Mıknatısla Fan Döndürme
kaynağı değiştir]
Baraj santralleri veya akarsu santralleri olmak üzere ikiye ayrılırlar. Enerji dönüşümü blok şemada görüldüğü gibidir.
Baraj santralleri[değiştir Düşük Güçlü Jeneratör Yapalım
Bilmekte Fayda Var!
Elektrik enerjisini mekanik enerjiye dönüştüren makineler ilke olarak bunun tersini de yapabilir. Yani bir elektrik motoru hem motor olarak hem de dinamo veya alternatör olarak çalışabilir. Piyasada çok çeşitli türde motorlar bulunuyor. Bunlar arasında doğru akım motoru (DC motor) ve adım motoru (step motor) önemli bir yere sahip. Bu motorlar yardımıyla kolayca elektrik üretmek mümkün. Elektrik-elektronikle yakından ilgilenenlerin bildiği bu yöntem, motor milinin tersten çevrilerek enerji üretilmesi fikrine dayanıyor. Bu yazıda, piyasadan kolayca temin edilebilen malzemelerle düşük güçlü bir jeneratörün nasıl yapılabileceği anlatılıyor. Birkaç watt gücündeki bu sistem ile çok çeşitli uygulamalar yapılabilir. Örneğin LED’li veya akkor lamba çalıştırılabilir, birkaç adet kalem pil şarj edilebilir ya da motor miline bağlanan bir pervane ile rüzgâr jeneratörü yapılabilir.
Elektromanyetik İndüksiyon
Bütün elektrik motorları elektromanyetizma yasalarına göre çalışır. Bir elektrik motoru yardımıyla nasıl elektrik üretilebileceği Faraday yasası ile açıklanır. İletken bir tel, Şekil 1’deki gibi, sabit manyetik alan içerisinde v hızıyla hareket ettirilirse iletken uçlarında bir gerilim indüklenir. Bir başka deyişle iletkenin yatay eksendeki hareketi esnasında manyetik kuvvetten kaynaklanan bir elektromotor kuvvet (emk) oluşur. Bu emk, Lorentz kuvveti olarak bilinen kuvvetin etkisiyle iletkendeki elektronların harekete zorlanması sonucunda meydana gelir.
Şekil 1: Gerilim indükleme
İndüklenen gerilimin değeri aşağıdaki formülde görüldüğü gibi manyetik alanın büyüklüğüne, iletkenin uzunluğuna ve hareket hızına bağlı olarak değişir.
Şekil 2’de görüldüğü gibi iletken bir çerçeve, mıknatısın N-S kutupları arasında w açısal hızıyla döndürülecek olursa, çerçevede alternatif bir gerilim indüklenir. İletkenin iki ucu fırça-bilezik sistemi yardımıyla bir lambaya bağlanırsa, oluşan kapalı devreden bir akım geçer ve lamba ışık yayar. Böylece, mili tersten çevrilen bir motorun jeneratör olarak çalışabileceği görülmüş olur.
Şekil 2: Alternatif gerilim üretme
DC gerilim üretme mantığı Şekil 2’deki sisteme çok benzer. AC jeneratörde bilezik, halka şeklinde tek bir parçadan oluştuğu halde, DC jeneratörde kolektör olarak adlandırılan iki veya daha fazla dilimden oluşur. Böylece, iletken çerçeve Şekil 3’teki gibi mıknatısın kutupları arasında döndürüldüğünde fırça-kolektör sistemi sayesinde lambadan hep doğru akım geçer.
Şekil 3: Doğru gerilim üretme
İletken çerçeve yerine, sarım sayısı fazla olan bir bobin kullanılırsa bobinde indüklenen gerilimin genliği büyük değerlere erişebilir. Mıknatıs, bobin ve fırça-kolektörden oluşan bir jeneratörü elle yapmak hayli uğraştırıcı olduğundan hazır bir motor kullanmak daha uygun olur. Jeneratörde doğru akım motoru kullanılırsa çıkış gerilimi DC; adım motoru kullanılırsa AC olur. Aşağıda bu iki motor türü ile nasıl enerji üretilebileceği anlatılıyor. İlk etkinlik için gerekli malzemeler şunlar:
- 1 adet mini DC motor
- 1 adet çevirme kollu dişli çark sistemi ( devir/dakika dönüş sayısı sağlayabilen)
- 1 adet mandren (mil bağlantı aparatı)
- 1 adet çevirme kolu (ahşap veya plastik)
- 1 adet kırmızı LED (5 mm veya 3 mm)
DC Motor
Bir doğru akım motoru, stator ve rotor olmak üzere iki kısımdan oluşur. Stator, motorun manyetik alan sağlayan hareketsiz bölümüdür; elektromıknatıs şeklinde veya sabit mıknatıslı olabilir. Sarımlardan oluşan rotor ise motorun hareketli kısmını oluşturur. Şekil 4’te düşük güçlü doğru akım motorları görülüyor.
