Tepkimelerin Denkleştirilmesi

Kimyasal tepkimeler sonucunda gözlenebilen ve ölçülebilen niceliklerde değişimler olur. Kimyasal tepkimeler gerçekleştiğinde maddelerde renk değişimi, çökelti oluşumu, gaz çıkışı, iletkenlik değişimi ve sıcaklık değişimi gerçekleşebilir. Kimyasal tepkimelerde atom sayısı ve türü korunur. Bunun için tepkime denkleminin reaktifler ve ürünler tarafındaki aynı tür atomların sayıları eşitlenmelidir.

• Kimyasal denklemlerde reaksiyona giren atomların cins ve sayısı ile reaksiyondan çıkan atomların cins ve sayısı birbirine eşittir.
• Kimyasal reaksiyonlarda kütle, çekirdek yapısı, toplam elektron sayısı ve toplam yük korunur.
• Kimyasal reaksiyonlarda molekül sayısı, basınç, hacim, sıcaklık, madde cinsi, madde sayısı ve atomların hacmi değişebilir.

Bilgi: Kimyasal tepkimelerin denklemlerinde girenler ve ürünler taraflarında atomların cinsi ve sayılarının eşit olması için sembol ya da formüllerin önüne uygun katsayılar yazılır. Bu katsayıların denklemde yerlerine yazılması denklem denkleştirmedir. Ancak atom sayılarının eşitlenmesi için giren ya da ürünlerin formüllerini belirten sayılar kesinlikle değiştirilmez.

Denklem denkleştirilirken,

• Genellikle en kalabalık atom grubu bulunan bileşiğin kat sayısı 1 olarak alınır.
• Hidrojen ve oksijen atomları en sona bırakılarak öncelikle diğer element atomu sayıları eşitlenir.
• Atom eşitliğini sağlamak için kullanılan katsayılar bileşiğin baş tarafına yazılır ve bu kat sayılar bileşikteki her bir atomla çarpım durumundadır.
• 1 kat sayısının maddelerin önüne yazılmasına gerek yoktur. Yani önünde bir sayı yazmayan maddelerin kat sayısı 1 demektir.
• Denkleştirme sırasında sadece element molekülü olan (O₂ ve N₂ gibi) maddelerin önüne 1/2, 3/2 gibi kesirli kat sayılar yazılabilir. Element atomlarının ya da bileşiklerin kat sayısı kesirli olamaz.

Bu yol birçok kimyasal denklemin eşitlenmesinde kullanılan basit bir yoldur. Örneğin;
Al + S → Al₂S₃
denkleminde Al₂S₃ ün kat sayısı 1 olarak kabul edilirse Al nin kat sayısı 2, S nin kat sayısı 3 olmalıdır. Denklemin denkleşmiş hâli
2Al + 3S → Al₂S₃
şeklinde olur.

Aşağıda verilen denklemlerin denkleştirilmesini inceleyiniz&#;

• C₃H₄ + O₂ → CO₂ + H₂O
  denklemini en küçük tam sayılarla denkleştirelim.
  Atom sayısı en çok olan C₃H₄ ün kat sayısı 1 alınır. Bu durumda reaktiflerde 3 tane C ve 4 tane H atomu olur. C atomları sayısını eşitlemek için ürünlerdeki CO₂ nin kat sayısı 3 olmalıdır. H₂O formülünde 2 hidrojen olduğundan hidrojen sayısını 4 yapmak için bu bileşiğin kat sayısı 2 olmalıdır.
  1C₃H₄ + ?O₂ → 3CO₂ + 2H₂O
  Ürünlerde 3CO₂bileşiğinde 6 ve 2H₂O bileşiğinde 2 olmak üzere toplam 8 tane oksijen atomu vardır. Reaktiflerde de 8 tane olması gerekir. Bunun için O₂ nin kat sayısı 4 olmalıdır. Denklemin denkleştirilmiş hâli aşağıdaki gibi olur.
  C₃H₄ + 4O₂ → 3CO₂ + 2H₂O
• Al + H₂SO₄ → Al₂(SO₄)₃ + H₂
  denklemini en küçük tam sayılarla denkleştirelim.
  Atom sayısı en çok olan Al₂(SO₄)₃ + H₂ ün kat sayısı 1 alınır. Bu durumda ürünlerde 2 tane Al, 3 tane S ve 12 tane O atomu olur. Al ve S atomları öncelikli olarak eşitlenir. Atom sayılarını eşitlemek için girenlerdeki Al nin önüne 2, H₂SO₄ ün önüne 3 yazılır.
  2Al + 3H₂SO₄ → 1Al₂(SO₄)₃ + ?H₂
  H₂SO₄ ün önüne yazılan 3 kat sayısı girenlerde 6 tane H ve12 tane de O atomu olmasına neden olur. H atomu sayısının ürünlerde de 6 olması için H₂ nin önüne 3 kat sayısı yazılarak denklemin denkleştirilmesi tamamlanır.
  2Al + 3H₂SO₄ → Al₂(SO₄)₃ + 3H₂

Kimyasal Tepkimelerin Denkleştirilmesi

Çözümlü Örnekler

Kimyasal Tepkime Denklemlerinin Denkleştirilmesi video sınıf Kimya Adası

Okunma

Kimyasal Tepkime Denklemlerinin Denkleştirilmesi yapılırken;

1. Metaller
2. Ametaller (H ve O dışındaki)
3. Hidrojen
4. Oksijen

sırasına göre denkleştirme yapılır.

Örn: CH4 + O2 &#;> CO2 + H2O tepkimesini denkleştirelim

1. Metal; YOK.
2. Ametal; Önce C ye bakılır. Girenlerde ve Ürünlerde C&#;lar eşit. Birşey yapmaya gerek yok.
3. H; Girenlerde 4H atomu var, Ürünlerde 2H var. Denkleştirmek için 2H2O şeklinde yazılmalı.
4. O; Ürünlerde CO&#;de 2O ve 2H2O&#;da 2O var toplam 4O yapar. Öyleyse Girenlerde O2&#;nin katsayısı 2 olmalıdır.

Son olarak CH4 + 2O2 &#;> CO2 + 2H2O şeklinde denkleştirilmiş olur.

Örn: KClO3 &#;> KCl + O2 tepkimesini denkleştirelim

1. Metaller; K ürünlerde ve girenlerde birer tane, denk.
2. Ametaller; Cl&#;lar denk.
3. Hidrojen; YOK.
4. Oksijen; Girenlerde KClO3&#;te 3O ve Ürünlerde O2&#;de 2O var. 2KClO3 ve 3O2 şeklinde katsayı getirilirse denkleşmiş olur.

Son durumda 2 KClO3 &#;> 2 KCl + 3 O2 şeklinde denkleştirilmiş olur.

Örnek sorular için bu yazıyı ziyaret edebilirsiniz.

Daha fazlası için: funduszeue.info

Kimyasal Tepkimeleri Denkleştirme

(Konunun Ayrıntılı Anlatımı ve Örnek Denkleştirme Videosu Haberimizin Sonundadır.)

Kimyasal tepkimelerde toplam atom sayısı, atom türü korunmalıdır. Bu nedenle tepkime denklemlerinde bu özelliklerin sabit kalması için tepkime denkleştirilir.

Denkleştirme İşleme Yaparken Dikkat Edilecek Kurallar:
1- Atom veya bileşiklerin önüne kesirli sayı getirilmez.
2- Element moleküllerinin başına kesirli sayı getirilebilir.

3- En fazla sayıda atom içeren bileşiğin katsayısı 1 alınır.
4- Daha sonra o bileşikteki atomları içeren bileşiklerin katsayıları atom eşitliğine göre denkleştirilir.

Bu denkleştirme yapılırken su sıra takip edilir.
• Önce Metaller,
• Sonra Ametaller,
• Varsa Karbon,
• Sonra Hidrojenler,
• En son Oksijenler denkleştirilir.

MACHO KURALI

Tepkime denkleştirirken aşağıdaki MACHO KURALI’nı hatırlayalım.

Denkleştirme Örnekleri

Konu anlatımı ve örnek denkleştirmelerin ayrıntılı anlatımını aşağıdaki videoda bulabilirsiniz.

YouTube kanalımızdaki özel içeriklerimizi takip edin.

 Abone Olun