Orta Kulak Iltihabı Yetişkinlerde

Orta kulak, östaki borusu olarak adlandırılan bir kanal yardımıyla burun ile bağlantılı olması nedeniyle solunum yollarını etkileyen enfeksiyon hastalıklarında, soğuk algınlıklarında ve alerjik reaksiyonlar nedeniyle iltihaplanma görülebiliyor.

Orta Kulak İltihabı Nedir ve Nedenleri Nelerdir?

Dr. Ahmet Kızılağaçlı, ‘’  Orta kulak iltihabını kulak zarının arka kısmında sıvı birikimi, orta kulakta şişme ve kızarıklık, kulak ağrısı gibi şikayetlerle seyreden bir tür enfeksiyon hastalığı olarak tanımlıyor. Uzmanlar, enfeksiyona yol açan etkenlerin genellikle virüs veya bakteriler olduğunu belirtiyor. Bebek ve çocuklarda çok daha yaygın olarak görülmesine karşılık yetişkinlerde de rastlanan bu durum, çoğu zaman soğuk algınlıkları ile birlikte veya soğuk algınlığının ardından gelişiyor. Bazı hastalarda ise alerjik reaksiyonlardan kaynaklı olarak orta kulak iltihabı gelişebiliyor. Kulak yapısına ilişkin sorunlar, geniz eti büyümesi, kronik bademcik enfeksiyonları gibi farklı nedenler dolayısıyla orta kulak iltihabının sık olarak tekrarlaması neden olabiliyor. Sık tekrarlayan enfeksiyonlar aynı zamanda kulakta kalıcı hasarların oluşmasına, hatta işitme yeteneğinin zarar görmesine dahi yol açabiliyor. Bu nedenle orta kulak iltihabı belirtileri yaşayan hastaların mutlaka sağlık kontrolünden geçmesi gerekiyor.’’ diye ifade etti.

Orta Kulak İltihabı Belirtileri ve Riskleri Nelerdir?

Östaki borusunun daha dar ve dolayısıyla tıkanmaya daha müsait olması, geniz etinin nispeten daha büyük olması gibi nedenlere bağlı olarak orta kulak iltihabının çocuklarda yetişkinlere oranla çok daha sık görüldüğünü ifade eden Dr. Ahmet Kızılağaçlı şu konulara dikkat çekti: ‘’  Hem yetişkin hem de çocuklarda hastalığın en yaygın ve belirgin semptomu kulak ağrısı oluyor. Kulaktaki ağrının şiddeti enfeksiyonun ciddiyetine göre değişkenlik gösteriyor. Bunun yanı sıra orta kulak enfeksiyonunda yaygın olarak görülen diğer belirtiler arasında ise ateş, halsizlik, işitmenin bir miktar azalması, denge bozuklukları, baş dönmesi, kulak akıntısı yer alıyor. Orta kulak iltihabı genellikle ciddi bir soruna yol açmadan hekim tarafından enfeksiyon etkenine uygun olarak reçetelendirilen ilaçların kullanımı ve istirahat ile kendiliğinden iyileşiyor. Fakat bazı durumlarda özellikle de kulaktaki anatomik bozukluklar, kronik solunum yolu enfeksiyonları ve kronik bademcik iltihabı gibi nedenlere bağlı olarak orta kulak iltihabı sık sık tekrarlayabiliyor. Bu durum kulak zarının hasar görmesine ve işitme kayıplarına yol açabildiğinden mutlaka tedavi gerektiriyor. Tüm bunların yanı sıra ciddi orta kulak enfeksiyonlarında aşırı sıvı birikimi ve tıkanıklık nedeniyle kulak zarı delindiğinde kulaktan kanlı akıntı gelmesi söz konusu olabiliyor.

Orta Kulak İltihabı Nasıl Tedavi Edilir?

