Oruçluyken Yemek Tadına Bakılır Mı

Oruç tutmak bireylerin, Allah rızası için kötü alışkanlıklardan ya da yiyecek ve içecekten kendini alıkoymasıdır. Oruç tutmak İslam dini açısında en önemli ibadet şekillerinden bir tanesidir. Bu nedenle oruç tutma sırasında nelerin haram ya da oruç bozucu olduğunu bilmekte fayda vardır. Yemeğin tadına bakmak durumu da en çok merak edilen ve hemen her Ramazan ayında insanlar tarafından sorulan bir konudur.

Yemeğin Tadına Bakmak Orucu Bozar mı?

Oruç, ülkemizde daha çok Ramazan ayında ya da üç aylarda tutulmaktadır. Bireysel olarak tutulmamış oruçlarda değişik zamanlarda kişiler tarafından tutulabilmektedir. Oruç tutarken kişilerin aklına takılan sorulardan birisi de yemeği koklamanın orucu bozup bozmayacağıdır. Unutup yemeğin tadına bakmanın birçok sebebi olabilmektedir.

Mecbur kalınan durumlarda dil ucuyla yemeğin tadına tuzuna bakılması sırasında boğazdan aşağıya bir tat ve tuz yaşlığı geçmemesi durumunda, oruç bozulmaz. Böyle bir dil ucu kontrolünde dil ucundaki yaşlığın ağız içine dağılmasına fırsat vermeden, anında dışarıya tükürülerek atılması gerekir ki, orucu bozma vesvese ve şüphesi akla gelmesin. Ayrıca iftar sofrasındakilerin yemeğin tadında, tuzunda bir noksanlık hissetmeleri halinde, bunu yemeği hazırlayanın oruçlu olmasının normal ve meşru bir sonucu olarak görmeleri gerekir, İslam edebinde bu bir kusur sayılmaz.

Oruçlunun, ister erkek olsun, isterse kadın olsun, gerek duyulduğunda yemeğin tadına bakmasında hiçbir sakınca yoktur. Ancak bunu yaparken de dilinin ucuyla yemeğin tadına bakmalı, sonra ağzından dışarı atmalı ve ondan hiçbir şeyi yutmamalıdır.

Konuyla ilgili Nihat Hatipoğlu, ''Damağın içine konup yutmadan yemeğin tadını damakla test edebilirsiniz. Sonra tükürürsünüz. Caiz görülmüştür.'' ifadesini kullandı.

Oruçlu iken mekruh olmayan ve mekruh olan şeyler

suara

• Bazı âlimlere göre, oruçlu bir kimsenin yaş ve kuru misvak kullanmasında bir sakınca yoktur. Fakat İmam Ebu Yusuf&#;a göre su ile ıslatılmış bir misvakı kullanmak mekruhtur.
İmam Şafiî&#;ye göre, öğleden sonra misvak kullanılması mekruhtur. . İhtiyata uygun olan, oruçlu iken hiç misvak kullanmamaktır.
• Oruçlu kimsenin istincada (büyük abdest temizliğinde) ve abdest alırken ağzına, burnuna su verirken aşırı gitmesi, fazla su doldurup taşırması mekruhtur.
• Oruçlunun bir özrü bulunmaksızın pişirilen yemeği yalnız ağzı ile tatması mekruhtur. Bir kocanın kötü huylu olması, karısı için bir özürdür, böyle bir kadın, pişireceği yemeğin, yutmaksızın, tadına ve tuzuna bakabilir.
• Oruçlu bir kimsenin satın alacağı bal ve yağ gibi şeylerin iyi olup olmadığını anlamak için yalnız ağzı ile onlardan tatması mekruhtur. Bir görüşe göre, muhakkak satın alınması gerekiyorsa yahut aldanmaktan korkuluyorsa, boğaza kaçırmamak şartı ile tadına bakılmasında bir mahzur yoktur.
• Oruçlu kimsenin, sakız çiğnemesi caiz değildir.
• Oruçlunun kan aldırması, orucunu koruyamayacak şekilde zayıf düşmesinden korkulursa mekruhtur, böyle bir durum söz konusu değilse mekruh olmaz. Bununla beraber bu işi iftardan sonraya bırakmak yerinde bir davranış olur.
• Ramazanda harareti azaltıp serinlenmek için ağza ve buruna su almak ve soğuk su ile yıkanmak, İmamı Azam&#;a göre mekruhtur. Çünkü bu şekilde davranılması, yapılan ibadetten bir sıkılma, bir daralma göstermek demektir. İmam Ebû Yûsuf&#;a göre, böyle yapmak mekruh değildir. Zira böyle yapmakla ibadete yardım edilmiş ve tabiî olarak sıkıntı giderilmiş olur. Fetva da buna göredir.
• Kendine güvenemeyen bir oruçlunun zevcesini öpmesi ve okşaması mekruhtur.
• Oruçlu kimsenin cünüb olarak sabahlaması veya gündüzün uyuyup ihtilam olması orucuna zarar vermez. Fakat mümkün olduğu halde geceleyin yıkanmamak mekruhtur.
• Oruçlu kimsenin gül ve misk gibi kokuları koklaması da mekruh değildir. Sürme çekmesi, bıyık yağı kullanması da mekruh değildir.
Ancak erkeklerin süs maksadı ile sürme çekmeleri ve bıyıklarına yağ sürmeleri mekruhtur

Oruç tutanlara mekruh olan şeyler

LeoparGS
Oruç tutanlara mekruh olan şeyler

Oruçlu insan bazı şeylerden uzak kalmalıdır. Çünkü tuttuğu orucunu bu gibi şeyler bozmasa da mekruh hale getirir, güzel orucunu sevimsiz duruma düşürebilir. Bu gibi hareketler kitaplarımızın (mekruhlar) kısmında sıralanmıştır. Bunlardan bazılarını arz edelim:
1 Oruçlu kimse herhangi bir maddenin tadına, tuzuna bakma konusunda dikkatli olmalı, daha doğrusu bakmamalıdır. Şayet bir gıda maddesinin tadına, tuzuna, dil ucuyla bakarsa hemen tükürmeli, asla boğazından aşağıya tadının kaçmasına sebep olmamalıdır. Zira dil ucuyla bakılır da tükürülürse bir şey lazım gelmezken, boğazdan aşağıya tad, ya da bakılan şeyin parçası kaçarsa oruç bozulur. Hata ile olursa kaza gerekir, kasten olursa kaza da kurtarmaz, iki ay keffaret orucu icap eder. Bundan dolayı beyi huysuzluk eden hanımlar yemek pişirirken dil ucuyla yemeğin tadına bakacak olurlarsa hemen tükürmeli, boğazdan aşağıya tadın, yahut da yemeğin parçasının inmesine sebep olmamalılar. Şayet böyle bir kaçma olursa; bu, hata ile olursa kaza gerekir, kasten olursa kaza da kurtarmaz keffaret bile icap edebilir. Bunu böyle bilen beyler, iftar yemeğindeki tatsızlık, tuzsuzluk durumlarını hoş karşılamalı, itham işareti olacak sözlerden uzak kalmalılar.

2Sahurda yemeği fazla yiyip gündüz acıkmamayı düşünmek de mekruhlardandır. Orucun bir hikmeti de acıkmak, susamak, nefsi terbiye edip iradeyi kuvvetlendirmektir. Acıkmamayı temin için fazla yemek ise bu hikmeti önler, iradeyi kuvvetlendirme gibi neticeye mani olur. Bu sebeple makbul oruç, hiç acıkılmayan, susanmayan oruç değildir. Aksine acıkılan, susanan, zorluk çekilen oruçtur. Allah için acıkmak, susamak, zorlukları göze almak iman alametidir.

3 Oruçlunun diş çektirmesi halinde durumuna bakılır. Şayet iğne ile diş diplerinden vücuda ilaç zerk edilmişse oruç bozulur. Kan yutması halinde de oruç bozulur. Bu tehlikelerden uzak kalmak için dişle ilgili tedavileri iftardan sonraya bırakmak uygun olur.

4 Sakız çiğnemek orucu bozar mı, bozmaz mı? Çiğnenen sakızın durumuna göre değişir. Sakızda şeker varsa, çiğnerken eriyip tadı boğazdan aşağıya gidiyorsa orucu bozar. Yahut da sakızın parçaları boğazdan aşağıya kaçarsa yine oruç bozulur. Eğer sakızda boğazdan içeriye giden bir şey yoksa oruç bozulmaz, ama mekruhluktan da kurtulamaz.

