5 Asliye Ceza Mahkemesi Hangi Davalara Bakar

Öncelikle belirtmek gerekir ki; Asliye ceza mahkemesi, ceza yargılaması sisteminin temel mahkemelerinden birisidir. Asliye Ceza Mahkemesinin görevi; diğer ceza mahkemelerinin görevli olmadığı tüm dava ve işlere bakmaktır. Ağır ceza mahkemeleri, asliye ceza mahkemeleri, çocuk mahkemeleri, çocuk ağır ceza mahkemeleri, fikri ve sınai haklar mahkemeleri ceza yargılamalarını yapmakla sorumlu olan mahkemelerdir. Fakat burada belirtmek gerekir ki ceza yargılamalarının yapıldığı esas görevli mahkemeler asliye ceza ve ağır ceza mahkemeleridir. Söz konusu bu iki mahkeme dışındaki mahkemeler özel kanunlarla kurulmuş olan özel mahkemelerdir.

Asliye Ceza Mahkemesinin Görevleri Nelerdir?

Öncelikle belirtmek gerekir ki hangi mahkemenin, hangi dava ve suçlara bakacağı konusundaki yasal düzenlemelere mahkemelerin görev kuralları denir. Herhangi bir dava hakkında görevli mahkemenin belirlenmesi konusunda birçok istisna mevcut olmasına rağmen temel kriterler aşağıda açıklanmıştır. Bu kriterler:

• Sayılı Kanun Maddesi çerçevesinde 10 yıl ya da daha az hapis cezası gerektiren dava ve işlere asliye ceza mahkemesi bakmakla görevlidir.
• 10 yıldan fazla hapis cezası gerektiren dava ve işlere bakmakla görevli olan mahkeme ise ağır ceza mahkemesidir.

Asliye Ceza Mahkemesinin görevi ile ilgili olarak Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkındaki Kanun’un Maddesinde “Kanunların ayrıca görevli kıldığı hâller saklı kalmak üzere, sulh ceza hâkimliği ve ağır ceza mahkemelerinin görevleri dışında kalan dava ve işlere asliye ceza mahkemelerince bakılır.” ifadesine yer verilmiştir. Buna ek olarak Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkındaki Kanun’un Maddesinde ise mahkemelerin görevlerinin belirlenmesinde ağırlaştırıcı ya da hafifletici nedenler gözetilmeksizin kanunda yer alan suçun cezasının üst sınırının göz önünde bulundurulacağına dair düzenleme yer alır.

Asliye Ceza Mahkemeleri Nerelerde ve Nasıl Kurulur?

Öncelikle belirtmek gerekir ki Türkiye’de idari birimler dikkate alınarak mahkemelerin kuruluşu gerçekleştirilse de ihtiyaç ve yerel koşullar da göz önüne alınarak mahkemelerin nasıl kurulacağı belirlenir. Buna göre; kural olarak asliye ceza mahkemeleri Adalet Bakanlığı tarafından, her il merkezi ile bölgelerin coğrafi durumları ve iş yoğunluğu göz önünde tutularak belirlenen ilçelerde Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun olumlu görüşü alınarak kurulur.

Asliye Ceza Mahkemelerinin Yapısı Nasıldır?

Burada belirtmek gerekir ki Asliye ceza mahkemeleri tek hakim ile yargılama yapan mahkemelerdir. Ülkemizin birçok ilçesinde birden fazla asliye ceza mahkemesi vardır. Ceza davası sayısı ve iş durumu göz önünde bulundurularak her adliye çevresinde birden fazla asliye ceza mahkemesi kurulabilir. Asliye ceza mahkemesi duruşmalarında, yargılama faaliyetini yapmak üzere bir hakim ve iddia faaliyetini yapmak üzere bir savcı mevcut olur.

Asliye Ceza Mahkemesinin Görevine Giren Suçlar ve Davalar Nelerdir?

Daha önce de belirttiğimiz gibi Asliye ceza mahkemesinin hangi davalara bakmakla görevli olduğu, kanun maddesinde söz konusu suç için öngörülen hapis cezasının üst sınırı dikkate alınarak belirlenir. Suçun cezasının üst sınırı 10 yıldan fazla ya da özel bir düzenleme ile başka bir mahkeme görevli değilse, görevli mahkeme asliye ceza mahkemesidir. Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkındaki Kanun’un Maddesi çerçevesinde mahkemelerin görevlerinin belirlenmesinde ağırlaştırıcı veya hafifletici nedenler gözetilmeksizin kanunda yer alan suçun cezasının üst sınırı göz önünde bulundurulur.

Asliye ceza mahkemeleri Türk Ceza Kanununda düzenlenen aşağıda bazı örneklerine yer verilen suçlarla ilgili davalara bakmakla görevlidir:

• Vergi Kaçakcılığı Suçları,
• İhaleye Fesat Karıştırma Suçu,
• Kasten Adam Yaralama Suçu,
• Taksirle adam yaralama suçu,
• Cinsel taciz ve saldırı suçu,
• Tehdit ve şantaj suçu,
• Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçu,
• Hakaret suçu,
• Mala zarar verme ve hırsızlık suçu,
• Resmi belgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemek suçu,
• Resmi belgenin düzenlenmesinde yalan beyanda bulunmak suçu,
• Özel belgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemek suçu,
• Açığa imzanın kötüye kullanılması suçu,
• Halk arasında korku ve panik yaratmak amacıyla tehdit suçu,
• Suç işlemeye tahrik suçu,
• Suçu ve suçluyu övme suçu,
• Halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama suçu,
• Kanunlara uymamaya tahrik suçu,
• Görev sırasında din hizmetlerini kötüye kullanma suçu,
• Hayasızca hareketler ve müstehcenlik suçu,
• Fuhuş suçu,
• Kumar oynanması için yer ve imkan sağlama suçu,
• Dilencilik suçu,
• Aynı konutta birlikte oturduğu kişilere kötü muamele suçu,
• Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali suçu,
• Çocuğun kaçırılması ve alıkonulması suçu,
• Tefecilik suçu,
• Başkasına ait kimlik veya kimlik bilgilerinin kullanılması suçu,
• Yalan yere yemin suçu,
• Gerçeğe aykırı bilirkişilik veya tercümanlık suçu,
• Yargı görevi yapanı, bilirkişiyi veya tanığı etkilemeye teşebbüs suçu,
• Suçu bildirmeme suçu,
• Soruşturma veya kovuşturmanın gizliliğini ihlal suçu,
• Adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs suçu,
• Muhafaza görevini kötüye kullanma suçu,
• Başkası yerine ceza infaz kurumuna veya tutukevine girme suçu,
• Hükümlü veya tutuklunun kaçması ve ayaklanması suçu,
• İnfaz kurumuna veya tutukevine yasak eşya sokma suçu,
• Halkı askerlikten soğutma suçu,
• Askeri yasak bölgelere girme suçu.