Lenf Bezleri Neden Şişer

Lenf Bezi Şişmesi Nedir? Nedenleri Nelerdir? konulu makalemizde konuya dair detayları bulabilirsiniz. Şişmiş lenf bezleri, genellikle bakteri veya virüslerin neden olduğu enfeksiyonun bir sonucu olarak ortaya çıkar. Şişmiş lenf bezlerine bir kanserin sebep olması nadir görülür.

Lenf düğümleri olarak da adlandırılan lenf bezlerimiz, vücudumuzun enfeksiyonlarla savaşma yeteneğinde hayati bir role sahiptir. Filtre görevi görerek virüsleri, bakterileri ve diğer hastalık sebeplerini vücudumuzun diğer bölgelerine bulaşmadan önce yakalarlar. Şişmiş lenf bezlerini fark edebileceğiniz en yaygın bölgeler; boynunuz, çenenizin altı, koltuk altlarınız ve kasıklarınızdır.

Bazı durumlarda, şişmiş lenf bezlerini tedavi etmek için ihtiyacınız olan tek şey zaman ve sıcak kompresler olabilir. Bir enfeksiyon şişmiş lenf bezlerine neden oluyorsa, tedavi buna sebep olan neden bağlı olarak değişir.

Şişmiş Lenf Bezlerinin Belirtileri Nelerdir?

Lenf sistemimiz, vücudumuzun her yerinde bulunan organlar, damarlar ve lenf bezleri ağıdır. Baş ve boyun bölgenizde birçok lenf bezi bulunur. Sık sık şişen lenf bezleri bu bölgedekiler olmakla beraber, koltuk altlarında ve kasık bölgesinde yer alanlar da sık şişen lef bezlerindendir.

Şişmiş lenf bezleri, vücudunuzdaki bir yerlerde bir şeylerin yanlış gittiğinin işaretidir. Lenf bezleriniz ilk kez şiştiğinde şunları fark edebilirsiniz:

• Lenf bezlerinde hassasiyet ve ağrı,
• Lenf bezlerinde bezelye veya barbunya büyüklüğünde, hatta daha büyük olabilen şişlik.

Lenf bezlerinizin neden şiştiğine bağlı olarak, sahip olabileceğiniz diğer belirtiler şunlardır:

• Burun akıntısı, boğaz ağrısı, ateş ve üst solunum yolu enfeksiyonunun diğer belirtileri.
• Vücudunuzdaki lenf bezlerinin genel olarak şişmesi. Bu durum meydana geldiyse, HIV veya mononükleoz gibi bir enfeksiyonu ya da lupus veya romatoid artrit gibi bir bağışıklık sistemi bozukluğunu gösterebilir.
• Muhtemel bir kanser veya lenfomayı gösteren sert, sabit, hızla büyüyen lenf bezleri.
• Yüksek ateş.
• Gece terlemeleri.

Ne Zaman Doktora Gitmek Gerekir?

Bazı şişmiş lenf bezleri, küçük bir enfeksiyon gibi altta yatan durum düzeldiğinde normale döner. Eğer bu durumla ilgili endişeniz varsa veya şişmiş lenf bezlerinize aşağıdakiler durumlar eşlik ediyorsa bir doktora görünmelisiniz:

• Belirgin bir sebep olmadan ortaya çıktılarsa,
• Büyütmeye devam ediyorlar veya iki ila dört haftadır mevcutlarsa,
• Sert veya lastik gibi olduklarını hissediyorsanız veya üzerine bastırdığınızda hareket etmiyorlarsa,
• İnatçı ateş, gece terlemeleri veya açıklanamayan kilo kaybı eşlik ediyorsa.

Yutma veya nefes almada güçlük çekiyorsanız derhal tıbbi yardım almanız gerekir.

Lenf Bezleri Neden Şişer?

Lenf bezleri küçük, yuvarlak veya fasulye şeklindeki hücre kümeleridir. Lenf bezlerinin içi, farklı tipteki bağışıklık sistemi hücrelerinin bir kombinasyonundan oluşur. Bu özel hücreler, vücudumuzda dolaşan lenf sıvısını filtreler ve işgalcileri yok ederek bizi korur.

Lenf bezleri gruplar halinde bulunur ve her bir grup vücudun belirli bir kısmını süzer. Boynunuzdaki, çenenizin altındaki, koltuk altlarınızdaki ve kasıklarınızdakiler gibi belirli bölgelerdeki lenf bezlerinde şişlik fark etme olasılığınız daha yüksek olabilir. Şişmiş lenf bezlerinin yeri, altta yatan nedeni belirlemeye yardımcı olabilir.

Şişmiş lenf bezlerinin en yaygın nedeni bir enfeksiyondur, özellikle soğuk algınlığı gibi viral bir enfeksiyon buna sebep olabilir. Şişmiş lenf bezlerinin diğer olası nedenleri şunlardır:

Yaygın Enfeksiyonlar

• Streptokok boğaz ağrısı
• Kızamık
• Kulak enfeksiyonları
• Enfekte olmuş (apseli) diş
• Mononükleoz
• Selülit gibi cilt veya yara enfeksiyonları
• AIDS'e neden olan insan immün yetmezlik virüsü (HIV)

Yaygın Olmayan Enfeksiyonlar

• Tüberküloz
• Frengi gibi bazı cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar
• Enfekte bir kedinin dışkısıyla temastan veya az pişmiş et yemekten kaynaklanan parazitik bir enfeksiyon olan toksoplazmoz
• Kedi tırmalaması veya ısırmasından kaynaklanan bakteriyel bir enfeksiyon olan kedi tırmığı ateşi

Bağışıklık Sistemi Bozuklukları

• Eklemlerinizi, derinizi, böbreklerinizi, kan hücrelerinizi, kalbinizi ve akciğerlerinizi hedef alan kronik bir enflamatuar hastalık olan Lupus
• Eklemlerinizin dış yüzeyindeki dokuyu (sinovyum) hedef alan kronik bir enflamatuar hastalık olan romatoid artrit

Kanserler

• Lenf sisteminizden kaynaklanan bir kanser olan lenfoma
• Kemik iliğiniz ve lenf sisteminiz dahil olmak üzere vücudunuzun kan oluşturan dokusunun kanseri olan lösemi
• Lenf bezlerine yayılmış (metastaz yapmış) diğer kanserler
• Diğer olası ancak nadir görülen nedenler arasında nöbet önleyici fenitoin (Dilantin) gibi bazı ilaçlar ve sıtmaya karşı koruyucu olarak kullanılan ilaçlar yer alır.

Şişmiş Lef Bezlerinin Komplikasyonları Nelerdir?

Şişmiş lenf bezlerine neden olan bir enfeksiyonsa ve tedavi edilmezse apse oluşabilir. Apseler, enfeksiyonların neden olduğu lokalize irin birikimleridir. İrinli sıvı; beyaz kan hücreleri, ölü doku, bakteri veya diğer istilacıları içerir. Bir apse, drenaj ve antibiyotik tedavisi gerektirebilir.

Şişmiş Lenf Bezleri Nasıl Teşhis Edilir?

Şişmiş lenf bezlerine neyin sebep olduğunu teşhis etmek için doktorun şunlara ihtiyacı olabilir:

• Tıbbi geçmişiniz: Doktorunuz, lenf bezlerinizin ne zaman ve nasıl şiştiğini ve başka bulgu ya da belirtiniz olup olmadığını bilmek isteyecektir.
• Fiziki muayene: Doktorunuz ayrıca cildinizin yüzeyine yakın lenf bezlerini; boyut, hassasiyet, sıcaklık ve doku açısından kontrol etmek isteyecektir. Şişmiş lenf bezlerinin yeri ile diğer belirti ve bulgularınız altta yatan nedene dair ipuçları sunacaktır.
• Kan testleri: Bazı kan testleri, altta yattığından şüphelenilen durumların doğrulanmasına veya dışlanmasına yardımcı olabilir. Spesifik testler şüphelenilen nedene bağlı olacaktır ancak büyük olasılıkla tam kan sayımını içerir. Bu test, genel sağlığınızın değerlendirilmesi ile enfeksiyonlar ve lösemi dahil bir dizi bozukluğun tespit edilmesine yardımcı olur.
• Görüntüleme çalışmaları: Etkilenen bölgenin göğüs röntgeninin çekilmesi veya bilgisayarlı tomografi taraması yapılması, potansiyel enfeksiyon kaynaklarının belirlenmesine veya tümörlerin tespit edilmesine yardımcı olabilir.
• Lenf bezi biyopsisi: Doktorunuz tanıyı kesinleştirmek için size biyopsi yapabilir. Mikroskobik inceleme için bir lenf bezinden veya tüm lenf bezlerinden bir numune alabilir.

Şişmiş Lenf Bezleri Nasıl Tedavi Edilir?

Bir virüsün neden olduğu şişmiş lenf bezleri, genellikle viral enfeksiyon düzeldikten sonra normale döner. Antibiyotikler viral enfeksiyonları tedavi etmek için yararlı değildir. Diğer nedenlerden dolayı şişmiş lenf bezlerinin tedavisi, altta yatan nedene bağlı olarak değişir.

• Enfeksiyon: Bakteriyel bir enfeksiyonun neden olduğu şişmiş lenf bezleri için en yaygın tedavi antibiyotiklerdir. Şişmiş lenf bezleriniz bir HIV enfeksiyonundan kaynaklanıyorsa, bu durum için özel bir tedavi görmeniz gerekir:
• Bağışıklık sistemi bozukluğu: Şişmiş lenf bezleriniz lupus veya romatoid artrit gibi belirli durumların bir sonucuysa, tedavi altta yatan duruma yönelik olarak yapılacaktır.
• Kanser: Kanserin neden olduğu şişmiş lenf bezleri, kanser tedavisi gerektirir. Kanserin türüne bağlı olarak tedavi; cerrahi, radyasyon veya kemoterapiyi içerebilir.

Şişmiş lenf bezleriniz hassas veya ağrılıysa, aşağıdakileri yaparak biraz da olsa rahatlayabilirsiniz:

• Sıcak kompres uygulayın: Etkilenen bölgeye sıcak suya batırılmış ve sıkılmış bir bez gibi ılık, ıslak bir kompres uygulayın.
• Reçetesiz satılan bir ağrı kesici kullanın: Bunlara; aspirin, ibuprofen, naproksen veya asetaminofen dahildir. Çocuklara veya gençlere aspirin verirken dikkatli olun. Aspirinin 2 yaşından büyük çocuklarda kullanılması onaylanmış olsa da su çiçeği veya grip benzeri semptomlardan kurtulan çocuklar ve gençler asla aspirin kullanmamalıdır. Bu konuda endişeleriniz varsa doktorunuzla iletişime geçin.
• Yeterince dinlenin: Altta yatan durumdan kurtulmanıza yardımcı olması için genellikle dinlenmeye ihtiyacınız vardır.

Doktora Randevusuna Gitmeden Önce Ne Yapmak Gerekir?

Şişmiş lenf bezleriniz varsa ve nefes alma veya yutkunma güçlüğü gibi ciddi belirtiler yaşıyorsanız, acil tıbbi yardım almanız gerekir.

Şişmiş lenf bezleri için doktor randevunuza gelmeden önce şunları yapmak size yardımcı olabilir:

• Randevu öncesi kısıtlamalarınız olup olmadığını öğrenin. Randevu alırken, gelmeden önce bir şey yapmanız gerekip gerekmediğini sorun.
• Yaşadığınız belirtileri ve bunları ne kadar süredir yaşadığınızı listeleyin. Diğer belirtilerin yanı sıra doktorunuz, ateş veya boğaz ağrısı gibi grip benzeri semptomlarınız olup olmadığını öğrenmek isteyebilir ve kilonuzda bir değişiklik fark edip etmediğinizi sorabilir. Lenf bezleriniz şişmeye başladığından beri fark ettiğiniz belirtilerinizi, hafiften şiddetliye doğru sıralayarak listenize ekleyin.
• Son zamanlarda maruz kaldığınız olası enfeksiyon kaynaklarının bir listesini yapın. Bunlar; yurt dışına seyahat etmeyi, kene olduğu bilinen bölgelerde yürüyüş yapmayı, az pişmiş et yemeyi, bir kedi tarafından tırmalanmayı, yüksek riskli cinsel davranışlarda bulunmayı veya yeni bir partnerle cinsel ilişki yaşamayı içerebilir.
• Tedavi gördüğünüz diğer durumlar ve aldığınız ilaçların isimleri de dahil olmak üzere önemli tıbbi bilgilerinizin bir listesini yapın. Kullandığınız reçeteli ve reçetesiz her ilacı, ayrıca vitaminleri ve takviyeleri de bu listeye ekleyin.
• Doktorunuza soracağınız tüm soruların listesini yapın.

Şişmiş Lenf Bezleriyle Alakalı Doktora Neler Sorulmalıdır?

Şişmiş lenf bezleri için doktorunuza sormanız gereken bazı temel sorular şunlardır:

• Belirtilerime ne sebep oluyor?
• Belirtilerimin diğer olası nedenleri nelerdir?
• Ne tür testlere ihtiyacım var?
• Hangi tedaviyi önerirsiniz?
• Ne kadar süre sonra kendimi daha iyi hissetmeye başlayacağım?
• Bu bulaşıcı bir durum mu? Başkalarına bulaştırma riskini nasıl azaltabilirim?
• Bunun gelecekte tekrar etmesini nasıl önleyebilirim?
• Başka sağlık sorunlarım varsa bunun için kullandığım tedavileri değiştirmem gerekiyor mu?
• Bana yazdığınız ilacın bir alternatifi var mı?
• Yanımda götürebileceğim herhangi bir broşür veya başka basılı materyaliniz var mı? Bilgi almam için hangi web sitelerini önerirsiniz?

Şişmiş Lenf Bezleriyle Alakalı Doktor Neler Sorabilir?

Şişmiş lenf bezleriniz ile ilgili bir uzmandan randevu aldığınızda, doktorunuz muhtemelen size aşağıdakilere benzer bazı sorular soracaktır. Bu sorulara hazırlıklı olmak önemlidir.

• Belirtileriniz nelerdir?
• Belirtilerinizi ilk ne zaman yaşamaya başladınız?
• Etkilenen lenf bezleriniz zamanla büyüdü mü?
• Etkilenen lenf bezleriniz hassas mı?
• Ateşiniz veya gece terlemeniz oldu mu?
• İstemediğiniz halde kilo verdiniz mi?
• Boğaz ağrınız veya yutma güçlüğünüz var mı?
• Nefes almakta herhangi bir zorluk yaşadınız mı?
• Bağırsak alışkanlıklarınız değişti mi?
• Şu anda hangi ilaçları kullanıyorsunuz?
• Yakın zamanda başka bir ülkeye veya kenelerin yaşadığı bölgelere seyahat ettiniz mi? Sizinle seyahat eden biri hastalandı mı?
• Son zamanlarda yeni hayvanlarla temas ettiniz mi? Bunlar tarafından ısırıldın ya da çizildiniz mi?
• Yakın zamanda yeni bir partnerle cinsel ilişkiye girdiniz mi?
• Güvenli cinsel ilişki yaşıyor musunuz? Cinsel olarak aktif hale geldiğinizden beri bunu yapıyor musunuz?
• Sigara içer misiniz? İçiyorsanız ne süredir kullanıyorsunuz?

Doktor randevunuzu beklerken şişmiş lenf bezlerinizde ağrı varsa, sıcak kompresler ve ibuprofen veya asetaminofen gibi reçetesiz bir ağrı kesici kullanarak rahatsızlığınızı gidermeye çalışabilirsiniz.

Lenf bezi şişmesinin nedenleri:

1) Enfeksiyon: Lenf bezlerinde yoğun kan damarı ağı vardır. Buradaki akyuvarlar, lenf sıvısında taşınan mikroorganizmaları öldürürler. Hasta enfeksiyon kapmışsa, vücudunda çok miktarda virüs veya bakteri var demektir. Öldürülmeleri için gerekli olan akyuvar sayısı ve faaliyeti arttıkça lenf bezleri şişer. Lenf bezi şişmesi genelde enfeksiyonlardan kaynaklanır. Lenf bezi şişmesine neden olan bazı enfeksiyonlar:

Soğuk algınlığı ve grip, diş eti iltihabı, diş apseleri, ağız yaraları ve aftlar,kedi tırmığı hastalığı,kronik kulak iltihabı,beze humması,kızamık,streptokok boğaz ağrısı,frengi, bademcik iltihabı

Enfeksiyon kaynaklı lenf bezi şişmesi genelde ağrılı olur. İltihap kapılan bölge sınırlı bir alan ise, kendisine en yakın lenf bezinin şişirir. Ağızdaki iltihaplarda çenenin; kulaktaki iltihaplarda boynun şişmesi bundandır.

2) Lenfoma: Vücudun herhangi bir yerinde oluşan kanser veya tümör lenf bezlerini şişirebilir. Bazı zamanlarda ise lenf bezi bizzat kendisi tümör geliştirir. Bu hastalığa lenfoma adı verilmektedir. Bu durumda da lenf bezleri şişer.

3) Tümör: Vücudun herhangi bir noktasında tümör oluştuğunda kendisine en yakın olanından başlamak üzere lenf bezlerini şişirmeye başlar. Kadınlarda meme tümörüne bakmak için koltuk altını kontrol etmenin sebebi budur. Lenf bezinin şişmesi, tümör varlığı için hem kesin bir delil değildir, hem de tümör varsa bile iyi huylu veya kötü huylu olduğuna dair fikir vermez. Tümör kaynaklı lenf bezi şişmeleri genelde ağrısızdır. Bazı durumlarda şişen lenf bezinin çıkarılması gerekebilir.

4) Diğer Nedenler

Lenf bezi şişmesine neden olan diğer durumlar:

İlaç alerjisi

Lösemi

Eklem iltihabı

Vücuda yabancı madde girişi

Lenf bezi şişmesi nasıl tedavi edilir:

1) Enfeksiyon Tedavisi
Lenf bezi şişmesinin nedeni enfeksiyon ise, ilgili bakteri veya virüsle mücadele etmek lenf bezinin inmesini sağlayacaktır. Doktorunuz muayene sonrası gerekli antibiyotik veya antiviral ilacı yazacaktır. Ağrı ve iltihabı azaltmak için ağrı kesiciler ve aspirin işe yarar. Diğer klasik enfeksiyonla mücadele yöntemleri de enf bezinin normal boyutlara çekilme sürecini hızlandırır.

2) Kanser Tedavisi
Lenf bezi şişmesinin nedeni kanser veya iyi huylu tümörse, o tümör çıkarılmadan veya kanser tedavi edilmeden lenf bezi inmez. Gerekli durumlarda alınan kemoterapi tedavisi ile de lenf bezlerinin inmesi sağlanabilir. Bu durumlarda doktor görüşüne itibar edilmelidir.

Lenf bezi büyümesi

Çocuklarda lenf bezi büyümesi (lenfadenopati) anne ve babalar için çoğu zaman endişe yaratabiliyor. Büyüyen lenf bezleri hafta içinde normal boyutlarına dönmüyorsa mutlaka bir doktora başvurulmalıdır.

Vücudumuzda yaygın olarak bulunan lenf bezleri, bağışıklık sisteminde önemli görevler üstlenen, vücudumuzu dış dünyaya karşı koruyan bezelerdir. Bağışıklık sisteminin önemli bir parçası olan lenf bezlerinin temel görevi, vücuda giren enfeksiyonlara karşı savaşmaktır. Hal böyleyken çocuklarımızın sağlığını koruyan bu bezelerin büyümesinde ebeveynlerin endişeli yaklaşımı aslında pek de haksız bir durum değildir. Ancak unutulmamalıdır ki; sağlıklı çocuklarda, hatta yenidoğan bebeklerde dahi küçük lenf bezleri ele gelecek kadar büyüyebilmektedir. Birçok nedenle büyüyebilen bu bezeler çocuklarda, erişkinlerle karşılaştırıldığında enfeksiyon, travma, kedi tırmalaması gibi çeşitli uyarılara daha hızlı ve etkin şekilde cevap vermektedir. Bu da bezelerin kolaylıkla görünür hale gelmesine neden olmaktadır. Peki ebeveynler hangi noktada doktora başvurmalıdır? Yanıtı, Medistate Kavacık Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları, Çocuk Hematolojisi ve Onkolojisi Uzmanı, Prof. Dr. Betül Tavil’in çocuklarda lenf bezi büyümesine dair detaylı bilgileri aktardığı bu yazımızda okuyacaksınız…

LENF BEZİ NEDEN BÜYÜR?

Lenf bezlerinde büyüme (lenfadenopati), fiziki inceleme sırasında sık karşılaşılan bir bulgudur. Çocuklarda lenfadenopati nedenlerinin belirlenmesinde lenf bezlerinin büyüklüğü, sayısı, yeri, çevre doku ile ilişkisi, kıvamı, hastanın yaşı ve beraberindeki diğer klinik semptomların hepsi birlikte değerlendirilmelidir. Lenfadenopatilerin çoğu iyi huylu (benign) olup, öncelikle enfeksiyonların seyrinde ilk bulgu olarak karşımıza çıkabilir. Daha az sıklıkta lenfoma (lenf kanseri) veya lösemi (kan kanseri) gibi bazı kanser türlerinde de erken bir bulgu olarak lenf bezelerinde büyüme görülebilir. 

LENF BEZLERİNDEKİ BÜYÜME ÖNEMLİ, ÇÜNKÜ…

Lenf bezleri vücudun hemen her bölgesine yayılmış olan lenfatik sistem adlı bağışıklık sisteminin bir parçasıdır. Genellikle şişmiş lenf bezleri, bölgesel bir enfeksiyon sonucu oluşurlar. Bunun nedeni ise, lenf bezleri içindeki savaşçı hücre (lenfosit/antikor) sayısının artmasıdır. Genelde 1 cm çapına kadar olan lenf bezleri normal kabul edilebilir ancak daha büyükler mutlaka yakından takip edilmelidir. Baş ve boyunda herhangi bir yerde vücuda zarar verme potansiyeli olan bir olay (enfeksiyon, travma vb.) varsa bu bezeler irileşir.

Kanserlerin büyük kısmı lenf yoluyla yayılmaya çalışır ve uzun süre boyun bezelerine takılırlar. Aslında bu durum vücuttaki diğer bölgeler için de geçerlidir. Bir hastada kanser geliştiği zaman öncelikle kanserin çevresindeki bölgeye ait lenf düğümleri büyür, buna lokal metastaz denir. Kanser teşhis edilmezse yayılmaya devam eder ve uzak yayılım gerçekleşir. Buna ise uzak metastaz denir. Bu hastalarda tanıda geç kalınması önemli tıbbi sorunlara yol açabileceği için lenf nodlarının iyi değerlendirilmesi ve hangi durumlarda ileri araştırmaların gerekli olduğuna karar verilmesi oldukça önemlidir. 

HER BÜYÜYEN LENF BEZİ TEHLİKELİ Mİ?

