Klasik Türk Müziği Tanımı

Türk müziği; Orta asya'dan beri gelişime uğramış bugünkü özellikleri Anadolu Selçukluları ve Osmanlılar döneminde belirginleşen müzik tarzına verilen isimdir.

1. Geleneksel Türk müziği

2. Türk halk Müziği

3. Klasik Türk müziği

4. Klasik Batı müziği

5. Türk pop müziği

6. Arabesk müzik

7. Fantezi müzik

Halk müziği ve "klasik" Türk müziği arasında çok önemli bir bağ vardır. Nitekim türkülerin pek çoğunda klasik musiki makamları kullanılmıştır. Aynı şekilde, türkü, köçekçe, oyun havası, sirto, vb. halk musikisi formları klasik Türk musikisinde kullanılmıştır. İsmail Dede Efendi, Şakir Ağa, Şevki Bey gibi büyük klasik musiki bestekarlarının hemen hepsinin halk musikisi formlarını kullandıkları gözlemlenir.

1. Şehirlerde, saray çevresinde ve konaklarda; Kar, beste, semai, şarkı

2. Camilerde; Ezan, dua, sela, tekbir, temcit, münacaat

3. Tekkelerde; Naat, ayin, durak, ilahi, nefes, niyaz

4. Köylerde;Türkü, bozlak, uzun hava, zeybek, oyun havası

5. Sınır boylarında; Serhat türküsü

6. Kışlalarda; Mehter müziği

Türk Halk Müziği örnekleri genelde sözlü olmakla beraber, sözsüz dans müziklerini de içerir. Halk türkülerinin ölçülü olanına kırık hava, ölçüsüz olanına uzun hava denir. Uzun havalar Anadolu'nun değişik bölgelerinde bozlak, türkmani, maya, hoyrat, divan,ağıt gibi adlarla anılır. Bunlar genellikle Karacaoğlan, Emrah, Ruhsati, Sümmani ve daha birçok tanınmış halk ozanının deyişleri üzerine yakılmıştır.

Kırık havalar ise koşma, yiğitleme, güzelleme, taşlama, ninni ve daha başka adlar altında kümelenir. Bunlar da genellikle gurbet, ayrılık, sıla hasreti, ölüm, askere gidiş, yiğitlik, düğün, çocuk sevgisi, kız kaçırma gibi köye has toplumsal bir olayı konu alır, sadelik, içtenlik, duygululuk gibi özellikler gösterir,yerel renkler taşır. Türk Halk Müziği'nin melodi yapısı incelendiğinde bu melodilerin ses genişlikleri bakımından bir oktav (sekiz ses sınırı) tamamlayan dizi ve tonaliteyi kesin şekilde belirtmeyen ikili ile beşli aralıkları içinde yapılandırılmış olduğu görülür. Bununla birlikte dizi ve tonaliteyi belli eden sekizli ve daha geniş sınırlı melodiler de çoktur. Basit ve birleşik ölçülerden başka aksak ölçüleri içeren Türk Halk Müziği, ezgiler ve formlardan oluşur.

Osmanlılar yalnız musiki sanatına değil musiki ilmine de büyük önem verdiler. Türk müziğinin Arap, Acem, eski Yunan ve Bizans asıllı olduğunu ileri sürenler vardır. Ancak Klasik Türk Müziği genel nitelikleri bakımından Türk asıllıdır. Osmanlı uygarlığı her alanda büyük bir sentez geliştirdiği gibi, Türk müziği potasında yerel pek çok renk bu müziğin parçası haline gelmiş ve bunun karşılığında da Osmanlı musikisi devletin kapsadığı topraklar ve ötesine büyük etkilerde bulunmuştur.

İstanbul'un alınmasından sonra Topkapı Sarayında kurulan Enderun Musiki Mektebi ve özel meşkhanelerde eğitime geçilmesiyle daha belirli olarak kurallaşan ve klasik bir müzik niteliği kazanan Klasik Türk Müziği altı dönemde incelenir. Birinci dönem; hazırlayıcı dönemdir ve başlangıcından Meragalı Abdülkadir'e (1360-1435) kadar uzanan dönemdir. İlk klasik dönem, ikinci klasik dönem, yeni klasik dönem gibi dönemlerden günümüze gelir. Yeni klasik dönem oldukça önemlidir ve Dede Efendi'den Zekai Dede'ye (1825-1897) kadar uzanan kapsayan dizi, makamlar, usuller ve şekiller'den oluşur.

Türkiye'de Cumhuriyet Döneminde girişilen devrim hareketleri sanat konularına da yöneldi. Daha çok Klasik Batı müziğine önem verilirken, 1924'de Ankara'da Musiki Muallim Mektebi kuruldu. Osmanlı sarayındaki müzik topluluğu başkente getirilerek Riyaseti Cumhur Filarmoni Orkestrası adıyla konserler vermesi sağlandı ve yetenekli gençlerin gelişmiş Avrupa ülkelerine gönderilip yetiştirilmesi hareketi başladı. İstanbul'da çalışmalarını sürdüren Darrültalimi Musiki adlı okul yeni bir yönetmelikle konservatuvar haline getirildi.

Çok sesli sanat müziğinde sesini Batı'da ilk duyuran Türk sanatçı Cemal Reşit Rey oldu. Öğrenimlerini devlet adına yurtdışında yapan Ulvi Cemal Erkin, Hasan Ferit Alnar, Ahmet Adnan Saygun, Necil Kazım Akses dönüşlerinde Ankara Musiki Muallim Mektebi'nin öğretmen kadrosuna katıldılar. Bu sanatçılar Türk Sanat Tarihinde Türk Beşleri olarak anıldılar. Eserlerinde genellikle batı müziği ilkeleri halk müziğinden gelen ögelerle birleştirilmiştir. Ahmet Adnan Saygun'un Özsoy adlı bir perdelik operası 1924'de Ankara Halkevi'nde sahnelendi. Aynı bestecinin ikinci eseri Taşbebek de 1934'de başarı ile oynandı. Opera ve bale temsillerini gerçekleştirmek amacı ile Ankara Devlet Konservatuvarı'na bağlı bir Tatbikat Sahnesi 1940 yılında çalışmalarına başladı. Yetenekli gençlerin seçimi ile eğitime geçildi. İzleyen yıllarda Ahmet Adnan Saygun' un Kerem, Nevit Kodallının Van Gogh ve Gılgamış, Sabahattin Kalender'in Nasrettin Hoca, Ferit Tüzün'ün Çeşmebaşıeserleri sergilendi. Ankara'dan sonra İstanbul ve İzmir'de kurulan devlet konservatuvarları eğitime başladı.

1940 yılından bu yana genç yetenekler için uygun bir ortamın doğuşu yurtdışında da ün ve ilgi derleyen yorumcuların yetişip gelişmesini sağladı. Soprano Leyla Gencer, bariton Orhan Günek bu hareketin öncüleri oldular. Onları bas yorumcusu olarak Ayhan Baran, soprano Ferhan Onat ve soprano Suna Korat izlediler. Enstrüman yorumcusu olarak piyanist Ergican Saydam, kemancı Ayla Erduran, Suna Kan, piyanist Ayşegül Sarıca, İdil Biret, Hülya Saydam ve Verda Erman yurt içinde olduğu kadar yurt dışında da büyük ilgi gördüler.

Türkçe sözlü hafif müzik veya Anadolu pop alaturka ve halk müziği kalıpları üzerine modern müzik kalıplarının monte edilmesiyle oluşturulmuş bir Türk müziği çeşididir. Batı Avrupa melodileri baz alınarak geliştirilen Türk pop müziği, hem klasik Türk müziğinden ve halk müziğinden yoğun olarak beslenmiş hem de popüler müziğin evrensel çizgilerine sadık kalmayı başarmıştır.

Arabesk, Türkiye'ye özgü, oryantal bir halk müziği türü. Genellikle duygusal olan şarkı sözleri; umutsuz aşkları, günlük dertleri, umutsuzluğu ve başarısızlığı konu edinir. Küçük bir kısmı ise entrümantaldir.

Fransızcadan Türkçeye geçen arabesk sözcüğü "Arap tarzı" anlamına gelir. Arabesk, Arap müziği değil; Arap ezgilerinden ve usullerinden esinlenen bir Türk müziği türüdür. Klasik Arap müziğinin klasik Türk müziğinden geniş ölçüde ayrılması sebebiyle Arap müziği Türkiye'de benimsenmemiş, fakat sonra Türk sanat müziği ve Türk halk müziğine Arap ezgileri ve usulleri eklenerek arabesk müzik doğmuştur.

Fantezi müzik, klasik Türk müziği ya da Türk sanat müziği olarak adlandırılan formun sert kalıplarının dışına çıkılarak daha popüler yorumlanmasıyla ortaya çıkan Türkiye'ye özgü bir müzik türü. 20. yüzyılda ortaya çıkan, serbest yapıda, çoğunlukla birkaç bölümlü, her bölümü başka bir tempo ya da ayrı bir usulle bestelenmiş sözlü yapıttır.

