3 Doz Sinovac Koruyuculuğu
Kaç doz daha aşı olmalıyız? &#; Hekimlere göre üçüncü doz BioNTech için yeterli araştırma yok, sadece Sinovac olanlara ise mutlaka ek doz yapılmalı
Koronavirüs salgını dünyada ve Türkiye’de hâlâ en önemli gündem başlıklarından biri. Koronavirüse karşı üretilen aşıların Türkiye’de de uygulanmaya başlamasının ardından dokuz ay geçti. 7 Ekim itibarıyla 18 yaş üstü nüfusta ikinci doz aşı uygulananların oranı yüzde 73,80, birinci doz aşı olanların oranı yüzde 87, Türkiye&#;de bugüne kadar uygulanan aşı dozu sayısı ise milyon bin &#;a yükseldi.
Üçüncü doz aşılar ise Türkiye’de uygulanmaya devam ediyor ancak üçüncü dozun kimlere, ne zaman uygulanması gerektiği ile ilgili tartışmalar da var. Üçüncü doz aşı, diğer adıyla &#;hatırlatma dozu&#; için Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, “İki doz mRNA aşısı olan vatandaşlarımızın da ikinci doz üzerinden beş-altı ay geçtikten sonra hatırlatma dozuna ihtiyaç duyacakları öngörülmektedir” demişti.
Twitter hesabından dün (7 Ekim) bir açıklama paylaşan Koca, iki doz mRNA aşısı olanların ortalama dört ay önce aşı olduğunu, aşının koruyuculuğunun devam ettiğini düşündüklerini belirtti. Koca, BioNTech aşısı için “Şu an üçüncü doz aşıyı gerektiren bir durum yok” derken, inaktif aşı olanlara üçüncü dozu önerdiklerini aktardı.
Üçüncü ve dördüncü doz tartışmalarını Koç Üniversitesi Dahili Tıp Bilimleri Halk Sağlığı Anabilim Dalı&#;ndan Prof. Dr. Sibel Sakarya, Türk Tabipleri Birliği (TTB) Pandemi Çalışma Grubu Üyesi Tomris Cesuroğlu, Halk Sağlığı Uzmanı Prof. Dr.Mehmet Zencir, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Akova ile konuştuk.
&#;İki doz Sinovac ile aşılanmış kişileri tam aşılı kabul edemeyiz&#;
TTB Pandemi Çalışma Grubu Üyesi Tomris Cesuroğlu, aşılama açısından kış aylarına dezavantajlı bir pozisyonda girildiğini, Sinovac aşısı olan 65 yaş ve üzeri kişilerin koruyuculuklarının düşük olduğunu söyledi:
&#;Sinovac’ın 65 yaş üzerinde koruyuculuğu oldukça düşük. Delta varyantının ortaya çıkması ve Sinovac gibi inaktif aşılarda bağışıklık cevabının zamanla azalması nedeniyle bu sorun iyice belirginleşti. O nedenle, daha önce Sinovac yapılmış olsa da 65 yaş üstü tüm bireylerin iki doz BioNTech olması hastalıktan korunmaları için çok önemli. 65 yaş altı bireylerde ise risk profiline göre karar verilmeli. yaş arasında olup ciddi kronik hastalığı olanlar veya sağlık hizmetinde çalışanlar için de BioNTech’in iki doza tamamlanması en yüksek korumayı sağlayacaktır. Bunların dışında kalanların ise iki doz Sinovac sonrasında bir doz BioNTech olması etki ve yan etki profili açısından en makulü olacaktır. Yani sadece iki doz Sinovac ile aşılanmış kişileri artık tam aşılı kabul edemeyiz. Sadece iki doz BioNTech olmuş 65 yaş üstü bireyler ve yaş grubunda olup ciddi kronik hastalığı olanların, son dozun üzerinden altı ay geçtikten sonra üçüncü dozu olmaları yine hastalığa karşı korumalarını güçlendirecektir. Uluslararası otoritelerin son önerileri bu yönde. Bunun dışında kalanlarda üçüncü doz henüz gündemde değil.
