Kırklamak Ne Demektir

Türk adetleri içinde en çok sevdiğim 40 gezmesi Bazı hurafelerden ayırarak güzel bir gelenek olarak uygulanabilir. Ancak din ve sağlıkla ilgili bir şey değildir. İki kızımda da çok güzel 40 gezmesi organizasyonları ile karşılandım. Ben de elimden geldiği kadar güzel organizasyonlar hazırlamaya çalışırım. Geçtiğimiz günlerde kuzenimin bebeği için 40 gezmesi hazırlığı yaparken pek çok yeni trend olduğunu gördüm. Bu trendleri sizinle paylaşmak istedim. Nedir bu kırklama ve kırk gezmesi? Nereden geliyor? Nasıl uygulanıyor? Yeni trendler neler, sizler için araştırdım.

Kırk çıkarma nasıl yapılır?

Kırklama, kırk çıkarma ya da kırk uçurma olarakbilinen bu gelenek, temelde bebeğin gününde anneyle beraber yıkanması ve gezmeyeçıkmalarıdır. Ama tabii hem kırklama banyosundahem de kırklama gezisinde uygulanacakbir dizi ritüel var. Bu ritüellerin en önemlisi ise40 çıkarma banyosu.

Kırk çıkarma banyosu nasıl yapılır?

Kırk çıkarma banyosu; belli objelerletılsımlandırılmış ve dua okunmuş suyla,anne ve bebeğin kırklama annesi tarafındanyıkanmasıdır. Bebeği yıkayacak olan kırklamaannesi, bir aile büyüğü veya aile dostu seafoodplus.info kişinin, bilgisine, görgüsüne güvenilen;bilge birisi olması gerektiğine inanılır. Bugelenek çok eski bir gelenek olduğu vezaman içinde değişerek günümüze geldiği içinkırklama banyosunun nerede yapılacağıyla ilgiliiki farklı uygulama var günümüseafoodplus.infoisinde kırklama banyosu sabah erkensaatlerde evde yapılır. Banyoyu yaptıracak kişi,gelirken yoldan, 40 taş ve 40 mevsim çiçeğitoplar. Bunlar kaynatılıp sterilize edildiktensonra, dualar eşliğinde banyo suyuna atılıseafoodplus.infoıca suyun içine nazar değmesin diyenazar boncuğu, ayı temsil için gümüş, güneşitemsil içinse altın atılır. Genelde kırklamaannesi de yanında minik bir altın getirir vesuyu hazırlarken fark ettirmeden bu altınıda suya atar. Kırklama annesi eğer abdestinialamamışsa, abdestini alır ve dualar eşliğindeellerini 40 kez banyo suyuna sokup çıkarır. Busudan 40 tas (kepçe) anne için, 40 tas (kepçe)de bebek için bir kenara ayrılır ve banyonunbitiminde "Su aşağı, boyu yukarı olsun! Su gibiömrü uzun olsun!" gibi cümlelerle bebeğinve annenin başından dökülerek, her ikisininde kırkı çıkarılmış olur. Banyonun bitimindensonra bebeğe kırklık kıyafetleri giydirilir. Bukıyafetlerin yeni olması gerektiğine inanılıseafoodplus.info de en şık kıyafetlerini giyer ve böylecekırk gezmesine çıkmaya hazır hale gelinmişolur. İkinci banyo geleneğinde ise kırklamabanyosu, gidilen kırklama evinde, ev sahibitarafından yaptırılır. Banyo ritüeli aynıdır.

KIRK UÇURMA ADETLERİ NELERDİR?

