Sakinleştirici Ilaçlar Listesi

Sakinleştirici İlaç İsimleri Nelerdir?

Psikiyatrik ilaçlar arasında sık kullanılan ilaçlardan biri olan sakinleştiriciler kesin çözüm değildirler. Ancak psikoterapi seanslarında ve acil durumlarda sorunun hafifletilmesi için doktorunuz tarafından reçeteyle verilirler. Bazen bu ilaçların kullanımı süreci destekler nitelikte olabilirken bazen de sürecin tamamında etkili olurlar. Bu nedenle sakinleştiricilerin reçete ile kullanımı oldukça önemlidir. Bu ilaçların dozları doktor tarafından belirlenmeli ve süresi ayarlanmalıdır. Bilinçsizce kullanılması halinde kişilerde çeşitli sorunlara yol açabilir. Bu yüzden sakinleştirici ilaçların isimleri doktor tarafından hastanın durumuna ya da terapinin gidişatına göre belirlenmelidir. Sakinleştiriciler genellikle pek çok eczanede tablet şeklinde satılıp rahatlıkla bulunabilirler. Reçete ile alınan sakinleştirici ilaç isimleri şöyledir:
 

• Xanax
• Diazem
• Lizan Kapsül
• Ativan Expidet
• Nervium
• Diapam Ampül
• Avertyn,
• Citoles,
• Esram,
• Esmax,
   

Reçetesiz Sakinleştirici İlaç İsimleri

İlaç sektöründe bağımlılık yaratan pek çok ilaç bulunmakta. Bu ilaçlardan biri de sakinleştiricilerdir. Bu nedenle doktor gözetiminde kullanılması konusunda uzmanlar tarafından uyarılar yapılmakta. Bilinçsizce kullanılmasının yarattığı etkileri önlemek amacıyla satışı sıkı denetim altında olan ilaç grupları arasındadır. Doktor gözetimi dışında kullanılması tavsiye edilmemesine rağmen eczanelerde reçete aranmaksızın satılan sakinleştirici ilaç isimleri şunlardır:

• Atarax
• Risperdal
• Cipralex
   

Bitkisel Sakinleştirici İlaç İsimleri

Bazı durumlarda kaygı ve stres durumumuz doktor kontrolü gerektirecek kadar ilerlememiş olabilir. Bu durumlarda yaşadığımız gerginliği ve stresi doğanın bize sunduğu çeşitli bitkisel yöntemlerle yok edebiliriz. Aynı zamanda stresin oldukça yoğun yaşandığı günümüz dünyasında sakinleştirici bitkisel ilaçlar strese bağlı rahatsızlıkları önlememizi sağlayabilir. Bu nedenle kişinin günlük hayat stresiyle başa çıkmasında oldukça yararlı olabilirler. Ancak bu bitkilerin çoğu sakinleştirici etkisiyle sizi uyku haline sokabiliyor. Sakinleştirici bitkiler marketlerde, aktarlarda bulunabilirken aynı zamanda online alışveriş sitelerinde de satılabiliyor. Bu sakinleştirici ilaç isimlerinin bazıları aşağıdaki gibidir:

• Adaçayı
• Pasiflora
• Çarkıfelek
• Melisa Çayı
• Hibiskus
• Yasemin Çayı
• Papatya Çayı
• Ihlamur
• Kantoran Çayı
• Meyan

Ülkemizde en çok bilinen kaygı azaltıcı bitkilerden biri pasifloradır. Aynı zamanda melisa çayı ve papatya çayı da sinir, stres gibi durumlarda oldukça tercih edilmektedir.
 

