vecihi hürkuş hakkında bilgi / Vecihi Hürkuş kimdir - funduszeue.info

Vecihi Hürkuş Hakkında Bilgi

vecihi hürkuş hakkında bilgi

Keresteci d&#;kkanında u&#;ak yapan pilot: Tayyareci Vecihi H&#;rkuş

Türk havacılığının duayen ismi tayyareci Vecihi Hürkuş, vefatının 53'üncü yılında anılıyor.

Türkiye'nin ilk Türk uçağını yapan, havacılık okulu açan, İstiklal Savaşı'nda ilk ve son uçuşu gerçekleştiren, ilk Türk hava yollarını kuran, Balkan, Birinci Dünya ve Kurtuluş savaşlarında düşmana hem havadan hem karadan saldırarak geçit vermeyen Hürkuş, Türk havacılık tarihine adını adeta altın harflerle yazdırdı.

AA muhabirinin derlediği bilgiye göre, İstanbul'da 18 Ocak 'da doğan Hürkuş, gönüllü katıldığı Balkan Savaşı'ndan sonra İstanbul Ordu Kumandanlığı tarafından Beykoz Serviburun'daki esir kampına kumandan yapıldı. Hayali olan tayyareciliğin eğitimini almak için Tayyare Makinist Mektebi'ne giden Hürkuş, mezun olduktan sonra 1. Dünya Savaşı'nda Bağdat Cephesi'ne makinist olarak gönderildi. 2 Şubat 'da bir uçak kazasında yaralanan Hürkuş, iyileştikten sonra Yeşilköy'deki Tayyare Mektebi'nden pilot diplomasıyla mezun oldu.

Hürkuş, 21 Mayıs 'da ilk uçuşunu gerçekleştirdikten sonra 'de Kafkas Cephesi'ndeki 7. Tayyare Bölüğü'ne katıldı. Burada Rus uçağı düşürerek, Kafkas Cephesi'nde uçak düşüren ilk Türk tayyareci olan Hürkuş, 8 Ekim 'de ise kullandığı uçak Ruslar tarafından düşürülünce yaralanandı. Uçağı Rusların eline geçmemesi için yakan Hürkuş, esir düşerek Hazar Denizi'ndeki Nargin Adası'na gönderildi. Buradan Azerbaycanlı Türklerin yardımıyla kaçan Hürkuş, 1. Dünya Savaşı sonlarında İstanbul'a geldi ve İstanbul Hava Müdafaa Bölüğü'ne tayin oldu.

Kurtuluş Savaşı'nda başarılı keşif uçuşları yaparak, Yunan uçağını düşüren Hürkuş, kahramanlıkları nedeniyle üç defa TBMM takdirnamesi verilen tek kişi olarak kırmızı şeritli İstiklal Madalyası kazandı.

Kendi yaptığı uçak 'te havalandı

Uçak yapmak isteyen Hürkuş, savaş sırasında Yunanlılardan kalan uçak malzemelerinden yararlanarak ilk Türk uçağı "Vecihi K-VI"yı 'te üretti.

Hürkuş'un uçabilirlik sertifikası için toplanan teknik heyette tayyareyi kontrol edecek personel bulunamadı. Sonunda teknik heyetten bir kişinin "Vecihi, biz sana bu lisansı veremeyiz. Uçağına güveniyorsan atla, uç, bizi de kurtar." şeklindeki sözleri üzerine 28 Ocak 'te "Vecihi K-VI" ile ilk uçuşunu yaptı.

İzinsiz yapılan bu uçuş nedeniyle cezalandırılan Hürkuş, kendi yazdığı "Bir Tayyarecinin Anıları" kitabında o günleri şöyle anlattı:

"Fabrikada işlerim ilerlemekte iken gecelerimi bile evimde projelerimin teferruatına vermiş, mütemadi bir gayretle günlerimin en az 16 saatini bu işe bağlıyordum. Ara sıra uzak vazifelere gönderildiğim dolayısıyla birkaç gün fabrikadan uzak kalışım bana içten bir üzüntü olmakla beraber bu zamanlarda bile dimağım, inşaat işlerimle meşgul olmaktan hali kalmıyordu. Çünkü bu eser, benim idealim olmakla beraber aynı zamanda yurdumuzda ilk Türk tipi tayyare olacaktı. İşte bunun için bu güzel çalışmadan bir dakika bile uzaklaşmak istemiyordum."

