Kazakistan Ana Dili

kazakistan ana dili

Rusya Federasyonu’nun resmi dili olan Rusça Hint-Avrupa dil ailesinin Slav Dilleri grubunun Doğu Slav Dilleri alt grubuna mensup bir dildir. Birleşmiş Milletlerin resmi dillerinden biri olan Rusça’nın en yaygın kullanıldığı ülkeler Rusya başta olmak üzere Ukrayna, Kazakistan ve Belarus’tur. yılında Sovyetler Birliğinin dağılmasının ardından birlik ülkelerinin çoğu kendi yerel dillerini destekleyen politikalar izlediyseler de Rusça hâlâ bu ülkelerde önemini korumakta ve ülkelerin birbirleriyle ilişkilerinde temel unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Kazakistan, Beyaz Rusya ve Kırgızistan’da anadilin yanısıra Rusça da resmi dildir. Diğer ülkelerde resmî dil değilse bile Rus dili okullarda öğretilmektedir. Baltık ülkelerinde ya yabancı dil olarak ya da anadil olarak Rusça konuşulmaktadır. Kazakistan, Belarus, Özbekistan, Ukrayna, Kırgızistan, Moldova, Azerbaycan, Gürcistan, Ermenistan ve Tacikistan’da okullarda Rusça eğitimi verilir. Rusça’da Slav dillerinin yazımında yaygın olarak kullanılan ve 33 harften oluşan Kiril Alfabesi kullanılmaktadır.

Sovyetlerden Günümüze Kazakistan’da eğitim politikaları

’ten itibaren Rus hakimiyetine giren Kazak topraklarına kısa sürede yoğun bir Rus göçü olmuştur. Çarlık devrinden günümüze, Kazakistan’daki Rus nüfusunun yoğunluğu Kazakistan’ı diğer Türk Cumhuriyetlerinden farklı kılmış ve Kazaklar hem Çarlık devrinde hem de Sovyet devrinde Ruslaştırma politikalarından daha çok etkilenmişlerdir. Ruslar Çarlık devrinden itibaren hakimiyetleri altındaki Türklerin ana dillerini eğitim alanında ikinci plana itip Rusçanın etkisini artırma konusunda çeşitli politikalar izlemişlerdir. Bu konuda somut adımların atılması ’den sonra, yani Çarlık rejiminin yıkılmasıyla yetmiş küsur yıl sürecek Sovyet devrinin başlamasından itibaren olmuştur. Sovyetlerin dağılmasının ardından Kazakistan 16 Aralık ’de bağımsızlığına kavuşmuştur ancak Kazak Türkçesinin eğitim alanında etkisinin artması ’li yıllardan itibaren olmuştur. Günümüzde, Kazakistan Anayasasında devletin resmî dili olan Kazak dili ile Rusçanın eşit derecede kullanılmasına izin verilmesi ve devletin Kazakistan’daki azınlıkların dillerini de koruyup geliştirmekle sorumlu olması, Kazakistan’da Kazak Türkçesi için halen bir tehdit unsuru durumundadır. Bu makalede, Kazak Türkçesinin yazı dili haline getirilmesinden günümüze kadar Kazakistan’da uygulanan Kazak dili eğitimi politikaları ele alınmıştır.

After the year , when the Kazakh land was occupied by Russians, huge numbers of Russian people started to migrate to this land. From the period of Tsardom until now Kazakhstan has gained a different condition apart from other Turkic nations because of the density of Russians in the population. As a result of this situation Kazakhs have been the most affected people by the policies of Russianization in both the Tzardom period and Soviet regime. From the Tzardom period Russians steadily followed a policy that aimed to increase the power of Russian language in education and make Kazakhs put their own native language aside. But the most influential steps to reach this goal were taken after the year , when the Tsar&#;s regime collapsed. Although Kazakhstan gained its independence on December 16th, after the dissolution of the USSR, the effectiveness of their own language in education began to increase especially after At the present day in the constitution of Kazakhstan it is allowed to use the official Kazakh language or Russian as well. Furthermore the state is responsible to protect the minorities&#; languages. These two factors are still threats to the improvement of Kazakh language. In this article educational policies, carried out in Kazakhstan from the time when Kazakh language became a literary language until today, are examined.

Tam Metin

___

BALA, Mirza “Sovyetler Birliğinde Türkoloji, “Türk dilleri” ve “Türk milletleri”, Dergi Sovyetler Birliğini Öğrenme Enstitüsü, No: 8, Yıl: 3, s.
BARUTCU ÖZÖNDER, Sema “Genel Türklük Alanı Çerçevesinde Türk Dilinin Durumu, İleriye Dönük Bakış ve Yaklaşımlar”, Kök Araştırmalar, 1/1(Bahar ), s.
BORANBAYEVA, Gülnur Smagulkızı “SSCB Dönemi ve Bağımsızlık Sonrası Kazakistan Cumhuriyeti’nde Kazak Dilinin Genel Durumu”, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, Cilt 1, Sayı 1(Kasım ), s.
CAROE, Sir Olaf: Sovyet İmparatorluğu Sömürülen Milletler (çev. Zerhan Yüksel), Tercüman Temel Eser
D’ENCAUSSE, Hélène Carrère Parçalanan İmparatorluk (çev. Nezih UZEL), Sisav Yay.
D’ENCAUSSE, Hélène Carrère Sovyetler’de Müslümanlar (çev. Adnan TEKŞEN), Ağaç Yayıncılık, İstanbul.
DEVLET, Nadir “Ruslaştırmada Kazan Tatar Türkleri Örneği”, Türk Kültürü, Sayı: , Yıl: XXI (ocak ), s.
ENGİN, Muhabay-AGİ, Ferit – DEVLET, Nadir, AKIŞ, Ali Kazak ve Tatar Türkleri, Boğaziçi Yayınları: 35, İstanbul.
GÖKDAĞ, Bilgehan Atsız “Dil Planlaması Bağlamında Türk Yazı Dillerinin Görünümü”, Türkler, Cilt, Yeni Türkiye Yay., Ankara, s.
GÖMEÇ, Saadettin Türk Cumhuriyetleri ve Toplulukları Tarihi, Akçağ, Ankara.
GÜRSOY NASKALİ, Emine-ŞAHİN, Liaisan (Editörler) Stalin ve Türk Dünyası, Kaknüs Yayınları, İstanbul.
HAYİT, Baymirza Türkistan Rusya ile Çin Arasında, Otağ Yayınları.
HENZE, Paul B. Sovyet Müslümanları Arasında İkinci Dil Olarak Rusçayı Yaygınlaştırmanın Gittikçe Artan Önemi (çev. Yuluğ Tekin KURAT), Orta Doğu Teknik Üniversitesi Asya-Afrika Araştırmaları Grubu, Yayın No:
İSMAİL, Zeyneş Kazak Türkleri, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara.
KARABULUT, Ferhat “Dil Ölümü Sürecinde Kazak Türkçesinin Durumu”, Sosyal Bilimler Celal Bayar Üniversitesi S.B.E, Cilt: 2, S. 1, s.
KİLLİ, Gülsüm “Saha Cumhuriyetinde Dil Durumu ve Saha Türkçesinin Konumu”, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, Cilt.3, S. 2, s.
RORLİCH Azade-Ayşe Volga Tatarları, İletişim, İstanbul.
SAHİPOVA BAKTIBAYKIZI, Feride “Kazakların Boy Örgütlenmesi”, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, Cilt. 4, S. 3, s.
SARAY, Mehmet Rusların Orta Asyayı Ele Geçirmeleri (çev. Erkut GÖKTAN), Orta Doğu Teknik Üniversitesi Asya-Afrika Araştırmaları Grubu, Yayın No: 1.
SARAY, Mehmet Kazak Türkleri Tarihi “Kazakların Uyanışı”, Nesil Matbaacılık ve Yayıncılık, İstanbul.
TACEMEN, Ahmet Rus Egemenliğindeki Türklerin Alfabelerinin Değiştirilmeleri , Erciyes Üniversitesi Yayınları No: 68, Kayseri.
TACİBAYEV, Raşid “Kazakistan’da Rus Göçmenlerinin Yerleştirilmesi”, Türk Dünyası Araştırmaları, S. (Ekim ), s.
TAMİR, Ferhat-ARICAN, Halil Muhtar Äwezov Seçilmiş Hikâyeler, Türksoy Yayınları, Ankara.
TAMİR, Ferhat “Kazak Edebiyatı”, Güneşe Uçan Kartal, s. , Ankara. Kazakistan Anayasası için bakınız: funduszeue.info?OpenForm&id_doc=DB26C3FFCE60A&lang=kz&L1=L1&L2=L (son eriĢim tarihi )

___

APA	KINACI C (). Sovyetlerden Günümüze Kazakistan’da eğitim politikaları. Turkish Studies (Elektronik), 5(4), -
Chicago	KINACI CEMİLE Sovyetlerden Günümüze Kazakistan’da eğitim politikaları. Turkish Studies (Elektronik) 5, no.4 (): -
MLA	KINACI CEMİLE Sovyetlerden Günümüze Kazakistan’da eğitim politikaları. Turkish Studies (Elektronik), vol.5, no.4, , ss -
AMA	KINACI C Sovyetlerden Günümüze Kazakistan’da eğitim politikaları. Turkish Studies (Elektronik). ; 5(4): -
Vancouver	KINACI C Sovyetlerden Günümüze Kazakistan’da eğitim politikaları. Turkish Studies (Elektronik). ; 5(4): -
IEEE	KINACI C "Sovyetlerden Günümüze Kazakistan’da eğitim politikaları." Turkish Studies (Elektronik), 5, ss - ,
ISNAD	KINACI, CEMİLE. "Sovyetlerden Günümüze Kazakistan’da eğitim politikaları". Turkish Studies (Elektronik) 5/4 (),

Anadil sorunu Kazakistan’ın kangreni olmaya devam ediyor

ARRAffinity

(funduszeue.info)

Oturum (Session) Çerezi

Azure tarafından kullanıcı isteklerinin aynı instance a erişebilmesi için tuttuğu çerezdir

Oturum boyunca

_gat_UA

(funduszeue.info)

İşlevsel ve Analitik Çerez

Google Analytics'in analitik veriler tuttuğu çerezdir.

Oturum boyunca

_gid

(funduszeue.info)

İşlevsel ve Analitik Çerez

Google Analytics'in performans ölçümlerini yapmak için veri tuttuğu çerezdir

1 Gün

_ga

(funduszeue.info)

Zorunlu Çerez

Google Analytics'in performans ölçümlerini yapmak için veri tuttuğu çerezdir

Gün__gads

Takip Çerezi

Google DoubleClick (DFP)'nin kullanıcıları takip etmek ve yeniden pazarlama yapmak gibi çalışmaları için kullanılan çerezdir

GünIDE (funduszeue.info)

Takip Çerezi

Reklam amaçlı kullanıcı davranışlarını takip etmek için kullanılan 3. parti uygulama çerezidir.

Gün_ym_visorc_ (funduszeue.info)

İşlevsel ve Analitik Çerez

Yandex Metrica'nın kullanıcı oturumu ile ilgili tuttuğu çerez

Oturum boyuncasync_cookie_csrf (funduszeue.info)

Takip Çerezi

Kullanıcı davranışlarını ölçmek ve takip etmek için kullanılan Yandex Metrica çerezidir.

Oturum boyunca

sync_cookie_csrf (funduszeue.info)

Takip Çerezi

Kullanıcı davranışlarını ölçmek ve takip etmek için kullanılan Yandex Metrica çerezidir.

Oturum boyuncacX_S (funduszeue.info)

İşlevsel ve Analitik Çerez

Kullanıdığımız cXense Tool'unun analitik veriler tuttuğu çerezdir

Oturum boyunca_ym_isad (funduszeue.info)

İşlevsel ve Analitik Çerez

Yandex Metrica'nın kullanıcının reklam engelleyicileri kullanıp kullanmadığını belirlemek için kullandığı çerez

Oturum boyuncayabs-sid (funduszeue.info)

İşlevsel ve Analitik Çerez

Yandex metrica'nın analitik veriler için kullandığı oturum id si

Oturum boyuncacX_P (funduszeue.info)

İşlevsel ve Analitik Çerez

Kullandığımız cXense Tool'unun analitik veriler tuttuğu çerezdir

Güngckp (funduszeue.info)

Takip Çerezi

Kullanıcı davranışlarını ölçmek ve takip etmek için kullanılan cxense çerezidir.

GüncX_G (funduszeue.info)

İşlevsel ve Analitik Çerez

Kullanıdığımız cXense Tool'unun analitik veriler tuttuğu çerezdir

Gün__auc (funduszeue.info)

Takip Çerezi

Alexa Analytics'in kullanıcı hedefleme ve analytics verileri için kullanılmaktadır.

Günsync_cookie_ok (funduszeue.info)

İşlevsel ve Analitik Çerez

Kullanıcı davranışlarını ölçmek ve takip etmek için kullanılan Yandex Metrica çerezidir.

1 Gün

yandexuid

(funduszeue.info)

İşlevsel ve Analitik Çerez

Kullanıcı davranışlarını ölçmek ve takip etmek için kullanılan Yandex Metrica çerezidir.

Gün_ym_wasSynced (funduszeue.info)

İşlevsel ve Analitik Çerez

Yandex metrica'nın analitik veriler tuttuğu çerezdir

1 GünYandexuid (funduszeue.info)

İşlevsel ve Analitik Çerez

Yandex metrica'nın site kullanıcı sayısını belirlemek için kullandığı çerez

Gün_ym_d (funduszeue.info)

İşlevsel ve Analitik Çerez

Yandex metrica'nın kullanıcının ilk oturum açma tarihini tuttuğu çerez

Gün

_ym_uid

(funduszeue.info)

İşlevsel ve Analitik Çerez

Yandex metrica'nın kullanıcı oturum id si

Gün

nest...

3012 3013 3014 3015 3016