Sakinleştirici İlaçların Etkileri

Her kimyasal ilacın vücutta yarattığı etki olduğu gibi sakinleştirici ilaçlarında birçok etkisi vardır. Bu etkiler oldukça çabuk başlar. Sakinleştirici ilaçların etkileri en fazla 8 hafta sürer ve daha sonra azalmaya başlar. Bu etkilerin bazıları şöyledir:

• Kaygı ve gerginlik hallerinde kullanılan sakinleştirici ilaçlar kullanılmasıyla beraber kişide rahatlık hissi yaratacaktır. Mesela kişi normalde onda kaygı yaratan pek çok durumu dikkate almaz.
• Çoğu sakinleştirici ilaç uyku hali, sersemlik ve yorgunluk yapar. Ancak endişe edilmemelidir bu gayet normal bir durumdur.
• İlaca başlanmasıyla beraber kişi çoğu durum karşısında umursamaz tavırlar içerisine girebilir.
• Uzun süreli kullanılması vücuttu bağımlılık belirtileri göstermemize sebep olur. Bu nedenle ilacın alınmadığı dönemlerde kusma, stres oldukça artabilir.
• Kaygı bozukluklarının tedavisinde kullanılan bu ilaçlar hastalığın yarattığı belirtileri de azaltır. Örneğin panik atak hastalarında oluşan kalp çarpıntısı, kaygılanma, stres gibi belirtileri giderir.
• Sakinleştirici ilaçların çeşitli yan etkileri de olabilir. Bunlar kilo sorunları, uyku hali, iştahsızlık, kabızlık, ishal, cinsel isteksizliktir.

Sonuç olarak sakinleştirici ilaçlar sizi tamamen değiştirmezler. Kullandığınızda olmak istediğinizden farklı bir kişiye dönüşmezsiniz. Doktor kontrolünde bazı geçici durumlar için kullanılırlar ve genelde psikoterapinin birer parçasıdırlar. Sakinleştirici ilaçları bilinçsizce kullanmak sorunu çözmek yerine daha kötü hale taşıyacaktır. Bu yüzden dikkatli olmanızı öneriyoruz.



 

Sakinleştirici ilaçlar kişinin genellikle endişe ve kaygı şikayetlerinde doktor tarafından yazılan ilaçlardır. En yaygınları benzodiazpin grubu içerisinde bulunanlardır. Temazepam ve diazepam bu ilaçlardan en bilinendir. Sakinleştiren ilaç en sık tablet halinde eczanelerde yer alır. Bu ilaçlar genellikle markası ile tanınır. İlaçların bazıları şunlardır:

• Valium(diezepam)
• Ativan
• Mogadon
• Rohypnol
• Temazepam
• Nitrazepam
• Benzos

Sakinleştirici İlaçların Vücutta Etkileri Nelerdir?

Sakinleştiricilerin vücutta yarattığı etki alkol gibi vücudu uyuşturan maddelerle alındığında tehlikeli bir boyuta girer. Çözdürme ve enjekte etme gibi durumlarda vücutta büyük tahribatlara yol açar. Rohypnol ilacı en riskli ilaç örneğidir. İlaçlar insanda bağımlılık yapar ve sürekli kullanma isteği oluşturur. İlaç kullanılmadığı zaman stres, öfke, bulantı gibi bazı problemlere yol açabilir.

İlaç kullanılmaya başlandığı zaman kişide rahatlık, hiçbir durumu önemsememe gibi etkiler oluşur. Merkezi sinir sistemini yavaşlattığı için uyku hali yapar. Özellikle panik atak hastalarının tedavisinde kullanılır. Panik atak hastaları el, ayak titremesi, kaygılanma ve kalp çarpıntıları sıkıntısı yaşar. İlaç alındıktan sonra bu belirtiler azalır ve kişi normale döner.

Reçetesiz Sakinleştirici İlaçlar Nelerdir?

Reçetesi bulunmayan sakinleştiriciler eczanelerden belirli bir miktar karşılığı alınabilir. Ancak bu ilaçların doktor gözetimi olmadan kullanılması risklidir. Kişinin kendi isteği ile ilaç alması ciddi sağlık problemlerine sebebiyet verir. Eczanelerde satılan reçetesiz sakinleştirici ilaçların listesi şu şekildedir:

• Atarax
• Passiflora Şurup (Bitkisel)
• Risperdal
• Cipralex

Bu ilaçlardan en pahalı olanı Risperdal antidepresanıdır. Ani ölüme neden olabildiği için doktor vermeden kullanılması önerilmez. Bitkisel ilaç olan Passiflora Şurup en çok önerilen ve tercih edilen bir antidepresandır.