Kırk çıkarma banyosundan sonra 7 eve gezmeye gidilmesi âdeti olsa da günümüz koşullarında, hele de büyük şehirlerde bu mümkün değil. Anneanne ve babaanne gibi bir iki ziyaretle günü tamamlamak daha mantıklı. Gidilecek evin ferah bir ev ve ev halkının sağlıklı, mutlu bir yaşam süren bireyler olması önemli görülüyor. Bunun bebeğe de ferah ve sağlık getireceğine inanılıyor. Ziyarete gidilen evlerde, anneye mutlaka sütünün bol olması dileğiyle yarım bardak su ikram ediliyor ve annenin bu suyu mutlaka bitirmesi gerekiyor. Son olarak yine ziyarete gidilen evlerde bebeğe minik hediyeler verilir. Her birinin ayrı ayrı anlamı olan un, yumurta, tuz, şeker, pirinç gibi şeyler, eski zamanlarda bir bez ya da peçete içine sarılıp verilirmiş. Ama artık günümüzde çok şık sunumlu 40 uçurma sepetleri hazırlanıyor. Yine bu sepetin içinde de bahsi geçen nesneler, üzerinde anlamları yazılı şekilde diziliyor ve isteğe göre çeşitli ihtiyaç veya hediyeler de eklenebiliyor. Hatta daha süslü ve orijinal bir 40 uçurma sepeti için yumurtaları boyayanlar da oluyor.

BEBEĞEHEDİYE NEVERİLİR?

Kırkını uçurmaya gelen bebeğe altın, kıyafet veya bebek bezi, pişik kremi gibi ihtiyaçlardan oluşan bir sepet verilebilir. Her aile imkânlarına göre elinden gelen hediyeyi yapar. Ama verilmezse olmaz bir şey vardır. Ziyaret bittikten sonra anneye; un, şeker, yumurta, pirinç, tuz, bozuk para ve pamuk bulunan minik bir bohça verilir. Buradaki her nesnenin bir anlamı vardır.

SEMBOLİK ARMAĞANLARINANLAMLARI NELERDİR?

OLMAZSA OLMAZLAR

Un: Ak sakallı bir dede olup torunlarını görecek kadar uzun bir ömrü olsun. Şeker: Tatlı dilli olsun. Yumurta: Yumurta gibi sağlıklı ve gürbüz olsun. Pirinç: Hayatından bereket hiç eksik olmasın. Tuz: Tuz gibi tertemiz ve kolay akan bir ömrü olsun. Bozuk para: Hayatında maddi refah olsun. Pamuk: Tonton dedeler gibi ak sakallı oluncaya kadar yaşasın.

DİĞER NESNELERİN ANLAMLARI ISE ŞÖYLE:

İp: Uzun ve sağlıklı saçları olsun. Kahve: 40 yıllık hatrı olan dostlukları olsun. Kuran: Dini bütün bir insan olsun. Farklı ülkelere ait bozuk paralar: Çok gezen, çok kültürlü biri olsun. Sabun: Tertemiz bir alın yazısı olsun. Ekmek: Ailenin elinin ekmek tuttuğu günleri görsün, gurur duysun. Çörek otu: Şans hep senden yana olsun. Nazar boncuğu: Nazarlardan uzak olsun.

BURCU ILGIN

Halk arasında kırk çıkarma, kırklamak, kırk uçurmak veya kırkı çıkartmak olarak bilinen tören, Anadolu'da asırlardır süregelen eski bir adet ve kuşaktan kuşağa aktarılan geleneklerden biridir. Uygulaması yöreden yöreye değişiklik göstermekle birlikte kırk uçurması, bebeğin doğumundan kırk gün geçmesi üzerine kırk banyosu yaptırılması ve (kırklandıktan sonra) aile büyüklerini ziyaret etmek olarak özetlenmektedir. Geleneğe göre, doğumdan sonraki ilk 40 günün lohusalar ve bebekler için önemli olduğuna inanılır. Bunun sebebi olarak hem annenin hem de bebeğin kırk gün süresince hastalıklara karşı yeterli dirence sahip olmadıkları gösterilir. Uzmanların doğumdan sonra bebeklerin ve lohusaların ilk günlerinde temiz ve sağlıklı ortamlarda bulunmaları ve hijyenik olmayan ortamlardan uzak durulmasını tavsiye etmeleri, söz konusu geleneğin devam etmesine neden olan sebepler arasında gösterilir. Halen pek çok annenin doğumdan kırk gün sonra yaptıkları kırk uçurması hazırlıkları, 40 banyosu, kırk sepeti hazırlanması ve kırk uçurma sepetine neler konur konuları ile ilgili detayları aşağıdaki yazımızda bulabilirsiniz.

Kırk Uçurma Nedir?

Kırk uçurma, en genel anlamıyla yeni doğan bebeğin doğumundan kırk gün geçmesinden sonra annesiyle birlikte aile büyüklerini ziyaret etmesi olarak tanımlanır. Halk arasında kırk basması olarak tabiri edilen durumu önlemenin en geçerli yolu olduğuna inanılır. Kırklama denilen olay ise bebeğin doğumundan itibaren kırk gün sayılıp, kırkıncı gün annenin ve bebeğin yıkanması olarak tabir edilir. Kırkı çıkmadan dış tehlikelere karşı açık olduğuna inanılan lohusa ve bebek için kırk gün sonunda kırklama seremonisi yapılır. Kırklama aynı zamanda anne ve bebeğin belirli günlerde bir takım şartlara tabi tutularak yıkanma işlemi olarak da tabir edilir. Kırklama işlemi; doğumdan sonraki - kırkıncı günde ya da yirminci ve kırkıncı günde de yapılmaktadır. Kırklama günde yapılıyorsa buna anne ve bebeğin “yarı kırkı” denir. Kırklama işlemi günde yapılıyorsa, o zaman bebeğin yıkanacağı su 20 tas olmalıdır.

Kırk Uçurması Hazırlıkları

Kırk uçurması merasimi kimilerine göre saçma, gereksiz ya da batıl inanç olarak adlandırılır. Kırk uçurma geleneği birçok kişi tarafından günümüzde halen devam eden bebekle ilgili yapılan anadolu geleneklerinin başında gelir. Eski Türklerde 40 banyosu yaptıran ve yeni giysiler giydirilen bebeğin, aynı şekilde kırk banyosu yapan ve dua eden annesiyle birlikte aile büyüklerini ziyaret etmelerinin önemli olduğu bilinir.

Kırk Banyosu Nasıl Yapılır?

Kırk uçurması yapılmadan önce banyo merasimi vardır. Kırk banyosu nasıl yapılır? Kırk banyosunun yapılışı her toplumda farklı farklı usulde uygulanmaktadır. 40 banyosu yapma işlemi bazı yörelerde bebeğin banyo yapacağı su (40 tas) dolu kovanın içerisine tek tek okunan 40 buğday (pirinç) tanesini atılır ve bu suyla bebek yıkanır. Son olarak bu sudan 40 kaşık su bebeğin başından aşağı dökülür. Su dökülürken, su aşağııı …. (bebeğin ismi söylenir) yukarııı diyerek yine dua okunur. 

En son kovanın dibinde kalan suyu anne banyo yaptıktan sonra kendi üzerine döker. Böylece kırk banyosu merasimi bitmiş olur. Bazı yörelerde ise bebeği kırklama için yıkama suyuna 40 adet fasulye ya da taş atılıp, her fasulye ya da taş (tabi ki temiz, mümkünse kaynatılarak steril edilmiş), nazar boncuğu ve altın ile önce bebek, sonra annenin banyosu ile kırk çıkarma banyosu yapılır. Banyodan sonra önce anneanneye sonra da babaanneye gidilir.   

Kırk Uçurma Merasimi (Bebeğin İlk Ziyareti)

Kırk banyosunu yapan bebek, aile büyüklerine ilk ziyaretini yapmak için ilk defa dışarıya çıkar. Önce anneanneye sonra babaanneye kırk uçurmaya gider. Anneanneden içerisinde; şeker, tuz, pirinç, haşlanmış yumurta olan bir torba, babaanneden de içerisinde tuz, yumurta, şeker, ekmek, soğan olan bir torba alınır. Bazı yörelerde bu malzemelere ek olarak; un, pamuk ve bozuk para alındığı da belirtilir. Alınan malzemelerin anlamı ise;

- Un; Bebeğin ömrünün uzun olması,

- Şeker; Ağzı tatlı olsun,

- Tuz; Evin tadı tuzu gibi ömrü iyi olsun,

- Pirinç; Bereket getirsin, ziyaret evinin bereketi geçsin,

- Yumurta; Sağlıklı olsun,

- Pamuk; Ak saçı sakalı uzasın,

- Metal bozuk para; bol kazançlı olsun anlamına gelmektedir.

40 Uçurma Evi Hazırlıkları ve Merasimi

Bebeğin babaanne ve anneannesine yapmış olduğu kısa el öpme ziyaretinden sonra aile büyükleri ile birlikte Kırk Uçurma Evi adı verilen ziyaret evine gidilir. Ziyaret edilecek ev seçilirken; evin yüksek, havadar ve geniş olması önemlidir. Ev halkının sağlıklı, huzurlu, mutlu olmalarının yanında maddi ve mevki açısından yüksek düzeyde olması önemlidir. Bu ayrıntıların bebeğe iyi şans geçmesi açısından önemli olduğu belirtilir. Ziyarete gidilen ziyaret evinde yeni anneye sütünün bol olması dilenerek su ikram edilir, anne de bu suyu içer. Ziyaret için seçilen evin sahibi, bebeğin "Kırklama Annesi" olarak burada yapılacak kırklama merasimini üstlenir. Burada yapılacak merasimde salonda bulunan orta sehpaya temiz ve şık bir örtü serilir ve örtünün üzerine içerisinde su bulunan şık bir kase koyulur. Kırklama Annesi de bebeğin ilk ziyareti şerefine hazırladığı; şeker, un, pamuk, pirinç, tuz , yumurta ve bozuk para gibi gıda ve materyalleri; şık bir sunum içerisinde sehpa üzerine bebeğe giderken vermek üzere hazırlar. 

Kırk Uçurma Evinde Yapılan Merasim

Kırklama annesi önce abdest alır, başına beyaz başörtüsünü bağlar, seremoni sehpasının başına geçerek, sürahi içerisinde bulunan sudan bir miktar doldurur ve daha önceden bebek için almış olduğu altını, su dolu tasa atar. Bebeğin annesinin alyansını da içine attıktan sonra bebeği eline alır. Kırklama annesi, dualar okuduktan sonra içi altın dolu sudan 3 defa bebeğin başını ıslatır, yüksek sesle bebeğe iyi temennilerde bulunur. Daha sonra suyun içerisindeki altını alır, bebeğe takar ve iyi dileklerle annesine verir. Yapılan merasim sonrasında hazırladığı yiyecekleri ikram eder. 

Kırk Uçurma Sepetine Neler Konur?

Bebeğin kırkının çıkarılma merasimi için pek çok hazırlık yapılmaktadır. Bunlardan en önemlisi de kırk uçurma sepeti olmaktadır. Kırk uçurma sepetine neler konur? Sepete neler koyulacağı bebeğin cinsiyetine değişirken genel olarak; yumurta, çakıl taşı, buğday ve bunun gibi temel nesnelerin yanı sıra yine cinsiyete bağlı olarak birbirinden farklı hediyelik eşyalar da konabilmektedir.   

Asıl Nedeni Anne ve Bebeğin 40 Günde Toparlanması

Gelenek olarak yerine getirilen kırk uçurmanın asıl kaynağının aslında bilimsel olması. Zira doğumdan kırk gün sonra hem annenin hem de bebeğin vücudu toparlanmaya başlar. Annenin doğum sonrası dikişleri kırk gün içerisinde tam anlamıyla iyileşirken, bebek dünyaya ancak kırk gün içerisinde adapte olur. Bu nedenle anne ve bebeğin bu kırk gün içerisinde evde istirahat etmesinin uygun olacağı düşünülür. Anne ve bebeğin kırk gün sonra dışarı çıkması da ancak bu süre sonra güçlerini toplayıp keyifli zamanlar geçirebilmeleri anlamına gelir. 

Kırk Uçurma İle İlgili Halk Arasında Söylenen Doğum Hurafeleri İle İlgili Detaylar İçin Tıklayın