Çocuklarda Uykuda Inleme

KİŞİSEL VERİLERİN ELDE EDİLMESİ VE İŞLENMESİ İLE İLGİLİ BİLGİLENDİRME FORMU

Acıbadem Sağlık Hizmetleri ve Ticaret A.Ş. (“Acıbadem”) ve Acıbadem’in hakim ve bağlı şirketleri (hepsi birlikte “Acıbadem Grubu” olarak anılacaktır.) tarafından, sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (“Kanun”) ve ilgili mevzuat kapsamında Veri Sorumlusu sıfatıyla, kişisel verileriniz, aşağıda açıklanan çerçevede ve sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu, sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, Özel Hastaneler Yönetmeliği ve Sağlık Bakanlığı düzenlemeleri ve sair mevzuata uygun olarak işlenebilecektir.

1. Kişisel Verilerin elde Edilmesi, İşlenmesi ve İşleme Amaçları

Kişisel verileriniz Acıbadem Grubu tarafından sağlanmakta olan kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbî teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi, sağlık hizmetleri ile finansmanının planlanması ve yönetimi amaçlarıyla ve Acıbadem Grubu şirketlerinin faaliyet konularına uygun düşecek şekilde; sözlü, yazılı, görsel ya da elektronik ortamda, çağrı merkezi, internet sitesi, sözlü, yazılı ve benzeri kanallar aracılığıyla elde edilmektedir. Sağlık verileriniz başta olmak üzere özel nitelikli kişisel verileriniz ve genel nitelikli kişisel verileriniz, Grup tarafından aşağıda yer alanlar dâhil ve bunlarla sınırlı olmaksızın bu maddede belirtilen amaçlar ile bağlantılı, sınırlı ve ölçülü şekilde işlenebilmektedir:

• Kimlik bilgileriniz: Adınız, soyadınız, T.C. Kimlik numaranız, pasaport numaranız veya geçici TC Kimlik numaranız, doğum yeri ve tarihiniz, medeni haliniz, cinsiyetiniz, sigorta veya hasta protokol numaranız ve sizi tanımlayabileceğimiz diğer kimlik verileriniz.
• İletişim Bilgileriniz: Adresiniz, telefon numaranız, elektronik posta adresiniz ve sair iletişim verileriniz, müşteri temsilcileri ya da hasta hizmetleri tarafından çağrı merkezi standartları gereği tutulan sesli görüşme kayıtlarınız ile elektronik posta, mektup veya sair vasıtalar aracılığı ile tarafımızla iletişime geçtiğinizde elde edilen kişisel verileriniz.
• Muhasebesel Bilgileriniz: Banka hesap numaranız, IBAN numaranız, kredi kartı bilginiz, faturalama bilgileriniz gibi finansal verileriniz.
• Sağlık hizmetlerinin finansmanı ve planlaması amacıyla özel sağlık sigortasına ilişkin verileriniz ve Sosyal Güvenlik Kurumu verileriniz.
• Hastane veya tıp merkezlerimizi ziyaret etmeniz halinde güvenlik ve denetim amaçlı tutulmakta olan kamera kayıtları görüntüleriniz.
• Otoparkı kullanmanız halinde araç plaka veriniz.
• Sağlık Bilgileriniz: Laboratuvar sonuçlarınız, test sonuçlarınız, muayene verileriniz, randevu bilgileriniz, check-up bilgileriniz, reçete bilgileriniz dahil ancak bunlarla sınırlı olmaksızın tıbbî teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi sırasında veya bunların bir sonucu olarak elde edilen her türlü sağlık ve cinsel hayata ilişkin kişisel verileriniz.
• funduszeue.info sitesine veya funduszeue.info adresine gönderdiğiniz veya girdiğiniz sağlık verileriniz ve sair kişisel verileriniz.
• Acıbadem’e veya Acıbadem Grup şirketlerinden herhangi birine iş başvurusunda bulunmanız halinde bu hususta temin edilen özgeçmiş dâhil sair kişisel verileriniz ile Acıbadem Grubu çalışanı ya da ilişkili çalışan olmanız halinde hizmet akdiniz ve işe yatkınlığınız ile ilgili her türlü kişisel verileriniz.

Acıbadem Grubu tarafından elde edilen her türlü kişisel veriniz (Özel nitelikli kişisel veriler de dahil fakat bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla) aşağıdaki amaçlar ile işlenebilecektir:

• Kimliğinizi teyit etme,
• Kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbî teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi, sağlık hizmetleri ile finansmanının planlanması ve yönetimi.
• İlgili mevzuat uyarınca Sağlık Bakanlığı ve diğer kamu kurum ve kuruluşları ile talep edilen bilgilerin paylaşılması.
• Hastane ve Tıp Merkezlerimizin iç işleyişi ile günlük operasyonların planlanması ve yönetilmesi.
• Hastane Yönetimi, Hasta Hakları, Hasta Deneyimi bölümleri tarafından hasta memnuniyetinin ölçülmesi, arttırılması ve araştırılması.
• İlaç temini.
• Randevu almanız halinde randevu hakkında sizi haberdar edebilme.
• Risk yönetimi ve kalite geliştirme aktivitelerinin yerine getirilmesi.
• Sağlık hizmetlerini geliştirme amacıyla analiz yapma.
• Hasta Hizmetleri, Mali İşler, Pazarlama bölümleri tarafından sağlık hizmetlerinizin finansmanı, tetkik, teşhis ve tedavi giderlerinizin karşılanması, müstehaklık sorgusu kapsamında özel sigorta şirketler ile talep edilen bilgilerin paylaşılması.
• Araştırma yapılması.
• Yasal ve düzenleyici gereksinimlerin yerine getirilmesi.
• Sağlık hizmetlerinin finansmanı kapsamında özel sigorta şirketler ile talep edilen bilgileri paylaşma.
• Kalite, Hasta Deneyimi, Bilgi Sistemleri bölümleri tarafından risk yönetimi ve kalite geliştirme aktivitelerinin yerine getirilmesi.
• Hasta Hizmetleri, Mali İşler, Pazarlama bölümleri tarafından hizmetlerimiz karşılığında faturalandırma yapılması ve anlaşmalı olan kurumlarla ilişkinizin teyit edilmesi.
• Pazarlama, Medya ve İletişim, Çağrı Merkezi bölümleri tarafından kampanyalara katılım ve kampanya bilgisi verilmesi, Web ve mobil kanallarda özel içeriklerin, somut ve soyut faydaların tasarlanması ve iletilebilmesi.

İlgili mevzuat uyarınca elde edilen ve işlenen Kişisel Verileriniz, Acıbadem veya Acıbadem Grubu’na ait fiziki arşivler ve/veya bilişim sistemlerine nakledilerek, hem dijital ortamda hem de fiziki ortamda muhafaza altında tutulabilecektir.

2. Kişisel Verilerin Aktarılması

Kişisel verileriniz, Kanun ve sair mevzuat kapsamında ve yukarıda yer verilen amaçlarla Acıbadem ve Acıbadem Grubu tarafından Acıbadem Grubu’na dahil olan şirketler ile, Özel sigorta şirketleri, Sağlık bakanlığı ve bağlı alt birimleri, Sosyal Güvenlik Kurumu, Emniyet Genel Müdürlüğü ve sair kolluk kuvvetleri, Nüfus Genel Müdürlüğü, Türkiye Eczacılar Birliği, Mahkemeler ve her türlü yargı makamı, merkezi ve sair üçüncü kişiler, yetki vermiş olduğunuz temsilcileriniz, avukatlar, vergi ve finans danışmanları ve denetçiler de dâhil olmak üzere danışmanlık aldığımız üçüncü kişiler, düzenleyici ve denetleyici kurumlar, resmi merciler dâhil sağlık hizmetlerini yukarıda belirtilen amaçlarla geliştirmek veya yürütmek üzere işbirliği yaptığımız iş ortaklarımız ve diğer üçüncü kişiler ile paylaşılabilecektir.