Dr. Ahmet Kızılağaçlı, ‘’  Orta kulak iltihabı olguları çoğu durumda tedavi gerektirmeden kendiliğinden iyileşiyor. Şiddetli belirtilerle birlikte görülen iltihaplanmalarda ise antibiyotikler veya östaki borusundaki tıkanıklıkların açılmasına yardımcı ilaçların kullanımı şeklinde bir tedavi gerçekleştiriliyor. Bu süreçte yüksek ateş, şiddetli kulak ağrısı gibi sorunların yaşanması durumunda ağrı kesiciler ve ateş düşürücü ilaçlar reçetelendirilebiliyor. Hekim tarafından önerilecek ilaç tedavilerine ek olarak; Kulak çevresine ısıtılmış havlu tutmak, sakız çiğnemek veya benzeri çene hareketleri yaparak kulakta biriken sıvının östaki borusundan akışını desteklemek, ıhlamur gibi sıcak bitki çaylarını içmek ve buharını solumak, C vitamini içeriği yüksek olan taze sebze ve meyveler tüketmek, bol su içmek ve istirahat etmek gibi evde alınabilecek önlemler yardımıyla orta kulak iltihabının iyileşmesi hızlandırılabiliyor. Sık tekrarlayan orta kulak enfeksiyonlarında anatomik bozukluklar, geniz eti ve kronik tonsilit gibi ihtimaller değerlendirilerek geniş çaplı bir araştırma yapılması gerekiyor.’’

Duyma ile ilgili organımız olan kulak dış, orta, iç olmak üzere üçe ayrılır. Dış kulak yolunu takiben kulak zarı arkasında yer alan ve çekiç, örs ve üzengi denilen kemiklerden oluşan bölüme orta kulak adı verilir. 

Orta kulak östaki borusu denilen bir yapıyla boğaza bağlanır. Adenoid hipertrofisi (geniz eti) ya da genel olarak gribal enfeksiyonlara bağlı olarak östaki borusunun boğaz tarafındaki giriş yolu kapandığında, orta kulak içerisinde sıvı birikmeye başlar. 

Bu sıvı kendine akacak bir yol bulamadığında, mikrobiyal ajanlar tarafından enfekte olarak orta kulak iltihabına neden olabilir. Otitis media olarak da isimlendirilen orta kulak iltihabı sıklıkla çocuklarda ortaya çıkar ve ağrılı bir sürece neden olur. 

Orta kulak iltihabı nasıl olur? Orta kulak iltihabı nedenleri nelerdir?

Çocuklarda en sık rastlanılan hastalıklardan biri orta kulak iltihabıdır. Yetişkinlerde nadiren görülmekle birlikte, çocuklarda bakteriyel enfeksiyonlara bağlı olarak daha sık görülmektedir. 

yaş arasındaki çocuklarda en sık görülen enfeksiyon yerlerinden biri orta kulaktır. Bu durum, çocuklarda östaki borusunun erişkinlere göre daha kısa ve yatay olmasından kaynaklanır. Ayrıca adenoid hipertrofi denilen geniz eti büyümesi de östaki borusunun girişini kapatarak erişkinlerden daha sık orta kulak iltihabı gelişmesine neden olabilir. 

Prematüre doğum veya düşük doğum kilosu, bebeğin eksik ya da yanlış pozisyonda beslenmesi, yarık damak, baş ve yüz anomalileri, down sendromu, geçirilen üst solunum yolu enfeksiyonu, kalabalık kreş ve okullar veya sigara dumanına maruz kalma orta kulak iltihabının diğer nedenleri arasında sayılabilir.

Orta kulak iltihabı belirtileri nelerdir?

Orta kulak enfeksiyonu belirtileri arasında genellikle kulakta ağrı ve ateş görülür; ama çocuklarda ve yetişkinlerde belirtilerin değişiklik gösterebileceği unutulmamalıdır.

Çocuklarda orta kulak iltihabı belirtileri nelerdir?

Orta kulak iltihabı çocuklarda genellikle üst solunum yolları enfeksiyonu sonrasında görülür. Kulakta dolgunluk hissi, ağrı ve ateşle karakterizedir. Kendini ifade edemeyen küçük çocuklarda, ellerini kulağa götürerek ağlama krizleri şeklinde ortaya çıkar. İleri düzeylerde çocuklarda işitme kaybı gelişebilir. Bazen de kendini kulaktan akan sıvı şeklinde gösterebilir. Çocuğunuzda orta kulak iltihabından şüphelendiğiniz durumlarda mutlaka bir kulak burun boğaz uzmanı ya da çocuk doktoru tarafından otoskopla kulak zarı muayenesi yapılmalıdır. Kulak zarında görülen kızarıklık ve bombeleşme bir orta kulak iltihabına işaret eder.

Yetişkinlerde orta kulak iltihabı belirtileri nelerdir?

Orta kulak iltihabı yetişkinlerde ateş, kulakta şiddetli ağrı ve dolgunluk hissi ile kendini gösterir. Kulak akıntısı ve çınlama da yetişkinlerde orta kulak iltihabı belirtilerindendir. 

Orta kulak iltihabında hangi doktora gidilmelidir?

Orta kulak iltihabı olduğu düşünülen rahatsızlıklarda bir kulak burun boğaz uzmanına başvurulmalıdır.

Orta kulak iltihabı nasıl anlaşılır?

Hastalık belirtileri gösteren kişi vakit kaybetmeden bir kulak burun boğaz doktoru tarafından muayene edilmelidir. Doktor klinik muayenesinden sonra veya isteyeceği bazı ek test ve tetkiklerle teşhis koyabilir. 

Akut orta kulak enfeksiyonunda kulak zarı kızarık ve bombe görülebilir. Kronik orta kulak enfeksiyonunda ise kulak zarında çökme, delinme veya orta kulağa yapışma gözlenebilir. Kulak akıntısından kültür örneği alınarak enfeksiyona hangi bakterinin yol açtığı araştırılabilir.

Orta kulak iltihabı teşhisinde kullanılan testler nelerdir?

Kulak burun boğaz hekimi bazı ek testlerle teşhisi kesinleştirmek isteyebilir. Orta kulak iltihabında tanıya yardımcı test timpanometridir.

Timpanometri testi ile orta kulaktaki basınç hakkında fikir sahibi olmak amacıyla kulak zarı hareketi ölçülür. Azalan kulak zarı hareketi orta kulakta sıvı varlığını düşündürür.

Orta kulak iltihabı çeşitleri nelerdir?

Orta kulak iltihabı akut, kronik ve efüzyonlu olmak üzere üç şekilde karşımıza çıkabilir. Akut tip yeni başlayan iltihabı gösterir, hastalık öyküsü genellikle gündür. Kronik tip uzun süreli iltihabın oluşturduğu uzun süreli değişiklikleri kapsar. Efüzyonlu tip daha çok çocuklarda östaki borusunda sıvı birikmesi ile birlikte görülür. 

Orta kulak iltihabı nasıl geçer? Orta kulak iltihabı tedavisi nasıl yapılır?

Orta kulak iltihabı bazen kendiliğinden geçebilse de, genellikle bakteriyel ajanlarla oluştuğu için antibiyotik tedavisi uygulanması gerekir. Öncelikle geniş spektrumlu antibiyotikler başlanır, düzelme olmazsa kültür sonuçlarına göre ileri düzey antibiyotiklere geçilebilir. Kronik ya da sık tekrarlayan olgularda cerrahi tedavi yöntemleri gündeme gelebilir. 

Kulak Tüpü ameliyatı nasıl yapılır?

Özellikle çocuklarda kulakta sıvı birikmesine bağlı tekrarlayan orta kulak iltihabı olan olgularda kulak zarına ,5 mm’lik tüpler yerleştirilmesiyle biriken sıvının dışarı akması hedeflenir. İşlem kulak burun boğaz cerrahı tarafından kulak zarına küçük bir delik açılması ile başlar. 

Orta kulakta sıvı birikimini önlemek ve havalandırılmasına yardımcı olmak amacıyla açıklığa küçük bir timpanostomi tüpü yerleştirilir. Bazı kulak tüpleri altı ay boyunca yerinde kalır ve sonra kendi kendine düşer. 

Bazı tüpler ise daha uzun süre kulakta kalacak şekilde tasarlanmıştır. Bu tüpler ancak cerrahi yöntemlerle çıkarılmalıdır. Tüp çıkarıldıktan sonra kulak zarı genellikle kendi kendine kapanabilmektedir.

Orta kulak iltihabı ameliyatı nasıl olur? 

Kronik olgularda ilaç tedavisine yanıt alınamıyorsa orta kulak iltihabı cerrahi olarak da tedavi edilebilir. Kulak zarı tamiri (timpanoplasti), ileri olgularda kemikçik etkilenmişse kemikçik onarımı olarak yapılabilir. Kolesteatomlu kronik orta kulak enfeksiyonu tedavisinde de ameliyat yapılarak hasarın giderilmesi ve rehabilite edilmesi hedeflenir.

Orta kulak iltihabı endoskopik ameliyatları nasıl olur?

Açık cerrahi uygulanmadan endoskopi yardımıyla da cerrahi tedavi mümkündür. Endoskopik kulak ameliyatlarında kesi olmaması,  operasyon süresinin kısa olması, işlem sonrası dönemin daha konforlu geçirilmesi yöntemin avantajları arasındadır.

Orta kulak iltihabı tedavi edilmezse ne olur?

