---

Nörotransmitter Nedir?

Canlıların içsel ve dışsal etrafını tanımlayabilmeleri için, bilgi elde ederek, vücut içinde bir network oluşturup, sinyalleşme ile organlar ve kasların aktivitelerini işleyen ve düzenleyen organik sisteme Sinir sistemi denir. Sinir sistemi merkezi ve çevresel olarak 2 ana bölümden oluşur. Merkezi sinir sistemi beyin ve omirilikten oluşurken, Çevresel sinir sistemi, merkezi sinir sistemini vücudun tüm kısımları ile iletişimini sağlayan, uzun fiberlerden meydana gelir.

Nöron yada sinir hücresi, Sinir sisteminin temel yapıtaşları olarak, işlevselliğini yapan ana birimidir. Ana görevi ise bilginin taşınmasıdır.

Nörotransmitter ise iki nöron arasında yada nöron ile başka bir hücre arasında iletişimi meydana getiren kimyasallara denmektedir. Sinir sistemindeki uzun fiberler boyunca sinyalleri bu kimyasal Nörotransmitterler yapmaktadır.

Aklınıza gelecek her vücut aktivetisinin kontrol merkezi beyindir. Beyin sistemi düzgün çalıştığında hastalık nedir bilinmez. Koşma, zıplama, yakalama, nefes alma gibi istemsel yapılan tüm hareket kabiliyetini sağlayan, ağızdan başlayan sindirimin kontrolü, kalbin sürekli çalışması gibi tüm fonksiyonların oluşumunu tamamlayan beyne giden sinyallerin doğru olarak iletildiğini gösterir.

Tıpki yurt dışındaki bir arkadaşınıza, e-posta atarken yapacağınız işleri düşünün. Gönderdiğiniz iletinin 1 ve 0 kodlarına çevrilip, IP’ler üzerinden protokollerle taşındığını teknik olarak biliyoruz. Sinir sistemi de buna benzer bir haberleşme şekli olduğunu düşünebiliriz.

Konumuzu örnek olarak her zaman yaptığımız yemek yeme işinden Sindirim sistemi ağızdan alınan yemekler çiğnendiği anda başlar. Çok ilginç bir ileri sistem şeklinde çalışan insan vücudu bu konudada hayrete düşürüyor. Çiğnemeye başlandığı an, dişlerin altındaki sinirler, beyne haber gönderir. Bu haber bir sinirden diğer sinire geçer. İşte bu sinyallerin devamlılığını sağlayan Nörotransmitter adındaki kimyasal maddelerdir. Bir sinyal diğer sinyale geçtiğinde aradaki Nörotransmitter kimyasal tepkime ile iki sinir hücresinde elektriksel bağlantıyı oluşturuyor.

Bilimsel olarak Sinir hücresi boyunca elektriksel olarak iletilen sinyal, sinir hücreleri arasında, sinaps adı verilen bu boşluklarda kimyasal olarak iletiliyor. İki sinir hücresi arasındaki bu kimyasal iletime ise nörotransmitterler aracılık ediyor. Nörotransmitterler bir sinir hücresinden aldıkları sinyali, diğerine taşıyarak sürecin kesintiye uğramamasını sağlıyor. Hemen alttaki resimde iki sinir hücresinde birisi alıcı diğeri gönderen şeklinde sol tarafta, arasındaki küçük parçacıklar nörotransmitterlerin işlevi de sağ tarafta büyütülmüş şekilde temsil edilmektedir.

Sinir hücrelerinde iletişim çok hızlı olmalı. Harika bir tasarısı olan bu sistemde hız 1 m/sn ile 12 m/sn arasında değişmektedir. İki sinir hücresindeki boşluk yada mesafe dediğimiz sinapslar yaklaşık olarak 20 nanometredir.

Şimdi bu harika kimyasalların kaç çeşit olduklarına bir bakalım. Kısaca bu farklı Nörotransmitterlerin ne işe yaradıklarından da bahsedeceğiz.