bankası'nın bundan sonra Nas ne uygun görüyorsa ona göre bir politika izleyeceğini varsaymamız gerekebilir.

Krediye talebi artırma hedefi

Erdoğan'ın Nas'tan daha rasyonel olma iddiasındaki yaklaşımı ise faizleri düşürerek krediye talebi artırmak, bu yolla ekonomiyi hareketlendirmek. Ne var ki üretim maliyetlerine yansıyan artış, son 19 yılın rekorunu kırmış vaziyette. Yüzde 45'in üzerinde. Dolayısıyla kredi de bu enflasyon koşullarında anlamsız kalıyor. Tüketiciye yansıdığı iddia edilen enflasyonla üreticinin karşı karşıya olduğu enflasyon arasındaki makas da yine rasyonal şekilde açıklanamayacak şekilde büyümekte. Bu rakamsal farkta, AKP iktidarı sırasında değiştirilen enflasyon hesaplama yöntemi etkili. Bağımsız Enflasyon Araştırma Grubu'nun yaptığı hesaba göre Ekim ayında tüketiciye yansıyan yıllık enflasyon, İstatistik Kurumu'nun duyurduğu oranın iki katından fazla, yüzde 49,87 oranında.

Cumhurbaşkanı öte yandan planlarının istediği gibi yürümemesine şaşırmış olacak ki, para politikası konusunda uyarıda bulunan Türk Sanayici ve İşadamları Derneği'ne (TÜSAİD) de mealen "Konuşacağınıza kredi alsanıza" diye çıkıştı. Alıntılamadan yapamayacağım. Erdoğan, "Biz iş adamlarımıza diyoruz ki, hani sen düşük faizle kredi istiyordun, niye almıyorsun? Ben bu iş adamlarını da anlamıyorum. Ondan sonra bir araya geliyorlar, TÜSİAD'ı vs. ondan sonra yüksek faizden bahsediyorlar. Eğer sen iş adamıysan, yatırımdan yanaysan buyurun işte size düşük faizle kredi, hadi alın krediyi ve yatırımı yapın. Ben sizden yatırım, istihdam, üretim, ihracat istiyorum. Hadi gelin bunları yapın. O zaman kaçıyorlar. Bunlar nasıl iş adamları? Türkiye'nin en büyük iş adamlarıymış, istediğiniz kadar sallayın tutmaz" dedi.

TL'nin dolar karşısında değer kaybetmesinin ihracata, bunun da büyüme oranına olumlu yansıması Erdoğan'ın umudu. Ama ihracatçılar da imdat kolunu çekmiş vaziyette. Çünkü üretim için ihtiyaçları olan hammaddelerin çoğunu yurtdışından, dolarla almaktalar. Resmi rakamlara göre, Eylül ayında yurtdışı üretici fiyatları da yüzde 28,87 oranında arttı.

Dolar'ın ateşi düşer mi?

Peki doların ateşi nasıl düşecek? Başka deyişle, para politikasına ve TL'ye güven tazelenebilir mi?

Merkez Bankası verilerine göre, 12 Kasım 2021 itibariyle Türkiye'deki bankalarda bulunan döviz mevduatının toplam mevduata oranı yüzde 55,2'yi buldu. Bu verilere göre, Türkiye'de gerçek kişilerin döviz mevduatları bir hafta önce 847 milyon dolar artışla 143,7 milyar dolara yükseldi. Tüzel kişilerin Türkiye'deki döviz mevduatları ise 1 milyar dolar artışla 91,5 milyar dolar oldu. Merkez Bankası'nın faiz indirme kararı dolara kaçışı daha ne kadar artırdı, onu da gelecek hafta öğreneceğiz.

Bu şu anlama geliyor: Türkiye'de TL'ye azalan güven nedeniyle ekonomide dolarizasyon yaşanıyor. O güven yerine gelmeden TL'ye dönüş de hayal.

Merkez Bankası'nın faiz kararı sonrasında Bloomberg'de dinlediğim yorumcu Damian Sassower, bu noktadan sonra yabancı yatırımcılarda güven oluşturmanın zorluğuna dikkat çekti. Türkiye'de 2013'te iç borçlanmanın yüzde 30'unun yabancı yatırımcılar tarafından yapıldığını, bugün bu oranın yüzde 5'in altında olduğunu söyledi.

Uzun lafın kısası, akıl almaz politikalarda ısrarcı olan iktidar, bir çıkmaz yolda. "Durmak yok, yola devam" diyerek gaza basarken beraberinde tüm memleketi de sürüklüyor. Köprüden son çıkış çoktan geçildi. Geriye dönmek için çok uzun bir yol kat etmek gerekecek. O dönüş de aynı sürücüyle olmayacağa benziyor. 

Banu Güven

© Deutsche Welle Türkçe

Banu Güven Gazeteci ve TV moderatörü. Türkiye, Almanya ve dünyadaki gelişmeler üzerine yazılar kaleme alıyor.

Bize yazın

TCMB bugün faiz kararını açıkladı. Böylece 21 ay sonra 'Nas' planı ortadan kalmış oldu. Faizler 6,5 puan arttırılarak, 15'e çıkardı. Bu durum Erdoğan'ın "Ben olduğum sürece faizler artmayacak" sözlerini akıllara getirdi.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan 21 Nisan 2023’te Gaziosmanpaşa’daki seçim çalışmaları sırasında yaptığı konuşmada faizin yükseltilemeyeceğini öyle sözlerle söyledi ki “ben görevdeyken faizi kimse yükseltemez”demişti. Aradan tam 2 ay geçti. İşte Erdoğan’ın o konuşması:

“Bu kardeşiniz iktidarda olduğu sürece faiz yükselmez. Faiz devamlı düşecektir. Amerika’da faiz yükselebilir. Avrupa’da yükselebilir ama Türkiye’de faiz düşecektir. Göreceksiniz enflasyon da faizle beraber düşecek”

Aradan tam iki ay geçti. Bugün Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Para Politikası Kurulu faiz kararını açıkladı. İşte o karar Erdoğan’ın dediklerinin tam tersini yaptı. Faizi uçurdu.

“Nas” olduğu belirtilerek, 21 Mart 2021 tarihinden bu yana indirilen Politika faizi iki yıla yakın bir sürenin ardından yükseltildi. İşte bu arada TCMB’nin elindeki yani vatandaşın milyarları uçtu gitti. Şimdi 27 aydır sürdürülen politikanın sonucunda Türkiye’ye büyük bir fatura çıktı. O da milyarlarca lira olarak belirtiliyor.