Her büyüyen lenf bezi karşısında endişeye kapılmayın! Çocuklarda büyüyen lenf bezlerinin nedeni genellikle enfeksiyonlardır. Çürüyen dişin apse yapması sonucu çene altında şişen bezeler veya bademcik enfeksiyonuna bağlı büyüyen bezeler, altta yatan enfeksiyon tedavi edildikten bir süre sonra ortadan kaybolurlar.

İYİ VE KÖTÜ HUYLU BÜYÜMEYİ NASIL AYIRT EDECEĞİZ?

Lenf bezi büyümesi enfeksiyon kaynaklı ise gözlemlenen belirtiler:

• Ağrı,
• Büyümenin son zamanlarda ortaya çıkması,
• Lenf bezinin üzerini kaplayan ciltte kızarıklık,
• Enfeksiyon odağının saptanmış olması (bademcik, geniz eti, sinüzit, ağız içi vs.),
• Bezenin muayenede yumuşak kıvamda olmasıdır.

Kanser kaynaklı olan lenf bezi büyümesinde ise gözlemlenen belirtiler:

• Büyümenin haftalardır devam etmesi ve antibiyotik tedavisi ile gerileme olmaması,
• Ağrı olmaması,
• Bezenin sert kıvamda olması,
• Birbirine yapışık gibi duran lastik kıvamında birden fazla beze hissedilmesidir.

ZAMAN KAYBETMEYİN!

En sık görülen çocukluk çağı kanserlerinden lenfomalar ve lösemiler; boyun, koltuk altı ve kasıktaki lenf bezlerinde oluşan ağrısız şişliklerle kendini gösterebilir. Lenfoma ve lösemilerin başarıyla tedavi edilmesi için çocuklarda hastalık belirtilerini fark eden ebeveynlerin vakit kaybetmeden çocuk hematoloji ve onkoloji uzmanına başvurmaları büyük önem taşımaktadır. Burada öncelikle çocuğunuza detaylı muayene yapılmalı, enfeksiyon öngörüldüyse (büyük bölümü bu gruptadır) antibiyotik veya başka ilaç tedavileri verilerek, hasta yakın takibe alınmalıdır.

DETAYLI TARAMA VE MUAYENEDE HANGİ TETKİKLER YAPILMALIDIR?

Vakaların çoğunda neden, bir enfeksiyon olmakla birlikte, lenfoma/lösemi ve diğer çocukluk çağı kanserlerine erken tanı konulması için lenfadenopatili çocukların özenle değerlendirilmesi gerekir. Büyüyen lenf bezlerinde tam kan sayımı ve periferik yayma incelemesi oldukça önemlidir. Tam kan sayımında lökosit sayısı yüksek ise periferik yayma yapılarak lökositler değerlendirilmelidir. Bir damla kanın cama damlatılarak özel boyalarla boyanması ve mikroskopta incelenmesi şeklinde yapılan periferik yayma değerlendirmesi, lenf bezi büyüyen çocukta ayırıcı tanıda oldukça değerli bilgiler verir. Periferik yayma incelemesiyle hastada enfeksiyon mu, yoksa kötü huylu bir hastalık mı (lenfoma veya lösemi vb.) olduğu konusunda önemli ipuçlarına ulaşmak mümkündür. Eğer lökositlerin büyük kısmı nötrofil ise bakteriyel bir enfeksiyon, monosit veya lenfosit ise viral bir enfeksiyon olduğu düşünülmelidir.

Periferik yaymada blast adı verilen kanser hücreleri görülürse hastada lösemi veya lenfoma (kemik iliği tutulumu) akla gelmeli ve daha detaylı araştırmalar yapılmalıdır. Bu aşamada ise hastadan kemik iliği aspirasyonu yapılması söz konusudur. Kemik iliği incelemesi hastada leğen kemiğinin arka kısmından (sırt bölgesinden) özel bir iğne ile gerçekleştirilir. Koyu kıvamlı kana benzeyen bir sıvı olan kemik iliği, cam lamelleri üzerine yayılarak ve özel boyalar ile boyanarak mikroskop altında incelenir. Burada toplam hücre sayılır. Blast adı verilen hücreler yüzde 30’un üzerindeyse hastaya lösemi veya lenfoma (kemik iliği tutulumu) teşhisi konulmaktadır.

