Istiklal Marşı Mehter Tarzı

İstiklal Marşı hakkında

İstiklal Marşı'nın yazarı Mehmet Akif Ersoy ve bestecisi Osman Zeki Üngör.

Milli marş yazılması için öneriyi Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşa (İnönü) 'de verdi, öneriyi uygun bulan Milli Eğitim Bakanlığı “İstiklâl Marşı Yazma Yarışması” düzenlendi ve lira ödül koydu.

Yarışmaya adet şiir katıldı, bu şiirden hiçbirisi İstiklal Marşı olmaya uygun görülmedi.

Bunun üzerine dönemin Karesi Milletveli Hasar Basri Bey, o yıllarda Kastamonu'da görevli olan şair, veteriner hekim, öğretmen, vaiz, hafız, Kur'an mütercimi ve siyasetçi olan Mehmet Akif'e yarışmayı düzenleyen ve gelen şiirleri beğenmelen dönemin Eğitim (Maarif) Bakanı Abdullah Suphi Bey'in davet mektubunu 5 Şubat 'de iletti. Mehmet Akif Milli Marş için ödül konmasından rahatsız olduğunu için yarışmaya girmediğini söyledi. Sonuçta ısrarlara dayanamayıp "Kahraman Ordumuza" adlı şiirini vermeyi kabul etti. Şiir Mecliste okundu ve beğenilerek  12 Mart tarihli toplantıda bu şiir İstiklal Marşı olarak kabul edildi.

Şiirin betesi için de yarışma düzenlendi.

12 Mart tarihinde kabulünden bir gün sonra Meclis Başkanvekili Adnan Bey (Adıvar), marşın bestesi için yarışma açılması gerektiğine dair önerge verdi. Maarif Bakanlığı, Hâkimiyeti Milliye gazetesinin 17 Mart tarihli sayısında bu defada da marşın bestesi için bir yarışma duyurusu ilan etti.

Bugün kulanılan Osmanlı sarayında ilk Türk kemancısı olarak yetiştirilen Osman Zeki Üngör'e ait. Yarışmada Ali Rıfat Bey'in alaturka usuldeki bestesi birinci seçilmişti; Üngör'ün bestesi ise beşinci olmuştu.

19 Temmuz tarihinde yarışmaya katılan elli beş beste içerisinden Ali Rıfat Bey’in (Çağatay) eserini tavsiyeye uygun gördü. Eseri notları ile birlikte Ankara’ya gönderdi. Komisyon aynı, zamanda Rauf Yekta Bey, Zati (Arca) Bey, Kazım (Uz) Bey ve Dr. Suphi (Ezgi) Bey’in bestelerini de beğendi.

yılına kadar Ali Rıfat Bey'in bestesi kullanıldı. yılında Maarif Bakanlığı'nın resmi kurumlara gönderdiği bir genelge ile uygulamada değişiklik yapıldı. İstiklal Marşı Osman Zeki Bey'in batı tarzı bestesi ile seslendirilmeye başlanmış ve devletin resmi marşı haline geldi. (Kaynak: funduszeue.info)

Mehter müziğimizin vaz geçilmezlerinden, Yavuz Sultan Selim’e kadar götürülebilen, hatta ona isnad edilen ısfahan beste:

Ey gaziler yol göründü yine garip serime

Dağlar taşlar dayanamaz benim ah ü zârime…

Bir sefer türküsü bu. Klasik Mehter mûsıkîsinde kahramanlık türküsü diyebileceğimiz besteler de var.

Yine de şahlanıyor kolbaşının kır atı,

Buna er meydanı derler bunda söz olmaz,

Kırımdan gelirim, Genç Osman gibi.

Bunlar marş değildir diyebilir miyiz? Fakat mehterde Rumeli türküleri dediğimiz eserler de vazgeçilmezler arasındadır. Cezayir havası, Gazi Osman Paşa’nın Pilevne müdafaasını hikâye eden beste, Sivastopol önünde yatan gemiler… Mehter tarafından seslendirildiğini duymadığımız Yemen türküsü Bunlar zihin dünyamızda âdeta millî marş şeklinde yer etmiştir, fakat yavaş yavaş unutuluyorlar.

İstiklâl Marşı’nı unutulmazlaştıran, canlı tutan nedir? Resmî millî marş olması mı? Elbette bunun rolü de inkâr edilemez. Fakat İstiklâl Marşı sadece bir millî marş mıdır?

Öyledir ve elbette değildir!

Bu soruyu diğer millî marşlarla kıyaslayarak cevaplamak doğru olur.