Türk müziğinde kullanılan çalgılar

1. Vurmalı çalgılar; Bendir, Darbuka, Delbek, Davul, Nakkare, Def, Zil

2. Üflemeli (Nefesli) çalgılar; Balaban, Kaval, Ney, Sipsi, Tulum, Zurna

3. Yaylı telli çalgılar; Kabak kemane, Kamança, Keman, Kemençe, Rebap, Sinekemanı, Yaylı tambur

4. Mızraplı telli çalgılar; Bağlama, Cura, Cümbüş, Hegit, Kanun, Kopuz, Lavta, Tambur, Tar, Ut

5. Vurmalı telli çalgılar; Santur

Akdeniz müziği, Doğu Anadolu müziği, Ege müziği, Güneydoğu Anadolu müziği, İç Anadolu müziği, Karadeniz müziği, Marmara müziği, Trakya müziği

Gıdayı Ruh (23 Eylül 1896), Alem-i Musiki,Billboard Türkiye, Bir+Bir, Musiki Mecmuası, Pure Electronic Mag (e-dergi), Roll, Rolling Stone (Türkiye)

Best TV, Buket TV, Dream TV, Dream Türk,Eko Tv, Gala TV, Genç TV, Kadırga TV,Karadeniz TV, Kiss TV, Kral TV, Kral İlaç Gibi TV, Kral Pop TV, Marmara TV, Mavi Karadeniz TV, MMC TV, National Geographic Music, Number One TV, Number One Türk TV,Özlem TV, Powertürk TV, Tatlıses TV, TMB TV, TRT 4, TRT Müzik, TürkÇ TV, Viva TV, Yol TV

Akdeniz Akdeniz Şarkı Yarışması, Altın Beste Şarkı Yarışması, Altın Kelebek Ödülleri, Altın Mikrofon, Altın Ses Yarışması, Amatör Topluluklar Yarışması, Bir Şarkısın Sen, Boğaziçi Müzik Festivali, Cahit Koparal Flüt Yarışması, Güneş Gazetesi Müzik Yarışması, International Star, Kemal Sunal Kültür ve Sanat Ödülü, Kral TV Video Müzik Ödülleri,Kuşadası Altın Güvercin Müzik Yarışması,Leyla Gencer Şan Yarışması, MGD Altın Objektif Ödülleri, Milliyet Gazetesi Yılın En Sevilen 10 Şarkısı, Milliyet Türkiye Liselerarası Müzik ve Halk Oyunları Yarışması, MTV Avrupa Müzik Ödülleri, MÜ-YAP Müzik Ödülleri, Pop Show, Popstar Alaturka, Popstar Türkiye, Powertürk Müzik Ödülleri, Siemens Opera Yarışması, Topkapı Müzik Festivali, Toplu İğne Yarışması, Türkstar, Ulusal Genç Solistler Yarışması

Müzik nedir?

Klasik Türk musikisi veya Türk sanat müziği, makamlı bir Türk müzik türü. Klasik Türk Müziği, klasik Batı müziği ve Hint müziği ile beraber dünya üzerinde süreklilik ve gelenek oluşturma bakımından mevcut üç klasik müzikten birisi olarak kabul edilir.

Bu terimdeki “Türk” ve “klasik” kelimeleri, Cumhuriyet döneminde Osmanlı Devleti’nden süregelen müziğe karşı Batı müziği taraftarlarınca ileri sürülen bazı iddialara cevap vermek için türetilmiştir. Bu iddialardan en önemlisi Osmanlı müziğinin Türklerin değil, Bizans ve İran müziği kaynaklı olduğuna dair olan tezdir. Hüseyin Sadettin Arel ve Rauf Yekta gibi Batılı müzik çevrelerince de saygın görülen kimi müzikologlar, bu iddiaları belge ve bilgilerle çürütmüşlerdir.

Cumhuriyet döneminde bu müzik geleneği genellikle gözardı edilmiş, hatta 1929 yılında 10 ay süreyle devlet radyosunda çalınması yasaklanmıştır. Bu ideolojik yaklaşımın bir sonucu olarak Klasik Türk müziğini modern yöntemlerle öğreten konservatuvarlar ancak 1970’lerde kurulabilmiştir.

Klasik Türk müziğinin adlandırılması konusunda görüş ayrılıkları vardır. Osmanlı döneminde bu müziğe sadece “musiki” denmekteydi. Nitekim bu geleneksel müziği, Cinuçen Tanrıkorur gibi “Osmanlı Müziği” olarak adlandıranlar olduğu gibi, ona “Geleneksel Türk Müziği” adını verenler de vardır.