3. Kişisel Veri Elde Etmenin Yöntemi ve Hukuki Sebebi

Kişisel verileriniz, her türlü sözlü, yazılı, görsel ya da elektronik ortamda, yukarıda yer verilen amaçlar ve Acıbadem’in faaliyet konusuna dahil her türlü işin yasal çerçevede yürütülebilmesi ve bu kapsamda Acıbadem’in akdi ve kanuni yükümlülüklerini tam ve gereği gibi ifa edebilmesi için toplanmakta ve işlenmektedir. İşbu kişiler verilerinizin toplanmasının hukuki sebebi;

• sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu,
• sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu,
• sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname,
• Özel Hastaneler Yönetmeliği,
• Kişisel Sağlık Verilerinin İşlenmesi ve Mahremiyetinin Korunması Yönetmeliği,
• Sağlık Bakanlığı düzenlemeleri ve sair mevzuat hükümleridir.

Ayrıca, Kanun’un 6. maddesi 3. fıkrasında da belirtildiği üzere sağlık ve cinsel hayata ilişkin kişisel veriler ise ancak kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbı teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi, sağlık hizmetleri ile finansmanının planlanması ve yönetimi amacıyla, sır saklama yükümlülüğü altında bulunan kişiler veya yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından ilgilinin açık rızası aranmaksızın işlenebilir.

4. Kişisel Verilerin Korunmasına Yönelik Haklarınız

Kanun ve ilgili mevzuatlar uyarınca;

• Kişisel veri işlenip işlenmediğini öğrenme,
• Kişisel veriler işlenmişse buna ilişkin bilgi talep etme,
• Kişisel sağlık verilerine erişim ve bu verileri isteme,
• Kişisel verilerin işlenme amacını ve bunların amacına uygun kullanılıp kullanılmadığını öğrenme,
• Yurt içinde veya yurt dışında kişisel verilerin aktarıldığı üçüncü kişileri bilme,
• Kişisel verilerin eksik veya yanlış işlenmiş olması hâlinde bunların düzeltilmesini isteme,
• Kişisel verilerin silinmesini veya yok edilmesini isteme,
• Kişisel verilerin eksik veya yanlış işlenmiş olması hâlinde bunların düzeltilmesine ve/veya kişisel verilerin silinmesini veya yok edilmesine ilişkin işlemlerin kişisel verilerin aktarıldığı üçüncü kişilere bildirilmesini isteme,
• İşlenen verilerin münhasıran otomatik sistemler vasıtasıyla analiz edilmesi suretiyle kişinin kendisi aleyhine bir sonucun ortaya çıkmasına itiraz etme hakkını haizsiniz.

Mezkûr haklarınızdan birini ya da birkaçını kullanmanız halinde ilgili bilgi tarafınıza, açık ve anlaşılabilir bir şekilde yazılı olarak ya da elektronik ortamda, tarafınızca sağlanan iletişim bilgileri yoluyla, bildirilir.

5. Veri Güvenliği

Acıbadem, kişisel verilerinizi bilgi güvenliği standartları ve prosedürleri gereğince alınması gereken tüm teknik ve idari güvenlik kontrollerine tam uygunlukla korumaktadır. Söz konusu güvenlik tedbirleri, teknolojik imkânlar da göz önünde bulundurularak muhtemel riske uygun bir düzeyde sağlanmaktadır.

6. Şikayet ve İletişim

Kişisel verileriniz teknik ve idari imkânlar dâhilinde titizlikle korunmakta ve gerekli güvenlik tedbirleri, teknolojik imkânlar da göz önünde bulundurularak olası risklere uygun bir düzeyde sağlanmaktadır. Kanun kapsamındaki taleplerinizi, “funduszeue.info” web adresindeki “Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Uyarınca Başvuru Formu” nu doldurarak;

• (i) ATATÜRK funduszeue.info funduszeue.info:3/8 ATAŞEHİR, Istanbul, Türkiye adresine kargo ile ıslak imzanızı taşıyan bir dilekçe ile “Kurumsal Sekretarya” departmanı dikkatine Zarfına “Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Kapsamında Bilgi Talebi” yazılarak gönderebilirsiniz,
• (ii) Noter kanalıyla gönderebilir,
• (iii) [email protected] adresine güvenli elektronik ya da mobil imzalı olarak, kayıtlı elektronik posta adresi veya sistemimizde kayıtlı elektronik e-posta adresiniz aracılığıyla ve/veya
• (iv) Acıbadem’e hitaben yazdığınız “word veya pdf.” formatındaki bir dosyayı güvenli eimza ile imzalayarak [email protected] ‘a e-posta’nın konu kısmına “Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Bilgi Talebi” yazarak iletebilirsiniz.

Kanun kapsamındaki taleplerinizi, funduszeue.info web adresindeki “Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Uyarınca Başvuru Formu” nu doldurarak ve formda belirtilen usullerle tarafımıza iletmenizi rica ederiz.

Deliksiz bir uyku uyumak her zaman mümkün olmayabilir. Çünkü uyku günlük hayatta yaşananlardan, içerisinde bulunulan ortamdan ve şartlardan etkilenen bir süreç. Bu nedenle kimi insan az uyumak, sık sık uyanmak ya da bir türlü uykuya dalamamak gibi sorunlarla karşılaşılabilir. Bu durumlar ayrıca bir uyku bozukluğu sebebiyle de yaşanıyor olabilir. Sizin normal olduğunu düşündüğünüz bir uyku bölünmesinin altında farklı uyku sorunları, parasomniler yatıyor olabilir. Neyin ne olduğunu anlayabilmek için ise bu konuda biraz fikir sahibi olmak gerekir. Özellikle çocukların yaşadıkları uyku sorunlarını anlamlandırabilmek ve doğru zamanda doğru uzmana başvurabilmek açısından “Parasomniler nedir, belirtileri nelerdir?” gibi soruların yanıtlarını bilmek faydalı olabilir.

Parasomnia Nedir?

Parasomnia; uyku süresinde normal olmayan, istemsiz ve anormal davranışların oluşmasına yol açan uyku bozukluklarıdır. Farklı çeşitleri vardır. Parasomniası olan biri uykuya dalarken ya da uykunun ortasında;

• Hareket edebilir,
• Konuşabilir,
• Uyanık gibi görünüp garip hareketler sergileyebilir.
• Tüm bunların sonrasında ise kişi yaptıklarını hatırlamaz.

Parasomnia türleri hem yetişkin hem çocuklarda görülür. Uyku kalitesini ciddi anlamda düşürebilir ve günlük hayatı olumsuz etkileyebilir. Ayrıca parasomni bozukluklar ile boğuşan biriyle aynı ortamda yaşamak ya da uyumak da oldukça zor olabilir. Tüm bunların yanında bu rahatsızlık tehlike de içerebilir. Gece kontrolsüz bir şekilde dolaşmak hem sorunu olan kişiye hem yakınına zarar verecek olaylarla sonuçlanabilir. Bu nedenle teşhis ve tedavi önemlidir.

Parasomnia Çeşitleri Nelerdir?

Parasomnia türleri uykunun REM ve N-REM evrelerinde görülenler olmak üzere ikiye ayrılır. Bilindiği gibi uykunun farklı evreleri vardır. REM uykusunda vücut felç halindedir, fakat beyin fonksiyonları tıpkı uyanık zamanki gibi çalışır. Birçok araştırma REM uykusunun gün içerisinde öğrenilen ve yaşananların proses edildiği zaman olduğunu gösterir. REM uykusu bölünen birinin gün içerisinde daha bitkin, yorgun ve sinirli olduğu da bilinmektedir. N-REM ise REM uykusu dışındaki zamanları tanımlar. İşte parasomni türleri de N-REM süreçte veya REM uykusunda görülmesine göre farklı değerlendirilir. Genel olarak hepsi şöyle sıralanır:

• Uyurgezerlik
• Uykuda konuşma
• Uykuda inleme
• Uyku Felci
• Kabuslar
• Gece terörü
• Yatak ıslatma
• Zihin bulanıklığı
• Diş gıcırdatma
• Gece yeme bozukluğu
• REM uykusu davranış bozukluğu (RBD)
• Diğer parasomniler

1. Uyurgezerlik

Uyurgezerlik; uyurken yürüme, gezinme olarak bilinen bir tür parasomniadır. Oldukça yaygındır. Çoğunlukla N-REM evrede oluşur. Genellikle uykunun ilk zamanlarında, gecenin erken saatlerinde görülür. Gündüz uykusunda bile ortaya çıkabilir. Bazen uykuda konuşma ile bir arada görülebilir. Uyurgezer kişiler gece kalkıp evde herhangi bir iş yapmaya çalışabilirler. Evden dışarı çıkıp sokakta gezdikleri de görülür.

Uyurgezerlik; uyurken yürüme, gezinme olarak bilinen bir tür parasomniadır. Oldukça yaygındır. Çoğunlukla N-REM evrede oluşur. Genellikle uykunun ilk zamanlarında, gecenin erken saatlerinde görülür. Gündüz uykusunda bile ortaya çıkabilir. Bazen uykuda konuşma ile birleşebilir. Uyurgezer kişiler gece kalkıp evde herhangi bir iş yapmaya çalışabilirler. Evden dışarı çıkıp sokakta gezdikleri de görülür.

2. Uykuda Konuşma

Uykuda sayıklamak olarak da bilinen bu parasomnia uyku sırasında bir şeyler anlatmak olarak tanımlanabilir. Anlamlı bir konuşma olmak zorunda değildir. Mırıltı şeklinde de görülebilir. Uykunun her saatinde olabilir. Çoğu zaman yeni uykuya dalmış birinin konuştukları daha rahat anlaşılır. Uykuda konuşma sırasında kişi aklına takılan bir şeyi ya da gördüğü rüyayı anlatıyor olabilir. Tamamen günden bağımsız, alakasız bir konu üzerine de konuşabilir.

3. Uykuda İnleme

Uykuda inleme davranışı genellikle yavaş ve derin nefes verirken görülen bir uyku bozukluğudur. Sık sık horlama ile karıştırılır, çünkü yalnızca hafif bir inilti gibi olmak zorunda değildir. Daha yüksek perdeli bir ses de çıkabilir. Horlamadan tamamen farklı bir durumdur.

4. Uyku Felci

Uyku felci, bir REM süreci uyku bozukluğudur. Vücudu hareket ettirememeye neden olan bir parasomnia türüdür. Normalde uykuya dalarken vücut kasları gevşer. REM uykusu sırasında kaslar daha da gevşer ve hareketsizleşir. Bu durum atoni olarak tanımlanır. İşte uyku felci, kişi hala uyanıkken kas atonisi meydana geldiğinde oluşur. Uyku felcinde:

• Uykuya dalarken ya da uykudan uyanırken kıpırdayamadığınızı hissedebilirsiniz.
• Uyanıkken rüya ya da halüsinasyonlar görebilirsiniz.
• Ataklar saniyeler ya da dakikalar sürebilir.
• Ataklar genelde kendiliğinden sonlanır.

