Aşkın nedir?
Halil İbrahim Genç
Aşkın kavramı felsefede kullanılan, tasavvufta kulanılmayan bir kavramdır. Lakin tasavvufta tanzih ve teşbih görüşünün temel taşı esma düzeyinde Hakk’ı işarettir. Esma ise şahıs düzeyinde mümkinata aşkın Hakk’ı imlerler. Bu sebepten dolayı aşkın kavramının mantıksal olarak tasavvufi düzeyde ele alınması ve irdelenmesi gerekir.
Aşkınlık, kuşatmak, içine almak anlamlarına gelen ihata etmeden kinaye mutlak üstünlük ve yücelik anlamında HakkTeâla’nın şahsı için kullanılabilinir. Hakk’ın El Aliyy ismi bu kavramın anlam içeriğini karşılar.
Hakk Taâla âlemlere içkin öz mahiyetinde âlemlerde hazır ve âlemler üzerinde kudret açılımı olan melâikeleri (kuvvetleri) ile sıfat, esma ve ayet tavırlarında bulunması doğrultusunda, âlemlerdeki suretlerde değil âlemlerdeki fiillerde müşahede edilir. Bu müşahedede Hakk aşkın varlık olarak müşahede edilmiş olunur.
Suretlerde biri birilerine aşkınlık belki estetik niceliğine göre değişebilen bir durum olabilir. Lakin bir varlığın diğer varlara aşkın oluşu varlardan dışsal olarak ayrı oluşu ile varlara üstün gelen varlık oluşu ile değildir. Bu dahi üstünlük düzeyinde bir aşkınlık durumu olabilir. Ama böylesi bir aşkınlık niceliksel bir aşkınlık durumudur, niteliksel değil. Varların bir birlerine üstünlük düzeyinde aşkın oluşu biri birilerine göre tekil ve tikel niceliklerine göre değil bütünün sonucu olarak bütününde bir dışlaşma farkındalığı yaratması iledir.
Niteliksel aşkınlık varlara içkin, varlar üzerinde, varların fiillerinde kudret sıfatı gereği kudret açılımı ile fiilde bulunmak durumudur. Böylesi bir aşkınlık durumunda gözlemlenen, varlar ve fiilleri değil varlara içkin durumu ile gizil olan, varlarda iradesi ve varlıksal tavırlarını ilahlık düzeyinde fiilde gösteren mutlak varlık olarak Hakk Teâla’nın kendisidir.
Bu anlatır olduğum aşkınlık özün, özü olduğu varlara, varlar üzerinde kudret açılımı doğrultusunda varlıksal tavırları ile aşkın oluşuyla hem varlara öz olması doğrultusunda sureten hem de varlara varlıksal tavırları ile varlıklarına anlam katan aşkınlıkta bulunarak varlık vermesi ile töz olunması aşkınsallığıdır.
Bu durumda Hakk Taâla için her şeyin özü olması doğrultusunda sureten ve manen varlık verişi ile her şeyin var oluşu sonucunda, her şeyin tözü olarak mutlak aşkın varlık oluşundan bahsediyoruzdur.
Gözlem düzeyinde (müşahede demek daha doğru olabilir) aşkınlık fiilde belirdiği için, aşkın varlığı gözlemlemek varların bütünsel ilişkilerindeki fiillerde gerçekleşebilir. Tabii olarak bu da böylesi anlatır olduğum Hakk Taâla’nın varlığına iman etme ile mümkündür.
Tasavvuf Sohbetlerimizi ücretsiz dinlemek için buraya tıklayabilirsiniz.
Aşkın ne demek? Paylaşın:SözlükRab-ül Âlemin
Alemlerin Rabbi anlamına gelir. Aslında ise her şeye nuru ile aşkın, diri olan Allah’ın varları var ederek melâikesi ile ikame, idame ve idare edişi sıfatına de
SözlükSa’y
Sa’y çalışma, çabalama, iş üzerinde bulunma anlamına gelir. Kişinin maksadı dahilinde, maksadına ermek için elinden geleni yapması sa’y yani çalışmak denilmesi
SözlükKab-ı Kavseyn
İki yay arası anlamına gelir. Bundan kasıt, ulvi âlemlerin bekâsına yükselmiş kulun, geçmiş bütün mertebe süreçlerine ve gelecek bütün mertebe süreçlerine aşkın
SözlükKalb
Bütünsellik arz eden halkiyetinde iç ve dış gökler insanın kalb oluşunda cem’ olurlar. Aslında insan denilen mevcud, halk edildiği bütün meşreblere içkin karakt
SözlükFark
Fark kulun değerlendirme, kıyas etme akli melekesidir. Kulun fark melekesi ile feraset melekesinde kavradıklarını değerlendirmesi ayıklığıdır (sahv)
SözlükHimmet
Kulun eziyet ve sıkıntılarında gına veya buğz ve kabz hâllerinde kendinden iradi olarak veya ilahi bir tecelli sonucunda bütün kuvveti ile Hakk’a yönelmesine ya
SözlükMurakabe
Rü’yet dilinde murakabe, daha önce murakabeyi anlamlandırdığımızın dışında bedenin uyanık, üst bilincin ise uyku ile uyanıklık arası bir hâlde olması üzerinden
SözlükVuslat
Kavuşma da diyebileceğimiz vuslat, kulun her müşahede durumunda Hakk’a yakinlik bulması ve yakinliğin sonucunda O’na ermesidir. Vuslat edene vasil denir. Vuslat
SözlükVahdet
Vahdet birlik anlamına gelir. Ehl-i mutasavvuf için vahdet, Hakk’ın âlemlerdeki varlık seyrinde mahlukat ile bir olduğuna yorumlanır. Lakin Hakk’ın, şahsında ah
SözlükSahv
Sahv, ayılma, ayıklık ve uyanıklık anlamlarını taşır. Kimi sufiler için sahv, gaybetten sonra algıya geliş anlamına gelse de kimi sufiler için de sufinin müşah
Sözlük'de arayın:
Bu web sitesi İstanbul Tevhid Okulu tarafından kurulmuştur.
Aşkın nedir?
Halil İbrahim Genç
Aşkın kavramı felsefede kullanılan, tasavvufta kulanılmayan bir kavramdır. Lakin tasavvufta tanzih ve teşbih görüşünün temel taşı esma düzeyinde Hakk’ı işarettir. Esma ise şahıs düzeyinde mümkinata aşkın Hakk’ı imlerler. Bu sebepten dolayı aşkın kavramının mantıksal olarak tasavvufi düzeyde ele alınması ve irdelenmesi gerekir.
Aşkınlık, kuşatmak, içine almak anlamlarına gelen ihata etmeden kinaye mutlak üstünlük ve yücelik anlamında HakkTeâla’nın şahsı için kullanılabilinir. Hakk’ın El Aliyy ismi bu kavramın anlam içeriğini karşılar.
Hakk Taâla âlemlere içkin öz mahiyetinde âlemlerde hazır ve âlemler üzerinde kudret açılımı olan melâikeleri (kuvvetleri) ile sıfat, esma ve ayet tavırlarında bulunması doğrultusunda, âlemlerdeki suretlerde değil âlemlerdeki fiillerde müşahede edilir. Bu müşahedede Hakk aşkın varlık olarak müşahede edilmiş olunur.
Suretlerde biri birilerine aşkınlık belki estetik niceliğine göre değişebilen bir durum olabilir. Lakin bir varlığın diğer varlara aşkın oluşu varlardan dışsal olarak ayrı oluşu ile varlara üstün gelen varlık oluşu ile değildir. Bu dahi üstünlük düzeyinde bir aşkınlık durumu olabilir. Ama böylesi bir aşkınlık niceliksel bir aşkınlık durumudur, niteliksel değil. Varların bir birlerine üstünlük düzeyinde aşkın oluşu biri birilerine göre tekil ve tikel niceliklerine göre değil bütünün sonucu olarak bütününde bir dışlaşma farkındalığı yaratması iledir.
Niteliksel aşkınlık varlara içkin, varlar üzerinde, varların fiillerinde kudret sıfatı gereği kudret açılımı ile fiilde bulunmak durumudur. Böylesi bir aşkınlık durumunda gözlemlenen, varlar ve fiilleri değil varlara içkin durumu ile gizil olan, varlarda iradesi ve varlıksal tavırlarını ilahlık düzeyinde fiilde gösteren mutlak varlık olarak Hakk Teâla’nın kendisidir.
Bu anlatır olduğum aşkınlık özün, özü olduğu varlara, varlar üzerinde kudret açılımı doğrultusunda varlıksal tavırları ile aşkın oluşuyla hem varlara öz olması doğrultusunda sureten hem de varlara varlıksal tavırları ile varlıklarına anlam katan aşkınlıkta bulunarak varlık vermesi ile töz olunması aşkınsallığıdır.
Bu durumda Hakk Taâla için her şeyin özü olması doğrultusunda sureten ve manen varlık verişi ile her şeyin var oluşu sonucunda, her şeyin tözü olarak mutlak aşkın varlık oluşundan bahsediyoruzdur.
Gözlem düzeyinde (müşahede demek daha doğru olabilir) aşkınlık fiilde belirdiği için, aşkın varlığı gözlemlemek varların bütünsel ilişkilerindeki fiillerde gerçekleşebilir. Tabii olarak bu da böylesi anlatır olduğum Hakk Taâla’nın varlığına iman etme ile mümkündür.
Tasavvuf Sohbetlerimizi ücretsiz dinlemek için buraya tıklayabilirsiniz.
Aşkın ne demek? Paylaşın:SözlükRab-ül Âlemin
Alemlerin Rabbi anlamına gelir. Aslında ise her şeye nuru ile aşkın, diri olan Allah’ın varları var ederek melâikesi ile ikame, idame ve idare edişi sıfatına de
SözlükSa’y
Sa’y çalışma, çabalama, iş üzerinde bulunma anlamına gelir. Kişinin maksadı dahilinde, maksadına ermek için elinden geleni yapması sa’y yani çalışmak denilmesi
SözlükKab-ı Kavseyn
İki yay arası anlamına gelir. Bundan kasıt, ulvi âlemlerin bekâsına yükselmiş kulun, geçmiş bütün mertebe süreçlerine ve gelecek bütün mertebe süreçlerine aşkın
SözlükKalb
Bütünsellik arz eden halkiyetinde iç ve dış gökler insanın kalb oluşunda cem’ olurlar. Aslında insan denilen mevcud, halk edildiği bütün meşreblere içkin karakt
SözlükFark
Fark kulun değerlendirme, kıyas etme akli melekesidir. Kulun fark melekesi ile feraset melekesinde kavradıklarını değerlendirmesi ayıklığıdır (sahv)
SözlükHimmet
Kulun eziyet ve sıkıntılarında gına veya buğz ve kabz hâllerinde kendinden iradi olarak veya ilahi bir tecelli sonucunda bütün kuvveti ile Hakk’a yönelmesine ya
SözlükMurakabe
Rü’yet dilinde murakabe, daha önce murakabeyi anlamlandırdığımızın dışında bedenin uyanık, üst bilincin ise uyku ile uyanıklık arası bir hâlde olması üzerinden
SözlükVuslat
Kavuşma da diyebileceğimiz vuslat, kulun her müşahede durumunda Hakk’a yakinlik bulması ve yakinliğin sonucunda O’na ermesidir. Vuslat edene vasil denir. Vuslat
SözlükVahdet
Vahdet birlik anlamına gelir. Ehl-i mutasavvuf için vahdet, Hakk’ın âlemlerdeki varlık seyrinde mahlukat ile bir olduğuna yorumlanır. Lakin Hakk’ın, şahsında ah
SözlükSahv
Sahv, ayılma, ayıklık ve uyanıklık anlamlarını taşır. Kimi sufiler için sahv, gaybetten sonra algıya geliş anlamına gelse de kimi sufiler için de sufinin müşah
Sözlük'de arayın:
Bu web sitesi İstanbul Tevhid Okulu tarafından kurulmuştur.
İçkin Ne Demek? TDK’ya Göre İçkin Sözlük Anlamı Nedir?
İçkin, yaşantımızda sık kullanılan kelimelerden birisi olarak karşımıza çıkar. Hem sosyal medyada hem de gündelik yaşantıda kullanılan içkin kelimesi, uzun yıllardan beri dilimizdedir. Türk Dil Kurumu'na (TDK) göre farklı anlamları olan içkin kelimesi, Türkçe'de tek başına ya da çeşitli cümleler eşliğinde kullanılabilir. İçkin kelimesi ne demek, TDK'ya göre anlamı nedir sorularının cevabını arayanlar için funduszeue.info doğru adres! Peki, içkin kelimesi ne demek, TDK'ye göre anlamı nedir? İçkin kelimesinin kökeni ne, içkin kelimesinin kaç anlamı var? İşte, TDK bilgileri ile merak edilenler…
İÇKİN NE DEMEK, NEDİR? TDK'YE GÖRE ANLAMI
İçkin kelimesi, dilimizde oldukça kullanılan kelimelerden birisidir. TDK'ye göre içkin kelimesi anlamı şu şekildedir:
- Varlığın içinde bulunan, varlığın yapısına karışmış olan, mündemiç
- Yalnızca bilinçten olan, yalnızca bilinç içeriği olarak var olan, mündemiç
- Deney içinde kalan, deneyi aşmayan
- Dünya içinde, dünyada olan