Doktor Ali Hastaligi

Savant sendromu son günlerde gündemin ilk sıralarında yer alan bir hastalık. Savant sendromu, önemli derecede zihinsel engelli birinin, ortalamanın üzerinde belirli yetenekleri gösterdiği bir durumdur. Mucize Doktor dizisindeki Ali Vefa da otistik savant. Peki, Savant sendromu nedir? Savant Sendromu olan kişiler üstün yetenekli mi? İşte Savant Sendromu ile ilgili merak edilenler

Savant sendromu Mucize Doktor ile gündeme geldi. Diziseverler savant sendromu nedir, belirtileri nelerdir merak ediyor. Savantın kelime anlamı “bilgin” olarak çevrilebilir. Savantlar sadece bir veya birkaç konu üzerine düşünebiliyor ve o konuda ileri derecede başarı gösterebiliyorlar. İşte otizm ve savant sendromu hakkında merak edilenler…

SAVANT SENDROMU NEDİR?

Savant sendromu, önemli derecede zihinsel engelli birinin, ortalamanın üzerinde belirli yetenekleri gösterdiği bir durumdur. Savantların üstünlük gösterdiği beceriler genellikle hafıza ile ilgilidir. Bu hızlı hesaplama, sanatsal yetenek veya müzikal yeteneği içerebilir. Aslında, 10 otistik kişiden bir tanesinin, değişen derecelerde kayda değer yetenekleri vardır, ancak savant sendromu konjenital ya da edinsel olabilir. Birçok savant becerisi doğumda var olan bazı gelişimsel güçlüklerin üzerine eklenerek çocuklukta ortaya çıkmaktadır. Edinsel savant becerileri sağlıklı gelişim gösteren bireylerde bebeklik, çocukluk ya da erişkinlikte geçirilen kafa travması ya da merkezi sinir sistemi travması sonrası gelişebilir.

Savant sendromlu tüm çocukların yaklaşık yarısı otistiktir. Otizmi olan tüm çocukların yaklaşık yüzde 10'unda savant sendromu vardır. Bu oran 35 üzerinde IQ'lu otizmi olan çocukların yüzde 25'ine yükselir. (Çok sayıda otistik çocuğun IQ'ları daha düşüktür.)

Sendrom sıklıkla otizmle ilişkili olduğundan, otistik savant terimi daha sıklıkla kullanılır. Savant sendromu gösteren bir kişi ile ilgili bilinen ilk açıklama, 'de bir Alman psikoloji dergisinde gerçekleşti. Savant terimi, ilk olarak 'de J. Langdon Down (Down sendromuna adını veren doktor) tarafından kullanıldı.

SAVANT SENDROMUNUN NEDENLERİ

Savant sendromunun nedenleri 'e kadar bilinmiyordu. Bazı araştırmacılar bunun gen veya genlerdeki bir değişiklikten kaynaklandığını, bazılarının bunun sağ hemisferde meydana gelen bu hasarı telafi eden beynin sol yarımküresine bir çeşit zarar verdiğine inanıyor. Bununla birlikte, sendromun nedenleri açık değildir ve daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.

TEDAVİSİ

Savant sendromu bir alanda bir çocuğun kabiliyeti göz önüne alındığında beklenenden yüksek olduğunda teşhis edilir. Savant sendromunun herhangi bir dezavantajının olup olmadığı bilinmemektedir, bu nedenle tedavi edilmesi gerekmez. Genellikle savant sendromuna eşlik eden altta yatan bozuklukların tedavi edilmesi gerekir ve savant sendromlu çocuğun özel yeteneğinden yararlanılmasının çocuğun altta yatan gelişimsel bozuklukların tedavisine yardımcı olabileceğine inanılmaktadır.

Savant sendromlu çocuklar çok özel bir beceriye sahiptir. Bu çocuklar, özel ilgi ve yeteneklerin bir şekilde kullanılmasını sağlayan herhangi bir altta yatan hastalığın tedavisine daha iyi yanıt verebilir.

OTİZM NEDİR?

Otizm bir ruh hastalığı olmamakla beraber belirtileri ruh hastalıklarını çağrıştırabilir. Hastalıkları Kontrol Etme ve Önleme Merkezi (Centers for Disease Control Prevention) tarafından açıklanan verilere göre, yılında her çocuktan 1’inde, yılında her 88 çocuktan 1’inde ve yılındaki son bilgiye göre de, her 68 çocuktan 1’inde otizm görülmektedir.

OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU BELİRTİLERİ

– Göz kontağı kuramama,

– Yaşıtlarıyla arkadaşlık kuramama,

– Diğerleriyle eğlence, ilgi veya başarıyı paylaşmaya karşı ilgisizlik,

– Empati eksikliği. Otistikler, diğerlerinin acı ve üzüntü gibi duygularını anlamada zorluk çekebilirler,

– Konuşmayı öğrenememe veya konuşmada gecikme. Otistiklerin % 40'ı asla konuşmaz,

– Sohbet etmeye başlamada zorlanma ya da başlamış bir konuşmayı sürdürmede zorlanma,

– Kalıplaşmış veya sürekli tekrarlanan konuşma,

– Aynı şeyleri yapmakta ısrar, rutine sıkı bağlılık,

– Duyusal az veya çok uyarılma,

– Dinleyicilerinin bakış açısını anlamada zorlanma. Örnek vermek gerekirse, karşısındaki kişinin yaptığı espriyi anlamayabilir. Kelimeleri algılayıp anlar ama ima edileni anlayamaz.

doktorPsikoloji

Savant sendromu çoğu insan tarafından bilinmeyen bir sendromdur. Bazı insanların bazı olaylardan veya durumlardan sonra, sonradan üstün zekâlı hale gelmesi olarak tanımlayabiliriz. Ancak bu üstün zekâları belli bir alana yönelik olur. Genelde daha önceden hiç tecrübe etmedikleri ve bilmedikleri bir alanda kendilerini üstün yetenekli olarak bulabilirler. Gelişimsel ve zihinsel yetersizliklerin yanı sıra çoğu insanda hiç rastlanmayan sıra dışı zihinsel becerileri olan kişilerde çoğunlukla savant sendromu görülmektedir. Genel zekâ seviyesi aslında normalin altında olan bu kişiler, belli alanlarda inanılmaz bir bilgi düzeyine sahip olurlar. Genel vakalara bakıldığında yarısının otizm bozukluklarından, kalan yarısının da bazı gelişimsel bozukluklardan, zekâ geriliklerinden veya sinir sistemi ile ilgili bazı hastalık ve yaralanmalardan kaynaklandığı sonucuna varılır. Erkeklerde kadınlara göre görülme olasılığı 6 kat daha fazladır.

Savant sendromu olan kişilerin hangi alanlarda yeteneklerinin ortaya çıktığını belirtecek olursak beş alanın mevcut olduğunu belirtebilir. Müzik becerileri, sanat becerileri, takvim hesaplama becerileri, matematik becerileri ile mekanik ve mekânsal beceriler bu alanları oluşturmaktadır. Savantlar da özelliklerine göre üçe ayrılarak incelenebilirler. Becerileri olan savantlar, yetenekli savantlar ve olağanüstü savantlar olarak kendi aralarında üç farklı sınıfa ayrılabilirler. Savant sendromunun nasıl oluştuğuna dair birçok araştırma yapılmaktadır. Ancak bunun ile ilgili kesin bir sonuca ulaşılamamıştır. Yeteneklerinin sonradan kaybolması ise çok istisnai bir durumdur.

Savant Sendromu ve Otizm

Savantlığın otizm spektrum bozukluğu olan bireylerde yaygın görüldüğünden bahsetmiştik. Araştırmalara göre otizmli bireylerin %10’u savanttır. Savant bireylerde yapılan araştırmalara göre %50’sinin aynı zamanda otizm spektrum bozukluğuna sahip olduğu belirlenmiştir. Bu araştırmaya göre otizm ile savantın ufak bir noktadan birbiri ile bağlantılı olduğu söylenebilir. Ancak biri diğerini getiriyor gibi bir yargı kullanmak doğru olmayacaktır.

Otizmin ilk olarak incelenmeye başladığı zamanlarda bazı otizmli çocukların üstün yetenekler gösteren davranışlar sergiledikleri gözlemlenmiştir. Müzik, hafıza, matematik, sanat gibi konularda üstün bir yetenek gösteren bu bireyler savant olarak adlandırılmıştır. Savant bireyler arasında en çok görülen özellik ise mükemmel bir belleğe sahip olmalarıdıfunduszeue.infoi bireylerle birlikte yapılan çalışmalarda ulaşılan sonuçlar, otizmli bireylerde görülen savant yetisinin daha çok sanat üzerine olduğunu göstermektedir. Otizmin genel ve en çok bilinen özelliklerinden biri sürekli kendini tekrarlayan davranışların yapılmasıdır. Savant olan otizmli bireylerde kişilerin isimleri, doğum günleri gibi akıllarında tuttukları takvimsel bilgileri sürekli tekrarlama eğiliminde olabilirler. Savantların ve otizmi olan bireylerin sözel alanda yaşadıkları belli bir sıkıntıları vardır. Bu da zekâ testi uygulamalarında bariz bir şekilde onların sonuçlarını etkilemektedir. Zekâ testlerinde de değerlendirilen alan oldukça dar bir alan olduğu için zekâ geriliği yaşadıkları düşünülmektedir.

Otizme sahip bir çocuğunuz var ise savant olup olmadığı zaman içerisinde ortaya çıkacaktır. Ancak bu açığa çıksa bile sosyal anlamda onun gelişimine katkıda bulunacak oyunlar ile onu teşvik etmelisiniz. İçimdeki Hazine ile onun sosyal iletişimini güçlendirmesini sağlayacak oyunlara çok kolay bir şekilde ulaşabilirsiniz. Uygulamayı telefonunuza veya tabletinize indirmeniz yeterli olacaktır.