Orta kulak iltihabı uygun tedavi edilmediğinde öncelikle kulak zarında ciddi sıkıntılara yol açar. En sık görülen komplikasyon basınç yüksekliğine bağlı kulak zarı delinmesidir. Uygun tedavi edilmeyen olgularda bu işitme kaybına kadar gidebilen bir takım patolojik olaylara sebebiyet verir; enfeksiyon orta kulağı aşarak iç kulağa ulaşabilir, hatta menenjite veya beyin apsesine varan komplikasyonlara neden olabilir. 

Orta kulak iltihabı olmamak için yapılması gerekenler nelerdir?

Akut solunum yolu enfeksiyonlarından ve sigara dumanından kaçınma, bebeği yeterli anne sütüyle ve dik pozisyonda besleme orta kulak iltihabından kaçınmak için yapılması gereken şeylerden bazılarıdır.

Orta kulak iltihabı bulaşıcı mıdır?

Orta kulak iltihabı bulaşıcı değildir. Ancak orta kulak iltihabı sıklıkla geçirilen bir viral enfeksiyonun ardından meydana gelir ve bu viral enfeksiyonlar bulaşıcıdır.

Orta kulak iltihabı tedavisinde hangi ilaçlar kullanılır?

Orta kulak iltihabı tedavisinde antibiyotikler, asetaminofen veya ibuprofen içeren ilaçlar alınabilir ya da eğer zarda delik yoksa anestezik damla kullanılabilir. 

Orta kulak iltihabı tehlikeli mi?

Tedavi edilmeyen orta kulak iltihabı ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Orta kulak iltihabı evde tedavi edilir mi?

Orta kulak iltihabının tedavisinde bitkisel yöntemler faydadan çok zarara neden olabilir. O nedenle orta kulak iltihabı belirtisi gösteren kişi bir kulak burun boğaz hekimine başvurarak tedaviye başlamalıdır.

Orta kulak iltihabı olmamak için ne yapılır?

Özellikle mevsim geçişlerinde viral enfeksiyon riskinin yoğun olduğu kalabalık yerlerde bulaşmayı önlemek için basit tedbirler alarak ve bu tedbirleri çocuklara öğreterek orta kulak iltihabı riskini azaltabiliriz. 

Bebek beslenmesi mutlaka dik pozisyonda yapılmalıdır. Sigara dumanından uzak durulmalıdır. Tercihen mevsimsel grip aşıları da orta kulak iltihabının önlenmesinde yardımcı olabilir.

Orta kulak iltihabı nedir?

Orta kulak iltihabı, genelde grip nezle gibi üst solunum yolu enfeksiyonları esnasında ya da hemen sonrasında bu enfesiyonun zarın arkasına yani orta kulak boşluğuna yayılması sonrasında oluşan durumdur. Bazen üst solunum yolu enfeksiyonu olmadan da enfeksiyon yaratan ajanların direkt olarak orta kulağı etkilemesi sonrasında da oluşabilir.

Orta kulak iltihabı belirtileri nelerdir?

Öncelikle kulakta hafif tıkanılık ile başlayabilen ve sonrasında şiddeti giderek artan şekilde ağrının eşlik ettiği görülür. Basınç şeklinde keskin ağrılar olur. Yutkunmakla ağrı artışı görülebilir. Bazen orta kulak basıncı çok artar ve zar delinip kulaktan dışarı doğru koyu kıvamlı hatta kanlı akıntı olabilir. Genelde bu akıntı sonrası hasta rahatlar. Bu durumda hastanın mutlaka hekimine bilgi vermesi gereklidir.

Orta kulak iltihabı tedavisi

Orta kulak enfeksiyonun tedavisinde antibiyotikler kullanılır. Ağrı için ağrı kesiciler verilir. Ek olarak enfeksiyonun iyileşmesini hızlandırmak amaçlı olarak burun tıkanıklığı varsa sprey ve birtakım ilaçlarla bu tıkanıklığın giderilmesi gerekir ki bu sayede orta kulak havalanması da artırılmış olur. Bazen orta kulak basıncı çok artar ve buna bağlı dayanılmaz ağrılar olabilir. O zaman bir uzman hekimin zara ufak bir kesi yaparak bu iltihabın boşalmasını sağlamak gerekebilir.

Bebeklerde orta kulak iltihabı nasıl geçer?

Bebeklerde orta kulak iltihapları genelde enfesiyondan ziyade yatarak emzirme ve emzirme sonrası direkt olarak düz olarak yatırma neden ile mide içeriğinin boğaz ve genize gelmesi (boğaz reflüsü) sonrasında orta kulağı havalandıran östaki tüpünden orta kulağa geçip reaksiyon yaratması sonrası oluştuğu görülür.