Milli Savunma Bakanlığının Kayseri'de Tayyare ve Motor Türk Anonim Şirketi'ne (TOMTAŞ) ait fabrika kurmak için anlaşmasının ardından kendisine gelen teklifi kabul eden Hürkuş, "Junkers A" uçaklarındaki eksikliklerin düzeltilmesi çalışmalarında görev almak için Almanya'ya gitti.

Türkiye'de ilk defa Vecihi Hürkuş'un kullandığı Junkers F uçağı ile paraşütle atlama gösterisi Ankara'da 16 Eylül 'da yapıldı.

Yeni uçak model ve tiplerini tasarlamaya devam eden Hürkuş, Kadıköy'de bir keresteci dükkanı kiraladı ve burada üç ay içinde "Vecihi XIV" uçağını imal etti. Bu iki kişilik, tek motorlu spor ve eğitim uçağı ilk uçuşunu büyük bir kalabalık ve basın topluluğu karşısında 27 Eylül 'da Kadıköy'ün Fikirtepe semtinde gerçekleştirdi. Vecihi XIV, Türkiye'nin ilk sivil uçağı, kendisinin de ürettiği ikinci uçak oldu.

Sertifika için uçağı sökerek Prag'a götürdü

İkinci uçağı uçuş izni almak isteyen Hürkuş'a, seyrüsefer vesikası verilmedi. Belgenin alınması için uçağı sökerek demir yoluyla Prag'a gönderen Hürkuş, gerekli sertifikaları Çekoslovakyalı heyetten aldı.

Hürkuş, 25 Nisan 'de uçağına binerek hava yoluyla Türkiye'ye döndü. Hürkuş'un 27 Eylül 'de kurduğu ilk Türk sivil havacılık okulu Vecihi Sivil Tayyare Mektebi'ne (VSTM) ikisi kız olmak üzere 12 öğrenci kaydoldu.

Deniz uçakları da yapmaya başlayan Hürkuş'un atölyesine gelen iş insanı Nuri Demirağ, uçağın maliyetini ve yapımının kaç gün sürdüğünü sorarak, bir uçak bedeli 5 bin lira yardımda bulundu. "Nuri Bey" adını verdiği tayyareyi günün sonunda bitiren Hürkuş, Beşiktaş'ta Nuri Bey'in konağı üzerinde selamlama uçuşunu gerçekleştirdi.

Yine tek satıhlı "Vecihi XV" uçağını da yapan Hürkuş, 30 Ağustos 'te Vecihi XIV ve Vecihi XV uçakları ile "Nuri Bey Vecihi K-XVI" uçağıyla İstanbul'da gösteri uçuşu düzenledi.

Atatürk'ün cevabı

Hürkuş, 'te gelen bir teklif üzerine Vecihi Hayat Liselerini açmaya karar verdi ancak çeşitli zorluklarla karşılaştı. Hürkuş, bu konuda bilgi verilen Atatürk'le ilgili anısını kitabında şöyle anlattı:

"( yılı) Cevat Abbas Bey'den dinlediğime göre, İstanbul'da gece ve gündüz her gezdiği yerde havadan yaptığım ziyaret ve tanzim uçuşlarında harekatımı hassasiyetle takip eden Büyük Atamız Ankara'ya dönüşünde Cemiyet Reisi Fuat Bey ile görüşmelerinde kendisinden hakkımda bilgi istiyor. Fuat Bey hakkımda takdirkar lisan kullanıyor. Fakat mevzuatın yardıma imkan vermediğini söylüyor. Bunun üzerine Büyük Atamız 'Ya, öyle mi? O halde Türkkuşu namı ile yeni bir çalışma yolu açın ve Vecihi'den faydalanın' emrini veriyor."

Bunun üzerine Türk Hava Kurumu Başkanı Fuat Bey ile görüşen Hürkuş, "Mahrumiyet içinde yaptığın çalışmaları kalben takdir ettim ve ediyorum. Fakat maalesef mektebine yardım imkanı bulamıyordum. Artık bu mahrumiyetlerin hepsi sona erdi. Şimdi açtığın yolu, meydana gelen Türkkuşu işleyecek ve idealin olan sivil havacılık yurdumuzda süratle meydana gelecektir." cevabını aldı.

Türkkuşu çalışmaları için 4'ü kız olmak üzere 74 öğrenci yazılırken, Vecihi XIV ve Vecihi XV tayyarelerini mektebe tahsis eden Hürkuş'un, yetiştirdiği talebelerden bazıları eğitim için Rusya'ya gitti. Başarıların ardından, Türkkuşu'nun İstanbul, Ankara, İzmir, Kayseri ve Adana'da açılan şubelerinde havacılık eğitimi verildi.

Ruhsatname talebi iki kez reddedildi

Uçak mühendisliği eğitimi için 'de Türk Hava Kurumu tarafından Almanya'ya gönderilen Hürkuş, 'da tayyare ve makina mühendisliği diplomasını aldı.

Tayyare mühendisliği ruhsatnamesi almak için Bayındırlık Bakanlığına başvuran Hürkuş'un, iki sömestirde mühendis olunamayacağı gerekçesiyle talebi reddedildi. İkinci başvurusu da kabul edilmeyen Hürkuş, mahkeme kararıyla 10 Ekim 'ta ruhsatnamesine kavuştu.

Hürkuş, 'de 5 arkadaşıyla havadan zirai ilaçlama yapmak üzere "Türk Kanadı" şirketini kurdu. 6 Ağustos 'te kırkıncı hizmet yılını kutlamak için Yeşilköy Hava Limanı salonlarında Türk Havacılar Bayramı adıyla jübile yapan Hürkuş, 29 Kasım 'te Hürkuş Hava Yolları'nı hayata geçirdi. Bankadan kredi çekerek 8 tayyare satın alan Hürkuş, uçuş izni alamadı. Uzun uğraşlar sonucu bazı koşullarda uçuş müsaadesi alabilen Hürkuş'un bir süre sonra önce uçuşları kısıtlandı, sonra tamamen men edildi.

Uçakları meydanda bırakılınca maddi zarara uğratılan Hürkuş, elinde kalan son uçağını "TC-ERK"i Maden Tetkik Arama Enstitüsünün emrinde kullandırarak, Güneydoğu Anadolu'da toryum, uranyum ve fosfat arama çalışmaları yaptırdı.

Bu anıları kitabında şöyle anlatıyor:

"Bu kadar ağır zarardan sonra halen uslanmadığım için elimde kalan tek uçağımla toprak altı milli servetlerimizin çıkarılması yoluna giriştim. Maden Tetkik Arama Enstitüsünün verdiği olanak ile toryum, uranyum ve fosfat gibi radyoaktif madenlerimizi yurdumuzun her köşesinde yerlere sürünürcesine yaptığım arama uçuşları ile meydana çıkararak son vatan hizmetlerimi rekor uçuşumun dalgaları arasına yazdım."

Ömrünün son günlerine kadar Türk havacılığının gelişmesi için mücadele eden Hürkuş, 16 Temmuz 'da hayata gözlerini yumdu.

"Hürkuş, dünya havacılık tarihi açısından da önemli bir isim"

Tayyareci Vecihi Hürkuş Müzesi Derneği Başkanı Bahadır Gürer, Hürkuş'un sadece Türkler açısından değil, dünya havacılık tarihi bakımından da önemli bir isim olduğunu söyledi.

Gürer, Manş Denizi'ni geçmesi için ilk teklifin Fransızlar tarafından Vecihi Hürkuş'a yapıldığını dile getirerek, "Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü 'te, yani kendi kuruluşunun yılında onur madalyası töreni düzenliyor. Türkiye'de Türk sivil havacılığına yaptığı katkılarından ötürü 'te Vecihi Hürkuş'a verilen onur madalyası ailesine teslim edildi." ifadelerini kullandı.

Hürkuş'un savaş yıllarında iki kez gazi olduğunu belirten Gürer, şunları kaydetti:

"Birinci gaziliği Kafkas cephesinde yaralanması sonucu oluyor. İkinci gaziliği de Kurtuluş Savaşı'nda Yunanlarla savaşırken. Vecihi Beyin düşürdüğü uçaklar da var ancak kendi uçağı da yara alıyor. İndiği yer Yunan cephesine yakın. Türk birliklerine sürünerek gidiyor. Ancak arkasına dönüp baktığında uçaktaki yangın sönmüş. Orada bir askerden kibrit alıyor. Tekrar uçağı ateşe veriyor. Düşmanın eline geçmesini istemiyor."

