Sakkadik Hareket

1. KULLANIM KOŞULLARI

funduszeue.info alan adından veya bu alan adına bağlı alt alan adlarından ulaşılan internet sayfalarını (Hepsi birden kısaca "SİTE" olarak anılacaktır) kullanmak için lütfen aşağıda yazılı koşulları okuyunuz. Bu koşulları kabul etmediğiniz takdirde "SİTE"yi kullanmaktan vazgeçiniz. "SİTE" sahibi bu "SİTE"de yer alan veya alacak olan bilgileri, formları, içeriği, "SİTE"'yi, "SİTE" kullanma koşullarını dilediği zaman değiştirme hakkını saklı tutmaktadır.

Bu "SİTE"'nin sahibi Türkocağı cad. No, Balgat Ankara adresinde ikamet eden Ortadoğu Reklam Tanıtım Yayıncılık Turizm Eğitim İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.'dir (bundan böyle kısaca "Türkiye Klinikleri" olarak anılacaktır). "SİTE"'de sunulan hizmetler "Türkiye Klinikleri" tarafından sağlanmaktadır.

Bu "SİTE"'de sunulan hizmetlerden belirli bir bedel ödeyerek ya da bedelsiz olarak yararlananlar veya herhangi bir şekilde "SİTE"ye erişim sağlayan her gerçek ve tüzel kişi aşağıdaki kullanım koşullarını kabul etmiş sayılmaktadır. İşbu sözleşme içinde belirtilen koşulları "Türkiye Klinikleri" dilediği zaman değiştirebilir. Bu değişiklikler periyodik olarak "SİTE"'da yayınlanacak ve yayınlandığı tarihte geçerli olacaktır. "Türkiye Klinikleri" tarafından işbu sözleşme hükümlerinde yapılan her değişikliği "SİTE" hizmetlerinden yararlanan ve "SİTE"ye erişim sağlayan her gerçek ve tüzel kişi önceden kabul etmiş sayılmaktadır.

İşbu "SİTE Kullanım Koşulları" tarihinde en son değişiklik yapılarak ve web sitesi üzerinden yayınlanarak; "SİTE"yi kullanan her kişi tarafından erişimi mümkün kılınıp yürürlülüğe konmuştur. İşbu "SİTE Kullanım Koşulları" ayrıca, "Türkiye Klinikleri" hizmetlerinden belli bir bedel ödeyerek veya ödemeden yararlanacak olan kullanıcılarla yapılmış ve/veya yapılacak olan her türlü "KULLANICI Sözleşmesi"nin de ayrılmaz bir parçasıdır.

2. TANIMLAR

"SİTE" : "Türkiye Klinikleri" tarafından belirlenen çerçeve içerisinde çeşitli hizmetlerin ve içeriklerin sunulduğu çevrimiçi (on-line) ortamdan funduszeue.info alan adından ve/veya bu alan adına bağlı alt alan adlarından erişimi mümkün olan web sitesi.

KULLANICI : "SİTE"ye çevrimiçi (on-line) ortamdan erişen her gerçek ve tüzel kişi.

LİNK : "SİTE" üzerinden bir başka web sitesine, dosyalara, içeriğe veya başka bir web sitesinden "SİTE"ye, dosyalara ve içeriğe erişimi mümkün kılan bağlantı.

İÇERİK : "Türkiye Klinikleri" "SİTE"yi ve/veya herhangi bir web sitesinden yayınlanan veya erişimi mümkün olan her türlü bilgi, dosya, resim, rakam, fiyat v.b görsel, yazınsal ve işitsel imgeler.

"KULLANICI SÖZLEŞMESİ" : "Türkiye Klinikleri"nin sunacağı özel nitelikteki hizmetlerden yararlanacak olan gerçek ve/veya tüzel kişilerle "Türkiye Klinikleri" arasında elektronik ortamda akdedilen sözleşme.

3. HİZMETLERİN KAPSAMI

"Türkiye Klinikleri", "SİTE" üzerinden sunacağı hizmetlerin kapsamını ve niteliğini belirlemekte tamamen serbesttir.

"Türkiye Klinikleri" "SİTE" bünyesinde sunulacak servislerden yararlanabilmek için, "KULLANICI"nın "Türkiye Klinikleri" tarafından belirlenecek özellikleri taşıması gereklidir. "Türkiye Klinikleri", bu gerekliliği tek taraflı olarak dilediği zaman değiştirebilir.

"Türkiye Klinikleri"nin "SİTE" üzerinden belirli bir ücret karşılığı veya ücretsiz olarak vereceği hizmetler sınırlı sayıda olmamak üzere;

- Sağlık sektörüne yönelik bilimsel makaleler, kitaplar ve bilgilendirici yayınları sağlamak.

- - Bilimsel dergilere yönelik makale hazırlama aşamasında biçimsel, istatistikî ve editöryal destek sağlamak.

4. GENEL HÜKÜMLER

"Türkiye Klinikleri", "SİTE" dâhilinde erişime açtığı hizmetler ve içeriklerden hangisinin ücrete tabi olacağını belirlemekte tamamen serbesttir.

"Türkiye Klinikleri"'nin sunduğu hizmetlerden yararlananlar ve siteyi kullananlar, yalnızca hukuka uygun ve şahsi amaçlarla "SİTE" üzerinde işlem yapabilirler. Kullanıcıların, "SİTE" dâhilinde yaptığı her işlem ve eylemdeki hukuki ve cezai sorumluluk kendilerine aittir. Her KULLANICI, "Türkiye Klinikleri"nin ve/veya başka bir üçüncü şahsın haklarına tecavüz teşkil edecek nitelikteki herhangi bir iş ve eylemde bulunmayacağını; yazılı, görsel ve işitsel bilgileri açıklamayacağını, "Türkiye Klinikleri"ne açıkladığı ve/veya "SİTE"ye gönderdiği her türlü yazılı, görsel ve işitsel bilginin "Türkiye Klinikleri"ne açıkladığı ve/veya "SİTE"ye gönderdiği sırada her türlü biçimde kullanılması, işlenmesi, saklanması, açıklanması ve üçüncü kişilere karşı ifşa edilmesi konusunda münhasır hak sahibi olduğunu kabul, beyan ve taahhüt eder. "KULLANICI" "SİTE" dâhilinde bulunan resimleri, metinleri, görsel ve işitsel imgeleri, video klipleri, dosyaları, veritabanları, katalogları ve listeleri çoğaltmayacağı, kopyalamayacağı, dağıtmayacağı, işlemeyeceğini, gerek bu eylemleri ile gerekse de başka yollarla "Türkiye Klinikleri" ile doğrudan ve/veya dolaylı olarak rekabete girmeyeceğini kabul ve taahhüt etmektedir.

"SİTE" dâhilinde üçüncü kişiler tarafından sağlanan hizmetlerden ve yayınlanan içeriklerden dolayı "Türkiye Klinikleri"nin, işbirliği içinde bulunduğu kurumların, "Türkiye Klinikleri" çalışanlarının ve yöneticilerinin, "Türkiye Klinikleri" yetkili satıcılarının sorumluluğu bulunmamaktadır. Herhangi bir üçüncü kişi tarafından sağlanan ve yayınlanan bilgilerin, içeriklerin, görsel ve işitsel imgelerin doğruluğu ve hukuka uygunluğunun taahhüdü bütünüyle bu eylemleri gerçekleştiren üçüncü kişilerin sorumluluğundadır. "Türkiye Klinikleri", üçüncü kişiler tarafından sağlanan hizmetlerin ve içeriklerin güvenliğini, doğruluğunu ve hukuka uygunluğunu taahhüt ve garanti etmemektedir.

"KULLANICI"lar, "SİTE"yi kullanarak, "Türkiye Klinikleri"nin, diğer "KULLANICI"ların ve üçüncü kişilerin aleyhine hiçbir faaliyette bulunamazlar. "KULLANICI"ların işbu "SİTE Kullanım Koşulları" hükümlerine ve hukuka aykırı olarak gerçekleştirdikleri "SİTE" üzerindeki faaliyetler nedeniyle üçüncü kişilerin uğradıkları veya uğrayabilecekleri zararlardan dolayı "Türkiye Klinikleri"nin doğrudan ve/veya dolaylı hiçbir sorumluluğu yoktur.

"KULLANICI"lar, "SİTE" dâhilinde kendileri tarafından sağlanan bilgilerin ve içeriklerin doğru ve hukuka uygun olduğunu kabul ve taahhüt etmektedirler. "Türkiye Klinikleri", "KULLANICI"lar tarafından "Türkiye Klinikleri"ne iletilen veya "SİTE" üzerinden kendileri tarafından yüklenen, değiştirilen ve sağlanan bilgilerin ve içeriklerin doğruluğunu araştırma; bu bilgi ve içeriklerin güvenli, doğru ve hukuka uygun olduğunu taahhüt ve garanti etmekle yükümlü ve sorumlu değildir.

"KULLANICI"lar, "SİTE" dâhilinde Türk Ticaret Kanunu hükümleri uyarınca haksız rekabete yol açacak faaliyetlerde bulunmayacağını, "Türkiye Klinikleri"nin ve üçüncü kişilerin şahsi ve ticari itibarı sarsacak, kişilik haklarına tecavüz ve taarruz edecek fiilleri gerçekleştirmeyeceğini kabul ve taahhüt etmektedir.

"Türkiye Klinikleri", "SİTE" dâhilinde sunulan hizmetleri ve içerikleri her zaman değiştirebilme hakkını saklı tutmaktadır. "Türkiye Klinikleri", bu hakkını hiçbir bildirimde bulunmadan ve önel vermeden kullanabilir. "KULLANICI"lar, "Türkiye Klinikleri"nin talep ettiği değişiklik ve/veya düzeltmeleri ivedi olarak yerine getirmek zorundadırlar. "Türkiye Klinikleri" tarafından talep edilen değişiklik ve/veya düzeltme istekleri gerekli görüldüğü takdirde "Türkiye Klinikleri" tarafından yapılabilir. "Türkiye Klinikleri" tarafından talep edilen değişiklik ve/veya düzeltme taleplerinin, "KULLANICI"lar tarafından zamanında yerine getirilmemesi sebebiyle doğan veya doğabilecek zararlar, hukuki ve cezai sorumluluklar tamamen kullanıcılara aittir.

"SİTE" üzerinden, "Türkiye Klinikleri"nin kendi kontrolünde olmayan ve başkaca üçüncü kişilerin sahip olduğu ve işlettiği başka web sitelerine ve/veya "İÇERİK"lere ve/veya dosyalara link verebilir. Bu link'ler sadece referans kolaylığı nedeniyle sağlanmış olup ilgili web sitesini veya işleten kişiyi desteklemek amacıyla veya web sitesi veya içerdiği bilgilere yönelik herhangi bir türde bir beyan veya garanti niteliği taşımamaktadır. "SİTE" üzerindeki linkler vasıtasıyla erişilen web siteleri, dosyalar ve içerikler, bu linkler vasıtasıyla erişilen web sitelerinden sunulan hizmetler veya ürünler veya bunların içeriği hakkında "Türkiye Klinikleri"nin herhangi bir sorumluluğu yoktur.

"Türkiye Klinikleri", "SİTE" üzerinden "KULLANICILAR" tarafından kendisine iletilen bilgileri "Gizlilik Politikası" ve "KULLANICI Sözleşmesi" hükümleri doğrultusunda kullanabilir. Bu bilgileri işleyebilir, bir veritabanı üzerinde tasnif edip muhafaza edebilir. "Türkiye Klinikleri" aynı zamanda; KULLANICI veya ziyaret edenin kimliği, adresi, elektronik posta adresi, telefonu, IP adresi, "SİTE"nin hangi bölümlerini ziyaret ettiği, domain tipi, tarayıcı (browser) tipi, tarih ve saat gibi bilgileri de istatistiki değerlendirme ve kişiye yönelik hizmetler sunma gibi amaçlarla kullanabilir.

5. FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI

Bu "SİTE" dâhilinde erişilen veya hukuka uygun olarak kullanıcılar tarafından sağlanan bilgiler ve bu "SİTE"nin (sınırlı olmamak kaydıyla tasarım, metin, imge, html kodu ve diğer kodlar) tüm elemanları (Hepsi birden "Türkiye Klinikleri"nin telif haklarına tabi çalışmaları olarak anılacaktır) "Türkiye Klinikleri"ne aittir. Kullanıcılar, "Türkiye Klinikleri" hizmetlerini, "Türkiye Klinikleri" bilgilerini ve "Türkiye Klinikleri"nin telif haklarına tabi çalışmalarını yeniden satmak, işlemek, paylaşmak, dağıtmak, sergilemek veya başkasının "Türkiye Klinikleri"nin hizmetlerine erişmesi veya kullanmasına izin vermek hakkına sahip değildirler. İşbu "SİTE Kullanım Koşulları" dâhilinde "Türkiye Klinikleri" tarafından sarahaten izin verilen durumlar haricinde "Türkiye Klinikleri"nin telif haklarına tabi çalışmalarını çoğaltamaz, işleyemez, dağıtamaz veya bunlardan türemiş çalışmalar yapamaz veya hazırlayamaz.

İşbu "SİTE Kullanım Koşulları" dâhilinde "Türkiye Klinikleri" tarafından sarahaten yetki verilmediği hallerde "Türkiye Klinikleri"; "Türkiye Klinikleri" hizmetleri, "Türkiye Klinikleri" bilgileri, "Türkiye Klinikleri" telif haklarına tabi çalışmaları, "Türkiye Klinikleri" ticari markaları, "Türkiye Klinikleri" ticari görünümü veya bu SİTE vasıtasıyla sağladığı başkaca varlık ve bilgilere yönelik tüm haklarını saklı tutmaktadır.

6. SİTE KULLANIM KOŞULLARINDA DEĞİŞİKLİKLER

"Türkiye Klinikleri", tamamen kendi takdirine bağlı olarak işbu "SİTE Kullanım Koşulları"nı herhangi bir zamanda "SİTE"'da ilan ederek değiştirebilir. İşbu "SİTE Kullanım Koşulları"nın değişen hükümleri, ilan edildikleri tarihte geçerlilik kazanacaktır. İşbu "SİTE Kullanım Koşulları" kullanıcının tek taraflı beyanları ile değiştirilemez.

7. MUCBİR SEBEPLER

Hukuken mücbir sebep sayılan tüm durumlarda, "Türkiye Klinikleri" işbu "SİTE Kullanım Koşulları", gizlilik politikası ve "KULLANICI Sözleşmesi"nden herhangi birini geç ifa etme veya ifa etmeme nedeniyle yükümlü değildir. Bu ve bunun gibi durumlar, "Türkiye Klinikleri" açısından, gecikme veya ifa etmeme veya temerrüt addedilmeyecek veya bu durumlar için "Türkiye Klinikleri"nin herhangi bir tazminat yükümlülüğü doğmayacaktır. "Mücbir sebep" terimi, ilgili tarafın makul kontrolü haricinde ve "Türkiye Klinikleri"nin gerekli özeni göstermesine rağmen önleyemediği olaylar olarak yorumlanacaktır. Bunu yanında sınırlı olmamak koşuluyla, doğal afet, isyan, savaş, grev, iletişim sorunları, altyapı ve internet arızaları, elektrik kesintisi ve kötü hava koşulları gibi durumlar mücbir sebep olaylarına dâhildir.

8. UYGULANACAK HUKUK VE YETKİ

İşbu "SİTE Kullanım Koşulları" uygulanmasında, yorumlanmasında ve bu "SİTE Kullanım Koşulları" dâhilinde doğan hukuki ilişkilerin yönetiminde yabancılık unsuru bulunması durumunda Türk kanunlar ihtilafı kuralları hariç olmak üzere Türk Hukuku uygulanacaktır. İşbu sözleşmeden dolayı doğan veya doğabilecek her türlü ihtilafın hallinde Ankara Mahkemeleri ve İcra Daireleri yetkilidir.

9. YÜRÜRLÜLÜK VE KABUL

İşbu "SİTE Kullanım Koşulları" "Türkiye Klinikleri" tarafından "SİTE" içersinde ilan edildiği tarihte yürürlülük kazanır. Kullanıcılar, işbu sözleşme hükümlerini "SİTE"yi kullanmakla kabul etmiş olmaktadırlar. "Türkiye Klinikleri", dilediği zaman iş bu sözleşme hükümlerinde değişikliğe gidebilir ve değişiklikler sürüm numarası ve değişiklik tarihi belirtilerek "SİTE" üzerinde yayınlandığı tarihte yürürlülüğe girer.

Sakkadlar en hızlı göz hareketleridir. Sakkadik sistem bir hedeften diğer bir hedefe gözlerin mümkün olan en hızlı şekilde yönelmesini ve yeni hedefin görüntüsünün foveaya (Merkezi görme ile sorumlu konik hücrelerin göz içinde en yoğun halde bulunduğu yer, sarı beneğin fovea adı verilen merkezine doğru olan kısmıdır. Bu bölge keskin görme merkezidir.) düşmesini sağlar.

Sakkadlar, insan vücudu tarafından üretilen en hızlı hareketlerden biridir. Beklenmeyen bir uyarana yanıtın başlaması yaklaşık milisaniye sürer. O kadar hızlıdır ki kendiniz göz hareketlerinizin farkında bile değilsiniz.

Basit tanımıyla gözün kısa ve hızlı hareketi olan sakkadlar, “How The Mind Works” serisindeki belgesellerden birinde ele alınır. Deneyde, gözün hareketine duyarlı sensörlü bir kıskaç deneğin kafasına takılır. Deneğin gözünün önündeki ekranda olan yazılar aslında normal ve durağandır. Denek hiçbir değişim görmediği halde, bir süre okuduktan sonra başa döndüğü zaman yazılanların hatırladıklarından farklı olduğunu fark eder.

Sebep: Gözün odaklandığı bir noktadan diğer bir noktaya yaptığı o kısacık sakkadlar sırasında insan, kör olur. Eğer kör olmak yerine o geçişteki her şeyi algılayabilseydik, gözünüzü açamayacak kadar başınız dönerdi. İşte o kör olunan anları da insan beyni kendiliğinden tamamlar.

Sakkadik göz hareketi, zihnin hızlı okumasını sağlar, ancak dezavantajları da vardır. Zihnin bazı kelimeleri önemli görmediği için atlamasına ve zihnin onu cümleden tamamen çıkarmasına veya yanlış kelimeyle değiştirmesine neden olabilir. Örneğin: &#;Paris in the the Spring&#; gibi cümlelerin içindeki birinci ve ikinci “the” arasına satır sonu girdiğinde beynimizin ikinci “the” yı atladığı yaygın görülen bir sonuçtur.

Başımızı çevirdiğimizde gözlerimiz ve beynimiz bir şeyler görür. Aslında bunlar belli aralıklarla beynimize gönderilen anlık görüntülerdir. Bir video kaydı gibi o görüntüler beynimizde birleşir. Biz sürekli gördüğümüzü, tarama gibi bu işin devam ettiğini düşünüyoruz ama maalesef bu bir yanılsama ve beynimiz bize yalan söylüyor. Sakkadik maskeleme nedeniyle, göz-beyin sistemi sadece göz hareketlerini kişiden gizlemekle kalmaz, aynı zamanda herhangi bir şeyin gizlendiğine dair kanıtları da gizler. Gözlerinizi her hareket ettirdiğinizde görüşünüzün bulanık bir karmaşaya dönüşmesi açıkçası iyi bir fikir değil, bu yüzden beynimiz de bunu bizden saklıyor. İşte bu saklamaya da “Saccade Masking” deniyor.

Bir kişi aynanın karşısında durup bir gözden diğerine bakarak &#;Sakkadik Maskeleme&#; etkisini gözlemleyebilir ya da deneyi izleyen ikinci bir gözlemci, deneğin gözlerinin hareketini fark edecektir.

Biz normal hayatta gözlerimizde bir hareketin veya optik sinirin anlık olarak iletimi durdurduğuna dair herhangi bir kanıt yaşamıyoruz. Çünkü beynimizin en büyük amacı, görüntünün önemli ölçüde lekelenmesini önlemektir.

Bir nesneye bakarken baş hareket ettirildiğinde göz tersi yönde hareket eder ve görüntünün sabit kalmasını, görmenin devamlılığını, netliğini sağlar. Eğer vestibulo oküler refleks sağlıklı bir şekilde çalışmazsa, baş hareketi esnasında gözlerde sıçrayıcı hareket oluşur. Bu sıçrayıcı harekete Sakkad, baş hareketi esnasında görüntüyü yakalamaya çalışan göz hareketine ise &#;Düzenleyici Sakkad&#; denir.

Sakkad testi, sakkadik göz hareketini değerlendirmek için kullanılır. Yazının başında da yer verdiğim gibi, sakkadik göz hareketi gözün bir cisimden bir cisme en kısa sürede yönlendirilmesini ve görüntünün foveaya düşürülmesini sağlar ve sakkadlar oldukça hızlı ve keskin hareketlerdir. Ancak, bazı insanlarda Sakkad süresinde yavaşlama, göz hareketlerinde eşitsizlik görülebilir.

Testin uygulanışı:

– Test ışıklı bar yardımıyla horizontal (yatay) ve vertikal (dikey) planda yapılır.
– Hastadan ışıklı bar üzerindeki görsel uyaranı takip etmesi istenir.

Testte hastadan farklı hız ve açılarda ışık barı üzerindeki hedefleri yakalaması istenir. Oluşan sakkadik göz hareketleri bilgisayarda kaydedilir ve analiz edilir. Her bir sakkadik göz hareketi tepe hızı (peak velocity), doğruluk (accuracy) ve latans (zaman) olmak üzere üç parametre ile değerlendirilir.

Sakkad testinde sağlıklı bir insanın gözlerinin hareketi, normal sakkadlarını ve düzensiz hareketleri olan bir insanın bozuk sakkadlarını kolaylıkla görebileceğiniz bir videoyu da aşağıya bırakacağım.

Kaynakça:

-funduszeue.info

-funduszeue.info

-funduszeue.info&#;

-funduszeue.info?list=LL

İlgili

Gözlerimiz hiçbir zaman sabit kalmazlar. Bunun yerine hızlı bir şekilde – aşağı yukarı saniyede iki ila üç kez- hareket ederler. Gözlerimizin kısa ve hızlı hareketleri (sakkadik hareket) sayesinde, çevremizin net bir görüntüsünü alabiliriz. Çünkü bu istemsiz hareketler sayesinde gözlerimiz çevreyi tıpkı bir tarayıcı gibi tarar. Öyle ki görüş alanımızda görünen her şeyi retinanın ortasındaki yüksek çözünürlüklü alanın üzerinde gezdirirler.  Fakat biz bu hareketleri fark etmek yerine sabit bir görüntü görürüz, nitekim görme sistemimiz sayısız net hareketsiz görüntüden görsel izlenim oluştururken, hızlı hareket aşamalarının sinyallerini bastırır.

Bu hızlı ve kısa hareketlerin birinde meydana gelen çok kısa görsel uyarıları göz ardı ettiğimiz anlamına da geliyor. Ancak bu kısa ve hızlı hareketlerin ne şekilde baskılandığı, hala tartışmalı bir konu.  Bugüne dek iki rakip hipotez üretilmişti. Birincisine göre söz konusu etki göz hareketleriyle sıkı sıkıya ilintili. Bu hipoteze göre göz kaslarını kontrol eden sinir sinyallerin, hareket izlenimlerinin optik baskılanmasını da koordine etmesi gerekiyor. Bu popüler görüşe göre, göz hareketi için motor komutları, kısa ve hızlı hareketleri baskılama için gerekli bir ön koşul – bu nedenle her şey harekete bağlı bir sinyal olabilir.

Ancak retinanın kendisinin göz hareketlerinden bağımsız olarak bu seçici, uyarıcı baskılamaya neden olduğuna dayanan diğer bir hipotez daha var. Buna göre retina, duyu hücreleriyle kaydedilen görüntü sırasını kendiliğinden tanıyor ve görüntülerin “sallandığını” fark ederek, dijital kameradaki görüntü sabitleyicisine benzer bir şekilde düzeltiyor. Araştırmacılar hangi hipotezin daha uygun olduğunu bulmak için birkaç deney gerçekleştirdiler. Deneylerden birinde katılımcılardan, kaba veya ince yüzeylere bakarken, hızlı bir şekilde hareket eden bir noktayı takip etmeleri istendi. Bu davranış yönlendirilebilir sakkadik hareketlere neden oldu. Bu sakkadik hareketler sırasında araştırmacılar metnin bir yerine kısa ve parlak ışık yansıttılar ve katılımcılardan bu ışığı ne zaman gördüklerini, göstermelerini istedişler. Katılımcıların noktayı görmedikleri zamanlarda, sakkadik baskılamanın ne zaman devreye girdiği ve ne kadar sürdüğü belirlenebildi. Deneylerden anlaşıldığı üzere sakkadik baskılamayla ortaya çıkan “körlük” tüm vakalarda belirgin bir şekilde kanıtlanabiliyor. Fakat süresi bakılan dokuya göre değişiyor. Motif ne kadar kabaysa baskılanma o kadar erken devreye giriyor ve o denli de uzun sürüyor. Baskılamanın gücü ve uzunluğunun görüntülenen dokulara bağlı olması,  bunu tetikleyenin tamamen görsel bir nitelikte olması anlamına da geliyor. Bunun nasıl gerçekleştiğini bulmak isteyen araştırmacılar, farelere ve domuzlara ait duyu hücreleriyle elektrofizyolojik deneyler yaptılar. Bunun için de elektrotlarla, ağtabakasının önünde yüksek kontrastlı bir doku gezdirirken duyu hücrelerine sinyal gönderdiler. Ölçüm sonuçları retinanın görüntü “yalpalanmasını” zaten düzelttiğini ve hareket evresindeki uyarıları baskıladığını gösterdi. Buna göre görme sinyali daha gözü terk etmeden baskılanmış oluyor. Yani ağ tabakası doğrudan doğruya sabit görmemizi sağlıyor. Retinamız dünyanın önümüzden geçtiğini fark ederek duyarlılığı kısa bir süre için ayarlıyor. Tüm bu sonuçlar ikinci hipotezin doğru olduğunu söylüyor. Fakat araştırmacılar tam tersi bir deney gerçekleştirdiklerinde, yani gözler değil doku hareket ettiği zaman, bir önceki deneye göre farklılıklar ortaya çıktı. Göz hareketleri olmadığı zaman sakkadik baskılama daha uzun sürüyor. Bilim insanları buradan yola çıkarak seçici “sarsıntı düzeltmesinin” retinadan kaynaklandığını ve göz kaslarından ve sinyallerinden bağımsız olduğunu sonucuna vardılar. Fakat göz hareketleri, baskılama süresini etkileyerek bir tür ek “ince ayar” yapılmasına yol açıyor. Araştırmacılar son çalışmayla sakkadik baskılamanın arkasındaki mekanizma hakkındaki tartışmaya bir son vermiş oldular.

Derleyen: Nilgün Özbaşaran Dede

Kaynak

ARAŞTIRMA (Research Report) Aksoyak H, Süer C, Yılmaz A, Can Y FARKLI DALLARDAKİ SPORCULARIN SAKKADİK GÖZ HAREKETİ VERİLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI* The Comparison of Saccadic Eye Movement Parameters in Sportsmen with Several Branches Hasan AKSOYAK1, Cem SÜER2, Alpaslan YILMAZ3, Yusuf CAN3 Özet : Araştırmada 40 adet sporcu (10 basketbolcu, Summary : In the research a total of 50 volunteers 10 voleybolcu, 10 tenisçi ve 10 top takibinin önemli (40 sportsmen basketball players, 10 volleyball olamadığı branş sporcuları) ve 10 adet sedanter players 10 tennis players, and 10 players of other olmak üzere toplam 50 adet gönüllü kullanılmıştır. branches where following the ball is not important Gruplardaki gönüllülerin sakkadik göz hareketleri and 10 sedentary subject players were used. The biopac kayıt sistemi kullanılarak Analog Dijital saccadic eye movements of the sportsmen were çevirici vasıtasıyla dijital değerlere çevrilmiş ve recorded and analyzed using Biopic recording analiz edilmiştir. Bulgularımızda gruplar arasında system and recording data were converted to sağa ve sola doğru yapılan sakkadik göz digital value by Analog Digital converter. In our hareketlerinin latans değerleri arasında anlamlı bir study there were no significant differences between fark görülmemiştir. Sola doğru yapılan göz the latance value of saccadic eye movement hareketleri sakkadik hız değerlerinde sedanter-tenis directed to left and right side for all groups. The ve sedanter-voleybol grupları arasındaki farklılıklar speed of saccadic eye movement directed to left anlamlı bulunmuştur. Sağa doğru yapılan sakkadık side of tennis or volleyball player was found to be göz hareketleri sakkadik hız değerlerinde kontrol- significantly faster than sedentaries. There were tenis, kontrol-voleybol, sedanter-tenis, sedanter- significant differences the speed value of saccadic voleybol ve tenis-basketbol grupları arasındaki eye movements that directed to the right side in the farklılığın önemli olduğu belirlenmiştir. Toplam control-tennis, control-volleyball, sedentary-tennis, ortalama latans değerleri açısından gruplar sedentary - volleyball and tennis-basketball arasındaki fark anlamlı bulunmamıştır. Toplam groups. There were no significant differences ortalama hız değerleri açısından kontrol-tenis, between total average latance value for all groups. kontrol-voleybol, sedanter-tenis, sedanter-voleybol ve There were significant differences by total average tenis-basketbol grupları arasındaki farklılığın önem speed value in the control-tennis, control- taşıdığı saptanmıştır. Sonuç olarak, hızlı göz volleyball, sedentary-tennis, sedentary-volleyball hareketinin gerekli olduğu branşlarda sakkadik göz and tennis-basketball groups. According to the our hareketi parametrelerinin, diğer branşlardaki findings there were significant differences between sporcuların ve sedanterlerin sakkadik göz hareketi sportsmen’s’ saccadic eye movements in the sport parametrelerinden farklı olduğu görülmüştür. branches that important to following the fast ball and the other sport branches sportsmen’s and sedentaries’ saccadic eye movements. Anahtar kelimeler: Sakkadik , göz hareketleri , spor Key words: Saccadic, eye movements, sports branşları branches 1 Bilim Uz,Erc.Üfunduszeue.infoğlık funduszeue.infoEğfunduszeue.info, Kayseri Gözün bir olaydan ya da cisimden başka bir olay 2 funduszeue.infoÜn.Tıp. Fak. Fizyoloji AD, Kayseri yada cisme hızlı bir şekilde yönlendirilmesi ve en 2 funduszeue.infoçfunduszeue.infoÜfunduszeue.info Eğitimi ve Spor YO, Kayseri kısa sürede bakılan cismin görüntüsünün fovea üze- rine düşürülmesi gerekmektedir. Görmenin ve gör- * Bu çalışma Erciyes Üniversitesi Araştırma Fonu tarafından SBY nolu proje ile desteklenmiştir. Sağlık Bilimleri Dergisi (Journal of Health Sciences) 14(1) , 31 dallardaki Farklı yaş grubu çocuklarda sporcuların atletikgöz sakkadik performansın belirlenmesinde hareketi verilerinin fiziki ve kardiyorespiratuar özelliklerin etkisi karşılaştırılması sel takibin birçok spor dalında bu derece önemli kenarına yerleştirilen iki aktif Ag/Agcl elektrot ve olması bu sporcuların göz hareketlerinin diğerlerin- alına yerleştirilen bir adet toprak elektrotu kullanıla- den farklılık gösterip göstermediği sorusunu gün- rak kayıt edilmiştir. Aktif elektrotlardan gelen deme getirmektedir. Hızlı hareket eden cisimlerin analog sinyal, Analog Dijital çevirici vasıtasıyla takibi gözlerde sakkadik hareketlerin oluşmasına büyütülerek dijital değerlere çevrilmiştir Gruplar neden olur. Bu dallardaki sporcularda sakkadik göz karşılaştırılırken Dunnett T3 ve Anova istatistiksel hareketleri parametrelerinin (sakkadik latans, yöntemleri kullanılmıştır. sakkad hızı, sakkad düzgünlüğü vb.) başka dallar- daki sporculardan ve/veya sedanterlerden farklı olabileceği düşünülmektedir. Topla veya hızlı hare- BULGULAR ket eden bir rakiple yapılan sporlarda sporcunun başını ve boynunu fazla hareket ettirmeden sadece Grupların sola doğru yapılan göz hareketi latans gözleriyle topu veya rakibi takibi oldukça önemli- ortalama değerleri arasında anlamlı bir farklılık bu- dir. Bu sırada meydana gelen göz hareketlerinin lunmamıştır (Tablo I). çabukluğu ve gözlerin hızlı fiksasyonu sağlayarak Grupların sağa doğru yapılan göz hareketi latans gerekli müdahaleyi hızlandırır. Göz–el-vücut koor- ortalama değerleri arasındaki farklılık önemli bulun- dinasyonu zamanlamayı ve vücut kontrolünü etki- mamıştır (Tablo II). lediği için birçok sporun önemli bir parçasıdır. Li- teratürde bu yönde tatminkâr bilgi verebilecek ka- Gruplarda sola doğru yapılan göz hareketi hız ortala- dar çok ve çeşitte çalışma bulunmayışının çalışma- ma değerlerinde kontrol ve basketbol grupları ile mızdan elde edilecek olan bulguların önemini daha diğer gruplar arasındaki fark önemsiz, sedanter grup da artırdığını düşünmekteyiz. Çalışmamızda farklı ile tenis ve voleybol grupları arasında fark ise önem- spor dallarındaki sporcularda sakkadik göz hare- li bulunmuştur (Tablo III). ketleri ile ilgili parametrelerinin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Gruplarda sağa doğru yapılan göz hareketi hız orta- lama değerlerinde kontrol grubu ile tenis ve voleybol grupları arasında, sedanter grup ile tenis ve voleybol grupları arasında, tenis grubu ile sedanter, kontrol ve GEREÇ VE YÖNTEM basketbol grupları arasında, basketbol grubu ile tenis Bu çalışmamızda yaş arası sporcu ve grubu arasında, voleybol grubu ile kontrol ve sedanter 50 gönüllü üzerinde gerçekleştirilmiştir.. sedanter grupları arasında anlamlı farklılıklar bulun- Gruplar; en az 2 yıl düzenli olarak antrenman ve muştur (Tablo IV). maç yapmış ve halen bu dalda spor yapmakta olan Grupların toplam latans ortalama değerleri arasında basketbol,voleybol, tenis oyuncuları (10’ar kişi), anlamlı bir farklılık bulunmamıştır (Tablo V). hızlı top ve/veya rakip takibi gerektirmeyen spor dallarındaki sporcular (güreş. 10 kişi) ve beş yıl Grupların toplam hız ortalama değerlerinde kontrol amatör olarak dahi hiç spor yapmamış sedanterler grubu ile tenis ve voleybol grupları arasında, şeklinde oluşturulmuştur. sedanter grup ile tenis ve voleybol grupları arasında, tenis grubu ile sedanter, kontrol ve basketbol grupla- Gönüllülerin sakkadik göz hareketleri rı arasında, basketbol grubu ile tenis grubu arasında, laboratuvarımızda bulunan Biopac kayıt sistemi voleybol grubu ile kontrol ve sedanter grupları ara- kullanılarak kayıt ve analiz edilmiştir. Horizantal sındaki farklılıkların önemli olduğu tespit edilmiştir sakkadik göz hareketleri her iki gözün temporal (Tablo VI). 32 Sağlık Bilimleri Dergisi (Journal of Health Sciences) 14(1) , Aksoyak H, Süer C, Yılmaz A, Can Y Tablo I. Sola doğru yapılan göz hareketi latans ortalama değerleri Grup İsmi Ortalama Latans ± SD Farklı Olduğu Gruplar p Kontrol(güreş,halter v.b.) ,5±12,34 Sedanter ,4±35,70 Tenis ,7±24,75 Basketbol ,9±12,45 Voleybol ,8±16,35 Tablo II. Sağa doğru yapılan göz hareketi latans ortalama değerleri Grup İsmi Ortalama Latans ± Sd Farklı Olduğu Gruplar p Kontrol (güreş,halter v.b.) ±15,05 Sedanter ±16,88 Tenis ,1±16,51 Basketbol ±19,77 Voleybol ,4±15,,30 Tablo funduszeue.info doğru yapılan göz hareketi hız ortalama değerleri Grup İsmi Ortalama Hız ± SD Farklı Olduğu Gruplar p Kontrol(güreş,halter funduszeue.infoğa doğru yapılan göz hareketi hız ortalama değerleri Grup İsmi Ortalama Hız ± SD Farklı Olduğu Gruplar p Kontrol(güreş,halter funduszeue.info latans ortalama değerleri Grup İsmi Toplam Latans ± SD Farklı Olduğu Gruplar p Kontrol(güreş,halter v.b.) ,75±11,76 Sedanter ,2±23,36 Tenis ,4±20,57 Basketbol ,9±10,03 Voleybol ,1±15,60 Tablo VI. Toplam hız ortalama değerleri Grup İsmi Toplam Hız ± SD Farklı Olduğu Gruplar p Kontrol(güreş,halter v.b.sürekli kontrol edildiği ve top elden çıkarılıncaya Knudson ve Kluka görmenin ve görme antrenman- kadar görsel bilginin kullanıldığı belirtilmiştir. larının sportif performans üzerine etkisiyle ilgili Çalışmada farklı branş sporcuları arasında ve spor- yaptıkları araştırmada (1) sporda görsel yetenekle- cularla sedanterler arasında sakkadik göz hareketi rin antrenmanlarla kolaylıkla geliştirilebileceğini parametreleri açısından anlamlı farklılıklar görül- belirtmektedirler. Görüş alanının basketbol da çok müştür. Tenisci ve voleybolcularda, sedanterler ve önemli olduğunu bunun sebebinin de olayların kontrol grubu arasında (p<) ve tenisçiler ve sahanın her bölgesinde gerçekleşmesinden kaynak- basketbolcular arasında (p<) sakkadik hız landığını, basketbolcuların dikkatini toplu oyuncu- değerleri açısından anlamlı farklılıklar görülmüş- ya odaklamasına rağmen sahada olan diğer olaylar- tür. Gruplar arasında sakkadik latans değerleri açı- dan ve kendisine yapılabilecek engellemelerden de sından anlamlı fark bulunmamıştır. Özellikle hızlı haberdar olduklarını bildirmektedirler. Ayrıca çoğu top takibinin önemli olduğu spor alanlarında (tenis, zaman insanların bir gözünün diğerine göre daha voleybol, basketbol v.b.) hızlı göz hareketlerinin baskın özelliğe sahip olduğundan golfcülerde ve sportif performansı önemli derecede etkilediği dü- beyzbolcularda dominant göz faktörünün vuruş şünülmektedir. esnasında ön plana çıktığından söz etmektedirler. Michael ve arkadaşları(2) yaptıkları çalışmada göz hareketlerinden harekete kadar olan safhada kriket KAYNAKLAR sporcularının toplara vuruşlarını incelemişlerdir. Oyun içerisinde oyuncuların çok hızlı top hareket- 1. Knudson D, Kluka D. The impact of vision and leriyle karşılaştıklarını üst düzey sporcuların farklı vision training on sport performance. Journal becerilere sahip olduklarını ilk sakkadlarındaki of physical education. latans sürelerinin daha tecrübesiz oyunculara göre 2. Michael F, Land I, Peter ML. From eye daha kısa olduğunu ve kriket oyuncularında movements to action how batsmaen hit the sakkadik göz hareketlerinin oyun becerisi üzerine ball. Nature America İnc. Volume 3 no olumlu katkısı olduğunu belirtmişlerdir. p.p Crevits ve arkadaşları(3) yaptıkları çalışmada dü- 3. Crevits L, Goethals M, Lenoir M, Wildenbeest zenli olarak spor yapan bir grup ile spor yapmayan J, Musch E. Voluntary Saccades İnFastBall bir kontrol grubunun sakkadik göz hareketleri kar- Games. Neuro-Ophthalmology , Vol 24, No:2 şılaştırmış ve düzenli spor yapan grubun hatalı ve pp istemsiz göz hareketlerinin kontrol grubuna göre çok az sayıda olduğunu, sakkadik hız sürelerinin 4. Barber HO, Stockwell CHW: Manuel of daha kısa olduğunu ve hızlı top hareketlerinin ol- Elektronystagmography, The C. V. Masby duğu branşlardaki sporcularda sakkadik göz hare- Comany, Saint Louis, ketlerinin daha kontrollü olduğunu belirtmektedir- ler . Barber ve arkadaşları(4) Literatürde sağlıklı 5. Levens SL. Electronystogmography in normal olsa bile dikkatini toparlayamayan bireylerde children. BR. J. Audiology , sakkadik hareketlerde bozulmalar meydana gelece- 6. Oudejans RR, Langenberg RW, Hutter RI. ği bildirilmiştir. Levens (5) sağlıklı çocuklarda % Aiming at afar target under different viewing 8’inin bir harekette 30 derecelik normal bir sakkad condition: visual control in basketball jump yapamadığını belirtmektedir. Oudejans ve arkadaş- shooting. Human movement sciences. ları(6) yaptıkları çalışmada elit düzeydeki basket- p.