5. Kabuslar

Kabus; insanı rahatsız eden, korkutan ve tedirgin eden rüya türüdür. Hayaletler ya da kişiye korkutucu gelen farklı öğeler bu tür rüyalar içerisinde yer alır. Vahşi yaratıklar sebebiyle acı çekme ve ölüm, kabuslarda sık sık karşımıza çıkar. Belli bir sıklıkla tekrarlayan kabus görme durumu ise literatürde kabus bozukluğu olarak tanımlanır. Daha çok REM sürecinde görülen parasomnilerdir. Kabus sonrasında tekrar uykuya dalmak zor olabilir.

6. Gece, Uyku Terörü

Gece terörü ya da uyku terörü olarak isimlendirilen bu parasomnia; ani bir şekilde, dehşete düşmüş halde uyanmaya sebep olan bir uyku bozukluğudur. Yaşanan korku durumu 5 dakikaya kadar sürebilir. Yapılan araştırmalar en çok 3 – 7 yaş arasındaki çocuklarda görüldüğüne işaret etmektedir. Genellikle N-REM süreçte olur ve kabuslardan farklı olarak korku öğeleri içeren bir rüya görme durumu yoktur. Uyku terörü belirtileri;

• Ağlama,
• Bağırma,
• Kalp atışının çok hızlanması,
• Aşırı terleme,
• İrileşen göz bebekleridir.

7. Yatak Islatma

Alt ıslatma ya da enürezis nokturna; uyku sırasında, istemsiz bir şekilde idrar kaçırmaya yol açan bir uyku bozukluğudur. En çok 6 yaşın altındaki çocuklarda görülse de yetişkinler de bu rahatsızlıktan şikayetçi olabilirler.

8. Zihin Bulanıklığı

İngilizcede “confusional arousal” olarak geçen bu parasomniada kafanız tamamen karışmış bir şekilde uyanabilirsiniz. Nerede olduğunuzu, ne yaptığınızı anlamakta zorlanabilirsiniz. Bu durumu yaşayan kişilerde reaksiyon süreci yavaşlar, konuşma hızı düşer ve kişi nerede olduğunu bilmediği için endişelenip ağlamaya başlayabilir. Bu atak durumu birkaç dakika da sürebilir birkaç saat de. Çoğunlukla N-REM evrede görülür.

9. Diş Gıcırdatma

Diş gıcırdatma, uyku sırasında dişlerin birbirine sürterek ve sıkılarak gıcırdatıldığı uyku bozukluğudur. Yetişkinlerde sıklıkla görülür. Genellikle N-REM süreçte oluşur. Bu parasomnia türüne sahip kişiler genellikle sabahları bir çene ağrısı ile uyanır. Boyun, kulaklar ve baş da diş gıcırdatma sebebiyle ağrıyabilir. Uzun vadede ise dişler aşınır ve hassasiyet artar.

Gece Yeme Bozukluğu

Uykuya bağlı yeme bozukluğu olarak da bilinen bu durum, REM uykusu dışında gerçekleşir ve kişinin tıkınırcasına yeme atağı geçirmesine yol açabilir. Bu süreçte insanlar günlük yaşamda tüketmeyecekleri yiyecekleri, çiğ et gibi aslında tüketilmemesi gereken şeyleri kontrolsüzce yiyebilirler.

REM Uykusu Davranış Bozukluğu (RBD)

REM uykusu davranış bozukluğu, bir kişinin canlı rüyalar görmesi olarak tanımlanabilir. Bu uyku bozukluğunu yaşayan kişilerde REM uykusu sırasında vücut olması gereken felç durumuna giremez. Bu sorun gündüz uykusunda da görülebilir. Bir uyku döneminde birden fazla episod yaşanabilir. Korkutucu, şiddetli ve gerçekçi bir rüya semptomları tetikleyebilir. RBD'li bir kişi uyurken;

• Konuşmak, bağırmak veya çığlık atmak,
• Tekmelemek, yumruklamak veya hırpalamak,
• Kolayca uyanmak,
• Rüyaları açıkça hatırlamak gibi davranışlar sergileyebilir.

Diğer Parasomniler

• Patlayan kafa sendromu: Bu sendromda kişi uykuya dalmak veya uyanmak üzereyken yüksek, ani bir gürültü hayal eder ve o sesi duymuş gibi olur. Korkarak uyanabilir.
• Halüsinasyonlar: Uykuya dalarken veya uyanıkken halüsinasyon görme durumudur.
• Uykuda kaşınma: Uyku sırasında yoğun bir şekilde, farkında olmadan kaşınma durumudur. Uyandığınızda kaşımadan kaynaklı tahrişler, kızarıklıklar ve kanamalar görebilirsiniz.

Parasomnia Neden Olur?

Parasomnia bozukluklarını tetikleyen birçok etken vardır. Bunlardan biri ya da birkaçı uyku bozukluğu gelişmesine yol açabilir.  Bu nedenleri şöyle sıralayabiliriz:

• Uyku apnesi gibi uyku bağlantılı rahatsızlıklar
• Genetik yatkınlık
• Endişe, kaygı
• Stres
• Kronik ya da dönemsel depresyon
• Travma sonrası stres bozukluğu
• Huzursuz bacak sendromu gibi periyodik hareket yaratan rahatsızlıklar
• Zararlı madde ve alkol bağımlılığı
• Vardiyalı çalışma, sürekli uçuş yaparak jetlag yaşama gibi uyku düzensizlikleri
• Uykusuzluk, insomnia
• Parkinson hastalığı gibi nörolojik durumlar
• Farklı hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçlar

Parasomnia Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Parasomnia belirtilerinin başında uyku sırasında olağan dışı davranışlar sergilemek gelir. Bunun dışındaki parasomnia DSM-5 tanı kriterlerine uygun belirtiler şöyle sıralanabilir:

• Uyandığında kafanın karışık olduğunu, zihnin bulandığını hissetmek
• Hafızanın zayıflaması
• Uyandığında bir süre nerede olduğunu anlayamamak
• Gece sık sık uyanmak ve uykuya geri dalmakta zorlanmak
• Uyanma veya uykuya dalma sırasında hareket edememek, konuşamamak
• Vücutta nasıl olduğu anlaşılmayan yaraların, kesiklerin olması
• Gün boyunca yorgun ve uykulu olmak

Bu belirtilerden birini ya da birkaçı size tanıdık geliyorsa, yaşam kalitenizi düşüren ve hatta zaman zaman hayatınızı tehlikeye atabilen bir uyku bozukluğunuz olabilir. Böyle bir durumda tanı ve teşhis için bir uyku ya da ruh sağlığı uzmanını danışmanız önerilir.

Parasomnia Tedavisi Nasıldır?

Parasomnia tedavisi hem uyku hem ruh sağlığı uzmanını içerebilir. Çoğunlukla tetikleyici sebepler psikolojik olduğu için bir psikiyatr ya da psikolog ile görüşülmesi önemlidir. Teşhis aşamasında sorunun türünü bulmak ve daha iyi anlamak için uyku uzmanlarıyla çalışılabilir. Parasomnia tanı ve tedavi adımları şöyle sıralanabilir:

• Doktorunuz altta yatan tıbbi durumları inceler ve size yaşam tarzınızla ilgili sorular sorarak, alışkanlıklarınızı anlamaya çalışır.
• Bir polisomnografiye girmeniz istenebilir. Özel bir laboratuvar olan bu ortamda uyku saatinde yaptıklarınız, beyin dalgaları, nefesi ve kalp atış hızı kaydedilir.
• Uzman sizden bir uyku günlüğü tutmanızı da isteyebilir. Ayrıca birlikte uyuduğunuz kişiler ya da ev halkıyla da görüşebilir.
• Tanı sonrasında uzman uygun gördüğü tedavi ile ilgili sizi bilgilendirir. Tedavi süreci parasomnia ilaçları ve farklı terapi yaklaşımları içerebilir.
• Bilişsel davranışçı terapi ve konuşma terapisi görülen uyku bozukluğunun altında yatan psikolojik faktörü tespit etmek için oldukça önemlidir. Bu sayede spesifik bir durum üzerine terapistinizle beraber çalışabilirsiniz.
• Sakinleştirici ilaçlar uyku saatlerinin daha hareketsiz geçmesi için uzman tarafından reçete edilebilir.

Ayrıca doktorunuz parasomnia türlerinin tedavi sürecinde size yardımcı olmak için şunları önerebilir:

• Uyurgezer ve REM uyku davranış bozukluğu olan kişilerin daha güvenli bir ortamda uyuması sağlanabilir. Odadaki tehlikeli eşyalar kaldırılabilir.
• Diş gıcırdatmanın yarattığı hasarı önlemek için özel ağızlıklar kullanılabilir.
• Özellikle çocuklarda uyku araları planlanabilir. Çocukların uykusu doktorun verdiği bir takvim ile kasıtlı olarak bölünebilir. Bu sayede istemsiz gelişen ve belli kalıpları izleyen davranışlar azaltılabilir.

Parasomniler Hakkında Merak Edilenler

Parasomnia Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Bazı parasomnia atakları hafif seyredebilir ve kişinin günlük yaşamını çok fazla etkilemeyebilir. Fakat bazen de episodlar uzun vadede geri dönüşü olmayan sorunlara yol açabilir. Uyurgezerlik sırasında araba kullanmaya çıkan biri hem kendi hayatını hem başkalarının hayatını tehlikeye atabilir. Gece yeme bozukluğu olan biri yanlış yiyecekler tüketip zehirlenebilir. Ataklar sırasında ev içerisinde bile sakatlanmak mümkündür. Ayrıca tüm bunların yanında parasomnia bozuklukları kalitesiz bir uyku süreci geçirmenize yol açar. Bu da gün içerisinde hep yorgun, enerjisiz kalmanız demektir. Genel olarak hayat kaliteniz ciddi şekilde düşebilir, uykusuzluğun getirdiği performans düşüşü iş ve okul hayatını etkileyebilir.

Parasomnia Epilepsi ile Bağlantılı mıdır?

Uyku sorunları ile epilepsi ataklarının arasında bir bağ olabileceğine dair farklı çalışmalar var. Ama parasomnia ile epilepsi direkt ilişkilidir demek pek mümkün değil. İki sorun birbirinden oldukça farklı etimolojilere sahip.

Parasomnilerden Gece Terörü Kaç Yaşında Olur?

Gece terörü en çok 3 – 7 yaş arasındaki çocuklarda görülür. Fakat bu yaş aralığı dışında da uyku terörü sorunu ile karşılaşılabilir.

Çocuklarda Parasomniler Sık Görülür mü?

Birçok ebeveynin merak ettiği konular, başta çocuk ve bebeklerde gece terörü olmak üzere, bu tür parasomnilerdir. Tipik olarak, REM uyku davranış bozukluğu hariç, çoğu parasomnia türleri yaygın şekilde çocuklarda görülür. Genellikle çocuklar büyüdükçe parasomni ataklarının sıklığı azalır. Parasomni, çocuğun günlük aktivitelerini veya zihinsel sağlığını önemli ölçüde bozmadığı sürece çok büyük bir sorun oluşturmaz. Fakat uzun vadede korku duygusu kalıcı olursa uyku problemleri yaş ilerledikçe de görülebilir. Bu nedenle en doğru bilgiyi almak için bir uzmana, çocuk psikoloğuna danışmak çok daha uygun olacaktır.

Bu makaledeki bilgileri faydalı bulduysanız “Yeme Bozukluğu Tedavisi Hakkında Merak Edilenler” ve “Majör Depresyon Atlatanların Unutmaması Gereken 8 Şey” yazılarımız da ilginizi çekebilir.

Kaynaklar:

funduszeue.info

funduszeue.infoSayfa içeriği yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka bir uzmana başvurunuz.