&#;Devletin aşılama konusundaki toplumsal kuralları belirlemesi gerekiyor&#;
Türkiye’de salgın yönetiminin şu anda en kritik sorunu, aşılama oranlarının çok düşük kalmış olması. Yaz başında aşı tedarik sorunu bitmişti, ASM’ler ve hastaneler aşılama hizmetini son derece verimli bir şekilde sunacak bir düzen kurmuşlardı. Yazın üç ay içinde yetişkin nüfusun tamamına yakınının aşılaması tamamlanabilirdi. Ancak ekim ayına geldiğimizde resmi rakamlara göre yetişkinlerin sadece yüzde 74’ü, tüm nüfusun ise yüzde 54’ünün çift doz aşısı tamamlanmış durumda. Dahası, 5 milyona yakın kayıtdışı mülteci ve 6 milyon kadar sadece iki doz Sinovac ile aşılanmış insan var. Yani tam aşılanma oranı muhtemelen yüzde 50&#;nin dahi altında. Koronavirüsün mevsimselliği nedeniyle kış aylarında kapalı ortamlara daha fazla girilmesiyle salgının hızlanma riski olduğunu biliyoruz. Kışa aşılama açısından son derece dezavantajlı bir pozisyonda giriyoruz. Bu toplum sağlığı için çok ciddi bir risk.
Aşılama oranının bu kadar düşük olmasının birinci sebebi, devletin aşı kararsızlığını gidermek için şeffaf veriye ve bilgiye dayalı etkili bir iletişim kampanyası düzenlememiş, hatta aşı karşıtı propagandalara izin vermiş olması. İkinci olarak, aşısız yetişkinlerin hastalığı alma ve yayma riski yüksek, kalabalık ortamlarda dolaşımlarına halen somut sınırlamalar getirilmemiş durumda. Devletin aşılama konusunda toplumsal kuralları artık net bir şekilde koyması gerekiyor. Aksi takdirde bizi çok zor bir kış dönemi bekliyor.”
“Dördüncü dozun gerekliliği ile ilgili sorunun cevabını henüz bilmiyoruz”
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Akova, Sinovac aşısının dördüncü aydan sonra etkinliğinin azaldığını aktardı. Ağır hasta ve iki doz BioNTech aşısı olanların altıncı aydan sonra bir doz aşı daha olmaları gerektiğini söyleyen Akova, şöyle konuştu:
&#;İki doz Sinovac aşısının etkileri özellikle şubat aylarında yapıldıysa ortadan kayboluyor. Dördüncü aydan itibaren ise aşının etkinliği düşüyor. Aşıların şöyle bir özelliği var: Ağır hastalık ve ölümden koruma anlamında kısmen de olsa etkinlikleri devam ediyor ancak hafif ve orta şiddetli hastalığa karşı etkinliği zayıflıyor. Bu, BioNTech aşısı için de Sinovac için de böyle. Başlangıçta her iki aşının ürettiği antikor düzeyleri farklı olduğu için Sinovac için dördüncü aydan sonra bir doz daha gerekiyor. Dördüncü dozun gerekliliği ile ilgili sorunun cevabını henüz bilmiyoruz. Bu konuda yapılmış çalışma yok. Üçüncü dozdan sonra oldukça yüksek antikor üretimimin olduğunu biliyoruz. Yaptırmak isteyenlerin üçüncü dozdan birkaç ay sonra yaptırması daha doğru olabilir. Bunlar hep herhangi bir klinik çalışmaya dayanmayan görüşler. Bu yüzden dördüncü dozun ne kadar gerekli olduğuna dair bilimsel olarak tam bir cevap yok.
BioNTech olanlar ile ilgili yurtdışında çalışmalar sonuçlanmaya başladı. Katar&#;da bir çalışma yayınlandı. İki doz BioNTech&#;in aradan beş ay geçtikten sonra hafif-orta şiddetli hastalığa karşı koruyucu etkisi yüzde 22&#;lere düşüyor. Hastaneye yatma ve ölümden koruma gibi etkileri hâlâ yüzde 85 civarında. Dolayısıyla öyle anlaşılıyor ki iki doz BioNTech&#;in üzerine altı ay geçtikten sonra bir doz daha gerekecek. Bu durum özellikle yüksek risk altında olan kişiler için daha da gerekli. yaşında bir insanın üçüncü doz BioNTech&#;i yaptırması çok elzem olmayabilir ama eğer bir hastalığınız varsa üçüncü dozu yaptırmak lazım. İmmün sistemi şiddetli baskılanmış hastalarda, mesela kanser tedavisi görenler, organ nakli yaptıranlar altı ayı beklememeli çünkü başlangıçta yaptırılan iki doz BioNTech tam koruma sağlamayabilir.&#;
“Orijinal olarak üretilmiş aşıyı kullanıyoruz, bu aşılar üretildiğinde Delta varyantı yoktu”
Koç Üniversitesi Dahili Tıp Bilimleri Halk Sağlığı Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sibel Sakarya, Manisa Celal Bayar Üniversitesi&#;nde sağlık çalışanlarının izlenmesine ilişkin yürütülen çalışmanın sonuçlarına dayanarak, iki doz Sinovac aşısı olanların tam aşılı sayılmaması gerektiğini söyledi:
&#;Bu konuda, Türkiye&#;ye ait bir veri yok. Öncelikle bu eksiği belirtelim. Manisa Celal Bayar Üniversitesi&#;nde sağlık çalışanlarında yapılan izleme çalışmasının sonucu, iki doz Sinovac olanlar tam aşılı sayılmamalı. Buna bakarak bazı sonuçlar söyleyebiliriz. Ancak bu çalışma toplumu temsil etmez. İki doz Coronovac aşısı sonrası altıncı ay izlem sonuçları bunlar. İki doz Sinovac sonrası bir doz mRNA turu aşı olanların ya da üçüncü Sinovac olanların, üç doz olmayanlara göre antikor düzeylerini gösteren bir çalışma bu. Şu anda Türkiye&#;de öncelikle iki doz Coronavac olanları tam aşılı saymamak lazım. Çünkü özellikle inaktif aşılarda bir süre sonra bağışıklık azalıyor. Sinovac olan 65 yaş ve üzeri kişiler en erken olanlardı. İki doz Sinovac aşısı olmuşların derhal üçüncü dozu olmalarını öneriyoruz. Söz ettiğim çalışma sonuçlarına göre üçüncü doz olarak mRNA olanlarda daha yüksek antikor düzeyleri var. Ancak üçüncü doz olarak Sinovac olanların da antikor düzeyi koruyucu düzeye ulaşır. Dördüncü doz için ise henüz yeterli süre izleme yapılmadı.
Dünyadaki aşı sınırlılığını düşününce, dünyada hiç aşı olmamış ülkeler var. Oradaki aşısızlık bizleri de etkiliyor. Türkiye&#;de dördüncü dozu olanlar yurtdışına çıkabilmek için oldular. Elimizdeki veriler iki doz Sinovac ve bir doz mRNA olanların dördüncü bir aşıya henüz ihtiyacı olmadığını düşündürüyor. Hâlâ orijinal olarak üretilmiş aşıyı kullanıyoruz. Bu aşılar üretildiğinde Delta varyantı yoktu. Elimizdeki aşılar bittiğinde ve yeni bir aşı yapılacağı zaman &#;dominant varyant&#; dediğimiz, baskın olan, ortalıkta dolaşan varyant hangisi ise aşının ona göre üretilmesi makul. İyi olan şu: Delta gibi bulaştırıcılığı çok daha yüksek olan bir varyanta karşı bile elimizdeki aşılar hâlâ etkili. Ağır hastalıktan, hastaneye yatmaktan çok iyi koruyor. Hatta belli ölçüde bulaşı azaltıyor. Bu yüzden aşıyı çok önemsiyoruz.&#;
&#;Mevcut aşıların Delta varyantına karşı etkili olduğunu biliyoruz&#;
Halk Sağlığı Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Zencir ise iki doz BioNTech aşısı olanların üçüncü doz olma gereksinimi ile ilgili tartışmaların daha tam olgunlaşmadığını söyledi.
Türkiye’de BioNTech aşısı uygulanan kişilerde altı ay dolmadığı için henüz gündem olmadığını belirten Zencir, şöyle konuştu:
&#;İki doz Sinovac olanların üçüncü dozu mutlaka olması gerekiyor. Çünkü Delta varyantına karşı koruyuculuğu biraz daha düşük olduğu için ve antikor düzeyi altıncı aydan sonra hızla azalıyor. BioNTech&#;ten iki doz olanların üçüncü doz olma gereksinimi ile ilgili tartışmalar daha tam olgunlaşmış değil. Diğer ülkelerde altıncı aydan sonra antikor düzeyi düştüğü için BioNTech üçüncü doz yapılabilir deniyor. Bu kararlar çıkmaya başladı, özellikle yaşlılar için. Tüm topluma üçüncü doz yapılıp yapılmaması ile ilgili tam bir uzlaşı yok. Türkiye&#;de iki doz BioNTech olanlar daha altı ayını doldurmadığı için üçüncü doza gerek yok deniyor. Ama altı ayı doldurduktan sonra bu yeniden BioNTech için de gündem olacaktır. Üçüncü dozun yapılmaması gibi tartışma yok aslında. Zamanı ile ilgili bir tartışma dünya literatüründe konuşuluyor.
İki doz Sinovac olanların mutlaka üçüncü dozu olması gerekiyor. Bu çok net. Aşıyı Delta varyantına göre değiştirmek ile ilgili bir tartışma var. Üretici firma henüz buna gerek olmadığını söylüyor. Grip aşısı periyodik olarak her yıl değişiyor. Baskın olan virüs baz alınarak üretiliyor ama koronavirüs ile ilgili henüz böyle bir durumda değiliz. Mevcut aşıların Delta varyantına karşı etkili olduğunu biliyoruz. Ölüm ve hastaneye yatışları çok ciddi bir şekilde azaltıyor. Delta varyantına karşı aşı üretme ile ilgili yatırım maliyeti olduğu için adım atılmıyor olabilir. Bu durumla ilgili de şüphelerimiz de var.&#;
Sağlık Bakanlığı ve hekimler uyarıyor: Sadece 2 doz Sinovac aşısı olanlar artık 'risk altında'
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca dün akşam Bilim Kurulu toplantısı ardından yaptığı açıklamada, koronavirüsün neden olduğu Covid hastalığı nedeniyle hastaneye yatan kişilerin yüzde 90’ının "tam aşılı olmayanlar" olduğunu söyledi. BBC Türkçe’ye konuşan uzman hekimler de, şu anda hastanelerin yoğun bakım birimlerinde Covid tedavisi görenlerin genellikle ya aşısız kişilerden ya da çift doz Sinovac aşısı üzerinden 4 ay geçmiş ve 3. doz aşısını yaptırmamış kişilerden oluştuğunu söylüyor.
Bakan Fahrettin Koca dünkü açıklamasında, Covid sonucu hayatını kaybedenlerin yüzde 90’ının ya hiç aşı olmamış ya da aşıları eksik kişiler olduğunu söyledi. Koca ayrıca şu anda aktif vakaların yüzde 81’ini tam aşılı olmayanların oluşturduğunu belirtti.
Tek doz aşının koruyuculuk açısından yeterli olmadığını söyleyen Koca, vakaların şu anda en yoğun olarak yaş grubu arasında görüldüğünü aktardı.
Bakan Koca ayrıca 2 doz Sinovac aşısının üzerinden 3 ay geçenlerin, 3. doz aşı olması gerektiğini vurguladı:
"Özellikle elimizdeki veriler üçüncü aydan sonra bu koruyuculuğun azaldığını, yaşlı grupta ek olarak daha da düştüğünü gösteriyor. Yani 2 doz inaktif aşısı yaptırmış kişi rahat hareket etmemeli, 3 ay sonra yeni aşısını yaptırmalıdır."
Koca, mRNA aşısı için ise "İki aşının mutlak yapılması gerektiğini biliyoruz. mRNA aşısı için hatırlatma dozu için yaptığımız çalışmalarda koruyuculuğunun devam ettiğini biliyoruz. 8 ay sonra riskli grupta daha önemli olduğunu biliyoruz" dedi.
Uzman hekimler ne diyor?
BBC Türkçe’ye konuşan uzman hekimler de, şu anda yoğun bakımlarda Covid tedavisi görmekte olan hastaların genellikle ya aşısız kişilerden ya da çift doz Sinovac aşısı üzerinden 4 ay geçmiş ve 3. doz aşısını yaptırmamış kişilerden oluştuğunu söylüyor.
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nden Prof. Dr. Necmettin Ünal, hastanenin yoğun bakımında Covid tedavisi görmekte olan 47 hastanın yarısından çoğunun, artık etkisi geçtiği tahmin edilen çift doz Sinovac aşılı olduğunu söylüyor:
"47 hastanın 15’i aşısız, 29’u çift doz Sinovac aşılı, 3’ü ise tek doz BioNTech aşı olmuş. Yani, yoğun bakımdaki hastaların yarıdan biraz fazlası çift doz Sinovac aşılı. Çift doz Sinovac aşısının koruma süresi geçti.
"Öte yandan yoğun bakımda 2 doz BioNTech, 3 doz Sinovac ya da 2 doz Sinovac’tan sonra tek doz BioNTech olmuş hiçbir hastamız yok. Bu bulgu çok önemli çünkü aşının ne kadar etkili olduğunu gösteriyor.”
Ankara’da son haftalarda hasta sayısının giderek arttığını söyleyen Ünal, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde de yoğun bakım yataklarının yarısından fazlasının Covid hastaları için ayrıldığını söylüyor:
"Aşı kesinlikle etkili ama Delta varyantı geldikten sonra 2 doz Sinovac etkisiz olmaya başladı. Ama 3 doz Sinovac olmuş hiçbir hastayı yatırmamış olmamız da gayet anlamlı.
"2 doz BioNTech’in koruyuculuğu da çok net olarak ortada. Türkiye’deki varyant Delta diyoruz ama her ne varyant ise bu şekilde aşılama son derece etkili."
Sadece Ankara’da değil tüm Türkiye genelinde vaka sayılarının yükselişte olduğunu söyleyen Ünal’a göre yoğun bakımlardaki aşılı/aşısız hasta oranı, kentlerin genel aşılanma oranıyla da ilgili:
"Ankara aşılamanın nispeten yüksek olduğu bir şehir. Dolayısıyla bu şehirde 3. dozlarını yaptırmamış, çift doz Sinovac aşılı yoğun bakım hastaları daha fazla var. Ama aşılamanın düşük olduğu şehirlere gittiğinizde, yoğun bakımlarda aşısız olanların sayısı daha fazla olabilir."
'Çift doz Sinovac 4 aydan sonra aşısız olmak gibi'
Yoğun bakım uzmanı Prof. Dr. İsmail Cinel ise 11 Ağustos’ta Türkiye genelinde yaklaşık Covid yoğun bakım hastası ile yaptığı bir araştırmanın ön sonuçlarına göre, yoğun bakımlardaki hastaların çoğunluğunu ya tamamen aşısızlar ya da 3. doz aşı hakkı olduğu halde olmayanların oluşturduğunu söylüyor.
Sağlık Bakanlığı ve Etik Kurul onayıyla yürütülen araştırmanın nihai sonuçlarının önümüzdeki hafta yayımlanacağını söyleyen Cinel, vatandaşları aşının önemine dair uyarmak için çalışmanın ön sonuçlarını kamuoyu ile paylaştıklarını şöyle anlatıyor:
"Şu anda yoğun bakımlarda her 10 hastanın ’sını hiç aşı olmamışlar, ’ünü ise Ocak-Şubat-Mart ayında iki doz Sinovac aşısını olmuş hastalar oluşturuyor. İki doz Sinovac aşısının üzerinden 4 aydan fazla zaman geçtiği için aşının koruyuculuğu azalmış."
"Sinovac inaktif aşı için koruyuculuk süresi ay şeklinde açıklanmıştı. Türkiye’de 4 aydan sonra bu aşı korumamış ve sadece çift doz Sinovac aşı olanlar resmen, neredeyse yüzde 40 oranında yoğun bakımlara düşmüş durumda.
Cinel, özellikle Ocak-Mart arasında çift doz Sinovac aşısı olmuş kişilerin mutlaka 3. doz aşı olmaları gerektiğini ve ikinci dozun üzerinden 4 aydan fazla zaman geçen kişilerin artık "aşısız" konumunda olduğunu belirtiyor.
BioNTech aşısının ay koruyuculuk süresinin olduğunu hatırlatan Cinel, 2 doz Biontech aşı olmasına rağmen yoğun bakıma düşen hasta oranının "yok denecek kadar" az olduğunu ifade ediyor:
"mRNA aşı Türkiye’ye Nisan ayında geldi. Henüz bunun üzerinden 8 ay geçmediği için, mRNA aşılarının Türkiye’de kaç ay koruduğuyla ilgili şu an net bir şey söyleyemem.
"Ama mevcut durumda, hasta arasında 2 doz mRNA aşısı olup yoğun bakıma düşen belki hasta var. Yani yok denecek kadar az. Entübe olan ise hiç yok. mRNA aşısı olsanız bile yüzde 90 koruduğu için yüzde 10 yakalanabilirsiniz hastalığa ama hafif geçmesine yol açıyor."
'Aşı olmamış, 30 yaşındaki bir hastamı kaybettim'
İstanbul’da bir özel hastanede görev yapan Prof. Dr. Bülent Tutluoğlu da yoğun bakımlardaki hasta profiline dair benzer bir tablo çiziyor.
Tutluoğlu, şu anda tedavi ettiği Covid yoğun bakım hastalarının ya aşısız ya da çift doz Sinovac aşılı hastalardan oluştuğunu söylüyor.
Çift doz Sinovac aşılı kişilerin "önemli risk altında" olduğunu söyleyen Tutluoğlu’na göre, çift doz BioNTech olmasına rağmen Covid hastası olan kişilerin genellikle ayakta tedavi edildiğini aktarıyor:
“Çift doz BioNTech ya da 2 doz Sinovac üzerine tek doz BioNTech yaptırmış hastalar yoğun bakımlarda çok az sayıda. Çift doz Sinovac aşısının üzerinden zaman geçtiği için artık koruyuculuğun zayıfladığını görüyoruz.”
2 doz BioNTech aşısı olan kişilerin de Delta varyantı ile enfekte olduğunu aktaran Tutluoğlu, maske ve mesafe gibi tedbirlerin elden bırakılmaması gerektiğini vurguluyor.
Aşısız hastalar arasında gençlerin ağırlıkta olduğunu belirten Tutluoğlu, virüsün mutasyon geçirmesi nedeniyle artık gençlerin de risk altında olduğunu ve mutlaka aşı olmaları gerektiğini belirtiyor:
"İleri yaş grubunun önemli bir kesimi aşılı olduğu için onlarda tutunması zorlaşan virüs, bünyesindeki mutasyonlarla gençlerde de tutunabilir hale geldi. Dolayısıyla bu mutasyonların sonucu artık ‘Gençler bu hastalığı çok rahat geçiriyor’ düşüncemiz tamamen değişti. 10 gün önce aşısız 30 yaşındaki bir hastamı kaybettim, hiçbir ek hastalığı yoktu."
BBC Türkçe’ye konuşan hekimler, aşı karşıtlığı yapan uzmanlık dışı kişilerin toplum sağlığını ciddi ölçüde olumsuz etkilediğini düşünüyor.
Yaklaşık 1,5 yıldır çok sayıda Covid hastasına baktığını söyleyen Tutluoğlu, aşıları "pandemiden çıkış bileti" olarak değerlendiriyor:
"Hayatında bir tane bile Covid hastası görmeyen kişiler, aşıların etkinliğiyle ilgili bilim dışı iddialarda bulunuyor. Halbuki bizim referansımız bilimsel çalışmalar ve kendi tecrübelerimizdir. Hatta kendi tecrübelerimiz bilimsel araştırmaların da önünde gelir. Benim günlük pratiğim de bilimsel çalışmaların aşıyla ilgili ortaya koyduklarıyla örtüşüyor."
'Ölüm sayıları giderek artıyor'
Türkiye’de son günlerde tekrar neredeyse salgının en şiddetli olduğu dönemlerdeki gibi günde ’den fazla kişi koronavirüsün neden olduğu Covid hastalığı sonucu hayatını kaybediyor.
BBC Türkçe’ye konuşan hekimlere göre bu veri, yoğun bakımlarda artan doluluk ve vaka sayılarındaki artıştan bağımsız değil.
Prof. Tutluoğlu, "Hasta sayısı artınca ölüm sayıları da artıyor. Şu anda özellikle aşısızlarda, risk gruplarında veya 2 dozda kalmış yeterli aşılama olmayan kişilerde ölümler çok daha fazla oluyor" diyor.
Prof. Ünal ise özellikle Doğu ve Güney Doğu illerinde yoğun bakımlarda yer bulunamaz durumda olduğunu ifade ederek, bu durumun ölüm sayılarını doğrudan etkilediğini şöyle açıklıyor:
"Temmuz ayından itibaren vaka sayıları artmaya başladı. O artışlara paralel olarak yoğun bakıma girişler artmaya başladı ve ölüm sayıları da birbirini takip ederek artıyor."
Sinovac mı Biontech mi? Araştırma sonuçları açıklandı
Osman Çakl&#;
DUVAR - Manisa Celal Bayar Üniversitesi’nde bir araya gelen bilim insanlar&#;, doz Sinovac sonras&#; 3. doz a&#;&#; olmayan bir grup sa&#;l&#;k çal&#;&#;an&#; ile 2 doz a&#;&#; sonras&#; 6. ay antikor düzeylerini gösteren yeni çal&#;&#;man&#;n sonuçlar&#;n&#; bugün duyurdu. Buna göre 2 doz Sinovac a&#;&#;s&#; olanlar&#;n 6. aydan itibaren antikor seviyesinin yetersiz oldu&#;u aç&#;kland&#;.
Yine bilim insanlar&#;, Sinovac a&#;&#;s&#;n&#;n etkilerini ortaya koyan ara&#;t&#;rmay&#;, geçen nisan ve haziran aylar&#;nda aç&#;klam&#;&#;t&#;.
'EN YAYGIN YAN ETK&#; ENJEKS&#;YON BÖLGES&#;NDE A&#;RI'
A&#;&#; kar&#;&#;tl&#;&#;&#;n&#;n t&#;rmand&#;&#;&#; son dönemde, bilimsel çal&#;&#;malar a&#;&#; kar&#;&#;tlar&#;n&#;n aksine bir gerçekli&#;i ortaya koydu. Manisa Celal Bayar Üniversitesi T&#;p Fakültesi T&#;bbi Mikrobiyoloji, Halk Sa&#;l&#;&#;&#; ve Enfeksiyon Hastal&#;klar&#; AD ö&#;retim elemanlar&#; taraf&#;ndan yürütülen ara&#;t&#;rmada, üçüncü doz a&#;&#;n&#;n gereklili&#;ine dikkat çekildi. sa&#;l&#;k çal&#;&#;an&#;n gönüllü kat&#;l&#;m&#;yla devam eden çal&#;&#;mada gönüllülerin a&#;&#; olmadan önce kan örneklerinin al&#;nd&#;&#;&#; ve SARS-CoV-2 antikor düzeyi "negatif" olan ki&#;ilerin sürece dahil edildi&#;i belirtildi. Ara&#;t&#;rmaya dahil edilen, hastane çal&#;&#;an&#;n&#;n 's&#;na 2 doz Sinovac ve bir doz Biontech, 61 ki&#;iye üç doz Sinovac ve 43 ki&#;iye ise yaln&#;zca iki doz Sinovac a&#;&#;s&#; uyguland&#;. Tüm grup içerisinde herhangi bir yan etki görülme s&#;kl&#;&#;&#; yüzde 75,9 olarak saptand&#;. En s&#;k görülen yan etki ise enjeksiyon bölgesinde a&#;r&#; olurken, yorgunluk, ba&#; a&#;r&#;s&#; ve kas güçsüzlü&#;ü tespit edildi.
'S&#;NOVAC ETK&#;S&#; 6. AYDA YÜZDE 55'E KADAR DÜ&#;ÜYOR'
Ara&#;t&#;rma sonuçlar&#;na göre, 2 doz Sinovac a&#;&#;s&#; olan 43 gönüllünün a&#;&#; oldu&#;u günden takip eden 6 ay içerisinde, yüzde 44'sinin antikor düzeyinin yetersiz oldu&#;u belirtildi. Bilim insanlar&#; önceki çal&#;&#;malar&#;na at&#;fta bulunarak 6. ay takip ara&#;t&#;rmas&#;yla ilgili "Daha önceki çal&#;&#;mam&#;zda iki doz Sinovac a&#;&#; uygulamas&#;ndan 1 ve 3 ay sonra etkili antikor düzeyleri s&#;ras&#;yla yüzde 97 ve yüzde 77 bulunmu&#;ken, bu çal&#;&#;mada 6. ayda yüzde ’e dü&#;tü&#;ü saptanm&#;&#;t&#;r" dedi. Ara&#;t&#;rma sonuçlar&#;na göre, Sadece 2 doz Sinovac a&#;&#;s&#; olanlarda antikor koruyuculuk düzeyi, ikinci a&#;&#;dan sonra üçüncü ayda yüzde 56’ya dü&#;üyor. Ara&#;t&#;rmay&#; yürüten bilim insanlar&#;, "Bu veri 3. doz a&#;&#;laman&#;n yerinde bir karar oldu&#;unu kan&#;tlam&#;&#;t&#;r" ifadesini kullanarak, üçüncü doz a&#;&#; tercihi ne olursa olsun, üç doz a&#;&#;y&#; olan bireylerin tümünün koruyucu antikor düzeyine ula&#;t&#;&#;&#;n&#; söylüyor. Ara&#;t&#;rman&#;n çarp&#;c&#; bir di&#;er bulgusu ise Biontech ile Sinovac aras&#;ndaki etkinlik fark&#;: "Üçüncü doz a&#;&#;da uygulanan Biontech a&#;&#;s&#;, üçüncü doz Sinovac a&#;&#;s&#;na göre koruyuculukta (gerek antikor düzeyi, gerekse hastalanma durumu aç&#;s&#;ndan) belirgin üstünlük gösteriyor."