5 Oruçlu kimsenin ihtiyaç halinde kan vermesi orucuna mani değildir. Kanı verdiği halde orucuna devam eder, bozmaz. Ancak ciddî bir ihtiyaç olmadığı halde fazla kan verip de oruç tutamaz hale gelmek mekruhtur.

6 Gül koklamak, temiz esans sürünmek orucu bozmaz, mekruh da olmaz. Nitekim misvak kullanmak da orucu bozmayıp mekruh da olmayacağı gibi oruçlu bulunması yüzünden meydana gelen ağız kokusunu önlemek için ağızda su çalkalamak da orucu bozmaz. Yeter ki, boğazdan aşağıya su kaçırma tehlikesiyle karşılaşılmasın.

7 Tiryakinin sigara dumanı koklaması da kastî olup olmayışına bakar. Şayet bulunulan yerde içilen sigaranın dumanından kurtulmak mümkün olmuyor da, bu yüzden tiryaki sigara dumanını istemeyerek koklamış oluyorsa orucu bozulmaz. Ancak isteyerek dumanı nefesliyor, kendine doğru çekiyorsa bunda kasıt vardır. Orucunu bozulmaktan kurtaramaz. Demek ki, bilhassa tiryakiler sigara dumanı bulunan yerlerden uzak kalmalı, bu mümkün değilse dumanı istekle nefesler duruma girmekten mutlaka çekinmelidir.

Oruçlu kimseye şu üç şey müstehaptır. Yani sevaplıdır

1- Gece sahura kalkıp az da olsa bir şeyler yiyip, içmek.

2- Sahuru geciktirerek imsaka yakın şekilde yapıp, arkasından da namazı kılmak.

3- Akşam iftarda ise acele etmek. Namaz kıldıktan sonra hemen iftar etmek&#; Yahut da namazdan önce bir şey yiyerek orucu açıp sofrayı namazdan sonraya bırakmak.

AHMED ŞAHİN

orucu mekruh eden durumlar, oruçlu iken mekruh olan şeyler, orucu mekruh eden şeyler

Bu kategoride yer alan Argo konuşmak orucu bozar mı ? başlıklı yazımızı da okumanızı tavsiye ederiz.

Değerli kardeşimiz,

İster farz bir orucu, isterse nafile bir orucu tutuyor olsun, oruç­lunun ağzında çözülüp de bir parçası boğaza gitmeyecek olan bir şeyi tatması mekruhtur. Ancak ortada zaruret olması hâlinde bu mekruh ol­maz.

Kocası ters tabiatlı olan kadının, tadını tuzunu anlamak maksadıyla yemeği tatması mekruh olmaz. Aşçılar da bu hükme tâbi olup, onların da pişirdikleri yemeklerin tadına bakmaları mekruh değildir.

Yiyecek veya içe­cek bir şeyi satın alacak olan kişinin aldatılmaktan ya da alacağı bu şeyin kendisine yaramıyacağından korkması halinde, tadına bakması da mekruh olmaz.

Ayrıca, mazeretsiz olarak bir şeyi çiğnemek mekruh olduğu halde, mazeret olun­ca çiğnemek de mekruh olmaz. Örneğin, çocuğuna yedireceği yemeği çiğnet­mek için, oruç tutmaması mubah olan birini bulamayan kişinin, bu yeme­ği çiğnemesi mekruh olmaz. (bk. Cezeri, Dört Mezhebe Göre İslam Fıkhı, Oruçluya Mekruh Olan Ve Olmayan Şeyler Bölümü)

Buna göre, bulunduğunuz yerde yemeğin tadına tuzuna bakabilecek oruç tutmayan biri yoksa ya da illa ki bu işten siz sorumluysanız, yutmamak kaydıyla, işinizin gereği olarak pişirdiğiniz yemeklerin tadına tuzuna bakmanız mekruh olmaz.

Selam ve dua ile
Sorularla İslamiyet

Sual: Orucu bozmayan şeyler nelerdir?
CEVAP
Bazıları şunlardır:
1- Oruçlu olduğunu unutarak yiyip içmek,

2- Ağzına gelen kusuntunun geri gitmesi,

3- Oksijen tüpüyle ilaçsız suni hava vermek,

4- Orucu bozmaya niyet edip de bozmamak,

5- İstemeyerek ağız dolusu kusmak,

6- İsteyerek, zorlayarak biraz kusmak,

7- Sahurda tokluk veren ilaçlar kullanmak,

8- Göze katı veya sıvı ilaç koymak, ıslak lens takmak,

9- Gıybet etmek,

Rüyada ihtilâm olmak,

Diş çukuruna ilaç koymak,

Çiçek, kolonya veya parfüm koklamak,

Morfinsiz, iğnesiz diş çektirmek,

Yutmadan yemeğin tadına bakmak,

Sakındığı hâlde toz ve dumanın boğazdan veya burundan içeri girmesi,

Diş çektirince gelen tükürükten az kanı yutmak,

Ağzını yıkadıktan sonra, kalan yaşlığı tükürükle yutmak,

Dişleri arasında kalan, nohuttan küçük olan şeyi yutmak,

Hacamat olmak, kan aldırmak, akupunktur kullanmak,

Kulağa su kaçması,

Misvak kullanmak, macunsuz diş fırçalamak, [Macunlu fırçalamakla da oruç bozulmaz fakat mekruh olur. Macun yutulursa oruç bozulur, kaza gerekir.]

Gusletmek, banyo yapmak,

İdrar yoluna pamuk koymak, [Şâfiî’de bozar.]

Sağlam deriye ilaç, krem sürmek, her çeşit yakı, sigara bandı, tokluk bandı koymak,

Yaraya imsak vaktinden önce konan sıvı ilacın, imsak vaktinden sonra emilmesi,

Yaradan çıkan kan, irin ve benzerlerinin tekrar içeri girmesi,

Arı sokması,

Dudaktaki yaşlığı yutmak,

Banyoda oluşan su buharını teneffüs etmek,

Ele iğne batıp, kırığının içinde kalması,

Kulağa pamuklu çubuk sokmak, [Şâfiî’de bozar.]

Kanayan yere, kanın durması için kan taşı sürmek,

Ağza gelen yemeği, balgamı, kusmuğu veya baştan buruna gelen akıntıyı yutmak,

34- Bel soğukluğu hastalığından dolayı akıntı gelmesi.

Evi haşere için ilaçlayan, ister istemez ilacı teneffüs etse, orucu bozulmuş olmaz; çünkü sakınmak zordur,

Kulağa sabunlu su kaçırması,

Ağza su alıp çalkalamak veya ağzı yıkadıktan sonra ağızda kalan yaşlığı tükürükle yutmak,

Hanımını öpenin orucu, mezi gelse de bozulmaz. Öperken şehvetlenip cünüp olursa bozulur. [Cünüp olma ihtimali varsa, hanımını öpmesi mekruh olur. Orucu bozacak derece çok öperse haram işlemiş olur. Çünkü orucu mazeretsiz bozmak haramdır. Ama öperek cünüp olunca kaza gerekir, kefaret gerekmez.]

Akupunktur kullanmak orucu bozmaz. Akupunkturun sadece iğnesi giriyor, vücudun içine bir şey zerk edilmiyor.

Çatlak dudağa veya eldeki yarığa, krem, tentürdiyot, kolonya veya oksijenli su sürmek. [Açık yaraya sürülen merhemin, içeri sızdığı iyi bilinmedikçe orucu bozmadığı, S. Ebediyye'de bildirilmektedir. İyi bilmek, zanla olmaz. Kesin bilmek gerekir. Kesin bilinmeyince bozar denilemez.]

41- İğneli epilasyon yaptırmak orucu bozmaz. İçeriye ilaç gibi bir şey girmedikçe, vücuda iğne batırmak orucu bozmaz. İğneli epilasyonda içeriye ilaç girmiyor. Sadece iğne, kıl folikülüne sokularak akım veriliyor.

Kaş, bıyık aldırmak, etek tıraşı olmak ve epilasyon orucu bozmaz.

Oruçlunun ağzına gözyaşı veya ter girerse, çok olur da tuzluluğunu ağzının her yerinde duyar ve yutarsa orucu bozulur. Yutmayıp tükürürse bozmaz.

Kuru parmağı, ön veya arka tarafa sokmak, [Şafii’de bozar.]

Unutarak yiyip içmek
Sual: Sahura kalktım, yemekten sonra oruç tutmaya niyet edip yattım. Sabah kalkınca oruçlu olduğumu unutup akşama kadar yiyip içtim. İftar vaktinde hatırıma geldi. Orucum sahih oldu mu?
CEVAP
Evet, sahih oldu, çünkü unutarak yiyip içmek orucu bozmaz.

Saç boyatmak
Sual: Saç boyatmak, kasık tıraşı olmak veya serinlemek için duş almak orucu bozar mı?
CEVAP
Hiçbiri bozmaz.

Bayılmak ve oruç
Sual: Herhangi bir sebeple bayılan kimsenin orucu bozulmuş olur mu?
CEVAP
Bayılmak, uyumak gibidir. Uzun veya kısa süre bayılmak orucu bozmaz.

Denize girmek
Sual: Denize girmek orucu bozar mı?
CEVAP
Denize girip hemen çıkmak orucu bozmaz. Denizde vücudun içine su kaçarsa oruç bozulur.

Orucu bozmayan hâller
Sual: Oruçlu iken, hangi hâller, hangi durumlar orucu bozmaz, bozulmasına sebep olmaz?
Cevap: Bir kimse, Ramazan-ı şerifte veya kaza, kefaret, adak ve nafile oruçlarda, oruçlu olduğunu unutarak yese, içse, cima etse, oruçlu iken uykuda cünüp olsa, tentürdiyot, yağ sürünse, sürme çekse, bunların rengi, kokusu tükürükte, idrarda belli olsa bile, gıybet etse, hacamat olsa, istemeyerek ağız dolusu kussa, zorlayarak biraz kussa, kulağına su kaçsa, ağzından veya burnundan boğazına toz, duman, sinek kaçsa, oksijen gazı tüpü ile suni hava verilse, başkalarının içtiği sigaranın dumanı gelerek, ağzına, burnuna girmesinden sakınmak mümkün olmasa, ağzını yıkadıktan sonra ağzında kalan yaşlığı tükürük ile yutsa, gözüne, diş çukuruna ilaç koysa, tadını boğazında duysa bile, bunların hiçbiri orucu bozmaz. Bahr-ür-râık kitabında deniyor ki:
“Ağız bazen bedenin içi sayılır. Bunun için, oruçlu kimse, tükürüğünü yutarsa, orucu bozulmaz. İnsanın içindeki necasetin mideden bağırsağa geçmesi gibi olur. Ağızdaki yaradan veya diş çektirmeden, iğne yapılan yerden yahut mideden ağza kan çıkması, abdesti ve orucu bozmaz. Bu kanı tükürünce veya yutunca, tükürük kandan çok ise, yani sarı ise, yine bozulmazlar. Mideden gelen başka şeyler ağza geldiği zaman da böyle olup, abdest ve oruç bozulmaz. Ağız dolusu, ağızdan dışarı çıkarsa, ikisi de bozulur. Ağzın içi, bazen da, bedenin dışı gibi olur. Ağzına su alınca oruç bozulmaz.”

Diş çıkartınca, çok kan geliyorsa, tükürünce orucu bozulmaz, oruçlu değilse, yutunca, abdesti bozulmaz. Kanı tükürükten az ise, ikisi de hiç bozulmaz.

Sual: Yutmadan yemeğin tadına bakmanın ve serinlemek için banyo yapmanın oruca zararı olur mu?
Cevap: Yutmadan yemeğin tadına bakmak, sakız çiğnemek, serinlemek için yıkanmak orucu bozmazlar ise de, tenzihen mekruhturlar.

Sual: Oruçlu iken misvak kullanmak, kan aldırmak orucu bozar mı?
Cevap: Oruçlu iken misvak kullanmak, hacamat olmak, kan aldırmak orucu bozmaz ve mekruh da değildir.

Sual: Oruçlu iken çiçek, kolonya gibi şeyleri koklamanın bir zararı olur mu?
Cevap: Sürme ve bıyık yağı kullanmak, çiçek, misk, kolonya koklamak, orucu bozmadığı gibi, mekruh da değildir.