Ertürk DEMREL / Aratrmac - Yazar
Merkez Bankas senesi için faizlerde yukar doru bir çk olabilecei sinyalini verdi, petrol fiyatlar yükselmeye balad, emtia piyasasndaki fiyat çklar beklenenden dik bir seyir izliyor. Krizden çkmay umduumuz önümüzdeki dönemlerde tüm bunlar üreticiler üzerinde maliyet basks yapacaa benziyor. Bu nedenlerledir ki baz ekonomistler ikinci bir dalgadan bahsediyor. Emtia piyasasnda, tarmsal ürünlerde yaanan gelimeler ise hem tüketiciyi hem de ilk elde çiftçimizden perakendeciye bir çoumuzu ilgilendiriyor. Bu gelimeler dorultusunda ekonomimizde önemli bir yeri olan tarm ürünlerine göz gezdirmekte fayda var:
Buday fiyatlar düerken ekmek fiyat artyor
Tüm dünyada emtia piyasalarnda ve Türkiye'deki yurtiçinde ticaret borsalarnda buday fiyatlar hzla düüyor. Budayn un hali ise ekmek maliyeti içinde yüzde Un maliyeti içinde buday maliyeti ise yüzde 70 civarndadr. Ancak buday fiyatlarndaki gerilemeye ramen ekmek fiyatlarnda düü olmamas aksine zam telaffuz edilmesi dikkat çekici. Elli kilogramlk çuval un fiyatlar geçtiimiz kasm aynda liradan liraya kadar dütü. Bu rakam ylnda TL idi. Yine 50 kilogramlk çuval un fiyat yllarnda ortalama 28 lira civarndayken 'den itibaren yükselmeye balad görülüyor.
Yerel ekmek frnlar ise zammn nedenini belediyelerin sebep olduunu savunuyorlar. Biliyorsunuz bir çok belediye halk ekmek ad ile ekmek satn gerçekletiriyorlar. Bu da mevcut yerel frnlarn üretim kapasitelerinin dümesine ve birim maliyetlerinin yükselmesine neden oluyor. Bu nedenle frnclar zam yapmalar gerektiklerini savunuyorlar. Fiyatlardaki artn bir nedeni de son yllarda artan buday ithalat. Bu yl 22 milyon/ton buday üretimi beklenirken son be ylda milyon/ton ithalat yapld görülmekte. TMO verilerine göre son dört ylda bin ton ekmeklik, 95 bin tonda yumuak buday ithal edilmi. Elbette bu ithalat rakamlar da buday fiyatlarnn ylndan itibaren yükselie geçmesini açklyor.
Kuru üzüm fiyat ihracat engelliyor
Kuru üzüm üretim ve ihracat merkezi bildiiniz gibi Ege Bölgesi'dir. Ege Kuru Meyve hracatçlar Birlii kuru üzüm ihracat fiyatndaki art nedeni ile 01//12 arasnda kuru üzüm ihracatnn yüzde 20 azaldna dikkat çekiyor. Bu da ihracatta yaklak 18 bin tonluk bir düü demek.
13 Ocak'ta yaplan Tari Üzüm Birlii Olaan Genel Kurulu'nda yaplan konumalarda üreticilerin yüksek girdi maliyetleri ve yetersiz desteklemelerden dolay dünyayla rekabet edemedii vurguland. Bu elbette ülkedeki hemen hemen tüm üreticilerin sorunu. Ancak üreticilerin arkasnda özellikle Tari gibi yllk bin ton kuru üzüm alarak sektöre destek veren bir kurum varken bunun deerini de bilmek gerekiyor. Bata Tari olmak üzere tüm üreticilerin ortak talebi ise piyasay alclarn deil üreticilerin belirlemesi.
süt ve et fiyatlarnda dalgalanma korkusu
Süt üreticilerinin sorunlar konuulurken en büyük yanlg dünyann farkl bölgelerindeki süt üreticilerle mukayese yaplmasdr. Özellikle Güney Amerika, Yeni Zellanda ve Bat Avrupa ile yaplan kyaslamalar çok da doru olmuyor ne yazk ki. Öncelikle Güney Amerika'daki hayvanclk meraya dayal olduu için bizdekinin aksine yem maliyetleri bulunmamakta. Avrupa'da ise çi süt fiyat ortalama 20,,8 avro/ kg iken ülkemizde ise 22,,2 avro/ kg olarak görülmektedir. Yani süt fiyatlar ortalama Avrupa ülkeleri ile ayn seviyelerde. Ancak bizde birim bana düen elektrik, mazot, yem gibi maliyetler nispeten daha yüksektir. Bu da üreticide kâr basks yaratyor. Maliyetlerin düürülmesi için öncelikle üreticilerin hazr yemden uzak durmas gerekiyor. Dier yandan çi sütün çiftçiye ne kadar kâr saladn ise yem fiyatlar ile karlatrabiliyoruz. Yem fiyatnn süt fiyatna orannn bir buçuk olmas gerekirken bu ülkemizde ne yazkki baa ba bile deildir. Dier bir çözüm de üreticilerin Çanakkale Biga'da olduu gibi organize bir kooperatifçilik anlayna geçmeleri. Bunu baar ile gerçekletiren Biga bugün Türkiye'deki süt fiyatn neredeyse tek bana belirleyebilen bir organizasyon haline gelmi durumda.
Son dönemlerde hayvanclkta bekledii kârlar yapamayan üreticilerde hayanlarn kestirmeleri nedeni ile de zincirleme olarak hem et hem de süt fiyatlarn olumsuz yönde etkilediler.
Pirinç üretimini bozulan ekoloji etkiliyor
Dünyadaki en büyük pirinç ihracatçlar Msr, Vietnam, ABD, Hindistan, Tayland, Çin ve Pakistan'dr. Ancak bunlardan üçü yani Msr, Hindistan ve Vietnam ylndan bu yana ihracatlarna dönem dönem snrlama getirmekte ve pirinç talep ve fiyatlarn etkilemekteler. hracatlarna bu ekilde ket vurmalarnn sebebi ise ekolojik bozulmann getirecei ktlk ve sosyal bir patlama korkusu. Yani ylnda Haiti, Msr ve Filipinler'de ekmek fiyatlarnda görülen sokak gösterilerinin tekrarlanmas korkusu.
Filipinler'de ise yaanan büyük kasrgalar nedeni ile pirinç üretiminde son çeyrekte mio ton kayp yaanrken ithalatn da ayn sebeple %68 artmas bekleniyor. Güney yarmkürede kasrgalar nedeni ile pirinç üretiminde görülen düüün, pirinç fiyatlarnn metrik ton fiyatnn dolardan dolara çkarabilecei öngörülüyor.
Haiti, Msr, Senegal ve Filipinler'de insanlar temel gda maddelerine ulaamamalar nedeniyle sokaklara dökülürken, Atlantik'in ötesinde, ABD'de pirinç fiyatlar "Uluslararas Meta Endeksi" ilemleri ve tarmsal borsa yatrm senetlerinden dolayl yoldan etkileniyor. Bu fiyat dalgalanmalar da BM Gda ve Tarm Örgütü'nün yapt gda yardmlarn azaltyor. Bu ekilde kelebek etkisi ile bir fiyat etkileimi oluarak mutfamzn vazgeçilmezi pilavn alnabilirlii her gün azalyor.
"Az tüketmeye gidiyoruz yani bayatladığı zaman bile artık onu bayağı bir değerlendirmeye çalışıyoruz. Yani dikkat etmek zorundayız.” Bu sözler İstanbul Üsküdar'daki bir fırından ekmek satın alan 60 yaş üstü emekli bir kadına ait.
Son günlerde artan un fiyatlarına paralel ekmeğe zam söylentileri gündemde. DW Türkçe'ye konuşan vatandaşlar ise mevcut fiyatlarla bile zorlandıklarını ifade ediyor.
Yüksek enflasyon karşısında karınlarını ekmekle doyurabildiklerini ifade eden vatandaşlar, gelecek ay yapılması beklenen asgari ücret zammının temel gıda ürünlerinin fiyatlarındaki artışla zaten eriyeceğini savunuyor.
Tarımsal girdilerin ithalata bağımlı olduğu Türkiye'de, kurlardaki artış temel gıda fiyatlarını olumsuz etkiliyor. Şeker ve ay çiçek yağının ardından bu kez de unun fiyatı katlanarak arttı.
Un fiyatlarındaki hızlı yükseliş son günlerde ekmeğe zam geleceğine dair endişeye yol açtı.
DW Türkçe'ye konuşan İstanbul Ticaret Odası (İTO) 12 No'lu Ekmek Un ve Unlu Mamuller Meslek Komitesi Başkanı Hasan Demir, "Şu anda ekmeklik unlar lira civarında. Pasta, açma, poğaçada kullanılan unlar lira bandını aştı" diyor.
Un fiyatlarındaki artışın Temmuz ayından sonra yüzde 'e ulaştığını söyleyen Demir, Temmuz ayında liraya satılan 50 kilogramlık un çuvalının fiyatının beş ayda lirayı geçtiğini ifade ediyor.
11 Kasım’da İstanbul’da ekmeğe yüzde 25 zam yapılmış ve gram ekmeğin fiyatı liraya çıkmıştı. Ancak fırıncılar yapılan zammın, artan maliyetler karşısında eridiğini belirtiyor.
Ekmeğe zam talep ettikleri dönemde unu liradan aldıklarını aktaran Hasan Demir, "O zaman Ağustos ayındaydık. Şu anda liranın üzerinde temin etmeye başladık. gram ekmeğin acilen en az 3 lira olması lazım. Fiyatlar artıyor, yılbaşından sonra asgari ücret zamları gelecek. Kiralar arttı, doğalgaza zam geldi. Faturalar daha yeni gelmeye başlıyor” diye konuşuyor.
DW Türkçe'ye konuşan Türkiye Ziraatçiler Derneği Başkanı Hüseyin Demirtaş, artışın nedeninin kuraklığın yanı sıra Türkiye'nin ithalata bağımlılıktan kaynaklı kronik sorunları olduğuna dikkat çekiyor.
Demirtaş, sezon başında ekmeklik buğday alım fiyatının ton başına lira, makarnalık buğday alım fiyatının ise lira olarak belirlendiğini hatırlatıyor.
Hüseyin Demirtaş, "Biz çiftçiye liradan fiyat belirledik ama artan dolar kuru nedeniyle girdi maliyetleri yükseldi. Diğer yandan Türkiye olarak sürekli uluslararası arenada ithalat kararı alıyoruz. Buğday ithalatı için ihaleler açıyoruz. Kilo başına kuruş kendi üreticimize verirken, kuruş yabancı çiftçiye ödüyoruz. Onu da bulamıyoruz. Çünkü dünyada kuraklık ve salgın nedeniyle ihracatçı ülkeler stoklarını hazırlıyor ve kolay kolay ihraç etmiyor. Fiyatlardaki artış da bu nedenle durduramıyor” diye konuşuyor.
Demirtaş, dört ay içinde un fiyatındaki artışın yüzde 65'i bulduğunu belirtiyor ve nasıl üreticinin desteklenmesi gerekiyorsa fırıncıların da desteğe ihtiyacı olduğunu ifade ediyor.
Türkiye'de yıllık buğday üretimi ortalama milyon ton civarında. Ancak buğday üretiminde bu yıl düşüş bekleniyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yılı Bitkisel Üretim 2. Tahmini'ne göre, buğday üretiminin 17 milyon bin ton olacağı öngörülüyor. Bu rakam, son 14 yılın en düşük üretimini ifade ediyor.
Üretimdeki sıkıntılar ise ithalatla çözülmeye çalışılıyor. Buğdayda gümrük vergisi yıl sonuna dek sıfırlanmıştı. Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) buğday ithalatı için 24 Haziran'dan Ekim ayı sonuna kadar beş kez ihale açtı. İthalatın en fazla yapıldığı Rusya'dan buğdayın Türkiye'ye giriş fiyatı ton başına dolar oldu.
Türkiye Ziraatçılar Derneği’ne göre ise buğday üretimi ,5 milyon ton civarında azalacak ve yaklaşık 16 milyon ton olacak. Bu da fiyatların daha da artacağına işaret ediyor.
Hüseyin Demirtaş, "Görünen o ki biz gıda enflasyonunu ve un fiyatlarındaki artışı yılında da konuşacağız. Çünkü un fiyatlarının düşmesi için arz açığımızın olmaması lazım. Buğday üretimimiz bu yıl daha düşük olacak. Yine biz dış alımcı olacağız. Dolar kuru durdurulamazsa yılında bugünü de arayabiliriz" diyor.
Tarımda en çok kullanılan gübre fiyatının bir yılda yüzde arttığını ve ton başına 10 bin lirayı bulduğunu ifade eden Demirtaş, "Biz gübre üretemiyoruz, özelleştirmeler sonrası dışarıdan almak zorundayız. Üretici gübreye ulaşamıyor. Gübre, mazot, zirai ilaç, elektrik faturaları, doğalgazdaki artışlar yüzde 50'den başlıyor yüzde 'e kadar" diye konuşuyor.
Artan maliyetler nedeniyle üreticinin üretimden koptuğunu, son yıllarda çiftçi kayıt sisteminden çıkan çiftçi sayısının bini aştığını dile getiren Demirtaş, çiftçinin borcunun da milyar lirayı geçtiğini ifade ediyor.
Kuraklığın bitmesinin gelecek yıl da beklenmediğini belirten Demirtaş, tarımsal girdi fiyatlarının düşürülmesi için devletin acilen harekete geçmesi gerektiğini, borçların yeniden yapılandırılması ve özellikle gübre fiyatlarının sübvanse edilmesinin çiftçiyi rahatlatabileceğini, aksi takdirde gelecek yıl hem çiftçiyi hem de tüketici daha zor günlerin beklediğini ifade ediyor.
Pelin Ünker
© Deutsche Welle Türkçe
Bize yazın
Un fiyatları ne kadar ve unun kilosu kaç TL gibi sorular, son günlerdeki döviz artışının ardından merak ediliyor. Peki TMO un fiyatı daha da yükselecek mi? İşte detaylar
Geçen yıl mayıs hasadında, Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), kırmızı ve sert ekmeklik buğdayın kilo fiyatını TL, bu senenin mayıs da ise 2,25 TL olarak açıkladı. Söz konusu fiyatlar üzerinden 50 kg’lık bir çuval un Mayıs'ta TL, Mayıs'ta ise TL’ye satışa çıkarıldı. Fakat stratejik öneme sahip olan ürün Mayıs ile Kasım ayı arasında ortalama yüzde artarak kilo bazında 4 lira 60 kuruşa ulaştı. Un fiyatlarında yaşanan bu aşırı artış, fırıncıları zam yapmaya zorlarken, Sektör temsilcileri 'de ekmeklik buğday üretiminin 13 milyon ton civarında olduğunu, TMO’nun da 2 milyon ton civarında ithalat gerçekleştirdiğini belirterek, stoklarda hala un olmasına rağmen spekülasyon yapılarak fiyatların artırıldığı görüşünde. Sektör temsilcileri ayrıca, un stoku yapan işletmelerin kendi aralarında satış yaparak fiyatları artırdığını da iddia ediyor.
Türkiye’de buğday fiyatlarında spekülasyon yapan bir gurubun olduğunu ileri süren İstanbul Ekmek Fırıncıları Sanatkârları ve Ekmek Satıcıları Esnaf Odası (İSTFO) Başkanı Erdoğan Çetin şunları söyledi: “Durum çok ciddi. Gerek dövizin yukarı çıkmasından, gerek dünyada mahsul fiyatlarının yükselmesinden dolayı elinde 1,,5 liradan buğday olan fırsatçılar, 5 lira olmasını bekliyor. Buğdayın büyük kısmı Rusya, bir miktarda Ukrayna ve Romanya’dan ithal ediliyor. Ruslar eskiden vergi almamasına rağmen, Türkiye’nin buğday açığını ve ihtiyacını tespit ederek, fiyatı dolar seviyelerinden dolara çıkardı. Artık ithal edecek ucuz buğday da kalmadı” şeklinde konuştu. Gümrük vergilerinin kaldırmasına rağmen fiyatların düşmediğini kaydeden Çetin, “Türkiye’de birçok sanayici ve stokçunun elinde olan buğday, bakanlık tarafından ivedilikle açığa çıkartılmalı. Aksi halde fırıncı ekmek üretemeyecek. Mesleği bırakacak. Yüzde esnaf birikimlerini satarak ayakta kalmaya çalışıyor. Maliyetler çok yüksek” dedi.
İstanbul Ekmek Fırıncıları Sanatkârları ve Ekmek Satıcıları Esnaf Odası, un fi yatlarındaki artışa çözümünün bulunması ve iç piyasanın rahatlatılması amacıyla Tarım ve Orman Bakanlığı ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne rapor göndererek alınması gereken tedbirleri şöyle sıraladı: "Borsa işlemleri denetim altına alınmalı, manipüle işlemlere izin verilmemeli, depo ve stok denetimleri uygulamalı, var olan malın tespiti ve satışların un fabrikalarına yapılmalı, ihracat sınırlandırılmalı veya denetim altına alınmalı."
Fırıncılar Federasyonu Başkanı Halil İbrahim Balcı, yazılı bir açıklama yaparak ekmeğin lira olacağına yönelik haberlerin gerçeği yansıtmadığını söyledi. Ekmeğin temel girdilerinde hissedilir bir yükseliş olduğunun altını çizen Balcı, “Un fiyatları, maya fiyatları, elektrik, doğalgaz, su vb. ‘de her gün fiyat değişmektedir… Ancak, bu demek değildir ki, biz “vatandaşlarımızı ekmeksiz bırakacağız”… Tüketicimizin mağdur edilmemesi, esnafımızın daha da büyük sıkıntılarla karşı karşıya kalmaması için “mutlaka ama mutlaka gereken yapılacaktır”… İstişarelerle çözümden yanayız… Bu konuda da kapımız herkese açık… Yaşanmakta olan bu hassas durumdan “vazife çıkarmak isteyenlere karşı dur dememiz gerekiyor” dedi. Balcı, dün olduğu gibi bugün de fiyat artışlarının makul seviyelerde değerlendirilerek güncelleneceğini söyleyerek, zammın sınırlı olacağı mesajını verdi.
Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), piyasada un sıkıntısı yaşandığı söylentileri üzerine yazılı açıklama yaptı. Açıklamada hasat başından bu yana kuraklık ilk sırada olmak üzere gerek iç gerekse dış piyasada bulunan gelişmelerin yakından takip edildiği ve gerekli olan önlemlerin uygulanmış olduğu söylendi.
Yükselen ham madde fiyatlarının et, süt ve yem üreticilerinin maliyetleri üzerindeki olumsuz etkisini hafifletmek üzere 'Yem Regülasyon Çalışması' başlatıldığı ifade edilen açıklama şöyle:
"TMO stoklarındaki hububat, uygun fiyatlarla hayvancılıkla uğraşan çiftçilerimize, kanatlı entegre tesislerine ve yem sanayimize yönelik satışa sunulmuştur. Bu süre zarfında satışa açtığımız 2,6 milyon ton hububat ile yem sektörü ile iştigal eden üreticilerimizin üzerinde oluşacak 2 milyar TL ilave yükün önüne geçilmiştir. Eylül ayı itibarıyla uygulamaya koyduğumuz bir diğer önemli politika 'Un Regülasyon Çalışması'dır. Geçtiğimiz yıl da başarı ile uyguladığımız bu çalışma ile TMO stoklarındaki ekmeklik buğdayın, un fiyatlarını makul seviyede tutacak şekilde satışına başlanmış, ekmeğin ham maddesi olan unun uygun fiyatlarla fırıncı esnafımıza ulaşması için çalışmalar devreye alınmıştır."
#
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası