Kuranda Geçen Tilavet Secdeleri

Tilavet secdesi nedir?

Tilavet secdesiyle ilgili olarak Kur’ân-ı kerimde geçen bir ayette şöyle buyrulmaktadır: “Onlara Kur’ân okunduğu zaman secde etmiyorlar!” (İnşikâk 84 / 21)

Tilavet secdesinin vacip oluşuna delil olarak Abdullah bin Ömer (r.a) şöyle bir rivayette bulunmuştur: “Peygamber (s.a.v) Kur’ân okurken içinde secde ayeti bulunan bir sureye geldiğinde secde ederdi. Biz de kendisiyle birlikte secde ederdik. Öyle ki, bir kısmımız alnını koyacak yer bulamazdı. Resûlüllah (s.a.v) buyurdular ki: “Ademoğlu secde ayetini okuduğunda secde ederse, şeytan ağlayarak oradan uzaklaşır ve şöyle der: Eyvah! Ademoğlu secde etmekle emr olundu, secde etti; ona cennet var. Ben de secde etmekle emr olundum ama isyan ettim; bana da ateş var!” (Müslim, İman,; İbn Mâce, İkame, 70)Kur’ân-ı kerimdeki secde ayetlerinden birinin okunması halinde secde etmenin gerekliliği hususunda Müslümanlar görüş birliği etmişlerdir.

Namazın dışında ve namazda tilavet secdesi nasıl yapılır?

Kur’an-ı Kerim okunurken secde âyetlerini okuyan veya dinleyen kimsenin tilavet secdesi yapması vaciptir. Secde âyeti okuyan kişi namazda değilse, ister âyeti okur okumaz, ister daha sonra kalkıp secdeyi yapar (Mevsılî, el-İhtiyâr, I, ).

Namaz kılan kişinin namazda secde âyeti okuması hâlinde, secde âyetinden sonra üç âyetten daha fazla okumayıp, rükûya eğilecekse, tilavet secdesine niyet ederek rükûya gider. Yapmış olduğu bu rükû aynı zamanda tilavet secdesi yerine de geçer. Şayet üç âyetten daha fazla okuyacaksa, tilavet secdesine niyet ederek doğrudan secdeye gider ve bir defa secde yaptıktan sonra ayağa kalkıp kaldığı yerden kıraate devam eder (el-Fetâva’l-Hindiyye, I, ).

Tilavet secdesi, namaz değilse de; taharet, kıbleye dönmek, niyet etmek, avret yerlerinin örtülü olması gibi namazda aranan şartlar tilavet secdesinde de aranır. Ancak tilavet secdesinde iftitah tekbiri sünnettir.

Tilavet secdesi yapacak kişi, ellerini kaldırmadan doğrudan doğruya ‘Allahu ekber’ diyerek bir kere secdeye gidip üç defa “Sübhane Rabbiye’l-alâ” dedikten sonra yine ‘Allahu ekber’ diyerek secdeden kalkar. Böylece tilavet secdesi tamamlanmış olur. Yani tilavet secdesinden sonra teşehhüt miktarı oturmak ve selam yoktur.

Tilavet secdesini gerektiren âyetleri işiten kişinin, hemen secde yapmaya fırsat bulamaz ise, “Semi’nâ ve eta’nâ ğufrâneke Rabbena ve ileyke’l-masîr” demesi müstehaptır. O anda yapamadığı secdeyi daha sonra yapar (Şürünbülâlî, Merâkı’l-felâh, s. ).

Secde ayetleri:

Kur’ân-ı Kerimde geçen secde ayetleri, 14 tanedir:

 A’râf suresinin ;

 Ra’d suresinin 15,

Nahl suresinin 49,

İsra suresinin ,

Meryem suresinin 58,

Hac suresinin 18,

Sâd suresinin 24,

Furkan suresinin 60

Neml suresinin 25,

Secde suresinin 15,

Fussılet suresinin 37,

Necm suresinin 62,

İnşikâk suresinin 21,

Alak suresinin 19'uncu .ayetidir.

Tilavet secdesi ile ilgili Kur’an-ı Kerim okuyanlar veya hatim indirmek isteyenlere yapılan en önemli hatırlatmaların başında tilavet secdesi gelmektedir. Zira Kur’anı Kerim’de çeşitli surelerde bulunan secde ayetlerinin okunmasının ardından tilavet secdesi yapmak Hanefi mezhebine göre vacip Şafii, Maliki ve Hambeli mezheplerine göre ise sünnet olarak kabul ediliyor. Peki, tilavet secdesi nedir, nasıl yapılır? Tilavet secdesi duası nedir? İşte, merak edilen detaylar…

TİLAVET SECDESİ NEDİR?

Tilavet kelime anlamı olarak okuyup okuduğu hükme tabi olma anlamına geliyor. Genellikle de Kur’an-ı Kerim okunmasına tilavet denilmektedir. Secde ise fıkıh terimi olarak namazda alın, burun, el ayaları, dizler ve ayak parmakları zemine değecek şekilde yere kapanmayı ifade eder. Tilavet secdesi ise bu anlamların birleşmesinden de anlaşılacağı üzere Kur’an okunması neticesinde yapılan secde demektir. Ancak bu hüküm Kur’an-ı Kerim’deki tüm ayetler için değil sadece farklı surelerde geçen ve toplam sayısı 14 olan secde ayetlerinin okunması durumunda geçerli olmaktadır. Yani özetle tilavet secdesi, secde ayetleri okunduğunda yapılan secdedir. Yukarıda da belirttiğimiz gibi tilavet secdesi Hanefilere göre vacip, Şafii, Maliki ve Hambeli mezheplerine göre ise sünnet olarak kabul edilmektedir.

TİLAVET SECDESİ NASIL YAPILIR?

Tilavet secdesi, secde ayeti okunduktan hemen sonra veya Kur’an-ı Kerim okunması tamamen bittikten sonra yapılır. Tilavet secdesi, namaz değilse de; taharet, kıbleye dönmek, niyet etmek, avret yerlerinin örtülü olması gibi namazda aranan şartlar tilavet secdesinde de aranır. Ancak tilavet secdesinde iftitah tekbiri sünnettir.

Tilavet secdesi yapacak kişi, ellerini kaldırmadan doğrudan doğruya ‘Allahu ekber’ diyerek bir kere secdeye gidip üç defa “Sübhane Rabbiye’l-alâ” dedikten sonra yine ‘Allahu ekber’ diyerek secdeden kalkar. Böylece tilavet secdesi tamamlanmış olur. Yani tilavet secdesinden sonra teşehhüt miktarı oturmak ve selam yoktur.

TİLAVET SECDESİ DUASI NEDİR?

Esasen tilavet secdesine özgü özel bir dua yoktur. Ancak tilavet secdesini gerektiren âyetleri işiten kişinin, hemen secde yapmaya fırsat bulamaz ise, “Semi’nâ ve eta’nâ ğufrâneke Rabbena ve ileyke’l-masîr” yani “İşittik ve itaat ettik!” demesi müstehaptır. O anda yapamadığı secdeyi daha sonra yapar. Secdeden hemen sonra da aynı cümle okunabilir.

SECDE AYETLERİ NELERDİR?

İşte, tilavet secdesinin yapıldığı 14 secde ayeti:

1. el-A'raf, 7/

2. er-Ra'd, 13/15

3. en-Nahl, 16/49;

4. el-İsrâ, 17/;

5. Meryem,19/58;

6. el-Hac, 22/18;

7. el-Furkân, 25/60;

8. en-Neml, 27/25;

9. es-Secde, 32/15;

Sâd, 38/24;

Fussilet, 41/37;

en-Necm, 53/62;

el-İnşikâk, 84/21;

Alak, 96/