Şekil 4: DC motorlar
Şekil 5’te farklı tiplerde rotor örnekleri ve kolektör yapısı görülüyor. Bu tip DC motorlar fırçalı doğru akım motoru olarak adlandırılır. Fırça yapısı ve statordaki sabit mıknatıslar ise Şekil 6’daki gibi.
Şekil 5: Rotor çeşitleri
Şekil 6: Stator ve fırça yapısı
Bir DC motor yardımıyla kolayca elektrik üretilebilir, fakat motorun devir sayısını yükseltmek amacıyla dişli çark grubuna ihtiyaç duyulur. Aksi takdirde indüklenen gerilim çok düşük olur. Dişli çarklar, pilli oyuncak arabalardan sökülebilir. Şekil 7 ve 8’de farklı tiplerde dişli çarklar görülüyor.
Şekil 7: Dişli çarklar Şekil 8: Dişli çarklar ve çevirme kolu
Bu tür çark sistemlerinde mekanizmanın kolayca çevrilebilmesi için mutlaka bir çevirme kolu bulunması gerekir. Böylece, çevirme kolu bir tur döndürüldüğünde motor milinin yüzlerce kez dönmesi mümkün olur. Piyasada mandren adıyla satılan bağlantı parçası yardımıyla dişli çarkların çevirme koluna bağlantısı kolayca yapılabilir.
Şekil 9: Mandren
DC motorun mili, çevirme kolu yardımıyla devir/dakika gibi yüksek hızlarda döndürüldüğünde motor uçlarında ölçülen gerilim V seviyelerine ulaşabilir. Kullanılan motorun türüne göre çıkış gerilimi daha yüksek değerde de olabilir. LED lambamızı motor çıkışlarına bağladığımızda ışık elde edebiliriz. Fırça-kolektör düzeneği sayesinde jeneratörün çıkış gerilimi doğrultulmuş halde olduğundan ilave bir doğrultucu devresine gerek kalmaz. Uygun güçte bir motor kullanılırsa jeneratör çıkışından A seviyesinde akım çekilebilir. Jeneratörden akım çekildiği esnada çıkış geriliminde ve devir sayısında bir miktar düşüş gözlenir. Aynı zamanda mekanizmayı çevirmek de zorlaşır.
Şimdi, ikinci etkinliğimize geçebiliriz. Adım motoru ile yapacağımız etkinlik için şu malzemelere ihtiyacımız olacak:
- 1 adet adım motoru (step motor)
- 1 adet çevirme kolu (ahşap veya plastik)
- 4 adet 1N diyot
- 2 adet köprü doğrultucu (1A V vs.)
- 1 adet uF/35V kondansatör
- 1 adet kırmızı LED (5 mm veya 3 mm)
- Dijital multimetre
Adım Motoru
Adım motoru (step motor), elektronik sektöründe yaygın olarak kullanılır. Genellikle hassas konum kontrolü gereken uygulamalarda, örneğin yatay ve düşey eksende harekete ihtiyaç duyan robot uygulamalarında tercih edilir. Yazıcı, disket sürücü gibi elektronik cihazlar içerisinde de bulunur. Adım motorları özel yapıları sayesinde çok küçük açılarla hareket etme yeteneğine sahiptir. Adım motoru kullanılarak bir robot kolu istenilen açılarla döndürülebilir. Örneğin adım sayısı olan bir adım motoru, 1,8 derecelik hassasiyetle dönebilir. Şekil 10’da farklı tiplerde adım motorları görülüyor.
Şekil Adım motoru çeşitleri
Adım motorunun iç yapısındaki sarımlar ve çok kutuplu mıknatıs ise Şekil 11’de görülüyor. Rotor sabit mıknatıstan oluştuğu için bu tür motorlarda bilezik, fırça veya kolektör bulunmaz.
Şekil Adım motorunun iç yapısı
Kullanılan adım motorunun türüne göre kablo sayısı 4, 5 veya 6 adet olabilir. İki kutuplu (bipolar) motorlarda birbirinden bağımsız bobin çiftleri bulunurken, tek kutuplu (unipolar) motorlarda bobinlerin birer ucu ortak uç olarak dışarı çıkarılır. Şekil 12’de görülen 5 ve 6 kablolu motorlar unipolar, 4 kablolu motor ise bipolar türdedir.
Şekil Kablo bağlantıları
Bir adım motorunun asıl görevi hassas kontrol işlemlerini gerçekleştirmek olsa da elektrik üretiminde adım motorları rahatlıkla kullanılabilir. DC motorlardan farklı olarak, çok düşük devir sayılarında bile yüksek gerilimler üretebilirler. Örneğin bir DC jeneratörün kullanılabilir seviyede gerilim üretmesi için devir/dakika gibi yüksek hızlara çıkmak gerekirken, adım motorları ile devir/dakika hızda bile hayli yüksek gerilimler üretilebilir. Bu özelliği ile herhangi bir dişli kutusu veya makara sistemi kullanmadan jeneratör yapma imkânı verir. Şekil 13’te görülen çevirme kolu ile motor mili saniyede kez çevrildiğinde, üretilen alternatif gerilimin tepe değeri V seviyesine ulaşabilir. LED lambamızı motor çıkışlarına bağladığımızda ışık elde edebiliriz.
Şekil Çevirme kolu montajı
Adım motorunun çıkışı AC olduğundan, doğru akımla çalışan cihazları çalıştırabilmek için uygun bir elektronik devre kullanmak gerekir. Elektronik devre, alternatif gerilimi doğrultmaya ve istenirse büyük kapasiteli bir kondansatörü şarj etmeye yarar. Kapasite değeri uF (uF=mikro farad) olabileceği gibi F veya 1F da olabilir. Elektronik devre şeması, kullanılan adım motorunun tek kutuplu veya iki kutuplu olmasına göre farklılık gösterir. Şekil 14’te 4 ve 6 kablolu motorlar için kullanılması gereken doğrultucu devreler görülüyor.
Şekil Doğrultucu devreler
Devre bağlantısını doğru şekilde yapabilmek için öncelikle adım motorunun uçlarını tespit etmek gerekir. Bu iş bir ohm-metre yardımıyla kolayca yapılabilir. Ohm-metrenin probları, adım motorunun herhangi iki kablosuna dokundurulduğunda düşük direnç görülüyorsa o uçlar bobin uçlarını gösterir. Çok yüksek direnç görülüyorsa uçlar arasında fiziksel bağlantı olmadığı anlaşılır. Böylece birkaç ölçüm neticesinde uç tespiti tamamlanır.
Adım motoru kullanılarak kolayca elektrik üretilebilmesi, güzel bir uygulama yapma fırsatı da verir. Motorun miline Şekil 15’teki gibi bir rüzgâr gülü bağlanırsa, jeneratörün ürettiği gerilim rüzgâr şiddetiyle orantılı olur.
Şekil Rüzgâr jeneratörü
Çıkış geriliminin V kadar yüksek olması için Şekil 16’da görülen güçlü bir adım motoru kullanılabilir. Böylece düşük devir sayılarında yüksek akım sağlayabilen basit ve verimli bir rüzgâr jeneratörü yapmak mümkün olur.
Şekil Kare kesitli adım motoru
Şekil 17’de iki adet kalem pili şarj eden bir rüzgâr jeneratörü görülüyor.
Şekil Adım motorlu rüzgâr jeneratörü
kaynağı değiştir]
Düşük Güçlü Jeneratör Yapalım
Bilmekte Fayda Var!
Elektrik enerjisini mekanik enerjiye dönüştüren makineler ilke olarak bunun tersini de yapabilir. Yani bir elektrik motoru hem motor olarak hem de dinamo veya alternatör olarak çalışabilir. Piyasada çok çeşitli türde motorlar bulunuyor. Bunlar arasında doğru akım motoru (DC motor) ve adım motoru (step motor) önemli bir yere sahip. Bu motorlar yardımıyla kolayca elektrik üretmek mümkün. Elektrik-elektronikle yakından ilgilenenlerin bildiği bu yöntem, motor milinin tersten çevrilerek enerji üretilmesi fikrine dayanıyor. Bu yazıda, piyasadan kolayca temin edilebilen malzemelerle düşük güçlü bir jeneratörün nasıl yapılabileceği anlatılıyor. Birkaç watt gücündeki bu sistem ile çok çeşitli uygulamalar yapılabilir. Örneğin LED’li veya akkor lamba çalıştırılabilir, birkaç adet kalem pil şarj edilebilir ya da motor miline bağlanan bir pervane ile rüzgâr jeneratörü yapılabilir.
Elektromanyetik İndüksiyon
Bütün elektrik motorları elektromanyetizma yasalarına göre çalışır. Bir elektrik motoru yardımıyla nasıl elektrik üretilebileceği Faraday yasası ile açıklanır. İletken bir tel, Şekil 1’deki gibi, sabit manyetik alan içerisinde v hızıyla hareket ettirilirse iletken uçlarında bir gerilim indüklenir. Bir başka deyişle iletkenin yatay eksendeki hareketi esnasında manyetik kuvvetten kaynaklanan bir elektromotor kuvvet (emk) oluşur. Bu emk, Lorentz kuvveti olarak bilinen kuvvetin etkisiyle iletkendeki elektronların harekete zorlanması sonucunda meydana gelir.
Şekil 1: Gerilim indükleme
İndüklenen gerilimin değeri aşağıdaki formülde görüldüğü gibi manyetik alanın büyüklüğüne, iletkenin uzunluğuna ve hareket hızına bağlı olarak değişir.
Şekil 2’de görüldüğü gibi iletken bir çerçeve, mıknatısın N-S kutupları arasında w açısal hızıyla döndürülecek olursa, çerçevede alternatif bir gerilim indüklenir. İletkenin iki ucu fırça-bilezik sistemi yardımıyla bir lambaya bağlanırsa, oluşan kapalı devreden bir akım geçer ve lamba ışık yayar. Böylece, mili tersten çevrilen bir motorun jeneratör olarak çalışabileceği görülmüş olur.
Şekil 2: Alternatif gerilim üretme
DC gerilim üretme mantığı Şekil 2’deki sisteme çok benzer. AC jeneratörde bilezik, halka şeklinde tek bir parçadan oluştuğu halde, DC jeneratörde kolektör olarak adlandırılan iki veya daha fazla dilimden oluşur. Böylece, iletken çerçeve Şekil 3’teki gibi mıknatısın kutupları arasında döndürüldüğünde fırça-kolektör sistemi sayesinde lambadan hep doğru akım geçer.
Şekil 3: Doğru gerilim üretme
İletken çerçeve yerine, sarım sayısı fazla olan bir bobin kullanılırsa bobinde indüklenen gerilimin genliği büyük değerlere erişebilir. Mıknatıs, bobin ve fırça-kolektörden oluşan bir jeneratörü elle yapmak hayli uğraştırıcı olduğundan hazır bir motor kullanmak daha uygun olur. Jeneratörde doğru akım motoru kullanılırsa çıkış gerilimi DC; adım motoru kullanılırsa AC olur. Aşağıda bu iki motor türü ile nasıl enerji üretilebileceği anlatılıyor. İlk etkinlik için gerekli malzemeler şunlar:
- 1 adet mini DC motor
- 1 adet çevirme kollu dişli çark sistemi ( devir/dakika dönüş sayısı sağlayabilen)
- 1 adet mandren (mil bağlantı aparatı)
- 1 adet çevirme kolu (ahşap veya plastik)
- 1 adet kırmızı LED (5 mm veya 3 mm)
DC Motor
Bir doğru akım motoru, stator ve rotor olmak üzere iki kısımdan oluşur. Stator, motorun manyetik alan sağlayan hareketsiz bölümüdür; elektromıknatıs şeklinde veya sabit mıknatıslı olabilir. Sarımlardan oluşan rotor ise motorun hareketli kısmını oluşturur. Şekil 4’te düşük güçlü doğru akım motorları görülüyor.
Şekil 4: DC motorlar
Şekil 5’te farklı tiplerde rotor örnekleri ve kolektör yapısı görülüyor. Bu tip DC motorlar fırçalı doğru akım motoru olarak adlandırılır. Fırça yapısı ve statordaki sabit mıknatıslar ise Şekil 6’daki gibi.
Şekil 5: Rotor çeşitleri
Şekil 6: Stator ve fırça yapısı
Bir DC motor yardımıyla kolayca elektrik üretilebilir, fakat motorun devir sayısını yükseltmek amacıyla dişli çark grubuna ihtiyaç duyulur. Aksi takdirde indüklenen gerilim çok düşük olur. Dişli çarklar, pilli oyuncak arabalardan sökülebilir. Şekil 7 ve 8’de farklı tiplerde dişli çarklar görülüyor.
Şekil 7: Dişli çarklar Şekil 8: Dişli çarklar ve çevirme kolu
Bu tür çark sistemlerinde mekanizmanın kolayca çevrilebilmesi için mutlaka bir çevirme kolu bulunması gerekir. Böylece, çevirme kolu bir tur döndürüldüğünde motor milinin yüzlerce kez dönmesi mümkün olur. Piyasada mandren adıyla satılan bağlantı parçası yardımıyla dişli çarkların çevirme koluna bağlantısı kolayca yapılabilir.
Şekil 9: Mandren
DC motorun mili, çevirme kolu yardımıyla devir/dakika gibi yüksek hızlarda döndürüldüğünde motor uçlarında ölçülen gerilim V seviyelerine ulaşabilir. Kullanılan motorun türüne göre çıkış gerilimi daha yüksek değerde de olabilir. LED lambamızı motor çıkışlarına bağladığımızda ışık elde edebiliriz. Fırça-kolektör düzeneği sayesinde jeneratörün çıkış gerilimi doğrultulmuş halde olduğundan ilave bir doğrultucu devresine gerek kalmaz. Uygun güçte bir motor kullanılırsa jeneratör çıkışından A seviyesinde akım çekilebilir. Jeneratörden akım çekildiği esnada çıkış geriliminde ve devir sayısında bir miktar düşüş gözlenir. Aynı zamanda mekanizmayı çevirmek de zorlaşır.
Şimdi, ikinci etkinliğimize geçebiliriz. Adım motoru ile yapacağımız etkinlik için şu malzemelere ihtiyacımız olacak:
- 1 adet adım motoru (step motor)
- 1 adet çevirme kolu (ahşap veya plastik)
- 4 adet 1N diyot
- 2 adet köprü doğrultucu (1A V vs.)
- 1 adet uF/35V kondansatör
- 1 adet kırmızı LED (5 mm veya 3 mm)
- Dijital multimetre
Adım Motoru
Adım motoru (step motor), elektronik sektöründe yaygın olarak kullanılır. Genellikle hassas konum kontrolü gereken uygulamalarda, örneğin yatay ve düşey eksende harekete ihtiyaç duyan robot uygulamalarında tercih edilir. Yazıcı, disket sürücü gibi elektronik cihazlar içerisinde de bulunur. Adım motorları özel yapıları sayesinde çok küçük açılarla hareket etme yeteneğine sahiptir. Adım motoru kullanılarak bir robot kolu istenilen açılarla döndürülebilir. Örneğin adım sayısı olan bir adım motoru, 1,8 derecelik hassasiyetle dönebilir. Şekil 10’da farklı tiplerde adım motorları görülüyor.
Şekil Adım motoru çeşitleri
Adım motorunun iç yapısındaki sarımlar ve çok kutuplu mıknatıs ise Şekil 11’de görülüyor. Rotor sabit mıknatıstan oluştuğu için bu tür motorlarda bilezik, fırça veya kolektör bulunmaz.
Şekil Adım motorunun iç yapısı
Kullanılan adım motorunun türüne göre kablo sayısı 4, 5 veya 6 adet olabilir. İki kutuplu (bipolar) motorlarda birbirinden bağımsız bobin çiftleri bulunurken, tek kutuplu (unipolar) motorlarda bobinlerin birer ucu ortak uç olarak dışarı çıkarılır. Şekil 12’de görülen 5 ve 6 kablolu motorlar unipolar, 4 kablolu motor ise bipolar türdedir.
Şekil Kablo bağlantıları
Bir adım motorunun asıl görevi hassas kontrol işlemlerini gerçekleştirmek olsa da elektrik üretiminde adım motorları rahatlıkla kullanılabilir. DC motorlardan farklı olarak, çok düşük devir sayılarında bile yüksek gerilimler üretebilirler. Örneğin bir DC jeneratörün kullanılabilir seviyede gerilim üretmesi için devir/dakika gibi yüksek hızlara çıkmak gerekirken, adım motorları ile devir/dakika hızda bile hayli yüksek gerilimler üretilebilir. Bu özelliği ile herhangi bir dişli kutusu veya makara sistemi kullanmadan jeneratör yapma imkânı verir. Şekil 13’te görülen çevirme kolu ile motor mili saniyede kez çevrildiğinde, üretilen alternatif gerilimin tepe değeri V seviyesine ulaşabilir. LED lambamızı motor çıkışlarına bağladığımızda ışık elde edebiliriz.
Şekil Çevirme kolu montajı
Adım motorunun çıkışı AC olduğundan, doğru akımla çalışan cihazları çalıştırabilmek için uygun bir elektronik devre kullanmak gerekir. Elektronik devre, alternatif gerilimi doğrultmaya ve istenirse büyük kapasiteli bir kondansatörü şarj etmeye yarar. Kapasite değeri uF (uF=mikro farad) olabileceği gibi F veya 1F da olabilir. Elektronik devre şeması, kullanılan adım motorunun tek kutuplu veya iki kutuplu olmasına göre farklılık gösterir. Şekil 14’te 4 ve 6 kablolu motorlar için kullanılması gereken doğrultucu devreler görülüyor.
Şekil Doğrultucu devreler
Devre bağlantısını doğru şekilde yapabilmek için öncelikle adım motorunun uçlarını tespit etmek gerekir. Bu iş bir ohm-metre yardımıyla kolayca yapılabilir. Ohm-metrenin probları, adım motorunun herhangi iki kablosuna dokundurulduğunda düşük direnç görülüyorsa o uçlar bobin uçlarını gösterir. Çok yüksek direnç görülüyorsa uçlar arasında fiziksel bağlantı olmadığı anlaşılır. Böylece birkaç ölçüm neticesinde uç tespiti tamamlanır.
Adım motoru kullanılarak kolayca elektrik üretilebilmesi, güzel bir uygulama yapma fırsatı da verir. Motorun miline Şekil 15’teki gibi bir rüzgâr gülü bağlanırsa, jeneratörün ürettiği gerilim rüzgâr şiddetiyle orantılı olur.
Şekil Rüzgâr jeneratörü
Çıkış geriliminin V kadar yüksek olması için Şekil 16’da görülen güçlü bir adım motoru kullanılabilir. Böylece düşük devir sayılarında yüksek akım sağlayabilen basit ve verimli bir rüzgâr jeneratörü yapmak mümkün olur.
Şekil Kare kesitli adım motoru
Şekil 17’de iki adet kalem pili şarj eden bir rüzgâr jeneratörü görülüyor.
Şekil Adım motorlu rüzgâr jeneratörü
Alışılmış enerji kaynakları kullanılarak üç yolla elektrik enerjisi elde edilebilir: a)Suyun potansiyel enerjisinden veya akışından hidroelektrik santraller aracılığıyla, b)Kömür, petrol, doğalgaz gibi fosil yakıtlar kullanılarak termik santraller aracılığıyla, c)Uranyum . toryum vb. maddelerin kullanımıyla nükleer santraller aracılığıyla, Hidroelektrik santraller suyun hareket enerjisini elektrik enerjisine, termik ve nükleer santraller ise ısı enerjisini elektrik enerjisine çevirmektedirler.
Hidroelektrik santraller[değiştir kaynağı değiştir]
Kojenerasyon gibi, kağıt kurutulması rafineride petrol damıtma veya ısıyı bina ısıtma amaçlı, bir türbine gelen egzoz veya ekstre buhar kullanarak uygulamadır. Merkezi santraller yaygın olarak kendi güçlerini oluşturmak ve ısıtma için düşük basınçlı egzoz buharı kullanmak için sanayi, büyük oteller ve ticari binalar için ortak olmak getirilmiştir. Merkez istasyonları ortak oldu ve sonra bu uygulama uzun yıllar birçok endüstride kullanılmaktadır.[7] This practice carried on for many years after central stations became common and is still in use in many industries.
Çevresel endişeler[değiştir nest...
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası