Beyazıt Timur Mektuplaşması

1. MEKTUP
Emir Timur:
Rum diyarında melik olan Yıldırım Beyazıd! Bil ki, biz kudret ve iktidarımızla insanlık aleminin en büyük kısmını tab&#;amız haline getirmiş bir hükümdarız. Bu görülmemiş işi, tek başımıza yaptık, senin gibi babamızdan ülkeler tevarüs etmiş değiliz. Aklını başına topla ve Kara Yusuf&#;la Ahmet Celayir&#;i topraklarından kov. Emirlerimize karşı gelen hükümdarların akıbetini duymuş olsan gerektir. Siz de o hükümdarların arasına girmekten sakının&#;

Yıldırım Bayezid:
Ey ihtiyar köpek, tekfur kafirlerinden daha şiddetli kâfirsin. Mektubunda bizi korkutmak ve hile ile kandırmak istemişfunduszeue.infoı sultanlarını, Acem padişahlarına benzetme. Osmanlı askerleri de, ne Kıpçak ülkesi Tatarı gibi sıradan insanlar, ne de Hint toplulukları gibi başı boş, sere serpe avare kalabalıklar değildirler. Osmanlı askerleri, Irak ve Horasan askerleri gibi hamiyetsiz ve perişan olmayacak kadar onurlu askerlerdir. Yine sen, Osmanlı askerlerini Şam ve Haleb (Memlûk) askerlerine de benzetmeyesin&#; Bu mektup eline geçtikten sonra savaş meydanına her kim ki gelmeyip kaçarsa, onun eşi üç talakla kendisinden boş olsun.

2. MEKTUP
Emir Timur:
Sen kendini Allah yolunda cihad eden, bizi ise haksız yere kan döken bir kâfir ve beni yeni yetme bir savaşçı saymışsıfunduszeue.info ki, ben kırk yıla yakın bir süredir nefsimi cihada adamışım. Mektubundaki gibi tehdit ve gurura kapılma, akıl yolundan uzak sözlere cesaret etme. Kaldı ki Sivas’ta ele geçirdiğim adamlarınızdan durumunu anlamış haldeyim. Dolayısıyla pek çok Müslümanı rencide etmek, han ve mallarını harab etmek uygun görülmemiştir. Bu sebeptendir ki, güzel cevap vermeyi yüksek bir iş olarak bil, ülkeni harap etmekten kurtarmış olursun. Bizimle anlaşma yoluna döner, özür dileyen bir ifade ile cevap verirsen, aramızda dostluk ve sevgi olur. Böylece Frenk kâfirine fırsat vermemiş olur, biz de, Sivas’tan çekilerek geri döneriz. Bizim niyetimiz ve meylimiz sizi zayıf düşürerek meşgul etmek, böylece kefere dinine yardım etmek değildir. Bizi ve askerimizi kâfir, dinsiz, sapık itikatlı mezhep sahibi ve çirkin âdetleri bulunmakla itham etme. Bizim askerimiz babadan ataya Müslüman ve Müslüman çocuklarıdır. Niçin hidâyete layık olmasınlar?Kaldı ki, Osmanlı’nın askerleri çoğunlukla kâfirlerden devşirme olduğu açıktır. Eğer samimi selâmınızla beraber iyi ifadeler içeren mektubunuz gelirse, her iki taraf arasında yumuşama ve sevgi peyda olur. Aksi halde kılıç ortaya çıkınca, kaleme yer kalmaz ve’s-selâm

Yıldırım Bayezid:
Zamanın cihan sultanı olan Timur-i Köregen (Damat), Sivas’a gelip yerleşmeyi, bizim Tebrîz’e yöneldiğimize benzeterek tuhaf kıyaslamada bulunmuşsun. Kaldı ki biz, Kefe’den Şirvan’a varıp, o ülkeye asker çıkarsak, kim mani olabilir? Kıpçak halkı sizden bıkıp usandığı için bizimle beraber olmayı tercih etmektedir. Malatya ve Sinop hususundaki iddianız da doğru değildir. Bazı sebeplerden dolayı muhasaradan vazgeçilmiştir. Yoksa bizim askerimizin azlığı veya sizin askerinizin çokluğundan dolayı olmamıştır. Kastamonu ve Karaman hakimlerinin inatları ve o sırada fırsat bulup, bazı vilâyetlerimize saldırmaları, bizim Malatya ve Sinop’taki muhasarayı kaldırmamızı zaruri kılmıştır. İyi bil ki, atam Ertuğrul Han üç yüz kadar gazisiyle beraber, Hülâgû Tatar’ından onbin Tatar’a vurup, Alâeddin Keykubât’a galip gelenleri mağlup etmiştir.  Osman Bey’in ilk culûsundan itibaren, dört tarafında bulunan kâfirlerle gece-gündüz iki yüzbinden fazla askeriyle cihat etmiştir. Siz Sivas’ı harap idüp, ehl-i İslâm’ın ırzını pâyimâl etdükten sonra ne denile bilir ki! Siz, ilk suçlamayı kendinizden gidermeye uğraşıyorsunuz. Arapça ve Farsça gelen mektuplarınızda sertlik, kabalık, kibir ve gururdan başka bir nesne yoktu. Âl-i Osman, hile ile ülkeleri kendisine mülk edinmemiştir. Mektuplarımız akıllı devlet erkânımızla yapılan istişâreler sonrası yazılmıştır.

funduszeue.info
Emir Timur:
Sungur Çavuş ve Hacı Bayezid ile gönderdiğimiz haberler doğrudur. Sizin küffârla savaştığınızı biliyoruz. Bu tarafta Gürcü kâfirlerle biz savaşıyoruz. Hem siz hem de bizler bu konuda mutluyuz. Saltanat işleri nezâkete bağlıdır. Dikkat edilecek yönleri çoktur. Ahmed Celâyir şimdi Bağdat yakınlarına gelmiş, biz de oraya asker göndermişiz. Tekrar size taraf kaçar gelirse sahip çıkmayıp, bilâkis yakalayıp bize teslim etmeniz sizden isteğimizdir. Erzincan’a varıp, yerleri tahrip için şimdilik serhadda durularak elçilerinizin gelmesini beklemekteyiz.

Yıldırım Bayezid:
Mısır hakimi ile aranızda geçen olaylardan dolayı bizim niyetimizi doğru anlamamışsınız. Biz arzu etsek Mısır’ı feth etmeye her zaman kadiriz. Ahmet Celâyir tekrar geri Osmanlı topraklarına gelirse, Kara Yusuf ile birlikte ikisini size teslim etmemi istemişsiniz. Biliyorsunuz ki Hûlâgu Dârü’s-Selâm’ı alıp İran’ın çoğunu eline geçirdiği sırada, halifenin amcası çocuklarından bir iki kişi Mısır’a Kâhire Vâlisi Baybars’a sığındılar ve onun himayesine girdiler. Hülâgu’nun Bağdat Vâlisi olan Karaboğa Noyan, Baybars’la cenk ettiler. Halifenin amcasını Mısır askeri sanıp, orada şehit ettiler. Kaçanlar şimdiye kadar Kâhire’de kaldı ve Hülâgû Han onları geri istemedi ve takip de etmedi. Şimdi bu dostunuz feleğin tokadını yemiş bir iki kişiyi himaye etmekle hatırınızı kıracak bir durum olamaz. Zira Hülâgû böylesine cüz’i şeylerden vazgeçmiştir. Muradımız Sivas ve çevresinden elinizi çekmenizdir. Bunu yerine getirmeniz güzel bir işaretinizin gereği olduğu anlaşılacaktır. Ancak her hâlde Allah’ın takdirinden kaçılmaz ve bizim kimseden korkumuz yoktur&#;

funduszeue.info
Emir Timur:
Şimdiye kadar sulh için çalıştım ve nihayet Sivas’a gelmem söz konusu oldu. Kâfire fırsat vermemek, İslam diyarlarını harap etmekten endişe edip, Şam tarafına giderek Mısır azizinden intikamımızı aldık. Sizin hasta olduğunuz hususu ağızlarda dolaşırken, biz bunu fırsat bilip dikkate almadık. Ancak siz fırsat bulunca bize bağlı olan Erzincan’a gelip valimizi rencide ettiniz. Biz de güvendik ve sulh için antlaşmaya varılacağı umuduyla birkaç kez mektuplar gönderdik. Ama siz gittikçe artan bir katı tutum içerisinde oldunuz. Tâ ki biz ve askerimiz için kâfir ve kâfirden daha eşed kâfirlerdir demeniz sözü her yerde söylenir olmaya başladı. İsteğimiz Erzincan’a varmadan ve askerimiz şehirlerinize girmeden önce Sivas, Malatya, Elbistan, Erzincan ve Kemâh’ın bize bırakıldığını sağlam bir ahit-nâme ile bildirmenizdir. Sulha muhalif değilim ve bağlıyım. Bu sulhun bir sûretini Mekke-i Mükerreme’de Bâbü’l-Harâm’da kapalı muhafaza olunsun ki, kimin bu sulha uyup uymadığı ortaya çıksın. Bu mektup Sungur, Ahmed ve Hacı Bayezid ile gönderildi.

Yıldırım Bayezid:
Timûr-i köregen hazretleri, ilgi uyandıran antlaşmaya dair mektubunuz, ben Sivas’a geldikten sonra ulaştı. Ben bu sırada antlaşma hazırlığı içerisinde bulunuyordum ki; Nâgâh(vakitsiz saatte) sulha muhalif bir başka mektup Karaman fesatları elinden orduyu humâyûnumuza erişti ve antlaşmanın gecikmesine sebep oldu. Devlet erkânımızdan akıllı kişiler bu durumu şöyle değerlendirdiler. İkinci mektup ilk karışık dönem sürecinde yazılarak elçi ile gönderildi. Karaman topluluğu ki eskiden beri ocağımızın düşmanı olmuşlardır, bunlar elçimizi öldürüp, fitne iyice ayyuka çıkıncaya kadar mektubu sakladılar. Musâlaha olacağı ihtimâlini görünce, bu kez bazı rezilleri üzerimize gönderip bizi şüpheye düşürmüşlerdir. Rezillerin eline düşen mektubun gecikmesinin sebebi dahi biz olmadığımız hususu malumunuzdur. Bu durumu yaltaklanma olarak görürseniz hayır, asla düşmandan yüz çevirmek âdetimizden değildir. Sulh ve cengin cezası ve mükâfatı buna sebep olan tarafa aittir.
Mektupların Karşılaştırma ve Değerlendirmesi:
Timur, birinci mektubunda iktidarını tek başına kurduğunu ve Kara Yusuf ile Ahmet Celayir&#;in topraklarından kovulmasını istemiştir. Rum Diyari meliki olarak Bayezid Han&#;a hitap etmiştir.
Bayezid, sen tekfurlardan da kafirsin, Osmanlı askerlerini Memluk askerlerine benzetmeyesin. Savaş meydanında her kim ki kaçarsa onun eşi üç talakla kendisinden boş olsun demiş ve ihtiyar köpek diyerek hitap etmiştir.
Timur, ikinci mektupta bizi kafir saymışsın. mektubundaki tehdit ve gururlara kapılma, güzel cevap ver ülken harap olmasın, Biz babadan ataya Müslüman çocuklarız Osmanlı askerleri gibi kafirden devşirme değiliz demiştir. samimi bir mektup gelirse yumuşama olur aksi halde kılıç ortaya çıkınca kaleme yer kalmaz diye uyarıda bulunmuştur.
Bayezid, ikinci mektupta Köregen unvanıyla hitap etmiş. Ataları Ertuğrul Gazinin Keykubat&#;a Noyan karşısında verdiği savaşta yardımını zaferlerini anlamıştır.
Timur, Üçüncü mektupta Bizde Gürcülere karşı cihat hareketinden bahsetmiş. Celayir tekrar topraklara gelirse geri verilmesi talebinden bulunmuştur.
Bayezid, üçüncü mektupta Hülagu&#;nun Kahire valisini istemesi ve valinin Baybars&#;a sığınmasından sonra Hülagu&#;nun artık geri istemediğinden bahsetmiştir. Allah&#;ın taktirinden kaçılmaz diyerek son vermiştir.
Timur, dördücü mektupta şimdiye kadar sulh için çalıştığını Kafire fırsat vermemek için çalıştığından bahsetmiştir. Fakat Bayezid&#;in Erzincan valisini rencide ettiğini, Katı tutum içinde olduğunu, Bazı illerin kendisine verilirse sulh için adım attığını anlayacağını belirtmiştir.
Bayezid, dödüncü mektupta, Timûr-i köregen hazretleri diyerek hitap etmiş. Mektubun sivas&#;a gelinceye kadar eline geçmediğini Karamanoğullarının fesatlarından mektubu geçiktirmelerinden bahsetmişir.
Mektuplar incelendiğinde iki tarafa karşıda objektif olamaya çalışırsanız, mektuplarda da görüldüğü gibi Timur&#;un,Bayezid&#;e karşı tek bir hakaret içeren kelime sarf etmemesine rağmen, Bayezid atamız, Timur&#;a &#;Kafir,Köpek,Savaştan kaçanın eşi boş olsun&#; gibi hakaret içeren kelimeler söylemiştir. Timur aksine, &#;Güzel sözler iletir isen kafire fırsat vermeyiz. Ülkenin toprakları kurtulur&#; demiş ve dördüncü mektuba kadar tek isteği olan Kara Yusuf ve Celayir&#;i topraklarından atmasını istemiştir. Fakat Bayezid atamız ilk mektuplarda ağır sözler etmesine rağmen Türk gelenekleri yüzünden veremeyeceğini Hülagu örneği vererek istemekten vazgeçmesini belirtmiştir.
Diğer Anadolu beyliklerinin başında bulunanlar ortamın kızışması ve kendilerine eski beyliklerini verilmesini istedikleri için çaba sarf etmiş. Savaş safında hepsi Timur&#;un yanında yer almıştır. Bundandır ki Timur, &#;Atlarınızın ayaklarına bez bağlayın ki, bu fesat toprağı burada kalsın ve Türkistan&#;a ulaşmasın!&#; demiştir. Bu söz Anadolu beyliklerini kızıştırmaları ve Bayezid&#;e karşı savaş yapmak istememesine rağmen mektuplarda ki uyarıları dikkate almamaları yüzünden savaşmak zorunda kalmasının verdiği üzüntü yüzündendir.
Bayezid hasta olunca en iyi hekimlere gösteren Timur, Bayezid&#;e bir hükümdara yakışır şekilde davranmıştır. Kafeste gezdirmesi, eşine saygısız bir şekilde davranması gibi bir olay tamamen uydurulmuştur. Bu konuda en güzel sözü Prof. Dr. Cüneyt KANAT şöyle vermiştir. &#; Timur insna kafalarından kuleler yapar, canlı canlı toprağa gömer fakat bir hükümdar eşine asla ve asla öyle davranmaz!&#; Arapşah&#;ın ve onun gibi taraflı tarihçilerin fesatlığa devam etmesinden dolayı ülkemizde, Timur ve nice şanlı hükümdar kötü tanınmaktadır. Ülkemizde ki eğitim sistemi dahi yanlış tanıtmaya devam etmektedir.
Tarihin her noktasında böyle olaylar yaşanmaktadır. Bizlere düşen bu olaylardan ders çıkarıp, kendimize bir yol çizmektir. Fatih-Uzun Hasan, Şah İsmail-Yavuz gibi bir çok örnek vardır tarihimizde. Ülkemiz sınırları içerisinde büyüyen Selçuklu,Osmanlı gibi koca İmparatorluklara saygı ve sevgi beslememiz tamamen doğrudur fakat Ankara Savaşı nedeniyle Timur&#;a karşı bir kin beslememiz saçmalıktan başka bir şey değildir. Ta ki ona kin beslememiz, Yavuz&#;un Safeviler ve Memlükler&#;e karşı sefer yapması, Fatih&#;in Akkoyunlular&#;a seferi yüzünden de Fatih ve Yavuz&#;a kin beslememiz demektir.  Dolayısıyla görüyor ve anlıyoruz ki,tarihimizde bir çok örnek vardır. Bizim yapmamız gereken bu olaylardan ders çıkarıp, atalarımıza saygı gösterip, sevgi besleyip, sahip çıkmaktır.
Emir Timur  emrinde bir kişi bile yok iken kendine koca bir imparatorluk kurmuş, kendi yönettiği hiç bir savaşı kaybetmemiş, aynı soydan kişilerle ordular kurmuş, Asya&#;da   Timurlu Rönesansı olarak adlandırılan fevkalade büyük ve muhteşem sanat ve bilim atılımlarını gerçekleştirmiş. Bilime, ilime gönül vermiş. İsmi duyulunca tüm cihan devletlerini titretmiş büyük bir Türk Hakanıdır.

Atatürk Timur’a hep “Demir” olarak adlandırmıştır. O, Timur’un kurduğu devlet düzenine, dehasına ve savaşçılığına hayran olduğundan,  onun için Demir, dünyanın en büyük savaşçılarından ve devlet adamlarından olagelmiştir.
Atatürk, O’nun savaş dehasına tam anlamıyla hayran olmuştur.  O’nun, Demir’in savaşçılığına olan hayranlığını, Mahmut Esat Bozkurt bir anısında şöyle anlatmaktadır:
“Atatürk bir gün Yıldırım ile Demir arasındaki Ankara Meydan Savaşını harita üzerinde değerlendiriyordu. ”Bakınız” dedi. Yıldırım, Demir’i öyle bir kıskaç içine almıştı ki, bu kıskaçtan Demir’den başka bir kumandan kurtulamazdı. O, çıktı ve düşmanını yendi.”
Atatürk, Demir’in savaşçılığından da çok önem verdiği yönü ise kurduğu devletin muhteşem sistemidir. Atatürk; “Ben Demir zamanında gelseydim, O’nun yaptığı işleri başaramazdım. O, benim zamanımda gelseydi, yaptıklarımdan daha çok büyüklerini yapardı” demiştir.

KAYNAKÇA:
Ankara Savaşı () Fetihnâmesi, Türk Tarih Kurumu Dergisi-Belgeler- , S, 1 s.

Gelibolulu Mustafa Âli, Künhü’l-Ahbâr I-IV, C. I, s.

(PUNA GÜLEÇÖZ) tarafından yayımlandı

İşte bu yüzden sen (durup dinlenmeden hakikate) çağır ve emrolduğun gibi dosdoğru ol! Onların keyfi taleplerine uyma ve de ki: "Ben Allah tarafından indirilen her tür vahye inandım; ben aranızda dengeyi sağlamakla emrolundum; Allah bizim de Rabbimiz, sizin de Rabbinizdir; bizim yaptıklarımızın sonucu bizi bulacak, sizin yaptıklarınızın sonucu da sizi bulacaktır; bizimle sizin aranızda tartışmanın bir yararı yok: Allah hepimizi bir araya getirecektir: zira varış sadece O'nadır."ŞURA SURESİ AYET. Tüm gönderileri (PUNA GÜLEÇÖZ) ile görüntüle

Yayımlanmış

ankara savaşına ve fetret devrine kadar giden sürecin başlangıcı olan mektuplaşmadır.
kısaltarak anlatacağım
timurun funduszeue.infou ''ey rum(balkanlar ve bizans çevresi) diyarına melik(kral) olan oğuz soyundan osmanın oğlu orhanın oğlu muradın oğlu yıldırım bayezid han, biz iktidar ve kudretle gücümüzle bütün şarkı ve insanlığın en büyük kısmını sömürgemiz yapıp himayeye aldık. bu işi senin gibi babamız ve soyumuzdan ülkeler miras alarak değil kendi ordumuz gücümüz cesaretimizle yaptık. aklını başına al ve celayirli ahmetle kara yusufu ülkenden kov''.

bayezidin funduszeue.infou: ''ey ihtiyar köpek, bizansdan daha şiddetli kafirsin. mektubunda beni korkutmak istemiş ve yapamamışsındır. osman gazinin soyuyla devletini acem padişahlarına, şam haleb (memlük) sultanlarına, hint hükümdarıyla kıpçak ve tatar şahlarına benzetme. bu mektup eline geçerse savaşa gelemeyip kim kaçarsa onun eşi ondan üç telakla boş ola.

timurun funduszeue.infou: ey melik bayezid, sen kendini allah için cihadla kan döken bir şah benide yeni yetme bir savaşçı bellemişin, ben kırk yıldır nefsimi alemlerin rabbine ve islamın cihadına adamışımdır. senden yaşçada akılcada büyüğüm melik bayezid. aklını başına devşirip bize itaat et. yüce rabbimiz sizin gibi kafirleşmiş densizleri cezalandırır. itaat etmesseniz kalem gider kılıç ortaya çıkar.

bayezidin funduszeue.infou: ey sultan-ı cihan timurlenk-i köregen (damat aksak timur, not: timur cengiz hanın torununun kızı saray mülkün karısı olduğu için lakabı damattır.) bizi ne işgal ettiğin toprakların şah ve meliklerine ne kendi acımasızlığına benzet. haleb ve şam sultanlarına (memlük) dokunmada. biz senden korkan ve zulmünden işgalinden bıkan kıpçak şahlığı ile dost olduk. sen kimsinde kalkıp bize laf edersin.

timurun funduszeue.infou: ey melik-i rum Bayezid. senin kafirle savaştığını işitmişimdir. bizde kafir gürcülerle savaşırız. sizinle bu konularda mutluyuzudur. yalnız elçimizi öldüren kafir haleb ve şam sultanlarına barışla yaklaşamayız. ahmet celayir bağdat tarafındadır onu yakalayamassak ve siz tarafına gelirse bize teslim ediniz ki yönettiğiniz vilayet-i şark tahrip ve yağma edilmesin.

bayezidin funduszeue.infou: ey sultan-ı şark timurlenk, mısırla aranda geçen hadise yüzünden bizi anlamadın. biz istesek ki haleb ve şam sultanlığını işgal etmeye her zaman kadirizdir. elini sivas ve çevresinden çek ki biz de seni yok etmeyelim. allah her şeyi bilir ve bizim rabden başka kimseden korkumuz yoktur.

timurun funduszeue.infou: ey melik-i rum osman soyundan bayezid. bil ki hep sulh(barış) için mücadele ettim. sulh ve cihad adına sivasa gelmem söz konusudur allahın takdirinden kaçılmaz. mısır azizinden intikamımızı aldık. senin hasta olduğun söylentisi dolaşırken bunu dikkate almayıp seni rezil kepaze etmedim. sana emrimdir sivas, elbistan, erzincan ve malatya taraflarını devletimize bırakasın.

bayezidin funduszeue.infou: ey sultan-ı şark timurlenk-i köregen, bil ki hiç kimseden korkumuz yoktur, isteğini duydum ama bilesin devlet-i osmani kimseye toprak vermez. senden korkmayız aksak timur. cengizin hanedanına damat olarak girdin diye hint topluluğunu yenip iranı geçtin diye kendini bir şey belleme. kim fitneye sebep olursa allahu teala onun cezasını katıyla verir. şuan sivastayımdır ve mektubun elime ulaşmıştır.

mektuplar sonunda iki türk hükümdar ankarada karşılaştı bayezid esir edilince timura ''öldür beni'' diyince timurlenk şöyle demiştir ''merak etme bayezid dünya bir körle bir ayaksıza kalmaz''.

edit:imla

dönemim anadolu beyleri tarafından gaza getirelerek sonucu iki müslüman devletin savaşmasıyla vuku bulan hadise. bir kitapta okumuştum, yavus sultan selim yanındaki vezirine diyor ki eğer yıldırım bayezit ile timur savaşmasaydı, yıldırım bayezit avrupaya daha da ilerleyerek yükselme döneminde bir ivme olabileceğini demiş.

aşağıdaki linkten daha gerçekçi çeviriler ile ulaşılabilecek mektuplardır.
funduszeue.info