İlk aşamalarda bu durum ağrıdan ziyade rahatasızlık, elle kulaklarıyla oynama gibi bulgularla ortaya çıkar. Muayenede zar arkasında sıvı görülür ama enfeksiyon bulgusu yoktur. Bu durumun doğru beslenme önerileri ile kendilğinden geçmesi beklenir. Mutlaka yakın takip edilmesi gerekir. Ama eğer enfeksiyon durumu gelişirse bu durumda ağrı ve ateş gözlenir, bu durumda da antibiyotik ve yardımcı ilaçlarla tedavi etmek gerekir.

Yetişkinlerde orta kulak iltihabı

Yetişkinlerde üst solunum yolu enfeksiyonunu takiben akut orta kulak iltihabı görülebilmekle beraber sıklığı azdır. Belirtileri yine çocuklarda olduğu gibi tıkanıklık ve ağrıdır. Çocuklarda olduğu gibi antibiyotik ve yardımcı ilaçlarla tedavi edilir. Eğer enfeksiyon esnasında zar delinir ve dışa akıntı olursa mutlaka uzman bir doktorun kulak temziliği yapması ve tedaviyi bu duruma göre düzenlemesi gerekir. Tedavi sonrasında kulak zarı kapanana kadar su kaçırmamak çok önemlidir.

Orta kulak iltihabı bulaşıcı mıdır?

Ortak kulak enfeksiyonu direkt olarak bulaşıcı bir hastalık değildir. Fakat orta kulak enfeksiyonuna neden olan ajana bağlı olarak devam eden bir üst solunum yolu enfeksiyonu durumu varsa bu durum bulaşıcı olabilir. Bulaş sonrası kişide üst solunum yolu enfeksiyonu bulguları gelişebilir ama orta kulak enfeksiyonu oluşmayabilir.

Orta kulak iltihabı kaç günde geçer?

Tedavi başlangıcından itibaren gün içinde ağrıda azalma olur. 1 hafta içinde sadece hafif bir tıkanıklık kalacak şekilde iyişleşme ilerler. 2 hafta içinde tam iyileşmenin olması beklenir. Eğer kulak zarı delindiyse su kaçırmamaya özen gösterilir. Bu durumda, tedavi sonrasındaki 1 ay içinde zarın kapanması beklenir.

Orta kulak iltihabı tansiyon yükseltir mi?

Orta kulak iltihabının tansiyonu direkt olarak yükseltici bir etkisi yoktur. Ama oluşan ağrı ve üst solunum yolu enfeksiyonu nedeni ile kullanılan ilaçların etkilerine bağlı tansiyon artışları görülebilir.

Orta kulak iltihabı ameliyatı

Çocuklarda seröz otit dediğimiz orta kulağın havalanmasının bozulmasına bağlı tedaviye cevap vermeyen durumlarda, kulak zarlarına cerrahi olarak tüp takılması denilen işlem yapılması gerekir. Genelde aynı seansta orta kulak havalanmasını bozan geniz eti de alınır ki orta kulak havalanması sağlıklı olarak devam edebilsin. Takılan bu tüpler 3 aylık rutin kontrollerle takip edilir ve 6 ay ile 1 yıl arasında tüplerin kendisinin atması beklenir. Atmazsa hekim tarafından alınır. Bu süre zarfında kulağa su kaçması istenmez.

Erişkinlerde ise kronik otit dediğimiz kulak zarının delik olması nedeni ile işitmede azlık, kulakta geçmeyen akıntılar gibi durumlarda cerrahi gerekir. Cerrahide yapılan tetkiklerle kulak kemikçiklerini durumu, orta kulakta başka problemlerin eşlik edip etmediği saptandıktan sonra cerrahi olarak kulak zarının tamiri eğer gerekiyorsa aynı seansta kulak kemikçiklerinin tamiri yapılır. Bu ameliyatların amacı ilk olarak zarın tamir edilerek orta kulağın korunması ve ikinici olarak da işitmenin artırılmasıdır. Ameliyat sonrası haftalık iyileşme süresi sonrası 3 hafta içinde hastanın normal hayatına dönmesi beklenir.

Uzm. Dr. Mustafa Konaklıoğlu
Bayındır Söğütözü Hastanesi Kulak, Burun, Boğaz, Baş ve Boyun Cerrahisi Uzmanı