Anadolu Ajansı web sitesinde, AA Haber Akış Sistemi (HAS) üzerinden abonelere sunulan haberler, özetlenerek yayımlanmaktadır. Abonelik için lütfen iletişime geçiniz.
kaynağı değiştir]
kaynağı değiştir]

6 Ocak tarihinde İstanbul'da doğdu. I. Dünya Savaşı'na katıldı. Yaralanınca İstanbul'a dönerek Yeşilköy'deki Tayyare Mektebi'ne girerek pilot olarak mezun oldu. Birinci Dünya Savaşı sırasında pilot brövesi alarak 7. Tayyare Bölüğü'nde Ruslara karşı harekâta katılan Vecihi Bey, başarılı keşif ve bombardıman uçuşları yapmış ve bu arada girdiği bir hava muharebesinde bir Rus uçağını indirmiştir. Vecihi Hürkuş, uçak düşüren ilk Türk tayyarecisidir.[3] Daha sonra Ruslara esir düşen Vecihi Bey, Hazar Denizi'nin Azerbaycan kısmında bulunan Nargin Adası'ndan yüzerek İran üzerinden kaçmayı başarmış ve yurda dönerek yılı yaz başında Yeşilköy'de konuşlanmış bulunan 9. Harp Tayyare Bölüğü'nde görev almıştır.

Bu bölükte görevli iken bir av uçağı tasarımı yapan Vecihi Bey'in bu projesi Mondros Ateşkes Antlaşması'nın imzalanması ile yarım kalmıştır. Türk Kurtuluş Savaşı'na katılan Vecihi Bey, özellikle İnönü ve Sakarya Meydan Muharebesi sırasında çok başarılı keşif ve destek uçuşları yaptığı gibi bir Yunan uçağını da indirmiştir. Kurtuluş Savaşı'nın ilk ve son uçuşunu yapan pilottur. İzmir (Gaziemir - Seydiköy) hava meydanına ilk giren ve işgâlden kurtarmaya ilk çalışan kişi olmuştur.

Vecihi Bey'e kırmızı şeritli İstiklal Madalyası verilmiştir. Ayrıca T.B.M.M. tarafından üç kez takdirname verilen tek kişidir.

Savaştan sonra İzmir'de yeni tayyarecileri eğitmeye başlar. Edirne'ye yanlışlıkla inen bir yolcu uçağını almakla görevlendirilir. Hizmeti karşılığı uçağa "VECİHİ" adı verilince uçak inşa etmek düşünceleri canlanır. İzmirSeydiköy Hava Mektebi'nde -bugünkü GaziemirHava Teknik Okullar Komutanlığı- uçak yapımı projesine devam eder. 'te ganimet olarak Yunanlardan ele geçen motorlardan yararlanarak ilk Türk uçağını imal eder. 28 Ocak 'te "VECİHİ K-VI" adını verdiği uçağını uçurur, ancak ödül yerine onu ceza beklemektedir. Vecihi Hürkuş'un ödül beklerken ceza almasının nedeni, havacılıktan anlayan kimsenin bulunmamasıydı. İzin verecek mercî olmadığı için izinsiz havalanmış, bu yüzden de cezalandırılmıştır.

Daha sonra askerî havacılıktan ayrılarak uçak tasarımı ve yapımı çalışmalarına devam etmiştir. Havacılığa gönül veren Tayyareci Vecihi Hürkuş da sadece Türk havacılık tarihinin değil, belki de tüm Türkiye tarihinin en ilginç simalarından birisiydi.

'da Kadıköy'de bir keresteci dükkânını kiralayarak üç ay içinde ilk Türk sivil uçağını, aslında ikinci uçağı VECİHİ XIV'ü inşa etti. İlk uçuşunu 27 Eylül 'da Kadıköy Fikirtepe'de büyük bir kalabalık ve basın topluluğu karşısında yapmıştır. Bu uçuştan sonra VECİHİ XIV ile önce Yeşilköy'e, sonra Ankara'ya uçmuştur. Uçabilirlik Sertifikası için İktisat Bakanlığı'na başvurmuş, 14 Ekim 'da “Tayyarenin teknik vasıflarını tespit edecek kimse bulunmadığından gereken vesika verilmemiştir” cevabını almıştır. Hürkuş, bunun üzerine bakanlık nezdinde yapılan girişimler sonucu uçağa istenen belgenin alınması amacıyla uçağı sökerek demiryollarından kiraladığı vagonla Çekoslovakya’ya gönderilmesi için müsaade almıştır. Hürkuş, 6 Aralık ’da Prag’a geldiğinde henüz tayyare gelmemişti. Tayyareye ait statik raporu gibi resmî evrak önce Çek diline çevrilmiş, uçak gelince tekrar monte edilerek uçağın malzemeleri ve her türlü teknik kontrolü yapıldıktan sonra uçuşu istenmiş, her türlü uçuş şekilleri ile uçuşun kontrolü tamamlanmıştır.

Hürkuş, 23 Nisan 'de Çekoslovakyalı yetkililer tarafından civardaki bir gazinoda düzenlenen bir törenle başköşesinde “Yaşasın Türk Tayyareciliği” yazılı bir pankartla onurlandırılarak uçuş müsaadesini almıştır. 25 Nisan 'de Çekoslovakya’dan uçarak Türkiye'ye gelmek için yola çıkarak 5 Mayıs ’de Türkiye'ye gelmiştir.

Vecihi Hürkuş, yılında TTaC (Türk Tayyare Cemiyeti) yararına Türkiye turu yaptı.

Birinci Tur (): Ankara, Kızılcahamam, Gerede, Bolu, Ereğli, Zonguldak, Cide, Sinop, Samsun, Trabzon, Of, Rize, Gümüşhane, Bayburt, Suşehri, Zara, Hafik, Sivas, Şarkışla, Akdağmadeni, Sorgun, Yozgat, Sungurlu, Kalecik, Ankara.

İkinci Tur (): Ankara, Gölbaşı, Balâ, Şereflikoçhisar, Aksaray, Konya, Beyşehir, Seydişehir, Alanya, Manavgat, Antalya, Fethiye, Köyceğiz, Muğla, Göktepe, Kale, Tavas, Karacasu, Babadağ, Denizli, Çal, Çivril, Karahallı, Ulubey, Uşak, Kütahya, Eskişehir, Çukurhisar, İnönü, Bozüyük, Karaköy, Söğüt, Geyve, Adapazarı, İzmit, İstanbul.

'de Vecihi Hürkuş, l Sivil Tayyare Mektebi isimli ilk Türk Sivil Havacılık Okulu'nu açmıştır. Okulda ilk Türk kadın pilotu olan Bedriye Gökmen ile birlikte 12 pilot yetiştirmiştir. İstanbul Kalamış-Kadıköy'de Türkiye'nin ilk sivil uçağı VECİHİ XIV, ilk eğitim ve spor uçağı VECİHİ XV, beygirlik Mercedes uçak motorlu deniz kızağı VECİHİ SK-X üretilmiştir. Nuri Demirağ, bir tayyare yapımı için TL vermiş, böylece 'te Vecihi Hürkuş tarafından NURİ BEY adı verilen VECİHİ XVI kabin uçağı yapılmıştır. Vecihi Bey, zor koşullarda eğitim yaparken bâzı kurumların, örneğin TEKEL İdaresi'nin ve Türkiye İş Bankası'nın reklâmlarını yapmış, bâzı vatansever yetkili kuruluşların da yardımları oldu.

yılında Türk Hava Kurumu, Hürkuş'u mühendislik eğitimi alması için Almanya'daki bir mühendislik okuluna gönderdi. yılında mezun olarak ülkesine dönen Vecihi Hürkuş'a iki yılda mühendis olunmasının imkânsızlığı gerekçesiyle uçak mühendisi ruhsatı verilmedi.

yılında ilk sivil havayolu şirketi olan Hürkuş Hava Yolları'nı kurmuş, ancak kazalar, kaçırılmalar ve sabotajlar gibi sebeblerle şirket, uçuştan men edilmiştir.

Türk havacılık tarihinin en üretken ve girişimci kişilerinden olan Vecihi Hürkuş, Ankara'da 16 Temmuz tarihinde Gülhane Askerî Tıp Akademisi Hastanesi'nde öldü.

Kaynakça[değiştir

Vecihi Hürkuş Rumî (Miladi ) yılında İstanbul’da (Dersaadet) doğmuştur. Birinci Dünya Savaşı’nda, yılının sonunda Irak Cephesi’nde yeni kurulmakta olan 6’ncı Ordu’ya hava desteği sağlayacak 2’nci Tayyare Bölüğü’nün Bağdat yakınlarındaki havaalanının hazırlanmasında yer hizmetlerinde küçük zabit (astsubay) rütbesiyle göreve başladı. Burada görevliyken, pilotun arkasında yer alarak katıldığı bir tecrübe uçuşunda uçağın düşmesi neticesinde yaralandı. Bu olaydan sonra İstanbul Ayastefanos’ta (Yeşilköy) bulunan Tayyare Mektebi’nde pilotluk eğitimi aldı. yılında uçuş eğitimini tamamladıktan sonra Kafkas Cephesi’nde 3’üncü Ordu emrindeki 7’nci Tayyare Bölüğü’nde astsubay pilot olarak göreve başladı. Cephede havadan keşif ve taarruz harekâtı yapan Vecihi Hürkuş Rus ordusundan ele geçirilen çift motorlu uçağı da uçurarak pilotluktaki kabiliyetini gösterdi. Eylül ’de bir Rus uçağıyla girdiği hava muharebesinde Rus pilotun muharebeyi keserek çatışma sahasından uzaklaşmasını sağladı. Ekim ’de yaptığı görev sırasında Rus uçağına göre elinde bulundurduğu yükseklik avantajını kullanmayarak hava muharebe taktiği hatası yapması neticesinde kendisi vurularak düştü, yaralı olarak rasıdıyla birlikte Rus ordusu tarafından esir alındı. yılının başında, esir olarak tutuklu bulunduğu Nargin Adası’ndan kaçmayı başararak İstanbul’un havaya karşı savunmasından sorumlu olan 9’uncu Tayyare Bölüğü’nde savaşın sonuna kadar görev yaptı. Birinci Dünya Savaşı’nın bitmesi ile ordudaki görevinden terhis edildi.

Havacı birkaç arkadaşıyla birlikte Haziran ’de işgal altındaki İstanbul’dan uçak kaçırarak Anadolu’da mücadele veren Kuvâ-yı Millîye kuvvetlerine katılma girişimi, hazırlıkların tamamlanamamış olması ve uçaklara fazla yük alınması nedeniyle meydana gelen kazalardan dolayı başarısız oldu. Aynı ay içinde Anadolu’ya sevk edilen esirler arasına karışarak Anadolu’ya geçti ve Konya’daki tayyare istasyonuna katıldı. Kurtuluş Savaşı sırasında sivil pilot olarak uçarak ordunun hareketlerini destekleyen keşif ve taarruz görevleri yaptı. Kurtuluş Savaşı’nın yokluklar ve zor şartlarında mevcut uçakların veya düşman ordusundan ele geçirilen uçakların hem tamir ve bakımını gerçekleştirerek hem de onlarla uçuş yaparak zaferin kazanılmasına katkıda bulundu. Kurtuluş Savaşı’nda sivil tayyareci olarak yaptığı görevlerindeki yararlılıklarından dolayı Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından birkaç kez takdirname ile ödüllendirildi ve kırmızı şeritli İstiklal Madalyası verildi.

yılında İzmir’de görevliyken Edirne’de terk edilen bir yolcu uçağının uçurularak İzmir’e getirilmesinde görev yaptı. Bu görevden sonra, Yunan Ordusu tarafından İzmir’de terk edilmiş uçak motoru ve pek çok uçak malzemelerini kullanarak “Vecihi K VI” adını verdiği uçak projesinin üretimine ve montajına başladı. Yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin hava gücünün teşkilatı, eğitimi ve ihtiyacı olacak uçakları belirlemek üzere oluşturulan heyet içinde görev alarak Aralık ’ten itibaren 5 ay süre ile Avrupa’da inceleme gezisine katıldı. Türkiye’ye dönüşünde, ordu emrindeki görevine devam ederken Vecihi K VI uçağını tamamlayarak uçağın teknik incelenmesi ve uçuş izninin verilmesini beklemeye başladı. Prototip uçağın incelenmesi ve test uçuşları için donanım ve eğitimli insan bulunmadığından işlemler uzadı. Vecihi Hürkuş, 28 Ocak günü uçağını gizlice hazırlayarak, kimseden izin almadan ve meydan komutanlığına da haber vermeden uçuş yaptı. Emir komuta zincirinin ve uçuş disiplinin ihlali olan bu olaydan dolayı idari ceza aldı.

Ordudaki görevinden istifa ederek Şubat ’te Ankara’da kurulmuş olan Türk Tayyare Cemiyeti’ne (TTaC) katıldı. Cevad Abbas Gürer’in cemiyetin kuruluşu için yapılan ilk toplantısındaki konuşma metninde ve ilk nizamnamesinde de amacı Türkiye halkı arasında havacılığın askeri, ekonomik, sosyal ve siyasi bakımdan önemini tanıtmak ve ordu için satın alınan uçakların finansmanında halkın bağışları ile katkı yapmasını sağlamak olan Türk Tayyare Cemiyeti’nin çeşitli faaliyetlerinde görevler yaptı. Cemiyetin halkın bağışlarından toplanan para ile finansmanını sağladığı ilk uçaklardan biri olan, cemiyet tarafından satın alınmasında Ceyhan halkının bağışları kullanıldığı için “Ceyhan” ismi verilen uçağın uçurulmasında görev yaptı. Avrupa’da havacılık alanındaki çalışmaları incelemek üzere yılında oluşturulan heyette görev yaptı. Cemiyetin amacından uzak faaliyetlere girmesi üzerine yapılan kongrede idare heyetinin değişmesinden sonra verilen görevi kabul etmeyerek, Kayseri’de yeni kurulmuş olan Tayyare ve Motor Türk Anonim Şirketi’nden (TvMTAŞ) gelen iş teklifini kabul ederek cemiyetten istifa etti. TvMTAŞ’ın hükümet kararı ile kapanmasından sonra tekrar TTaC’de göreve başladı.

yılında yıllık izninin süresini uzatarak 3 ayda “Vecihi XIV” adını verdiği uçak projesinin üretimini tamamladı. Kadıköy’de kiraladığı bir atölyede zanaatkârlar ve bir makinistten oluşan ekibiyle birlikte ürettiği uçağı için gerekli olan motor, kaplama bezi ve verniği, çelik civata gibi özel teknik malzemeleri yurtdışından getirtmek zorunda kaldı. Uçağın ilk deneme uçuşlarını İstanbul’da yaptıktan sonra gerekli sertifikayı ve uçuş iznini almak için uçarak Ankara’ya geldi. Uçağın aerodinamik özelliklerini yurtiçinde denetleyebilecek donanım olmadığı için uçuş izni belgesinin verilemeyeceği, yurtdışında yapılacak denetimle temin edilecek uçuş izninin kabul edileceği bildirildi. Ordu için Çekoslovakya’dan uçak satın alınmış olması sebebiyle mevcut olan iyi ilişkilerden faydalanarak, gerekli izinleri Şubat ’de alarak uçağını trenle Çekoslovakya’ya nakletti. Uçağının Çekçe diline çevrilen statik hesaplarının incelenmesi ve içerisinde akrobasi uçuş hareketleri bulunmayan resmi uçuş testlerinden sonra Çekoslovakya Bayındırlık Bakanlığı tarafından uçağına “turizm uçağı” sertifikası ile uçuş izni verildi. Uçağını Avrupa üzerinde uçurarak Mayıs ’de Türkiye’ye getirdi.

Vecihi XIV uçağı ile TTaC adına havacılığı tanıtan yurtiçi hava gezileri gerçekleştirdi ve çeşitli konferanslar verdi. Türkiye Eski Havacılar Kulübü’nün kuruluşunda ve faaliyetlerinde yer aldı. yılında TTaC’den bir kez daha ayrılan Vecihi Hürkuş, İstanbul’da “Vecihi Sivil Tayyare Mektebi” adı ile kendi havacılık okulunu açtı. Uçak tasarım ve üretim faaliyetlerine “Vecihi Fiham Hava ve Deniz Fenni” adını verdiği atölyesinde devam etti. Atölyesinde, Türkiye ve dünya pazarlarındaki durumu dikkate almadan, neler yapabilmek gücünde olduğunu ispat amacıyla kendi zevkini tatmin etmek üzere uçaklar ve deniz aracı üretti. Türkiye’nin ilk sivil havacılık sanayi girişimcisi olan Nuri Demirağ’ın atölyesini ziyareti sırasında bağışladığı para desteği ile “Vecihi XVI” adını verdiği 2 kişilik uçuş ekibinin yanında 2 yolcu taşıyabilen kapalı kabinli hafif yolcu uçağı projesini üretti; uçağına “Nuri Bey” ismini verdi.

Atölyesinde ürettiği uçaklar:

Vecihi XIV         turizm uçağı

Vecihi XV          antrenman uçağı

Vecihi XVI         hafif yolcu uçağı

Vecihi X SK       uçak motorlu deniz botu (su kızağı)

Havacılık okulunda bazı kazalar meydana geldi; Vecihi Hürkuş’un uçuş emniyetini ihlal eden uçuşları sırasında meydana gelen kaza neticesinde Vecihi XIV uçağı tamamen parçalandı, kendisi kazadan hafif yaralı olarak kurtuldu. Okulunun uçuş eğitimine denklik verdiremediği için öğrencileri pilot diploması alamadı.

Türk Tayyare Cemiyeti’nin Türk Hava Kurumu (THK) adını almasından sonra kurumda yeniden çalışmaya başladı. yılında THK tarafından Almanya’ya mühendislik eğitimine gönderildi, yılında İkinci Dünya Savaşı’nın başlamasından önce Türkiye’ye döndü. Yarım kalan eğitiminden sonra Nafia Vekâleti (Bayındırlık Bakanlığı) tarafından tayyare ihtisas ruhsatı verildi. yılında, yılından yılına kadar havacılık yaşantısını kendi duygu ve düşünceleri ile anlatan “”Havalarda” anı kitabını yayınladı. Demokrat Parti’ye üye oldu, uçaklarıyla partinin propagandasını yaptı. THK’dan istifa eden Vecihi Hürkuş yılında “Kanatlılar Birliği” adındaki havacılık kulübünü kurdu. yılında çıkarmaya başladığı “Kanatlılar” adındaki aylık havacılık dergisi 12 sayı yayınlandı. yılında havadan zirai ilaçlama yapmak amacıyla ortaklarıyla birlikte “Türk Kanadı” adıyla şirket kurdu; çıkan anlaşmazlık nedeniyle ortaklıktan ayrıldı. yılında yurtdışından satın aldığı uçakla, uçağının kanatlarına taktığı flamalar üzerine çeşitli kuruluşların ve ürünlerin adlarını yazarak reklam uçuşları yaptı. yılında “Hürkuş Havayolları” adındaki şirketi kurdu. Devlet Hava Yolları İşletme Genel Müdürlüğü tarafından uçuştan çıkarılan bir miktar uçağı banka kredisi ile satın alarak ticari havacılık girişiminde bulundu; çeşitli idari ve teknik sorunlar yaşadı. Maden Tetkik ve Arama (MTA) Enstitüsü için havadan radyoaktif madenlerin aranması amacıyla uçuşlar yaptı. Havacılık yaşantısıyla ilgili anılarının devamını yazarken beyin kanamasından komaya girdi. 16 Temmuz tarihinde hayatını kaybetti.

İbrahim Bülent YILMAZER

KAYNAKÇA

Birinci Dünya Harbi, IXncu Cilt, Türk Hava Harekâtı, Genelkurmay Basımevi, Ankara

DEMİRER, Mehmet Arif, Atatürk’ün Tayyarelerinin Tarihçesi , Sonçağ Matbaacılık, Ankara

Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt (ATASE) Daire Başkanlığı Arşiv Belgeleri.

GÖRGÜLÜ, İsmet, On Yıllık Harbin Kadrosu (), Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara

GÜRER, Turgut, Atatürk’ün Yaveri Cevat Abbas Gürer, Yapım C, İstanbul

HÜRKUŞ, Vecihi Bir Tayyarecinin Anıları, Yay. Haz. Gönül Hürkuş Şarman, Sevim Hürkuş Maxon, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul

HÜRKUŞ, Vecihi, Havalarda, Kanaat Kitabevi, İstanbul

Kanatlılar,

KEYÜSK, Mazlum, Türk Havacılık Tarihi , Hava Basımevi, Eskişehir

KEYÜSK, Mazlum, Türk Havacılık Tarihi , Hava Basımevi, Eskişehir

KEYÜSK, Mazlum, Türk Havacılık Tarihi , Hava Basımevi, Eskişehir

T.C.Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi Belgeleri.

Tayyare,

Türk Tayyare Cemiyeti Nizamnamesi,

Vecihi XIV Tip Uçak Statik Hesap Dosyası.

Ekler

Birinci Dünya Savaşı’nda Kafkas Cephesi’nde Rus Ordusu’ndan ele geçirilen çift motorlu uçak önünde pilot astsubay Vecihi Efendi ve diğer askerî personel.

Kurtuluş Savaşı’nda hezimete uğrayan Yunan Ordusu’nun terk ettiği uçak malzemelerini kullanarak projelendirdiği Vecihi K VI uçağı.

Çekoslovakya Bayındırlık Bakanlığı tarafından “turizm” uçağı sertifikası verilen Vecihi XIV uçağının Avrupa üzerinden uçarak Edirne’ye inişi.

Vecihi Sivil Tayyare Mektebi’nde uçuş disiplini ihlali neticesinde meydana gelen kazada parçalanan Vecihi XIV uçağı.

Maden Tetkik ve Arama (MTA) Enstitüsü için havadan radyoaktif madenlerin aranması amacıyla uçuşlar yaptığı TC-ERK uçağı önünde Vecihi Hürkuş ve MTA personeli.

24/06/ tarihinde funduszeue.info adresinden erişilmiştir

Görüntülenme Sayısı

nest...

40770 40771 40772 40773 40774

çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası