Dikiş Alınırken Acır Mı

&#;lk yaz&#;m&#;zda cerrahi diki&#; hakk&#;nda genel bilgiler ve temel tekniklerden bahsedece&#;iz. Diki&#;in tarihçesinden k&#;saca bahsedip, iplerin özellikleri, s&#;k kullan&#;lan ipler, i&#;ne özellikleri ve temel diki&#; tekniklerinden de görseller ile destekleyerek yaz&#;m&#;z&#; tamamlayaca&#;&#;z.

1. Diki&#; nedir?

• Farkl&#; materyaller kullanarak uygulanan,
• Tek dü&#;üm/ dü&#;üm s&#;ralar&#; ile,
• Dokular&#;n yakla&#;t&#;r&#;lmas&#;na verilen add&#;r.

2. Neden At&#;l&#;r? 

• Homeostazisi korumak,
• Doku bütünlü&#;ünü sa&#;lamak,
• Dokuda katater, stoma, atel gibi teknik enstrümanlar&#;n stabil kaymas&#;n&#; sa&#;lamak ve yer de&#;i&#;tirmesini engellemek,
• A&#;r&#;y&#; azaltmak,
• Vital doku ekspozisyonunu, enfeksiyonu önlemek,
• &#;zi azaltmak.

Tarihçe

• MÖ mumyalama esnas&#;nda insan derisine ilk diki&#;in at&#;ld&#;&#;&#; dü&#;ünülüyor.
• Sushruta(MÖ ): yara sütürasyonu ve diki&#; materyalleri tarif edilmi&#;
• Galen(MS) -hemostazis için ipek kullanm&#;&#;
• Andreas Vesalius-(MS ) tendon ve sinir onar&#;m&#; için diki&#; kullan&#;m&#;.

&#;deal diki&#; materyali nas&#;l olmal&#;?

• Güçlü olmal&#; – Diki&#; at&#;lan dokuda amaca uygun gerilim kuvvetini sa&#;lamal&#;.
• &#;nert- Doku ile en fazla uyum,en az yabanci cisim reaksiyonu olu&#;mal&#;.
• Esnek-Kullan&#;m kolay, Dü&#;üm güvenli&#;i yüksek olmal&#;.
• Atravmatik olmal&#; – kolayl&#;kla dokulardan geçerken dokuda tahribat yaratmamal&#;.
• Ucuz olmal&#;.

Diki&#; ipliklerini materyal kompozisyonu, dokuda erime özellikleri ve iplik yap&#;s&#;na göre s&#;n&#;fland&#;rabiliriz (&#;ekil 1).

Tablo 1’de ise, en s&#;k kullan&#;lan diki&#; materyalleri görülmektedir.

Tablo 1: En s&#;k kullan&#;lan diki&#; materyallerinin emilebilirlik ve filaman yap&#;s&#;na göre s&#;n&#;flamas&#;. Do&#;al yap&#;da iplikler alt&#; çizili gösterilmi&#;tir.

Emilebilir sütürler

• Emilebilir sütürler, vücutta enzimatik veya hidroliz reaksiyonlar&#;yla degrade olan (eriyen) gerilim kuvvetlerini zaman içerisinde kaybeden diki&#;lerdir.
• Geleneksel olarak derin dokularda kullan&#;lsa da, pediyatrik vakalarda cilt kapat&#;m&#; için de tercih edilebilir.

&#;deal &#;artlarda;

• Dü&#;ük doku reaksiyonu,
• Yüksek gerilim kuvveti,
• Yava&#; emilim,
• Dü&#;üm güvenli&#;i sa&#;larlar.

Kullan&#;ld&#;&#;&#; alanlar:

• Derin yumu&#;ak dokularda
• Oküler cerrahide
• Mukoza onar&#;m&#;nda
• Pediatrik cilt onar&#;m&#;nda

Emilebilen do&#;al yap&#;da sütürler:

Monofilaman sütürler– vücut enzimleriyle parçalan&#;r

• Katgüt – Koyunlar&#;n ba&#;&#;rsak submukozas&#; veya s&#;&#;&#;rlar&#;n ba&#;&#;rsak serozas&#;ndan elde edilir. Krom tuzlar&#; ile kaplanarak emilme süresi uzat&#;labilir. Ucuz olmas&#; ve h&#;zl&#; erimesi sebebiyle a&#;&#;z içi gibi mukoza diki&#;lerinde ve pediatrik olgularda özellikle tercih edilmektedir. Avrupa’daki Prion hastal&#;&#;&#; salg&#;n&#; sonras&#; kullan&#;m&#; yasaklanm&#;&#;, ancak ABD ve uzak do&#;uda kullan&#;lmaya devam etmektedir.
• Gerilme direncinde %75 azalmaya;

– Normal katgütde 7 günde,

– Krome katgütde 14 günde ula&#;&#;l&#;r.

Emilebilen sentetik yap&#;da sütürler

Do&#;al yap&#;da diki&#;lerden farkl&#; olarak, hidrolizle parçalan&#;r. Bunun sonucunda, degradasyon süreci, daha az doku reaksiyon olu&#;turur.

• Monofilamanlar :
  • Poliglekapron (Monocryl, Tekmon)
  • Polidioksanon (PDS-2, Pedesente)
  • Poliglukonat (Maxon)
  • Glikomer (Biosyn)
• Multifilaman
  • Poliglikolik asit (Pegesorb, Dexon)
  • Poligalaktin (Pegelak, Vicryl)
  • Polisorb

S&#;k kullan&#;lan sentetik emilebilir sütürler

Poliglekapron 25 -“MONOCRYL, TEKMON”

• Antijenik ve pirojenik de&#;il.
• Çok az doku reaksiyonu var .
• Gerilme direnci 2 haftada %30’a dü&#;er, 3 haftada kaybolur.
• günde hidrolize olur.

Ciltalt&#; diki&#;ler, mukoza, subkutiküler onar&#;mlar için idealdir.

Polidioksanon-“PDS II, Pedesente”

• Pirojenik /antijenik etkisi, doku reaksiyonu minimaldir.
• Dü&#;üm emniyeti aç&#;s&#;ndan az güvenilirdir.(En az 4 kez dü&#;üm atmak gerekir.)
• Gerilme direnci 2. haftada %75, 4 haftada %60’a dü&#;er.
• Tam emilim: ay sürer.

Kranyofasyal cerrahide kemiklerin aras&#;nda semi-rigid tespit olu&#;turmak için, kas/tendon onar&#;m&#;nda, mukozalarda kullan&#;l&#;r.

Poligalaktin -:”V&#;CRYL, PEGALAK”

• Glikolid ve laktid’in kopolimeridir.
• Dü&#;ük molekül a&#;&#;rl&#;&#;&#;: rapid form
• TRICLOSAN kaplama: antibakteriyel özellik kazand&#;r&#;r. plus form olarak bilinir.
• Örülmü&#;, yani multifilamand&#;r. Bu özelli&#;i sayesinde dü&#;üm güvenli&#;i oldukça iyi iken, öte yanda dokulardan geçerken bir miktar hasar olu&#;turur.
• Gerilme direnci 2 haftada %65’e dü&#;er,4 haftada kaybolur.
• günde hidrolize olur.

 

Mukoza, yumu&#;ak doku onar&#;mlar&#;nda, abdominal ve oftalmik cerrahide kullan&#;l&#;r.

Emilemeyen sütürler

• Emilmeyen diki&#;ler, do&#;al veya sentetik yap&#;da olup, gerilim kuvvetlerini kaybetmeyen diki&#; materyalleridir. Cilt üzerine uyguland&#;&#;&#;nda al&#;nmas&#; gereklidir. Ancak derin dokularda al&#;namayacaklar&#; için çok uzun süre kal&#;r.
• &#;pek, çelik, poliamid ve polipropilen en s&#;k tercih edilen, emilemeyen diki&#; materyalleridir.

Emilemeyen do&#;al yap&#;da sütürler

• &#;pek sütürler, tarihsel olarak en çok kabul görmü&#; ve kullan&#;lan diki&#; materyalidir. Örgülü, multiflaman yap&#;dad&#;r ve mükemmel dü&#;üm güvenli&#;i sa&#;lar.
• Her ne kadar emilmeyen diki&#;ler aras&#;nda kabul edilse de, yava&#; ve uzun süren enzimatik bir y&#;k&#;ma u&#;rayarak gücünü zamanla funduszeue.info durum, hidrolizle y&#;k&#;ma u&#;rayan Vikril, Dexon, PDS’ye göre çok daha fazla reaksiyon olu&#;mas&#;n&#;n nedenidir.
• 2 y&#;ldan sonra tamamen rezorbe oldu&#;u kabul funduszeue.info&#; emilen diki&#; malzemesi denmesi daha uygundur.
• Olu&#;turdu&#;u doku reaksiyonu ve örgülü yap&#;s&#;ndan kaynakl&#; olarak doku geçi&#;inde yaratt&#;&#;&#; tahribat nedeniyle günümüzde cilt diki&#;i olarak kabul görmemektedir.
• Günümüzde damar ligasyonu, dren fiksasyonu gibi cerrahi i&#;lemlerde hala tercih edilmesinin birincil sebebi ucuz ve güvenli olmas&#;d&#;r.

Emilmeyen Sentetik Sütürler :

• Bu diki&#; materyali ailesi, emilme özelli&#;i göstermedi&#;i ve doku ile reaksiyona girmedi&#;i için özellikle kütanöz diki&#;lerde tercih edilirken, tensil kuvvetlerini kaybetmemeleri nedeniyle de damar, fasya ve tendon gibi derin doku onar&#;mlar&#;nda zaman zaman tercih edilirler.

S&#;k kullan&#;lan emilmeyen sentetik sütürler

Polipropilen “PROPILEN, PROLENE, SURGILENE,SURGIPRO”

• Monofilaman yap&#;dad&#;r.
• Yüksek gerilim kuvveti vard&#;r.
• Doku reaksiyonu en az olan materyallerdendir.
• Dokudan geçi&#;i çok kolayd&#;r.
• En az güç kaybeden monofilamand&#;r.

Cilt onar&#;mlar&#;, Tendon onar&#;mlar&#;, kardiyovasküler, mikrovasküler onar&#;mlarda yayg&#;n olarak kullan&#;l&#;r.

Polyester “ETHIBOND,POLITER”

• Sentetik, multiflamand&#;r.
• dü&#;ümden sonra dü&#;üm güvenli&#;i iyidir.
• Gerilim kuvvetlerini süresiz olarak korurlar.
• Silikon veya teflon kaplanarak dokudan daha kolay geçi&#; sa&#;lanm&#;&#;t&#;r.
• Ancak bu yolla dü&#;ümlerin kayma riski artmaktad&#;r ve dü&#;üm güvenli&#;i azalmaktad&#;r.

3-Poliamid (Naylon) “ETHILON, DAYLON”

• Sentetik,monofilaman, emilmeyen bir materyaldir.
• Gerilme direnci ilk y&#;lda %20 kay&#;p verirken, 2. Y&#;l&#;n sonunda gerilme direncinin %75’ini hala korumaktad&#;r.
• Doku reaksiyonu çok azd&#;r.
• Polipropilene göre biraz daha pahal&#;d&#;r.

Deri, mikrocerrahi, oftalmik cerrahide tercih edilir.

Sütür kal&#;nl&#;klar&#;

&#;lk iplikler kal&#;nl&#;klar&#;na göre aras&#;nda numaraland&#;r&#;lm&#;&#; olup, 6 numara en kal&#;n&#;, 1 numara en inceyi temsil etmekteydi. Zaman içerisinde, teknolojinin geli&#;mesiyle daha ince iplikler üretilmesi mümkün olunca, 1 numaradan daha ince olan ilk materyal 0 (#0) olarak numaraland&#;r&#;lm&#;&#;.  Ancak daha sonra daha ince iplikler üretildikçe, “-“ veya ondal&#;kl&#; rakamlar&#; kullanmak yerine, yeni ve daha ince iplikler, incelik artt&#;kça, “0” rakam&#;n&#;n say&#;s&#;n&#;n artt&#;r&#;lmas&#;yla,  00, , olarak numaraland&#;r&#;lmaya devam edilmi&#;. Bunun üzerine günümüzde kulland&#;&#;&#;m&#;z iplik kal&#;nl&#;klar&#; da böylelikle isimlendirilmi&#;. USP s&#;n&#;flamas&#;na göre diki&#; iplerinin kal&#;nl&#;klar&#; tablo 2’de verilmi&#;tir.

Örnek :

#0

#00 -> (2/0)

# -> (3/0)

Tablo 2. Diki&#; iplerinin kal&#;nl&#;klar&#;n&#;n USP s&#;n&#;flamas&#;na göre kar&#;&#;l&#;&#;&#;

&#;&#;neler

Diki&#; materyalleri tek ba&#;lar&#;na dokudan penetre olma özelli&#;ine sahip olmad&#;klar&#;ndan, dokuyu penetre edici bir i&#;ne ile kullan&#;lmalar&#; &#;artt&#;r.

Sütür i&#;leminde kullan&#;lacak olan i&#;neler ideal olarak;

1. Korozyona  dirençli olmal&#;,
2. Dokuya penetre olabilmesi için yeterli sertlikte olmal&#;,
3. K&#;r&#;lmadan, deforme olabilme ve &#;ekil alabilmeli
4. Dokuda minimal travma yapacak yeterlikte inceli&#;e sahip olmal&#;,
5. &#;pi çekerken dokuda a&#;&#;r&#; abrazyon yapmamal&#;,
6. Keskin k&#;sm&#; dokuyu kolayca geçebilmeli,
7. Enstrüman ve elle tutuldu&#;unda kullan&#;m&#; kolay olmal&#;d&#;r.

&#;&#;nelerin yap&#;sal özellikleri :

&#;&#;ne ucu :

• Diki&#; materyalinin kullan&#;lmas&#;n&#;n planland&#;&#;&#; dokunun özelliklerine göre seçilir.
• Keskin, sivri, kör, yuvarlak, kesici-sivri, ters kesici gibi s&#;n&#;fland&#;r&#;l&#;r.
• Cilt gibi rijid dokular ancak keskin uçlu i&#;neler ile penetre edilebilirken, bu uçlar derin-yumu&#;ak dokularda travmaya yol açabildi&#;inden, bu dokularda yuvarlak i&#;ne uçlu i&#;neler tercih edilir.

&#;&#;ne gövdesi :

• Portegünün kavrad&#;&#;&#; orta k&#;s&#;md&#;r. Yuvarlak,küt,diamond, taper, ters keskin, keskin, spatül tipleri vard&#;r.

&#;&#;ne boyu :

• &#;&#;nenin ucundan ip olarak devam etti&#;i son noktas&#;na kadar olan uzunlu&#;u gösterir.
• Dar alanlarda, derin dokularda, mikrocerrahi i&#;lemlerde k&#;sa i&#;ne boylar&#; tercih edilirken, kal&#;n dokularda uzun i&#;ne boylar&#; tercih edilir.

&#;&#;ne yar&#;çap&#; :

• &#;&#;ne formunun ve kavsin, i&#;nenin olu&#;turaca&#;&#; bir dairenin çevresine oran&#;n&#; gösterir.
• En s&#;k kullan&#;lan formlar 3/8 ve ½ iken, ¼ ve 5/8 gibi formlar da mevcuttur.
• Ayr&#;ca daire kavsine uymayan düz ve asimetrik i&#;ne formlar&#; da mevcuttur.
• Diki&#; at&#;lan dokunun ve çal&#;&#;ma sahas&#;n&#;n özelliklerine göre seçilir.

Diki&#; ambalaj&#;n&#;n okunmas&#; :

Yukar&#;da bahsedilen iplik ve i&#;ne özelliklerinin tümü ve son kullanma tarihi gibi temel malzeme özellikleri, ambalaj&#;n üzerinde aç&#;k olarak okunur olmal&#;d&#;r. (Resim 1)

Diki&#; teknikleri

Cilt diki&#;inde genel prensipler

• Cilt diki&#;inin amac&#;, derinde ölü bo&#;luk b&#;rakmadan ve dermal- epidermal yap&#;lar&#; en uygun &#;ekilde yakla&#;t&#;rarak doku bütünlü&#;ünü olu&#;turmakt&#;r.
• Yara iyile&#;mesi dinamikleri öngörüldü&#;ünde, bir miktar kontraksiyon kaç&#;n&#;lmaz olup, bu kontraksiyon sonucunda diki&#; hatt&#;n&#;n içeriye gömülmesi (inversiyon) söz konusu olacakt&#;r.
• Yara iyile&#;mesi ve kozmezis aç&#;s&#;ndan istenmeyen bir durum olan inversiyonun engellenmesi amac&#;yla diki&#; hatt&#;nda bir miktar eversiyon, yani yara kenarlar&#;n&#;n d&#;&#;ar&#;ya çevrilmesi arzulan&#;r.
• Bu amaçla, i&#;nenin dokudan geçerken derinde yüzeyele göre daha geni&#; bir kavisle döndürülmesi uygun olur ve yeterli eversiyon sa&#;lar.

Diki&#; at&#;l&#;rken kar&#;&#;l&#;kl&#; dermal ve epidermal dokular birbiriyle en uygun &#;ekilde yakla&#;mas&#; için i&#;nenin &#;s&#;rma mesafesinin (yara kenar&#; ile i&#;nenin cilde girdi&#;i nokta aras&#;ndaki mesafe) ve &#;s&#;rma kal&#;nl&#;&#;&#;n&#;n (yara kenar&#; ile derin dokuda i&#;nenin giri&#;-ç&#;k&#;&#; yapt&#;&#;&#; nokta aras&#;ndaki vertikal mesafe) her iki tarafta e&#;it olmas&#;na dikkat gösterilmelidir (&#;ekil 2).

Acil serviste kullan&#;lan temel kütanöz diki&#; teknikleri

Basit aral&#;kl&#; (&#;ekil 3)

• mm aral&#;kla yerle&#;tirilir.

  

   

Vertikal mattress (&#;ekil 4)

• Erken al&#;nmazsa çapraz ize neden olabilir.

Horizontal matress (&#;ekil 5)

• Vertikal matrese göre daha fazla doku hipoksisine neden olur.
• El ve ayakta avantajl&#;.

Basit Devaml&#; (Over and Over) (&#;ekil 6)

• Yüz bölgesinde uygulanmaz.

Subkütiküler Devaml&#;

Diki&#; enstrümanlar&#;

Diki&#; at&#;lmas&#;n&#; mümkün k&#;lmak ve uygun diki&#; atmak ancak do&#;ru enstrümanlar&#;n do&#;ru &#;ekilde kullan&#;lmas&#; ile mümkündür. Cilt diki&#;i atarken kullan&#;lan en temel enstrümanlar:

• Penset (forceps),
• Portegü (needle holder) ve
• Makast&#;r (scissors).(Foto 2)

Diki&#;ler ne zaman al&#;nmal&#;d&#;r?

• Diki&#; al&#;nma süresi ile diki&#; at&#;lan dokunun kanlanmas&#; ters oranl&#;d&#;r.
• &#;yi beslenen, kanlanmas&#; zengin dokularda yara iyile&#;mesinin proliferasyon faz&#; h&#;zl&#; ilerledi&#;inden, yara kenarlar&#;n&#; tutarak ayr&#;lmas&#;n&#; engelleyecek fibrotik ba&#; doku geli&#;imi daha h&#;zl&#; olur.
• Bu sebeple, bu dokularda diki&#; gereksinimi daha k&#;sa sürede sonland&#;r&#;labilir.
• Diki&#;in uzun kalmas&#; teknik olarak mümkün olsa da, daha uzun süre dokuda b&#;rak&#;lan diki&#;ler daha fazla ize ve doku içine gömülmeye ba&#;l&#; olarak hasta konforunda azalmaya, enfeksiyona ve yabanc&#; cisim reaksiyonlar&#;na (granüloma) sebep olabilir.
• Bu sebeple, yüzeyel dokulara at&#;lan diki&#;ler en uygun zamanda al&#;nmal&#;d&#;r.
• Her yara ayr&#; de&#;erlendirilmeli ve yara kenarlar&#;ndaki gerilim diki&#; al&#;nmas&#; öncesi manuel olarak kontrol edilmelidir.
• Bununla birlikte, anatomik bölgelere göre ortalama diki&#; al&#;nma süreleri a&#;a&#;&#;daki gibidir:
  • Yüz: gün
  • Saçl&#; deri: 5 gün
  • Gövde: 7 gün

Referanslar

1. Grabb and Smith’s Plastic Surgery 7th Edition

Dikiş alma işlemleri bölgeye göre değişiklik gösterebiliyor. Cerrahi dikişiler genellikle 5 ile 7 gün arasında alınabiliyor. 

Dikiş Nasıl Alınır?

Tedavi yöntemleri kişilerin merak ettiği yöntemlerdir. Özellikle dikişi atmak, her bireyin duyduğu bir durumdur. Kişiler vücutlarında kesiklerle karşılaştığında, kesiklerin daha fazla derinleşmemesi veya büyümemesi için dikişi atılır. Her kesiğe veya her yaraya dikiş atılmıyor. Doktorlar yapacakları muayeneyle kesilen bölgeyi detaylı olarak inceliyor. Çok derin olması veya büyük olması durumunda dikiş atma işlemlerini gerçekleştiriyor. 

Atılacak olan dikiş sayısı da yaranın büyüklüğüne göre değişebiliyor. Kimi yaralar 4 dikiş ile kapanabilirken, kimi yaralara 12 dikiş atılabiliyor. Dikiş atmak için ihtiyaç duyulan malzemeler bulunuyor. Dikiş atma işlemleri sağlık çalışanları tarafından yapılıyor. Herhangi bir birey dikiş atma işlemlerini yapamaz. Dikiş atılacak olan bölge solüsyonla temizlenir. Temizlenen bölge daha sonra dikiş ekipmanlarıyla atılmaya başlanır. 

Ameliyat Dikişleri Ne Zaman Alınır?

Ameliyatlar cerrahi operasyonlar olduğundan, kesi işlemleri yapılıyor. Kişilerde kesiler yapılarak ameliyatlar tamamlanıyor. Açılan kesiklerin kapatılması için ameliyat sonunda yaralar dikişlerle kapatılıyor.

Ameliyat dikişlerinin ne kadar süre sonra alınacağı ameliyat olan kişilerin merak ettiği konulardan biridir. Ameliyat dikişleri, dikişin fazlalığına ve bölgeye göre değişiklik gösterebiliyor. Ameliyat dikişleri 5 ile 10 gün arasında alınabilir. Alınacak olan dikişlerde yaranın son durumu da önemlidir. Yara tam olarak iyileşmediyse dikiş almak mümkün bir durum değildir.

Farklı yaralar farklı tedavilere ihtiyaç duyar. Bazı yaralar ve kesikler kendiliğinden iyileşebilir, ancak bazılarının ameliyat olması gerekir. Açık yaraların ya da 1,25 cm’den daha uzun kesiklerin dikilmesi gerekir. Cerrahi sütürler iyileşme sırasında yaraları bir arada tutmak için kullanılır ve sütürlerin çıkarılması yara iyileşmesi ve kalıcı skar dokusu oluşumu üzerinde çok önemli bir etkiye sahiptir. Emilemeyen cerrahi dikişler erken çıkarılırsa ayrılma meydana gelebilir ve skar doku yayılabilir. Öte yandan, cerrahi dikişler gereğinden geç çıkarılırsa, yara izi, enfeksiyon ve iltihaplanma veya tahriş gibi otoimmün tepkiler oluşabilir. Dikişlerin alınma zamanlaması yara ya da kesi iyileşmesi için kritik olduğundan, iyi bir sonuç için dikkatli bir şekilde belirlenmesi gerekir. Ameliyattan sonraki 1 ila 2 hafta içinde, ortalama yara genellikle beklenen gerilme kuvvetinin yaklaşık% 8’ine ulaşır ve bu sürenin sonunda sütürler çıkarılmalıdır. Nihai dikiş alınma tarihi, dikişin yapıldığı bölgeden bölgeye değişir. Çoğu zaman cerrahi dikişler gün içinde yüzden, 10 gün içinde kafa derisinden, 7 gün içinde boyundan, gün içinde gövde ve kollardan ve gün içinde bacaklardan alınır. Cerrahi dikişler beklenenden daha yüksek bir gerilim altındaysa, dikiş alınma zamanı ertelenmelidir. Emilebilir sütürler ise vücut bu sütürleri belirli bir süre sonra emdiği için olduğu gibi bırakılır. Doktorlar ve iplik alımını gerçekleştirecek sağlık personeli bu bilgileri dikkate alarak gerekli aksiyonu almaktadır.

Kaynak: medspace