nasrettin hoca nasıl yazılır / NASREDDİN HOCA - TDV İslâm Ansiklopedisi

Nasrettin Hoca Nasıl Yazılır

nasrettin hoca nasıl yazılır

kaynağı değiştir]

1951'de Leipzig'de sahnelenen Nasreddin Hoca kukla oyunundan bir sahne.

Nasreddin Hoca'ya bir sanat ve popüler kültür ögesi olarak oldukça rağbet edilmektedir. Tam tarihi bilinmeyen ancak 1775 ila 1782 arasında yazıldığı düşünülen Nasreddin Hoca'nın Mansıbı adlı eser Nasreddin Hoca'ya dair bilinen en eski oyundur.[143] Bunun haricinde İkinci Meşrutiyet'in ilk yıllarında Millî Osmanlı Operet Kumpanyası 1914 yılında İzmir'de Nasrettin Hoca'nın Telaşı adlı bir oyun sergilemiştir.[144] Yine aynı dönemlerde Bahâ Tevfik ve Ahmet Nebil de aynı adla revü şeklinde bir oyun yazmışlar, ilk sahnelenmesi 9 Ekim 1916 tarihinde İzmir'deki İris Sineması'nda gerçeklemiştir.[144] Her iki oyun da Meşrutiyet yıllarında gerek İzmir gerekse de İstanbul'da çokça temsil edilmiştir.[144]Sabahattin Bey 1930'larda Nasrettin Hoca adlı bir operet sahnelemiş[145], aynı dönemde Ziya Şakir ile Ömer Seyfettin de Nasreddin Hoca adlı oyunlar yazmışlardır.[146][147]Halide Edib Adıvar 1945 yılında yazdığı Maske ve Ruh adlı oyununda Nasreddin Hoca'ya yer vermiş[148][149]; 1951'de Adnan Çakmakçıoğlu, 1954'te İsmail Hakkı Sunat, 1962'de ise Aydın Su Nasreddin Hoca ve fıkralarını tiyatro oyunu olarak ele alan diğer isimler olmuştur. Kumuk yazar Muhammed Kurbanov tarafından 1938 yılında yazılan Molla Nasreddin adlı oyun Dağıstan'da ve Sovyetler Birliği'nde; Özbekistan'daysa Xo'ja Nasriddin operası, Nasriddinning Yoshligi balesi ve Nasriddin Afandi müzikal komedisi birçok tiyatroda yüzlerce kez sahnelenmiştir.[76] Azeri yazar Yusif Ezimzade'nin 1959'da Nesreddin adıyla[88], Çekoslovak yazar Jiří Mahen'in Nasreddin čili Nedokonalá pomsta adıyla 1930'da ve Jánošík Ulička odvahy Nasreddin adıyla 1962'de[150][151], yine Çekoslovak yazar Josef Kainar'ınsa 1964'te Nebožtík Nasredin adıyla[152][153] yazdığı oyunlar bulunmaktadır.

Ermeni-Rus yazar Georgi Gürciyev 1950'de yayınlanan Beelzebub's Tales to His Grandson adlı eserinde Nasreddin Hoca'yı ana karakterlerden biri olarak kullanmıştır.[154]Mehmet Fuad Köprülü, Orhan Veli Kanık, Nedim Uçar, Nüzhet Erman'ın aralarında bulunduğu şairler Nasreddin Hoca fıkralarını şiirleştirmişler, ilk olarak 1930 yılında Kemalettin Şükrü Orbay olmak üzere 1982'de Burhan Felek ve 2006'da da Nail Tan tarafından Nasreddin Hoca bir hikâye ve roman kahramanı olarak işlenmiştir.[46][51][155] Sovyetler Birliği'nde ise Leonid Solovyov'un Nasreddin Hoca fıkralarını temel alan Povest o Hoce Nasreddine roman serisi bir buçuk milyondan fazla satış yapmış ve senaryolaştırılarak sinemaya aktarılmıştır. Fransa'da yayınlanan Vaillant dergisinin Aralık 1946 tarihli sayısında ilk kez yayınlanan çizgi roman serisi Nasdine Hodja da Nasreddin Hoca'dan esinlenilerek oluşturulmuştur.[156]