Reçeteli Sakinleştirici İlaçlar Nelerdir?

Sakinleştiricilerin reçete ile alınması sağlık açısından çok önemlidir. Çünkü antidepresan ilaçlar vücudu oldukça etkileyen ilaç grubunda bulunur. Doktora tedavi olduktan sonra doktor kişinin hastalık derecesine göre uygun sakinleştiren ilacı yazar ve kullanması gereken dozu söyler. Doktor reçetesiyle eczaneden alınan ilaçlar aşağıdaki gibidir:

• Diapam Ampül
• Diazem
• Ativan Expidet
• Lizan Kapsül
• Nervium
• Xanax

Bahsedilen ilaçlardan Lizan Kapsül harici antidepresanların tümü yeşil reçeteli ilaçlardır. Fiyatı en yüksek olan ise Ativan Expidet ilacıdır.

Sinir Sistemi İlaçları Kaç Gruba Ayrılır?

Sinir sistemini etkileyen ilaçlar psikiyatride 4 gruba ayrılır. Bu gruplar şöyledir:

• Antidepresan ilaçlar
• Antipsikotik ilaçlar
• Kaygı giderici ilaçlar
• Mizaç dalgalanmalarını önleyen ilaçlar

Antidepresan ilaçlar daha çok depresyon durumlarında kullanılır. Şizofreni gibi rahatsızlıklarda kullanılan ilaçlar antipsikotik grubuna dahildir. Kişi huzursuzluk ve sıkıntı gibi problemleri ile doktora başvurursa kaygı giderici ilaçlarla tedavi sağlanır. Lityum tuzu ve bazı sara ilaçları da mizaç dalgalanmalarını önleyen ilaçlar grubuna dahildir.

Sakinleştirici Etkiye Sahip Doğal İlaçlar Nelerdir?

Vücutta sakinleştirme görevi üstlenen bazı bitkisel çaylar bulunur. Ciddi ruh hali bozukluğu bulundurmayan kişiler doktora gidip ilaç almak yerine bu yöntemi deneyebilir. Çoğu kişi reçetesiz sakinleştiricilere yönelir. Ancak ilaç beyin hücrelerini etkilediğinden evde doğal yollar ile sakinleşmek mümkündür. Demleme ile yapılan bitkisel çaylar kısa süre içerisinde etkisini gösterir. Genellikle bu çaylar kişide uyku hali yaratır. Melisa çayı günümüzde bilinen depresyona en etkili ve kaygı giderici özelliği ile herkes tarafından bilinir.

Ruhu dinlendiren ve ilaç kullanmadan sakinleştiren ilaç etkisini veren bazı bitki çaylarının ismi şu şekildedir:

• Melisa çayı
• Lavanta çayı
• Sibirya Ginsengi Çayı
• Meyankökü çayı
• Adaçayı
• Papatya çayı
• Sarı Kantaron çayı
• Kedi otu
• Çarkıfelek bitkisi
• Nane çayı

Bu bahsedilen çaylar aktar veya marketlerden kolayca alınabilir. Bitki çayları demlenerek kişide sakinleştirici etkisi yaratır.

Anksiyete psikiyatride en sık karşılaşılan sorunlardandır. Kaygı olarak da isimlendirilen anksiyetenin özgül olarak ortadan kaldırılmasını sağlayan ilaçlar anksiyolitik olarak bilinir.

Anksiyete tedavisinde psikoterapi uygulamaları yanında anksiyolitik ilaçlardan da yararlanılır. Antidepresan ilaçlar anksiyete bozukluklarının tedavisinde yaygın olarak kullanılır. Antalya Psikiyatri ve Psikoterapi Merkezi olarak bu yazımızda anksiyete tedavisinde antidepresanlar haricinde diğer anksiyolitik (kaygı giderici) ilaçlardan söz edeceğiz. Antidepresan ilaçlarla ilgili bilgilere (funduszeue.info), (funduszeue.info) ve (funduszeue.info) web sitelerimizdeki makalelerden ulaşabilirsiniz.

Anksiyolitik (kaygı giderici) ilaçları şu şekilde gruplandırabiliriz.

1. Barbitüratlar
2. Benzodiazepinler
3. Antihistaminikler
4. Beta blokerler
5. Buspiron
6. Sınıflandırılmayan diğer anksiyolitikler

Barbitüratlar:

Barbitüratlar ilk olarak ’lı yıllarda bulunmuştur. Ansiyolitik etkileri yanında sedatif ve hipnotik özellikleri vardır. Huzursuzluk, endişe, korku, emosyonel gerginlik durumlarında kullanılabilirler.

Ağızdan kolaylıkla emilen barbitüratlar, barbiturik asitten üretilirler. Büyük ölçüde merkezi sinir sistemi üzerinde etkili olsalar da karaciğer ve kardiyopulmoner sisteme de etkileri vardır. Solunum depresyonu, kalpte ritm bozuklukları yapabilirler.

Küçük dozlarda sedatif, büyük dozlarda hipnotik (uyku ilacı olarak) olarak kullanılabilirlerken, aşırı dozda genel anestezi ve komaya neden olabilirler. GABA reseptörlerini etkileyerek, GABA’nın sinir sistemindeki kendi reseptörlerine bağlanmasını arttırırlar. Ayrıca retiküler aktive edici sistemi bloke ederler.

Allobarbital, fenobarbital, amobarbital, sekobarbital, tiyopental gibi barbitüratlar bir zamanlar yoğun biçimde kullanılsa da bugün antiepileptik olarak kullanılan fenobarbital ve anestezide kullanılan bazı barbitüratlar güncelliğini korumaktadır.

Barbitüratların tolerans ve bağımlılık geliştirme, yoksunluk belirtileri gösterme potansiyelleri yüksektir. Birçok hasta tarafından suistimal edilerek kötüye kullanılmıştır. Benzodiazepinlerin geliştirilmesiyle barbitüratlar yukarıda söz ettiğimiz sorunlardan dolayı artık eskisi gibi kullanılmamaktadır.

Benzodiazepinler:

Anksiyolitik, kas gevşetici, antikonvülzan ve hipnotik etki sahibi olan bezodiazepin grubu ilaçlar psikiyatride yaygın olarak kullanılır.

GABA reseptör kompleksinin aktivasyonu, noradrenerjik aktivitenin inhibisyonu ve adenozin geri alımının inhibisyonu ile etki gösteren benzodiazepinlerin dünyada kırkın üzerinde farklı molekülü bulunmuştur. Bu moleküllerin yapıları farklı da olsa etkileri birbirine yakındır.

Yağda çözünen benzodiazepinler daha hızlı emildiklerinden, etkileri çabuk başlar. Bu yönden diazepam en avantajlısıdır. Klorazepat dışında sindirim sisteminden değişmeden emilirler. Diazepamın kas içine enjeksiyonunda emilim yavaş ve düzensizdir. Bu nedenle damar içine verilmesi daha uygundur, ancak solunum depresyonu yapabileceği unutulmamalıdır.

Benzodiazepin grubu ilaçların çoğu idrarla atılır. İdrar tahlili ile bu ilaçların kullanılıp kullanılmadığı tespit edilebilir.

Lorazepam, alprazolam, oksazepam, bromazepam kısa etkili benzodiazepinlerdendir. Lorazepam (Ativan) ve alprazolam (Xanax) ülkemizde bilinen preparatlarıdır.

Klonazepam, flunitrazepam, klotiazepam ve medazepam orta etkilidir. Klonazepam (Rivotril), flunitrazepam (Rohypnol), medazepam (Trankobuskas) ülkemizde bilinen preparatlarıdır.

Diazepam, klorazepat dipotasyum, klordiazepoksit, prazepam, flurazepam gibi moleküllerden ülkemizde diazepam (Diazem), klorazepat dipotasyum (Tranxilene), klordiazepoksit (Klipaks) en çok bilinenleridir.

Benzodiazepinlerin anksiyolitik etkileri oldukça güçlü olup kaygı, inhibisyon ve kaçınma davranışını engellerler. Bağımlılık oluşturma potansiyelleri nedeniyle kontrollü kullanılmalı, zaman zaman tedaviye ara verilmeli, uzun süreli kullanımda aniden kesilmemeli, doz kademeli olarak düşürülerek kesilmelidir.

Benzodiazepinlerin hipnotik etkilerinden uyku bozukluğu tedavisinde yararlanılır. Total uyku süresini arttırırlar, uykuya dalma süresini kısaltırlar ve gece uyanmalarını azaltırlar. Uyku ilaçları bir aydan fazla kullanılmamalıdır. Tolerans ve bağımlılık yapabilirler.

Benzodiazepinler alkol bağımlılığı tedavisi, eksitasyonların bastırılması, psikosomatik bozukluklar, epilepsi nöbetlerinin durdurulması ve obsesyonların giderilmesinde de kullanılırlar.

Alkolle alınmaları uygun değildir. Araç ve iş makinesi kullanmak benzodiazepin alındığında tehlikelidir. Kas içine enjeksiyonlar yavaş ve düzensiz emilim nedeniyle fazla tercih edilmez.

Kesilme belirtileri özellikle kısa etkililerde görülür. İlaç ani bırakıldığında anksiyete artabilir. Uykusuzluk, bilinç sislenmesi, kasılma nöbetleri, ellerde titreme, halüsinasyonlar, çarpıntı, terleme, kusma görülebilir.

Antihistaminikler:

Difenhidramin, hidroksizin hidroklorür (Atarax), prometazin, siproheptadin (Prakten) gibi H1 reseptör antagonisti olan birinci nesil antihistaminik ilaçlar psikiyatrik hastalıkların tedavisinde kullanılabilmektedir.

Hidroksizin hidroklorür kaygı gidericidir.

Siproheptadin anoreksi tedavisinde ve SSRI ilaçlarla inhibe olan kadın ve erkek orgazmının tedavisinde kullanılır.

Birinci nesil antihistaminik ilaçlar sedasyon yaparlar.

Beta Blokerler:

Adrenerjik reseptör aktivitesini inhibe edip azaltarak işlev görürler. Psikiyatride performans anksiyetesinin giderilmesinde, lityuma bağlı tremor tedavisinde, nöroleptiklerle oluşan akatizide ve agresif davranışın kontrolünde kullanılırlar.

Anksiyolitik olarak en fazla propranolol kullanılır. Sosyal fobi tedavisinde oldukça etkilidir. Lityumla oluşan tremorda titremeyi kesebilir.

Pindolol ise antidepresan tedaviyi güçlendirmede tercih edilen bir beta blokerdir.

Buspiron:

Sedatif, hipnotik, kas gevşetici ve antikonvülzan etkileri olmayan, bağımlılık yapmayan, anksiyete tedavisi için geliştirilmiş azapiron sınıfı ilaçtır.

Kızgınlık, hostilite ve anksiyetenin psişik belirtilerinin giderilmesinde oldukça etkilidir. İlacın etkisi ortalama haftada ortaya çıkar.

Major depresyon ve OKB’de antidepresan ilaç etkisini güçlendirmek için kullanılabilir.

Bunların dışında pregabalin, zolpidem, zopiklon (İmovan) gibi anksiyeteyi giderici ve uyku sağlayıcı ilaçlarda psikiyatride kullanılmaktadır.

Antalya Psikiyatri ve Psikoterapi Merkezi, Psikiyatri Uzmanı ve Psikoterapist Emine Filiz Uluhan.