Sürünen Enflasyon Nedir

kaynağı değiştir]

Enflasyonlar, hız ve şiddet derecelerine göre bir takım sınıflara ayrılabilir:

• Aşırı (hiper) enflasyon: Daima moneter karakterli olan bir talep şişkinliğidir. Emisyonun hızla kabarması, tüketime karşı talebi artırır. Bu, aşırı enflasyonun bir özelliğfunduszeue.infoık enflasyon haddinin bir yıl boyunca en az %50 arttığı ve böylece yıllık enflasyon haddinin yaklaşık olduğu enflasyon türüdüfunduszeue.info enflasyon dolaşımındaki parayı tahrip etmekte, yabancı paraların ya da yabancı parayla mevduat hesapların yerli paranın yerini almasına sebep olur (bu olguya para ikamesi denir).
• Kronik (müzmin) enflasyon: Moneter karakterli olabilir veya olmayabilir. Bu tip enflasyonun özelliği, hızının düşük fakat süresinin uzun olmasıdır.
• Belirsiz enflasyon veya sürünen enflasyon: Özelliği fiyat yükselişlerinin yavaş bir tempo izlemesidir. Bu çeşit enflasyonda, para kıymetinin bir yıldan diğerine kaydettiği düşüklüğü çok defa faiz haddi telafi edebilir. Sürünen enflasyon, %3- %8 gibi tek haneli enflasyon haddine denir.
• Dört nala enflasyon: %%80 gibi iki haneli enflasyon haddine denir.

Etkileri[değiştir

Enflasyon Nedir, Nasıl Hesaplanır?

Enflasyon, alım gücünü etkileyen faktörlerin başında gelir. Dolayısıyla firmaların finans departmanlarında görev yapan kişilerden emeklilere kadar birçok kişi tarafından yakından takip edilen bir konudur. Peki, enflasyon nedir ya da türleri nelerdir? Bu yazımızın devamında enflasyon ile ilgili bilinmesi gereken tüm konular hakkında detaylı bilgiler bulabilirsiniz.

Enflasyon Nedir?

Enflasyon, en temel tanımıyla, günlük hayatta çokça kullanılan mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki genel artışı ifade eder. Bu kavram dahilinde ifade edilen fiyat artışı, süreklidir ve hissedilebilir. Belirli bir malın ya da hizmetin fiyatındaki artış, enflasyon olarak nitelendirilemez. Fiyat bazındaki tek seferlik düşüşler veya yükselişler de benzer biçimde enflasyon oranı ile ilgili değişime işaret etmez.

Enflasyon oranındaki değişimin en önemli nedenlerinin başında talepteki artış gelir. Para arzındaki artış da talep enflasyonu olarak adlandırılan bu durumun oluşmasında en önemli etken konumundadır. Artan para arzı ile birlikte bankaların borç verebilecekleri miktarda da yükselme meydana gelir. Bunun doğal bir sonucu olarak tüketici konumundaki kişiler daha fazla borç alıp tüketim düzeylerini artırma yoluna giderler. Ancak arz, bir anda artan talebi karşılamak konusunda yetersiz kalır ve sonuç olarak enflasyon yükselir.

Üretim yapan firmalar, artan talebi karşılamak için çoğu zaman daha fazla ham madde ve iş gücü alımı yapar. Bu yönelim gerek ham madde gerekse işçi maliyetlerinde yükselmeye yol açar. Ekonomide maliyet enflasyonu olarak isimlendirilen bu durumu dengelemek için ise ürün ve hizmet fiyatlarında artış yapılır. Artan fiyatlar, tüketicinin alım gücünü de olumsuz yönde etkileyerek enflasyonun artmasına sebep olur. Yükselen hizmet ve mal fiyatları karşısında kişilerin alım güçlerini korumak için yapılan zamlar ise genel kanının aksine enflasyon oranının daha da artmasıyla sonuçlanır.

Enflasyon Çeşitleri Nelerdir?

Enflasyon denildiğinde, çoğu zaman akla mal ve hizmet fiyatlarında yukarı yönlü ivmelenmeye yol açan nedenler, yani talep ve maliyet enflasyonu kavramları gelir. Ancak enflasyon çeşitleri yalnızca bu iki kavram ile sınırlı değildir. Enflasyon, fiyatların artış oranına göre de farklı türlere ayrılır. İşte enflasyon türleri:

Ilımlı Enflasyon

Ilımlı enflasyon, fiyat artışlarının düşük düzeylerde gerçekleştiğini belirtmek için kullanılan bir ekonomi terimidir. Bu terim, aynı zamanda enflasyon rakamları özelinde beklenen değişimlerin meydana gelmediği durumları da ifade eder. Ülkelerin kendi iç dinamiklerine göre normal sayılabilecek oran ifade edilirken ılım enflasyon verilerinden faydalanılır. Bir diğer adı sürünen enflasyon olan bu kavram dahilinde kesin bir orandan söz etmek mümkün değildir. Üstelik zamana ve mekana bağlı olarak şiddeti de değişebilir. Genel olarak ılımlı enflasyon oranı, gelişmekte olan ülkeler için yıllık %6’nın ve gelişmiş ülkeler içinse %4’ün altındaki fiyat artışlarını temsil eder.

Yüksek Enflasyon

Yüksek ya da diğer adıyla dörtnala enflasyon, ekonomiyi zarara uğratan ve piyasaların işleyişini bozan etkilere sebep olur. Yüksek enflasyon yaşanan bir ülkede, ekonomik açıdan geleceğe dair belirsizlik sürekli olarak artma eğilimi göstermektedir. Bu olumsuz tabloya ek olarak yerel para biriminin değeri ve bir tasarruf aracı olma özelliği giderek zayıflar. Yüksek enflasyondan söz edilebilmesi için aylık fiyat artışlarının %5 ila %10 arasında seyretmesi gerekir. Aylık bazdaki fiyat artışlarının bu seviyelerde gerçekleşmesi halinde gerek hane halkı gerekse işletmeler, paradaki değer kaybına karşı kendilerini koruyabilmek için büyük mücadeleler vermek zorunda kalır. Haliyle yaşam kalitesinde de dramatik düşüşler meydana gelir. 

Hiperenflasyon

Savaş gibi nedenlerden dolayı ülkelerin ekonomilerinde ciddi anlamda çöküşler meydana gelebilir. Bu tarz durumlarda fiyat artışları yıllık %’i, aylık bazda ise %50’yi aşabilir. Paranın tüm fonksiyonlarını yitirmesine sebep olan ekonomik çöküşe hiperenflasyon adı verilir. Hiperenflasyon durumu söz konusu olduğunda, ulusal para sisteminin çökmesinden dolayı tüm piyasa işlemlerinde döviz kullanılmaya başlanır. Her ne kadar piyasaları rahatlatmak için atılmış bir adım olsa da para ikamesi nedeniyle ulusal sistem onarılamayacak kadar zarar görür. Haliyle yeni para birimine geçilmesi kaçınılmaz bir gereksinime dönüşür.

Enflasyon Nasıl Hesaplanır?

Türkiye’de enflasyon hesaplama işlemi yapılırken TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) verilerinden faydalanılır. TÜİK enflasyon hesaplamasında kullanılacak verileri toplamak için aylık periyotlar halinde önceden belirlenen mal ve hizmetleri içeren bir listeye bağlı kalarak fiyat değişimlerini gözlemler. Bunun için marketlerden hizmet sağlayıcılara, benzin istasyonlarından muayenehanelere kadar birçok işletmede incelemeler yapılır. Gözlem esnasında kullanılan liste, TÜİK tarafından gerekli hallerde güncellenebilir.

Kurum yetkilileri tarafından yapılan incelemeler sonucunda TÜFE-CPI (Tüketici Fiyat Endeksi) ve Yİ-ÜFE-D-PPI (Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi) olmak üzere hesaplamada kullanılacak iki farklı endeks oluşturulur. TÜFE; gıda, giyim gibi hane halklarının tüketimine yönelik mal ve hizmet fiyatlarındaki fiyat değişimlerinin hesaplanmasının yanı sıra kira artış oranı belirlenmesini de sağlar. Yİ-ÜFE ise üretici fiyatlarındaki değişimlerin hesaplanabilmesini mümkün kılar. Endeksler yardımıyla yapılan hesaplamalar, mayıs ayı enflasyon oranları gibi belirli döneme dair ya da yıllık raporlar halinde yayımlanır.

Enflasyonun Etkileri Nelerdir?

Bir ülkeye dair enflasyon beklentisi gerek yabancı yatırımcıların gerekse yerli halkın çeşitli nedenlerden dolayı yakından takip ettiği bir olgudur. Eğer açıklanan rakamlar beklentinin üzerinde gerçekleşirse, çeşitli sorunlar baş gösterebilir. Örneğin, yüksek enflasyon sonucunda gelir dağılımındaki adaletsizlik çok daha ciddi boyutlara çıkabilir. Borçlanma maliyetlerinde yükseliş meydana gelirken, reel gelirlerde gerileme gözlemlenir. 

Enflasyonun beklentilerin üzerinde yükselmesi, halkın tasarruf etme eğiliminde azalmaya yol açar. Üstelik iş belirsizliği çok daha net biçimde hissedilir hale gelir. Bu olumsuzluğa paralel olarak her türlü iç ve dış yatırım durma noktasına gelir. Enflasyonun etkilerini sıralarken sigorta primlerinde yükselmeye sebep olabildiği de unutulmamalıdır. Zira konut sigortası, kasko sigortası ve sağlık sigortası gibi ürünlerin prim ve tazminat oranları hesaplanırken enflasyon verileri göz önünde bulundurulur.

kaynağı değiştir]

Ana madde: Türkiye'de enflasyon

Kaynakça[değiştir

Enflasyon türleri nelerdir? Enflasyon türleri derecelerine ve nedenlerine göre kaça ayrılır?

En temel düzeyde enflasyon, ekonomi genelinde fiyatlarda meydana gelen genel bir art&#;&#;t&#;r. Bu art&#;&#;&#;n farkl&#; sebepleri olabilir ve bu sebeplere ba&#;l&#; olarak dü&#;ük seviyede sa&#;l&#;kl&#; denebilecek ya da ekonomi için tehlikeli arz etmesi mümkün enflasyon ya&#;anabilir.

Enflasyon türleri nelerdir?

Enflasyon, mal ve hizmetlerin fiyatlar&#; artt&#;&#;&#;nda ortaya ç&#;kar. Derecelerine göre s&#;n&#;fland&#;r&#;lm&#;&#; dört ana enflasyon türü vard&#;r. Nedenlerine göre enflasyon türleri ise ikiye ayr&#;l&#;r.

Derecelerine göre s&#;n&#;fland&#;r&#;lm&#;&#; dört ana enflasyon türü vard&#;r. Bunlar:

• "Sürünen",
• "Yürüyen",
• "Dört nala ko&#;an" ve
• "Hiperenflasyon"dur.

Bunun d&#;&#;&#;nda belirli varl&#;k enflasyonu türleri ve ayr&#;ca ücret enflasyonu vard&#;r.

Nedenlerine göre enflasyon türleri ise ikiye ayr&#;l&#;r. Bunlar;

• "Talep enflasyonu" ("fiyat enflasyonu" olarak da bilinir) ve
• "Maliyet enflasyonu"dur.

Enflasyon derecelerine göre kaça ayr&#;l&#;r?

Yukar&#;da da bahsetti&#;imiz gibi fiyatlar&#;n art&#;&#; oran&#;na göre enflasyon türleri 4'e ayr&#;l&#;r.

Fiyatlar y&#;lda %3 veya daha az artt&#;&#;&#;nda sürünen veya hafif enflasyon meydana gelir. Bu tür &#;l&#;ml&#; enflasyon, tüketicilerin fiyatlar&#;n artmaya devam edece&#;ini beklemelerine neden olur. Bu da talebin artmas&#;na sebebiyet verir. Tüketiciler, gelecekteki daha yüksek fiyatlar ile al&#;m yapmamak için erkenden sat&#;n al&#;m yapar. Böylece sürünen enflasyon ekonominin normal bir h&#;zda büyümesine olanak tan&#;r.

Yürüyen enflasyon, y&#;ll&#;k olarak %3 ila %10 aras&#;nda ya&#;an&#;r. Yürüyen enflasyon ekonomiye zararl&#;d&#;r, çünkü ekonomik büyümeyi çok h&#;zl&#; ate&#;ler. &#;nsanlar yar&#;n&#;n çok daha yüksek fiyatlar&#;ndan kaç&#;nmak için ihtiyaç duyduklar&#;ndan fazlas&#;n&#; almaya ba&#;larlar. Bu artan sat&#;n alma talebine tedarikçiler ayak uyduramaz. Daha da önemlisi, ücretler de ayn&#; oranda artmaz. Sonuç olarak, ortak mal ve hizmetler ço&#;u insan&#;n eri&#;emeyece&#;i &#;ekilde fiyatland&#;r&#;l&#;r.

Enflasyon %10 veya daha fazla yükseldi&#;inde dört nala ko&#;an enflasyondan söz edilir. Bu, ekonomide mutlak hasara yol açar. Para o kadar h&#;zl&#; de&#;er kaybeder ki i&#;letme ve çal&#;&#;an geliri maliyetlere ve fiyatlara ayak uyduramaz. Yabanc&#; yat&#;r&#;mc&#;lar da bunun gerçekle&#;ti&#;i ülkeden kaç&#;narak, gerekli sermayeden mahrum kal&#;rlar. Ekonomi istikrars&#;z hale gelir. Artan enflasyon her ne pahas&#;na olursa olsun önlenmelidir.

Hiperenflasyon, fiyatlar ayda %50'den fazla artt&#;&#;&#;nda ortaya ç&#;kar. Bu genellikle sava&#; durumunda ya da y&#;k&#;c&#; olaylarda gerçekle&#;ir.

Enflasyonun artmas&#;na neden olan faktörler

Enflasyon konut, g&#;da, t&#;bbi bak&#;m ve kamu hizmetleri gibi ihtiyaca dayal&#; harcamalar&#;n yan&#; s&#;ra kozmetik, otomobil ve mücevher gibi ihtiyaç giderleri ile birlikte hemen hemen her ürün veya hizmette ortaya ç&#;kabilir. Enflasyon bir kez ekonominin tamam&#;nda yayg&#;nla&#;t&#;&#;&#;nda, daha fazla enflasyon beklentisi, tüketicilerin ve i&#;letmelerin bilincinde her &#;eyden önemli bir endi&#;e haline gelir.

Enflasyon endi&#;e kayna&#;&#; olabilir. Çünkü bugün tasarruf edilen paray&#; yar&#;n daha az de&#;erli hale getirir. Enflasyon, bir tüketicinin sat&#;n alma gücünü azalt&#;r ve hatta emekli olma durumunu bile negatif etkileyebilir. Maliyet enflasyonunun i&#;aretlerinden biri, ana üretim girdileri olduklar&#; için petrol ve metaller gibi yükselen emtia fiyatlar&#;nda görülebilir.

Ücretler ayr&#;ca üretim maliyetini de etkiler ve genellikle i&#;letmeler için en büyük gider kalemidir. Ekonomi iyi performans gösterdi&#;inde ve i&#;sizlik oran&#; dü&#;ük oldu&#;unda, i&#; gücü veya i&#;çi s&#;k&#;nt&#;s&#; meydana gelebilir. &#;irketler de nitelikli adaylar&#; çekmek için ücretleri art&#;rarak &#;irket için üretim maliyetlerinin artmas&#;na neden olur. &#;irket, çal&#;&#;an ücretlerindeki art&#;&#; nedeniyle fiyatlar&#; art&#;r&#;rsa, maliyet art&#; enflasyon olu&#;ur. Do&#;al afetler de fiyatlar&#; yükseltebilir ve enflasyona sebebiyet verebilir.

Talep enflasyonu, bir ürün veya hizmet için güçlü tüketici talebinden kaynaklanabilir. Bir ekonomide bir mal türüne yönelik talepte art&#;&#; oldu&#;unda, fiyatlar yükselme e&#;ilimindedir. Bu genellikle k&#;sa vadeli arz ve talep dengesizlikleri için bir endi&#;e olmasa da sürekli ya&#;anan talep ekonomide büyük bir etki yaratabilir ve di&#;er mallar için maliyetleri art&#;rabilir.

ANASAYFAYA DÖNMEK &#;Ç&#;N TIKLAYINIZ

nest...

156218 156219 156220 156221 156222