Lateral Reses Daralması Nedir

​

Belde kanal daralması, omurilik kanalındaki boşluğun, kemik ve bağ dokusunun büyüyerek daraltması (faset eklem hipertrofisive flavum hipertrofisi) ve omurga içerisinden geçen sinirlere bası oluşturmasıyla spinal stenoz yani dar kanal hastalığı meydana gelir. Omurganın herhangi bir bölümünde görülebilir. Sıklıkla, bel ve boyun bölgelerinde omurilik kanal daralması görülür. Bel omurgasında oluştuğunda tıbbi olarak spinal stenozolarak adlandırılır. 3 tip daralma vardır:

• Foraminal Daralma: Sinir köklerinin omurilikten çıkmasına izin veren küçük deliklerde olan daralma ile oluşur.

• Lateral Reses Daralması: Omurilik kanalının arkasında, sinir köklerinin başlangıçta dallandığı yerde omurilik kanalında daralma meydana gelir.

• Santral Kanal Stenozu: Omuriliği koruyan ana omurilik kanalında daralma ile meydana gelir.

​​

Belde Omurga Kanal Daralması Belirtileri

​

Başlangıçta, belde kanal daralması belirtileri uzun bir süre sessiz seyredebilir. Belirtiler, omurilik kanal çapının daralmasıyla daima ilişkili değildir. Önemli olan nöral dokulara verdiği hasarın derecesidir. Aşağıdaki belirtiler sırasıyla gözlenebilir:

• Bel ve bacak ağrısı (siyatalji) hastaların %95' inde gözlenir. Bacak ağrısı, nörojenik kladikasyoolarak adlandırılan çok tipik bir ağrıdır.  Genellikle her iki bacağı etkiler. Yürümekle ağrı artar. Hasta oturduğunda ise ağrısı azalır. Yürüme mesafesi, durumun ciddiyetine göre değişkenlik gösterir. 

• Bacak ve ayakta uyuşma, karıncalanma 

• Bacak ve ayakta güç kaybı

• Yürümede beceriksizlik 

• Hastalığın en ileri aşamalarında, idrar ve büyük abdest kaçırma, cinsel fonksiyonlarda bozulma (impotans), her iki bacakta kuvvetsizlik (felç), yoğun derecede anal bölgelerde eyer tarzında hissizlik, uyuşma meydana gelir. 

Belde Omurga Kanal Daralması Tanısı 

Öncelikle, hastanın öyküsü alınır. İkinci aşamada, fizik muayenesi yapılır. Hastanın kuvvet, refleks, duyu gibi ayrıntılı nörolojik muayenesini yapılarak bulguları not edilir.

• Röntgen; en temel tanı araçlarından birisidir. Bel omurgasının, X ışınıyla iki yönlü grafileri çekilir. Bu tetkikle; travma sonrası omurga kırıkları, bel kayması, kalsifikasyon, osteofit, disk dejenerasyonu ile ilgili bulguları görülebilir.

• Tomografi; X ışınlarının farklı açılardan gönderilmesiyle vücutta tarama yapılır. Bu tarama, bilgisayar tarafından analiz edilir. Kemik dokulara duyarlı olması nedeni ile uygun durumlarda tercih edilebilir. Nöral foramenlerdeki daralma, kalsifikasyonlar ve kemik sporlar tomografi ile kolayca görülebilir.

• MR (Manyetik Rezonans)görüntülemede ise güçlü manyetik alanlar oluşturularak tarama yapılır. Tarama sonucu 3 yönlü kesitler, bilgisayar tarafından analize edilerek görüntülenir. MR, yumuşak dokulara daha duyarlı bir tetkiktir. Omurilik kanalı içerisindeki kaset hipertrofileri, ligamentum flavum hipertrofileri ve nöral foramendeki daralma, disk hernisi gözlenerek tanı koymada bize yardımcı olur.

Belde Omurga Kanal Daralması Tedavisi

​

Kanal daralmasına bağlı yakınmalar, çoğu zaman konservatif tedaviye cevap verir. 

Konservatif Tedavide Uygulananlar:

​

• Nonsteroid antienflamatuar ilaçlar​

• Epidural steroid enjeksiyonları

• Hareket kısıtlaması, yatak istirahati

• Fizik tedavi ve rehabilitasyon, bel egzersizleri

• Bel korseleri

​​

Alternatif Tedaviler:

​

Belde Omurga Kanal Daralması Ameliyatı

​

Konservatif tedavilere rağmen sonuç alınamayan hastalar ameliyat olabilirler. Hastada felç, idrar ve büyük abdest kaçırma, şiddetli ağrı, uyuşma, yürümede güçlük belirtileri varsa ameliyat kararı daha hızlı verilmelidir. Bel omurgasında yapılacak kanal daralması ameliyatındaki amaç; omuriliği, sinir köklerini basıdan kurtarmaktır.

​

Belde kanal daralması ameliyatı; genel anestezi ile yani hasta uyutularak yapılır. Hasta yüzükoyun pozisyonunda masaya yatar. Hasta betadinle silinerek steril bir şekilde örtülür. Planlanan bölge işaretlenir. Orta hatta cilt kesisi yapılır. Bel kasları kemiklerden sıyrılır. Omurga kemiğinin bir kısmı çıkarılır ve omurilik kanal çapının genişlemesi sağlanır. Omurilik kanalını daraltan kemikler (lamina ve faset eklemler), flavum dediğimiz sarı ligaman ve bel fıtığı cerrahi aletlerle alınarak sinirler rahatlatılır. Cerrahın tercihine göre, iatrojenik olarak omurgada şnstabilite meydana gelmişse destek amaçlı titanyum vida, çubuk implant ve kafes ile omurga stabilize hale getirilir.

​

Belde Omurga Kanal Daralması Ameliyatının Riskleri Nelerdir

​

Tüm ameliyatlarda olduğu gibi, omurga kanal daralması ameliyatında da komplikasyon dediğimiz öngörülemez riskler taşır.

En sık karşılaşılaşılabilecek komplikasyonlar, 

​

• Dura adını verdiğimiz omurilik zarının yırtılması

• Enfeksiyon

• Kanama

• Pıhtı oluşumu sonrası damar tıkanıklığı 

​

Bu tür riskler, erken müdahaleyle tedavi edilerek kontrol altına alınabilir. Fakat iyileşme süresini geciktirebilir. 

​

Belde Omurga Kanal Daralması Ameliyatının Uzun Dönem Sonuçları

​

İyi bir cerrahi sonrası hastanın ağrısında belirgin azalma olur.  Ameliyat öncesine göre ağrının azalmasıyla birlikte yürüme mesafeleri uzar.  Ağrı düzeyindeki azalma, hastadan hastaya değişfunduszeue.info hasarı gelişmiş olan hastalarda bir miktar ağrı ve uyuşma yakınmaları devam edebilmektedir. 

​

Ayrıntılı bilgi ve randevu talepleriniz için iletişimsayfasını tıklayınız.

Dr. Tamer Tekin

Spinal stenoz (Omurgada dar kanal), omuriliğin içinden geçtiği spinal kanalın sagittal çapının, lateral reseslerin ve foramenlerin (sinir kökü kanalları) spinal kanalın bütününde veya bir veya iki omurgasında belirli ölçülerde daralmasıdır. Doğumsal olabildiği gibi sonradan da oluşabilir. Omurgada dar kanal en sık bel (lomber) ve boyun (servikal) bölgesinde görülür.

Lomber spinal kanalın normal çapı, mm'dir. Omurgada dar kanalda temel problem, yetersiz omurilik kanal çapıdır. Sagittal çap, 10 mm'den az ise mutlak daralma; mm arasında ise göreceli daralmadan bahsedilir. Lateral reses olarak adlandırılan özel bir bölge ise iç taraftan spinal kanala açılır. Bu mesafe mm'den daha az olmamalıdır. Bu bölgenin 3 mm'den az oluşu lateral reses daralmasını düşündürürken 2 mm'den az oluşu tanı koydurucudur.

Yaş, travma, omurgadaki bağların kalınlaşması, eklemlerdeki değişiklikler gibi yapısal değişiklikler sinir yapılarını baskılayarak kritik düzeyin altına inmedikçe dar kanal bulgu vermeyebilir.

Omurgada dar kanal genelde her yaşta olabilirse de sıklıkla 50 yaşından sonra bulgu vermeye başlar. Erkeklerde daha yaygındır.

Belde L3, L4 ve L5 omurga seviyeleri daha sık etkilenir. Hastalar sıklıkla sinsi seyreden sırt, kalça, bacak ve baldır ağrısından şikayet ederler. Genellikle yayılım iki taraflıdır. Yürümek ve uzun süre ayakta durmak ağrıyı tetikler. Hastalar öne eğildiklerinde omurga kanalının çapını arttırdıkları için zamanla öne eğilerek yürümeye başlarlar. Ağrıdan oturarak kurtulurlar. Hastalık ilerlediğinde ise oturmak ve uzanmak da ağrının geçmesini sağlayamaz. İleri vakalarda kalıcı ağrı ve idrar-büyük abdesti tutma problemleri gelişebilir. Bu nedenle omurgada dar kanal düşünülen hastalarda acil idrara çıkma, sık idrar yapma ameliyat için önemli bir işaret olarak kabul edilir. Bu durumdaki hastalara en kısa sürede ameliyat olmaları önerilir.

Dar kanalı olan hastaların çok uzun bir ağrı geçmişi vardır ve hastalar ilaç tedavisi ile bir süre idare edebilirler. Omurilik kanalında darlık arttıkça hasta hemen hiçbir tedaviden fayda görmez hale gelir. Bu hastalar için cerrahi tedavi önerilir.

Yaş, gizli başlangıç, uzun süreli öykü ve iki taraflı etkilenme dar kanalı başka omurga patolojilerinden genellikle ayırır. Bel fıtıkları genellikle daha genç insanlarda görülür. Ağrı dağılımı çoğunlukla tek taraflıdır ve nörolojik (sinir basısı) bulguları fazladır.

Dar kanalın tanısında 4 yönlü röntgenler, bilgisayarlı tomografi ve MR kullanılır. Bu hastaların %80'i elektro-tanısal testlerde (EMG) bulgu verebilmektedir. Bu testler ayrıca basının ortadan kaldırılması planlanan alanları da daha doğru bir oranda gösterebilmektedir.

Servikal Dar Kanal: Dar kanal aynı anda hem boyun hem de bel bölgesini etkileyebilir. Fakat her iki bölgedeki dar kanalın aynı anda bulgu vermesi nadiren görülür. Daha yaşlı bireylerde ortaya çıkan bulgular boyun bölgesindeki myelopatik değişikliklere (Servikal myelopati) bağlıdır. Servikal myelopati boyun bölgesinde omuriliğin baskıya uğraması sonucu gelişen kol ve bacaklardaki işlev kaybını ifade eder. Birçok hastada, servikal myelopati zaman içinde artarak ilerler. Ellerin çalışma şeklinde bozulmalar olabilir. Hastalar el becerilerinin azaldığını, eşyaları sık olarak düşürdüklerini, gömlek düğmelerini kolayca bağlayamadıklarını ya da yazılarının eskiye göre daha kötü olduğunu belirtirler. Denge kaybı meydana gelebilir ve yürürken eşyalara tutunma ihtiyacı oluşturabilir. İlerlemiş olgularda, kol ve bacaklarda ileri derecede kuvvetsizlik ve hissizlik meydana gelebilir. Servikal myelopatide nadiren de olsa bağırsak ya da mesane kontrolünde bozulmalar olabilir. Servikal radikülopati ise boyundan başlayıp sağ ya da sol kolun, önkolun ya da elin belirli bir bölgesine yayılan ağrı olarak tanımlanır. Birçok olguda ağrıya, kol, ön kol ve elin belirli kaslarının güçsüzlüğü de eşlik edebilir.

Omurgada Dar Kanal Tedavisi

İlaç tedavisi dar kanalı olan hastalarda en sık başvurulan cerrahi dışı tedavi şeklidir. Steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar (NSAİİ) sırt ve bacak ağrısını belirgin şekilde azaltır. Cerrahi için uygun olmayan hastalarda veya ileri dönemde cerrahi gerektirebilecek hastalara bulguları azaltmak için epidural kortizon enjeksiyonları uygulanır. Korse veya diğer bele sarılan aygıtların dar kanalın tedavisinde yeri yoktur.

Yeterli süre ve doz ilaç tedavisi almış ve epidural kortizon uygulanmış ancak fayda görmemiş hastalar cerrahiye aday hastalardır. Ciddi dar kanalı olan hastalarda fizik tedavi uygulanması gereksiz hatta bazen zararlı olabilir. Ayakta güçsüzlük idrar ve gaita yapma problemleri oluşursa hastaya acil cerrahi planlanmalıdır. Eğer bu tür problemler ameliyat öncesi oluşursa ameliyat sonrası düzelmeme riski vardır. Dar kanalda temel cerrahi prensip omurilik ve sinir köklerin üzerindeki baskının giderilmesi (dekompresyon) ile kemik ve yumuşak doku elemanlarının omurilik ve sinir köklere basısının önlenmesidir.

Dekompresyon sonrası instabilite (omurganın dengesinin bozulması) görülebilir. Eğer mikrocerrahi yöntemler kullanılmadı ve faset eklemler (omurgadaki arka eklemler) gereğinden fazla alındı ise instabilite riski yükselir. Bu hastalarda instabilite riskine karşı posterior enstrumantasyon ile vida ve rodlar takılır. Ancak her hastaya vida takılması uygun bir yaklaşım değildir.

Ameliyat sırasında oluşabilecek bazı komplikasyonlar ise beyin zarında yırtılma, sinir köklerinde zedelenme veya kopma, beyin zarı yapışıklıkları ve menenjittir. Beyin zarında yırtılma özellikle çok ciddi kanal darlığı olan hastaların %5'inde görülür ve hemen tamir edilmesi gerekir. Aksi durumda hastanın ameliyat sonrasında belinden beyin omurilik sıvısı akar ve menenjit riskini oldukça arttırır.

Servikal dar kanal'ın tedavisi de lomber dar kanal tedavisine benzerlik gösterir. Servikal radikülopatisi olan hastaların çoğu ilk başta cerrahi olmayan yöntemler ile tedavi edilirler. Bu yöntemler tipik olarak kısa bir süreyle aktivitelerin değiştirilmesidir. Hastalar, omurga içindeki kanalların daralmasının gelecekte bir gün myelopatiye yatkınlık oluşturacağını bilmelidir. Hastalar, omuriliklerini riske sokacak durum ya da yaralanmalardan kaçınma konusunda dikkatli olmalıdırlar. Yumuşak bir boyunluk içinde kısa süreli bir hareket kısıtlaması bazı hastalarda faydalı olabilir.

Servikal dar kanalda da bel bölgesine benzer bir biçimde cerrahi dışı tedavilerin başarısız olduğu hastalarda cerrahi tedavi uygulanır. Cerrah boynun ön tarafından (anterior), arka tarafından (posterior), ya da her ikisinden yapılacak bir ameliyatı önerebilir. Omurilik ya da sinir köklerindeki sıkışma noktalarının kesin olarak belirlenmesi, sıkışmanın kaç seviyede birden olduğu, boyun omurlarının dizilimi ve hastanın genel tıbbi durumu belirlendikten sonra yapılacak olan cerrahinin tipine karar verilir. Cerrahide birçok tedavi seçenek mevcut olup, bunlar kısaca; boynun önünden disk ve kemik çıkartılması metal kafes ve plak ile sabitleme yöntemleri ve boynun arkasından laminektomi ve laminoplasti gibi dekompresyon yöntemleri, sonrasında vida ve rod ya da plak sistemleri ile sabitleme yöntemleridir.

Omurgamız vücudumuzu taşıyan ve dik durmasını sağlayan, adeta bir binanın kolonu gibi görev gören bir yapıdır. Diğer önemli bir görevi ise omurların ortasında bulunan ve “omurilik kanalı” veya “spinal kanal” olarak adlandırılan içinden omuriliğin geçtiği kanalı da içermesidir. Omurga, içinden geçen omuriliği bir kafes gibi sarar ve korur. İşte bu omurilik kanalının boyun bölgesinde biraz sonra bahsedeceğimiz sebeplerle daralması sonucu içindeki omurilik ve kollara-bacaklara giden sinirlerin sıkışması omurilik kanal daralması, boyun kanal daralması ya da servikal dar kanal olarak bilenen hastalığın ortaya çıkmasına neden olur.

Boyun bölgemizde 7 adet omur vardır ve başımızı taşırlar. Bu omurlar arasında hareket etmeyi sağlayan ve üst seviyelerden gelen yükü emerek düzgün bir şekilde alt seviyelere iletilmesini sağlayan disk denen lastik kıvamında yastıkçıklar bulunmaktadır. Ayrıca omurları birbirine bağlayan eklemler ve çok sağlam ligamanlar bulunur. Zamanla özellikle 50 yaşından sonra diskler elastikliğini kaybeder, ligamanlar ve eklemler kalınlaşır, kemik yapılar daha kaba hale gelir. Tüm bu dejenerasyon (bozulma)  süreci boyunda omurilik kanalının daralmasına ve içinden geçen omurilik ve sinirlerin baskı altında kalıp normal görevini yapamamasına neden olur.

Boyun omurlarının içinden geçen omurilik çok değerlidir. Çünkü içinde hem kollarımızı, hem vücudumuzu hem de bacaklarımızı kontrol eden sinir lifleri vardır. O halde boyun bölgesindeki omurilikte oluşacak bir problem hem kolları hem bacakları etkileyecektir.

Boyun fıtığı ile boyun kanal daralması birbirinden farklı hastalıklardır. Boyun fıtığında sağ veya sol kola giden tek bir sinir sıkışırken, boyun omurilik kanalı daralmasında hem kol hem bacağa giden tüm sinirler birden sıkışır. Bu sebeple genellikle her iki kolda ve her iki bacakta birden uyuşma olur. Boyun fıtığında kol ağrısı ön planda iken, kanal daralmasında kollarda ve bacaklarda kuvvetsizlik ve beceriksizlik ön plandadır. Boyun fıtığı daha çok genç ve orta yaşlarda, kanal daralması ileri yaşlarda görülür.

Boyunda omurilik kanalı daralmasının en dramatik yönü ise tablonun genellikle ilerleyici olmasıdır.  Her ne kadar ilaç tedavisi ve fizik tedavi uygulanabilse de bu tabloyu geçici olarak biraz düzeltebilir ama gidişatı değiştirmez. Yapılması gereken ameliyat ile kanalın genişletilmesi ve sinirlerin rahatlatılmasıdır.  Zira eğer omurilik basısı devam ederse omurilikte oluşacak fonksiyon kaybı genellikle geri dönüşümsüzdür ve çünkü omuriliğin kendini tamir etme özelliği yoktur.

Tanı öncelikle detaylı bir nörolojik muayene ve sonrasında boyun MR incelemesi ile konulur. Aynı zamanda EMG denilen sinir iletim çalışmaları yardımcı olabilir. Tüm bulgular şikâyetlerle örtüşmek zorundadır. Aynı tabloyu taklit eden birçok nörolojik hastalık vardır. Bu durumda hastalıkları birbirinden ayırt etmek için nöroloji uzmanından yardım alınabilir.

Bu ameliyatlarda birinci hedef tablonun kötüye gidişini durdurmaktır. Kısmen düzelme de gözlenebilir. Ancak omurilikte zedelenme var ise ve uzun süredir devam eden artık oturmuş şikâyetler varsa bunlarda tamamen düzelme olmayabilir. Çünkü omurilikte bası nedeniyle sersemleyen hücreler toparlayacaktır ancak tamamen kaybedilen hücreler geri canlanmayacaktır.

Hastaların çoğunun yaşlı olması nedeniyle, hasta ve hasta yakınları bu ameliyatlara korku ile yaklaşırlar. Bence bu ameliyat için geç kalınmasından korkulması gerekir. Çünkü her geçen gün ilerleyen tablo bir süre sonra insanın en önemli yaşam kalitesi olan kollarını kullanma ve yürüme becerisinin kaybına kadar varabilir.

Vaka Örneği: Servikal Dar Kanal (Korpektomi ve füzyon)

43 yaşında bayan hasta kollarda kuvvetszilik ve ellerde beceriksizlik ile başvurdu. Boyun MR incelemesinde boyun omurilik kanalında darlık ve buna bağlı omurilikte sıkışıklık tespit edildi. Muayenensi de bu görüntüye paraleldi. Ameliyat yapıldı. Omurilik baskısına neden olan boyun omurgası temzilendi ve bu bölgeye bir metal kafes yerleştirildi. Aynı zamanda ön tarafa bir plak konularak sistem kuvvetli hale getirildi. Ameliyat sonrası hastanın şiakyetleri tamamen düzeldi.

Vaka Örneği: Servikal Dar Kanal (laminektomi+ posterior enstrumantasyon)

77 yaşında bayan hasta tekerlekli sandalyede yürüyememe, kollarda beceriksizlik şikayetleri ile başvurdu. Muayenesinde hem kollarda hem bacaklarda kuvvetsizliği vardı. Boyun incelemelerinde omurilik kanalında darlık ve omurilik üzerine baskı olduğu görüldü. Bu hastaya yaşı ve ek hastalıkları göz önünde bulundurularak enseden ameliyat edilmesine karar verildi. Ameliyatta dar omurilik kanalı genişletildi ve  boyunun sağlamlaştırılması amacıyla platin takıldı. Ameliyat sonrası Hastanın kötüye gidişi durdu. Fizik tedavi sonrası yürüyebilir ve kendi işlerini görebilir hale geldi.