LENF BEZELERİ KÖTÜ HUYLU İSE NASIL TEDAVİ EDİLMELİDİR?

Lösemi veya lenfoma teşhisi konulan bir hastaya en erken şekilde kemoterapi tedavisi uygulanmalıdır. Hastada bir başka tümör varlığı düşünülüyorsa, tümörün kaynaklanabileceği muhtemel yerler iyice muayene edilmelidir. Baş-boyun, göğüs kafesi ve karın görüntülemeleri yapılır, gerekirse ultrasonografi veya tomografileri çekilir. Kanserin muhtemel çıkış yerlerinden biyopsi alınır, kitlenin üstünden ince iğne biyopsisi yapılabilir veya lenfoma şüphesinde lenf nodunun tamamı çıkarılarak patolojiye gönderilir. Biyopsi yapılan parçadan özel kesitler hazırlayan patolog, yine özel boyalarla parçayı boyayarak hastanın tanısını netleştirir. Dikkatli öykü, muayene ve tetkikler sayesinde tanı kesinleştirildikten sonra nedene yönelik tedavi uygulanması oldukça önemlidir; tümörün cinsine ve yayılım durumuna göre hastaya cerrahi ya da diğer tedavi yöntemleri uygulanır.

İYİ HUYLU DOĞUMSAL KİTLELER DE TEDAVİ EDİLMELİDİR!

Boyundaki şişliklerde bir ihtimal de doğumsal kitlelerin varlığıdır. Bunlar genellikle küçük yaşlarda fark edilmelerine karşın bazen bulgu vermedikleri için ileri yaşlara kadar teşhis edilemezler. Enfeksiyon kapınca şişerek belirgin hale gelebilir, ciltten dışarı akıntıya neden olabilirler. Bunlar lenf düğümü (beze) değil, iyi huylu kitledirler. Örneğin tiroglossal kist bu şekilde bulgu veren doğumsal bir kitledir. Genellikle boyun orta hattında bulunan bu kitlelerin tedavisi ise cerrahidir.

LENFOMA NEDİR?

Lenf bezlerinden köken alan kanser grubudur ve tüm çocukluk çağı kanserlerinin yaklaşık yüzde 20’sini oluşturmaktadır. Hodgkin lenfoma ve Hodgkin dışı lenfoma adı altında iki gruba ayrılan hastalığın kesin nedeni bilinmese de; pestisitler, kemoterapi ilaçları, radyasyon, doğumsal ya da sonradan kazanılmış bağışıklık sistemi hastalıkları, öpücük hastalığı olarak da bilinen Ebstein Barr virüs (EBV) enfeksiyonu ve organ nakli yapılmış olması lenfoma gelişme riskini artırır.

LÖSEMİ NEDİR?

Kan kanseri olarak da bilinen lösemi, kemik iliğinden köken alan bir kanser türüdür. Tüm çocukluk çağı kanserlerinin yaklaşık yüzde 30’unu oluşturmaktadır.Özellikle akut lenfoblastik ve akut miyeloblastik lösemi çocukluk çağında en sık görülen iki alt tipidir.

Lenfoma ve lösemi çocukluk çağında erken tanı alırsa başarıyla tedavi edilebilmektedir. Günümüzde uygulanan kemoterapi protokolleriyle, lenfoma ve lösemi tedavisinde başarı oranı yüzde 90’lara ulaşmıştır. 

Lenf bezleri; boyun, koltuk altları, kasıklar, diz arkası, göğüs ve karın boşluğu gibi alanlarda vücuda yayılmış kümeler halinde bulunur.