Nasreddin Hoca'yı konu edinen ilk sinema filmi Stoyan Bahvarov'un Nasreddin Hoca'yı canlandırdığı 1939 Bulgaristan yapımı Nastradin Hoca i Hitar Petar[157] adlı siyah-beyaz filmdir. Bulgar güldürü kahramanı Hitar Petar ile birlikte konu edinilen Nasreddin Hoca'ya dair müstakil olarak hazırlanan ilk film ise 1940 yılında çekimine başlanıp 1943'te gösterime giren ve Hâzım Körmükçü'nün başrolünde olduğu Türkiye yapımı Nasreddin Hoca Düğünde[158][159] adlı filmdir. 1951 yılında hazırlanan Evvel Zaman İçinde adlı animasyon film[160], Talat Artemel'in Nasreddin Hoca'yı canlandırdığı 1954 yapımı Nasreddin Hoca[161][162], İsmail Hakkı Dümbüllü'nün Nasreddin Hoca'yı canlandırdığı 1954 yapımı Nasreddin Hoca ve Timurlenk[163][164], 1965 yapımı Nasreddin Hoca[165][166] ile 1971 yapımı Nasreddin Hoca[167][168], Mehmet Özden'in başrolünde olduğu 1998 yapımı Nasrettin Hoca ve Deli Oğlan[169] ve Aziz Özuysal'ın başrolünde olduğu 1999 yapımı Nasrettin Hoca: Ya Tutarsa?[170] Türkiye'de gösterime giren diğer Nasreddin Hoca filmleridir. Bunların yanı sıra Münir Özkul'un Nasreddin Hoca'yı canlandırdığı 1993 yılına ait TGRT yapımı Nasreddin Hoca[171] ile Sönmez Atasoy'un başrolünde olduğu 1996 TRT yapımı Nasreddin Hoca[172][173] adlı diziler çekilmiştir. Ayrıca 2005'te gösterime giren Keloğlan Kara Prens'e Karşı adlı filmde Nasreddin Hoca Osman Yağmurdereli tarafından yan rol olarak canlandırılmış[174], 1986 TRT yapımı Bizi Güldürenler adlı televizyon dizisinin bir bölümü Aydemir Akbaş tarafından canlandırılan Nasreddin Hoca'ya ayrılmış[175] olup yine televizyonda yayınlanması için çeşitli Nasreddin Hoca hikâyesi canlandırılarak çocuklara yönelik çizgi filmler de yapılmıştır.[176]

Sovyetler Birliği yapımlarında Nasreddin Hoca tiplemesi ideolojik bir malzeme olarak ele alınmış ve buna uygun söylemlerle sinemaya aktarılmıştır.[76] Sovyetler Birliği'nde çekilen ilk Nasreddin Hoca filmi olan Lev Sverdlin'in Nasreddin Hoca'yı canlandırdığı 1943 yapımı Nasreddin v Buhare'de[177] Nasreddin Hoca'nın Sovyet toplumunun gelişmişliğini hayretle karşılaması işlenmektedir.[76]Razzak Hamrayev'in Nasreddin Hoca'yı canlandırdığı 1946 yapımı Pohojdeniya Nasreddina[178] Sovyetlerin ikinci Nasreddin Hoca filmi olup bazı fıkralara göndermelerde bulunulmaktadır.[76]Gurgen Tonunts'un Nasreddin Hoca'yı canlandırdığı 1959 yapımı Nasreddin v Hocente, ili Oçarovannyi prints[179], Beşir Seferoğlu'nun Nasreddin Hoca'yı canlandırdığı 1966 yapımı 12 mogil Hoci Nasreddina[180], Rifat Musin'in Nasreddin Hoca'yı canlandırdığı 1975 yapımı Vkus halvi[181][182], Sokrat Abdukadirov'un Nasreddin Hoca'yı canlandırdığı 1978 yapımı Pervaya lyubov Nasreddina[183], Marat Aripov'un Nasreddin Hoca'yı canlandırdığı 1982 yapımı Glyadi veseley ve Ramaz Çhikvadze'nin Nasreddin Hoca'yı canlandırdığı 1989 yapımı Vozvraşteniye Hoci Nasreddina[184] Sovyetler Birliği döneminin hocayla ilgili diğer filmleridir. Gerek Sovyetler Birliği döneminde gerekse de bağımsızlık sonrası dönemde Özbekistan Nasreddin Hoca filmlerinin dikkat merkezini oluşturmuştur. Nasreddin Hoca ile ilgili Sovyetler Birliği'nde çekilen birçok filmin Özbek yapımı olmasının yanı sıra ülkenin bağımsızlığını kazanmasının sonrasında da Nasriddinning Yoşligi, Nasriddin Hojand'da, Afandining Beş Hotini gibi filmler çekilmiştir.[76]

Türkiye ve Sovyet Birliği'nin ardından en çok Nasreddin Hoca filmi çekilen ülke olan Çin'de ise 1979 yapımı Afanti animasyon filmi[185][186], aynı adlı kitaptan uyarlanan 1979 yapımı Afanti de gu şi animasyon filmi[187][188], 1980 yapımı Afanti[189][190], 1988 yapımı Zhen Jia Afanti animasyon filmi[191], 1991 yapımı Afanti er şi[192] ve 2012 yapımı Şaonian Afanti animasyon filmi[193] konuya dair filmlerdir.

Türkiye, Sovyetler Birliği ve Çin'in haricinde İrec Dustdar'ın Nasreddin Hoca'yı canlandırdığı 1953 İran yapımı Molla Nasreddin[194] ile 1957 yapımı Molla Nasreddin[195], Peter-Paul Goes'un Nasreddin Hoca'yı canlandırdığı 1959 Doğu Almanya yapımı Nasreddin und der Wucherer[196], Leo Konforti'nin Nasreddin Hoca'yı canlandırdığı 1960 Bulgaristan yapımı Hitar Petar[197], Zdenek Junák'ın Nasreddin Hoca'yı canlandırdığı 1984 Çekoslovakya yapımı Nasredin[198], Raghubir Yadav'ın Nasreddin Hoca'yı canlandırdığı 1990 Hindistan yapımı Molla Nasreddin[199], Jean-Pierre Sentier'in Nasreddin Hoca'yı canlandırdığı 1993 Fransa yapımı Faits et dits de Nasreddin[200] ve Luis Rego'nun Nasreddin Hoca'yı canlandırdığı 2016 Fransa-Portekiz ortak yapımı Feitos e Ditos de Nasreddin II[201] sinema ve televizyon dünyasında Nasreddin Hoca'nın işlendiği diğer yapımlardır.

Nasreddin Hoca mobil platform oyunlarında da yer edinmiş olup[202][203][204] 1996 yılı UNESCO tarafından Nasreddin Hoca yılı olarak kutlanmıştır.[205] Günümüzde de Nasreddin Hoca adına Uluslararası Akşehir Nasreddin Hoca Anma ve Mizah Günleri[206], Uluslararası Nasreddin Hoca Karikatür Yarışması[207], Altın Eşek Komedi Filmleri Festivali[208], Nasreddin Hoca Gülmece Öyküsü ve Çizgi Film Yarışması[209] ve Uluslararası Nasreddin Hoca Sempozyumu[210] gibi eğlence, sanat ve akademi alanlarında etkinlikler düzenlenmektedir. Ayrıca bilimsel alanda sayısız Nasreddin Hoca çalışması bulunmaktadır.[211][212][213]

Fıkraların mahiyeti[değiştir

NASREDDİN HOCA VE TDK!

 

Nasreddin Hoca, ömrünü insanlara doğru yolu göstermeye hasretmiş bir âlim ve velîdir.

Onun latifelerinin her biri ibret ve hikmet dolu birer darbı meseldir. Bir vakit gündemi meşgul eden "ulema" tartışmasına da, Hoca'nın ünlü "sarık" nüktesi, "cuk" oturuyor!  

"Kanaltürk'te, Tuncay Özkan beyle, yılların gazeteci - yazarı Cüneyt Arcayürek'in programını arada bir izlerim.Bu defa da izleyeyim dedim... Ama ağzım da, gözlerim de açık kaldı..." diyen, gazeteci-yazar Kemal Belgin,23.11.2005 tarihli Türkiye Gazetesindeki "Kemal Abinin Haftalığı" köşesinde, şöyle devam ediyor:

"Arcayürek gibi biri, hangi sözlükten almışsa, diyor ki, "Ulema, sarıklı din bilgini" diye yazılı...

Ayıp Cüneyt bey! O sözlükten bir tane de bana ulaştırın ki, bilgimizi zenginleştirelim...

Tuncay beyle oturmuşsunuz, güya, hükümeti irtica yanlısı göstereceksiniz...

Bin kere ayıp! Politik görüşünüz ne olursa olsun, saygılar ama, hiç olmazsa bu uğurda kelimelerin anlamlarını

değiştirme gibi bir ihanette bulunmayın!"

 

Yenilik adına kargaşa

Gel gör ki, Kemal Belgin, Özkan ve Arcayürek'ten özür dilemek zorunda kalıyor. Ertesi hafta ( 30.11.2005) köşesinde şunları yazıyor:

"Geçtiğimiz hafta bu sütunda, Cüneyt Arcayürek ustanın Kanaltürk'te, Tuncay Özkan'la yaptığı programda, "Ulemanın" sözlükteki karşılığının "Sarıklı din hocası" olduğunu söylediğini yazmış ve bunun olamayacağını dile getirmiştim.

Yanılmışım... Baktım; Türk Dil Kurumu sözlüğünde gerçekten de öyle yazılı... Ancak birkaç sözlük daha inceledim,oralarda da sadece "Bilginler, Âlimler" yazılı idi...Önce geçen haftaki eleştirim için özür dilerim.Ama, Türk Dili Kurumu'na şunu da sormadan edemeyeceğim; acaba "Sarıksız din hocası"nın karşılığı nedir? Öyle ya, bir kısmı sarıklı diye ayrıldığına göre, sarıksızı da olmalıdır. Âlim, sarığını çıkardığında o sıfatını kayıp mı ediyor? Sonra taktığında yeniden mi kazanıyor? Ne komik değil mi? Ne uğruna? Siz bulun..."

Müteakip haftaki yazıdan (14.12.2005) bu defa TDK Başkanı Prof. Dr. Şükrü Akalın'ın, devreye girdiği,fakat "sarıklı din bilgini" konusunda Kemal Belgin'i ikna edemediği anlaşılıyor: "Türk Dil Kurumu Başkanı Sayın Şükrü Haluk Akalın'a, gösterdiği duyarlılıktan dolayı teşekkür ederim. Bana, hayli uzun bir faks çekerek, "Ulema" kargaşasına ışık tutmaya çalışmışlar. Rastlantı bu ya; Sayın Akalın'ı, Taha Akyol'un söyleşisinde de izledim. Sanırım, sözcüklerle fazla oynayarak kargaşa ortamı meydana gelmekte, getirilmektedir. Yani yenilik adına, tam anlamıyla kargaşa..."

 

Herkes dersini almalı!

Anlaşılan TDK ve YÖK, Nasreddin Hoca merhumun sarık kıssasını duymamış! Ya da, Akşam Gazetesi'ndeki11.12.2005 tarihli köşesini; ilmini, zekâsını ve dehâsını dünyanın kabul ettiği medarı iftiharımız Nasreddin Hocamızı "rahmetullahi aleyh" kötülemeye tahsis eden Engin Ardıç gibi, duymuşlar da işlerine gelmiyor! 

Hemen her yazısında nüktelerinden istifade ederek, geçimini Hoca'nın sırtından sağladığı halde, "Nasreddin Hoca makbûl bir adam değildir" diyen Ardıç, British Museum'da özenle korunan "Hâzâ Terceme-i Nasreddin Efendi" isimli el yazması eserden haberdar olsaydı, sadece Türk ve Müslümanların değil, hayranı olduğu Avrupalıların da Hoca'ya saygı gösterdiğini anlardı. Bu el yazması nüshanın sonunda "Nasreddin Efendinin kibar-ı evliyâdan(evliyânın büyüklerinden) olduğuna şek ve şüphe yoktur.

Her kim merhumun ruhu için bir fatiha bağışlarsa, Hak Subhanehu ve teâlâ ol kimsenin âhir ve akibetini hayr eyleye" yazılıdır. Hoca'nın şaheserlerinden biri de, "bilginliğin sarıkla cübbeyle değil, kalp, akıl, iz'ân ve idrakle ilgili" olduğunu dâhiyane bir nükteyle açıklayan sarık kıssasıdır:

Eline tutuşturulan anlamsız çiziklerle dolu kâğıttan hiçbir şey anlamadığını belirterek, iade ettiği kişinin,"Ayıp Hoca ayıp, başındaki sarığından utan" demesi üzerine Hoca, sarığı kendi başından çıkarıpmuhâtabının başına koyar ve "Marifet sarıktaysa, haydi sen oku!" deyiverir. Hoca'nın bu cevâbıyla verdiği ders, TDK ve YÖK dâhil, dinî kavramlarla, kılık kıyafetle, başörtüsüyle uğraşan herkesedir.

-Sizce de öyle değil mi?

 

SEFA KOYUNCU I BHD Haber - 2007

ETİKETLER: Türk Dil KurumuTürk Dili’nde problemlerdilde yozlaşmaTürk SanatıTDKhocanasreddintürk dilifilolojiÜçüncü Yeni Nesil Akımıdil bilimiüçüncü yeni akımımuhâfazakar sanatmuhafazakarüçüncü yenisanattürkiyeedebiyatkültürsefa koyuncuyorumkoyuncusefa

nest...

çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası