Bebekler Terleyince Ne Yapılmalı

&#;ocuklarda Terleme Nedenleri

22 Kasım


“Çocuğum çok terliyor” Endişelenmeli miyim?
Anne babaları en çok endişelendiren konulardan biri bebeklerin aşırı terlemesidir. Terleme, ciddi hastalıkların göstergesi olabileceği gibi normal bir durumda olabilir. Çocuk doktorlarına sorulan en sık sorulardan biri de terlemedir.

Terleme nedir ve nasıl oluşur?

Vücudun düzenli ve sağlıklı çalışması için vücut ısısının belli sınırlar içinde tutulması gerekir. Terleme, vücut ısısının dengede kalmasını sağlayan bir mekanizmadır.

Çocuklar neden ebeveynlerden çok terler?

Çocukların bedenlerinin küçük olması nedeniyle derilerinin kapladığı alanın daha az olması ter birikmesine neden olur. Yüzey alanı başına düşen ter bezi sayısı fazladır. Çocuk gereğinden fazla terliyormuş gibi hissedilir. Ter hücrelerinin dağılımı yetişkinlere göre sıktır ve büyüme ile normalleşme eğilimine girer. Hissedilen terlemede azalmaya başlar.

Çocuklarımızın terlemesinin bizin yarattığımız şartlar ve ortamlarla ilgisi var mı?

Çocuklarımız çok sıcakta büyütme eğilimimiz kültüreldir. Halbuki bilinmelidir ki çocuklar bizden daha hareketli ve bazal metabolizma hızları da yüksektir. İnce giydirilmelidir. Çevre ısısı derece arasında olmalıdır. Eğer bu ısıda, bir de çocuğu kat kat sararsak, çocuk terler. Özellikle yenidoğan döneminde kalın giydirilmeye veya yüksek ısıya bağlı aşırı terlemeye maruz kalırlarsa bu dönemde anne sütü alımında azalırsa sarılık şikayeti artabilir. Aşırı terlemesi olan yenidoğanların iyi beslenmesi ve derhal sıvı açığının kapatılması gerekmektedir.

Özellikle ilk 3 ayın altındaki bebekler özellikle emerken , burunları tıkalıyken, uyurken ve diş çıkarma dönemlerinde çok terlerler. Bu dönemlerde ve durumlarda terleme normal kabul edilir. Ancak cereyanda kalmamalı. Klima veya vantilatör gibi esintili bir alanda bebeğin terliyken kalmamasına özen gösterilmedir.

Bebeklerimiz havalandırılmış, tozsuz ortamlarda büyütülmeli. Odaları sık aralıklarla havalandırılmalıdır.

Çocuklarda aşırı hareket ve egzersiz terleme nedenidir. Sağlıklı bir çocuk hareketlidir ve çocukların doğası oyun üzerine kuruludur. Hareketliliğe ve egzersize bağlı terleme ne kadar yoğun olsa da anormal bir durum olarak kabul edilmez.

Heyecan durumlarında el ve ayak içlerinde terleme ve ateş basması kızarma normal kabul edilir. Çocuklarda baharatlı ve sıcak yemeklerin tüketilmesi ağız çevresi ve yüzde terlemeyi uyarabilir.

Terleme genetik olabilir mi?

Ailevi terleme, el ve ayak terlemesi kalıtsal geçiş gösteren bir durum olarak kabul edilirler. Yaşamları boyunca çok terleyen sağlıklı insanlar vardır.

Aşırı terleme hangi hastalıklara yol açabilir?

Ter bezlerinin kanallarının tıkanması nedeniyle isilik ortaya çıkabilir. Dermatitlerde artışa neden olur Dermatit zemininde cildin terlemeyle bariyeri bozulduğundan mantar enfeksiyonları gelişebilir.

Aşırı terlemenin altında yatan hastalıklar nelerdir? Ve ne gibi semptomlarla birlikteliği görülür?

Görüldüğü gibi çok büyük oranda terleme ciddi bir hastalık işareti taşımamaktadır. Fakat küçük bir oranda da ciddi bir hastalığın da hesaba katılması gerekmektedir. Isı şartlarına uygun giydirilen, uygun oda sıcaklığında büyütülen bebeklerin aşırı terlemelerinin altında fizyolojik olmayan nedenler yatabilir. Özellikle bebeklerde kalp ve damar problemleri konusunda aileler bilinçli olmalıdır. Ağız çevresinde ağlamayla beliren morarma, katılma ve terleme birlikteliği çocuk doktorunuza gitme nedenidir. Doğumsal kalp hastalığı olan çocuklar aşırı terlemeye başlamışlarsa kalp yetmezliğine gidiş açısından uyarıcı olmalıdır. Bazı solunum yolu hastalıklarında ve alerjik durumlarda da çok terleme görülebilir. Geniz eti büyük çocuklarda genizde ve burundaki tıkanıklığa bağlı terlemeler funduszeue.info eti büyük çocuklarda gece terlemeleri ve uyku apne sendromuna sık rastlanır

Enfeksiyonlar sırasında çocuklarımız çok terler. Ateşi olan vücudun soğutulması için terleme refleks olarak devreye girer. Antibiotiklerin kullanımı sırasında da terleme görülebilen bir durumdur. Terlemeye eşlik eden kas eklem ağrıları ve baş ağrıları varsa daha ciddi enfeksiyon hastalıkları akla gelmedir. Tüberküloz, brusella bunların başlıcalarıdır.

Bir de metabolik ve endokrin hastalıklarda görülen terlemeler vardır. Küçük bebeklerde veya prematüre doğan bebeklerde hipoglisemi, yani kan şekerinin aşırı düşmesi, ağır bir terlemeye neden olmaktadır. Yeni doğan bebekte titreme, aşırı terleme, renk morarması, emme isteksizliği ve kalbin hızlı çarpması ile birlikte olmaktadır. Daha büyüklerde terleme ve hızlı kalp ritmi olabileceği gibi; solukluluk, dalgınlık ve anormal davranışlarla da kendini gösterebilmektedir. Çok acil müdahale edilmesi gereken bir tablodur. Mutlaka çocuk hekimine danışılması gerekmektedir. D vitamin eksiliği olan ve gelişimin çok hızlı olduğu 1 yaşta yeterli D vitamini desteği almamış bebeklerde ileri dönemlerde terlemeye sık rastlanır ancak bu bulgu “Raşitizm” hastalığının başlangıcında değil ilerleyen dönemlerinde oluşur.

Özellikle adelosan dönemdeki çocuklarda tiroid bezinin aşırı çalışması terleme nedenidir. Hipertiroidi dediğimiz tabloda terlemenin yanı sıra halsizlik, tansiyon yüksekliği , kalp çarpıntıları, zayıflama sık görülmektedir.

Daha nadir hormonal bozukluklardan hipofiz bezimizin aşırı çalışması ile ortaya çıkan “akromegali” hastalığında da aşırı terleme olur.
Ayrıca anormal tansiyon yüksekliği ve aşırı terleme yapan surrenal bezin iç kısmının tümorü olarak bilinen “feokromositoma” isimli hastalık ile metabolik doğumsal anomali olan “fenilketonüri” denen hastalıkta da aşırı terlemeler olmaktadır.

Aşırı terlemenin nadir görülen nedenlerinden ilaçlar ve toksinler unutulmamaldır. Civa zehirlenmelerinde de aşırı bir terleme olur. Civalı termometreler artık kullanımdan bu nedenle kaldırılmıştır. Özellikle Aspirin türevlerinin aşırı alınması zehirlenmeye neden olur. Adelosan çocuklarda aşırı terlemeler varsa ve açıklayacak neden bulunamıyorsa yasal olmayan madde kullanımını da hiç unutmamak gerekir.

Çocukluklarda baş ağrısı özellikle migren tipi baş ağrılarında atak öncesinde aşırı şekilde ter boşalması sık görülen semptomlardandır.

Çok nadir hastalıklarda lenf bezi tümoru olarak bilinen “lenfoma” da gece terlemelerine rastlanır. Ancak tek bulgu olmadığı eşlik eden daha ciddi bulgularla seyrettiği unutulmamalıdır.

Hastalıklara bağlı olmayan aşırı terleme durumları nasıl önlenir? Ve nasıl tedavi edilir?
-Aşırı terlemeye neden olabilen baharatlı gıdaların ve alerjik gıdaların yenilmemesi (çikolata , kahve, fıstık ezmesi)

-Pamuklu giysiler giydirilmesi ve yünlü giysilerden hava almayan uyku tulumlarından uzak durulması battaniye – uyku tulumu kullanılmaması

-Ortam ısısına uygun giydirme ve 23 dereceden daha düşük ısılarda yaşam ve odanın havalandırılması düşürülmesi odanın havalandırılması

-Aşırı terleme olan durumlarda altta yatan bir hastalık olup olmadığının araştırılması

-Sık duş yapılması (terlemeye bağlı cilt sorunlarını isilik, dermatit ve mantar enfeksiyonlarını en aza indirir)

-Ergenlik dönemi sonrasında devam eden aşırı terleme durumlarında antikolinerjik ilaç kullanılması, botoks enjeksiyonu ya da cerrahi olarak ter bezlerinin sayısını azaltıcı müdahaleler düşünülebilir.

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. İbrahim Şilfeler, bebeklerde dikkat edilmesi gereken konulardan biri olan “aşırı terleme” konusunda önemli bilgiler verdi.

Terleme nedir?

Terleme, vücudumuzun ısı düzenlemesi için önemli bir işlevdir. Herhangi bir sebeple ısı artışı olduğunda ısı merkezi devreye girerek terlemeyi uyarır ve vücut ısısını belli aralıklarda tutmaya çalışır. İnsanda terlemeyi sağlayan üç farklı ter bezi vardır. Bu ter bezleri, doğuştan itibaren aktif olan ekrin ter bezleri, ergenlikten sonra aktifleşen ve daha koyu bir salgıya (sekresyona) neden olan apokrin ter bezleri ve her iki bezin özelliklerini de taşıyan apoekrin ter bezleri olarak isimlendirilir.

Vücuttaki ısının düzenlenmesi için önemli

Aşırı terlemede etkin olan ekrin ter bezleri, salgılanan ter sıvısının ciltten buharlaşması esnasında ciltte bir serinletme etkisine yol açarak vücut ısısının düşmesine neden olur. Bu şekilde terleme vücut ısısının artması durumlarında ısı düzenlenmesindeki en önemli mekanizmalardan birisidir. Ayrıca terleme vücut ısısının korunması dışında cildin nemliliği ve su-tuz oranının korunmasında da etkin rol oynar.  Aşırı terleme, insan vücudu için gerekli ve hayati bir süreç olan terlemenin insanın fizyolojik ihtiyacından daha fazla olması şeklinde tanımlanabilir.

Bebekte terleme 4 aydan sonra başlıyor

Terleme beyin kıvrımlarından başlayarak ter bezlerine kadar giden çeşitli yollar ve faktörler tarafından kontrol edilir. Bu düzenin farklı bölgelerinde meydana gelen bozukluklar, farklı tipte terleme bozukluğu olarak karşımıza çıkar. Bebeklerde terleme genellikle 4. aydan sonra ortaya çıkar. Aşırı terleme sıklığının yüzde olduğu yapılan çalışmalarla gösterilmiştir. Fakat polikliniğe başvuran ailelerin yüzde ’si çocuğunun aşırı terlediğini ifade eder. Bu durum aslında normal olan terleme miktarının da anneler için fazla olarak değerlendirilebildiğini göstermektedir. Özellikle emerken veya uykuda baş boyun bölgesinin terlemesi sıklıkla karşımıza çıkan bir durumdur. Fakat baş boyun dışında ellerde ve ayaklarda da ortaya çıkan bir terleme varsa, o zaman normalin dışında bir durumdan söz edilebilir.

Ortam ısısı 23 dereceden yüksekse…

Özellikle ellerde ve ayaklarda ortaya çıkan terlemede sadece el ayak ayasında nemlilik fark ediliyorsa hafif, parmak uçları nemlenmişse orta, el ve ayakta ter damlacıkları görülüyorsa aşırı terlemeden bahsedilebilir. Bu durumda en sık karşımıza çıkan neden ortam ısısının yüksek olması veya aşırı giydirmedir. Ortam ısısının 23 derecenin altında olması önemlidir. Bu derecenin üzerindeki ısılarda terlemenin olması doğaldır. Ayrıca çocukları kat kat giydirmekten de kaçınmak gereklidir.

Ailede görüldüyse risk artıyor

Aşırı terlemeyi iki başlık altında değerlendirmek gereklidir. Birincil aşırı terleme (altta herhangi bir hastalık olmayan tip) ve ikincil aşırı terleme (altta sebep olan bir hastalık nedeniyle ortaya çıkan terleme) olarak isimlendirilir. En sık birincil aşırı terleme karşımıza çıkar ki bu grupta sıklıkla (yaklaşık yüzde oranında) ailede aşırı terleyen birinin varlığı dikkat çeker. Hatta yüzde 15 olguda bu durumun son 3 kuşaktır devam ettiği görülür. Bu kişilerde aşırı terlemenin sebebinin ter bezlerine gelen sinirsel uyarının artmış olmasından kaynaklandığı düşünülmektedir. Birincil aşırı terleme tanısı koyabilmek için bazı kriterler konmuştur. En az 6 aydır devam eden altta yatan bir hastalığa bağlı olmadan gözle görülebilir aşırı terlemenin yanında, aşağıdaki kriterlerden en az iki tanesinin de olması gereklidir.
-Terlemenin iki taraflı simetrik olması (her iki elde veya ayakta vb.)
-Uykuda şikayetin kaybolması
-Günlük aktiviteleri etkilemesi
-En az haftada bir bu şikayetlerin varlığı
-Şikayetlerin 25 yaşından önce başlaması
-Ailede benzer durumların varlığı

Baharatlı yiyecekler ve stresten uzak durun

Aslında anne ve babaları en çok korkutan durum, terlemeye sebep olan altta yatan bir hastalığın varlığıdır. Yani daha az sıklıkta karşımıza çıkan ikincil aşırı terlemedir. İkincil terlemeye neden olarak birçok durum karşımıza çıkabilmektedir. Bunlardan da en çok karşımıza çıkanlar çevresel ısı artışı, egzersiz, şiddetli ağrı, stres, baharatlı beslenme, obezite ve gebelik gibi fizyolojik durumlardır. Fakat daha az sıklıkla da olsa enfeksiyonlar, antibiyotik kullanımı, geniz eti büyüklüğü, D vitamini eksikliği, kalp hastalıkları, tümörler, hipotroidi, hipoglisemi gibi endokrin hastalıkların da ikincil aşırı terlemeye neden olabildiği unutulmamalıdır.

Çabuk yorulma ve kilo kaybı varsa dikkat!

Peki aşırı terlemenin aslında korktuğumuzdan daha az sıklıkla görüldüğü, bunların da büyük çoğunluğunun ailesel birincil aşırı terlemeye girdiğini bilsek de ne zaman altta bir hastalığın olabileceğinden şüphelenmeliyiz? Aşırı terlemenin yanında gelişme geriliğinin olması, çabuk yorulma, beslenmesi iyi olduğu halde kilo alamama, kilo kaybı ve hareketlerde yavaşlama gibi başka bulguların varlığında mutlaka doktora başvurup altta yatan sebebin araştırılması gereklidir. Bu bilgiler ışığında terlemenin nedeni tespit edilip gerekliyse sebebe yönelik tedavi uygulanmalıdır. İkincil bir aşırı terleme mevcut ise altta yatan sebebi ortadan kaldırmak gereklidir (örneğin sebep enfeksiyonsa, gerekli ilaç tedavisiyle enfeksiyon ortadan kaldırılmalıdır). Birincil bir aşırı terleme karşımıza çıkarsa ilaç tedavisi veya cerrahi tedavi gibi çeşitli tedavi yöntemleri mevcuttur.

Su-tuz dengesini de düzenliyor

En önemli varlıklarımız olan çocuklarımızın terlemesinin sağlık açısından çok önemli olduğu, sadece ısı düzenlemesi değil, su-tuz oranının düzenlenmesi için de gerekli bir işlev olduğu unutulmamalıdır. Çocukların bulunduğu ortam ısısının 23 derecenin altında tutulması ve kat kat giydirilmemesine dikkat edilmelidir. Aşırı terlediğini düşündüğümüz durumların çoğunluğunun aslında normal olduğu, sadece yüzde 3 kadarının aşırı terleme olduğu bilinmelidir. Terlemesi olan çocukların ek bulguları yok, özellikle de ailede benzer kişilerin olduğu biliniyorsa altta bir hastalık olma ihtimali çok azalmaktadır. Terleme çocuğun günlük işlerini etkileyecek kadar büyük bir duruma yol açıyorsa mutlaka tedavi edilmelidir. Çok daha az sıklıkla bazı hastalıklar nedeniyle ortaya çıkabileceği de her zaman unutulmamalıdır. Ek başka bulgular varsa mutlaka doktora başvurulmalıdır.