Milletvekili Danışmanı Ne Yapar

AKP Sakarya Milletvekili Kenan Sofuoğlu’nun “Emir erlerim” paylaşımına gelen eleştirilerin ardından danışmanı Semih Bostanoğlu’nun yaptığı, “Diğer milletvekilleri danışmanların maaşlarından pay alırken Kenan abim giydiğimiz kıyafetimize kadar her şeyimizle kendisi ilgileniyor” açıklaması yeni bir tartışma başlattı. 

Bostanoğlu, daha sonra yaptığı paylaşımı silip ilgili bölümü çıkararak yeniden paylaşırken; ‘bazı milletvekillerinin danışmanlarının maaşından pay aldığı’ iddiası sosyal medyanın gündemine oturdu. İsimlerini vermeksizin T24’e konuşan danışmanlar durumun gündeme gelenden ‘daha kötü’ olduğunu belirterek, Meclis’te kendilerine yönelik çok sayıda hak ihlali yaşandığını söyledi. 

Hak gaspı sadece 'maaşa el koyma'yla
sınırlı değil

3 yıldır TBMM’de görev yapan ve ismini vermeden T24’e konuşan bir danışman, hizmet sözleşmesiyle çalıştıklarını belirterek; maaşa el koyma durumlarının yaşanmasının yanı sıra Meclis’te görev yapan meslektaşlarının ihbar, kıdem tazminatı, işsizlik maaşı gibi haklarının da olmadığına dikkat çekti. Danışman, şöyle devam etti:

“Sözleşmede ‘yasama faaliyetlerinde danışmanlık hizmeti verir’ dense de danışmanların bir iş tanımı yok. Meclis’teki işleri de yapıyor danışmanlar; market alışverişi de, çocuk bakıcılığı da… Su parasını yatıran bile var, aklınıza ne gelirse… Ve bütün bunların üzerine vekil canı istediği anda danışmanı kovabiliyor.”

"İş yasalarını yapan Meclis, kıdem tazminatı ödememek için bizi 31 Aralık'ta işten çıkarıp 2 Ocak'ta geri alıyor"

T24’e konuşan bir başka danışman da hak gasplarına dikkat çekerek, “Biz şimdi 31 Aralık’ta işten çıkarılacağız, 1 Ocak resmi tatil olduğu için 2 Ocak’ta geri alınacağız. İş yasalarını çıkaran Meclis’in kendisi, bize kıdem tazminatı ödemek zorunda kalmamak için böyle bir uygulama yapıyor” dedi. Danışmanların Meclis’te ‘ikinci sınıf vatandaş’ muamelesi gördüğünü savunan danışman, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Mesela otopark meselesi var, biz en uzaktakine koyuyoruz. Meclis’in 3 kapısı var, biz ikisinden alınmıyoruz, en arka kapıdan alınıyoruz. Kadrolu personele servis var, bize yok. Bize resmen 'ikinci sınıf vatandaşsınız, milletvekillerine çok da yakın olmayın siz' havası yaratılıyor.”

"Danışmanının maaş kartını alıp, kendi payını ayırdıktan sonra elden ödeme yapan var"

Milletvekillerinin danışmanların maaşlarına el koyduğu iddiasını da doğrulayan danışman, “Bazı milletvekilleri danışmanlarıyla işe almadan önce ‘Şu kadarını bana vereceksin’ diye anlaşıyor. Danışmanının maaş kartını alıp, kendi payını ayırdıktan sonra elden ödeme yapan da var. Bazı milletvekillerinin de üç danışman gösterip bir tane çalıştırdığını; diğer ikisinin yerine de tanıdık birilerini gösterip maaş kartlarını cebinde tuttuğunu biliyorum” diye konuştu.

CHP'li Öztunç: Ak Partili bir vekil, ‘Maaşının yarısıyla çocuğumun okul taksidini yatıracaksın’ demişti

Kendisi de bir dönem danışmanlık yapan, gazetecilik kökenli CHP Milletvekili Ali Öztunç da iddiaları doğruladı. Yasama Dönemi için böyle bir iddia duymadığını belirten Öztunç, “İsmini vermek istemiyorum ama geçen dönem Ak Partili bir kadın milletvekili, danışmanına ‘Maaşının yarısıyla benim çocuğumun okul taksidini yatıracaksın’ demişti” ifadelerini kullandı.

" tane danışman değiştiren milletvekili var"

31 Mart yerel seçimlerinde Kahramanmaraş Büyükşehir Belediye Başkan adayı olan Öztunç, danışmanların 31 Aralık’ta işten çıkarılıp 2 Ocak’ta geri alındığı bilgisini de teyit etti ve hak gasplarıyla ilgili şunları söyledi:

“Danışmanlar kıdem tazminat alamıyorlar. İş güvenceleri yok. Atılıp atılmayacakları milletvekilinin iki dudağı arasında. Yazı yazıp gönderiyor milletvekili Meclis Başkanlığı’na, ‘Ben artık çalışmayacağım’ diye, işten çıkarıyorlar. tane danışman değiştiren milletvekili var, her hafta yeni bir danışman geliyor. Buna itiraz etme şansları yok.”

Özellikle muhalefet olarak danışmanların çalışma şartlarının düzeltilmesi için bastırdıklarını ancak Meclis Başkanlığı’nın ‘görevini yapmadığını’ savunan Öztunç, her ne kadar CHP’de ‘danışmanın maaşına el koyma’ gibi bir durum olmadığını söylese de; parti içinde farklı kademelerde bulunan bir danışmanın sözleri ise onu yalanlıyor:

“Bizim partide de var, AKP’de de var…”

DUVAR - Dirsek temas&#;na gazetecilik kaidesi olarak dikkat edilmesi bir yana politikac&#;lar ve gazeteciler dünyan&#;n her yerinde u&#;ra&#;lar&#; gere&#;i her daim ileti&#;im halindeler. Ancak özellikle son bir kaç y&#;ld&#;r i&#;siz kalan pek çok gazeteci için 'vekil dan&#;&#;manl&#;&#;&#;' geçen y&#;llara k&#;yasla daha çok ba&#;vurulan bir i&#; alan&#; oldu.

Ula&#;t&#;&#;&#;m isimlerden kimileri isimlerinin verilmemesi kayd&#;yla tecrübelerini payla&#;t&#;lar. Y&#;l içerisinde 80’e yak&#;n dan&#;&#;man de&#;i&#;tiren, üslup konusunda pek iyi an&#;lmayan vekil isimleri zikredildi. “Ne küfürler, hakaretler duyduk” diyen, “Yüzbinlerce oy alm&#;&#; oldu&#;u için kendilerini seçilmi&#; insan olarak gören” vekiller anlat&#;ld&#;. Keza bunun yan&#;nda bir problem ya&#;amad&#;&#;&#;n&#; dile getirenler de oldu. Bunun yan&#;nda ço&#;u konu&#;tu&#;um ki&#;i i&#;siz kald&#;&#;&#; için vekil dan&#;&#;manl&#;&#;&#; yapt&#;&#;&#;n&#; söyledi.

Yine tecrübelerini dinledi&#;im, haberde ismini almad&#;&#;&#;m bir dan&#;&#;man “Mecliste her &#;ey çok vas&#;fs&#;z oldu&#;u için, istedi&#;iniz kadar iyi bir gazetecilik geçmi&#;iniz olursa olsun, hiç bir i&#;e yaram&#;yor. Ay&#;rm&#;yorum, bu söyledi&#;im bütün partiler için geçerli” diyerek anlatt&#; dan&#;&#;manl&#;k sürecini.

Partide çal&#;&#;man&#;n yarataca&#;&#; etiketin ilerde gazetecilik aç&#;s&#;ndan dezavantaj olup olmayaca&#;&#;n&#;, dan&#;&#;manl&#;&#;a yönelme sebeplerini, gözlemlenen, ya&#;an&#;lan deneyimleri k&#;sacas&#; “vekil dan&#;&#;manl&#;&#;&#;” müessesini geçmi&#;te mesle&#;i gazeteci olan &#;imdilerde dan&#;&#;manl&#;k yapan ki&#;ilerle konu&#;tuk.

'A&#;IR KÜFÜRLERLE ODADAN KOVULAN DANI&#;MANLAR GÖRDÜK'

&#;sminin verilmesini istemeyen dan&#;&#;man “Meslekte kalmak için çok çabalad&#;m” diyor. Kendi deneyimlerinde sorun ya&#;amad&#;&#;&#;n&#; fakat tan&#;k olduklar&#;n&#; payla&#;&#;yor: “A&#;&#;r küfürlerle odadan kovulan dan&#;&#;man arkada&#;lara, milletvekilinin yapt&#;&#;&#; bir hatay&#; dan&#;&#;man&#;na yükleyip kovdu&#;u zamanlara &#;ahit olduk.”

'MAA&#; KARTINI ALAN VEK&#;LLER VAR'

Dinledi&#;imi ki&#;i bir tecrübesini ise &#;öyle aktar&#;yor: “Görü&#;tü&#;üm bir vekil maa&#;&#;m&#;n bir k&#;sm&#;yla bir ö&#;renci okutacaks&#;n demi&#;ti. Bakt&#;&#;&#;n&#;zda kötü teklif de&#;il. Ö&#;renciyi vekil belirleyecekti. &#;art&#; buydu. Kabul etmemi&#;tim. Bunu ço&#;u vekil yap&#;yor. Kendisi burs veriyormu&#; gibi görünmek ad&#;na dan&#;&#;man maa&#;&#;n&#;n bir k&#;sm&#;n&#; al&#;yor. Seçim bölgesinde özellikle partililerin çocuklar&#;na burs vermek onlar için itibar.”

Konu&#;tu&#;umuz ki&#;i Türkiye’deki vekil dan&#;&#;manl&#;&#;&#;n&#; &#;öyle anlat&#;yor: “Maa&#;lar&#; bölen, maa&#; kart&#;n&#; alan vekiller var. Kendi akrabalar&#;n&#; çal&#;&#;t&#;ran vekiller var. Asansörde tan&#;&#;t&#;&#;&#;m, yeni i&#;e ba&#;layan biri ‘Bald&#;z&#;y&#;m’ demi&#;ti. Bald&#;zlar, kuzenler, ye&#;enler i&#;e gelmiyorlar. O maa&#; kartlar&#;n&#; da vekiller al&#;yor.”

Son olarak tecrübesini dinledi&#;imiz ki&#;i; “Bir çok gazeteci arkada&#;&#;m i&#;siz. Bana meclise gelebilir miyiz, diyorlar. Gerçekten çok kötü durumdaysan&#;z, mecliste i&#; bakal&#;m diyorum” dedi&#;ini anlat&#;yor.

‘DANI&#;MANLIK VEK&#;L&#;N KAPISINI AÇMAK, ASANSÖRÜNÜ BEKLEMEK DE&#;&#;LD&#;R’

Bir dönem CHP milletvekili Bihlun Tamayl&#;gil’e dan&#;&#;manl&#;k yapan Mehtap Belen, “&#;stedi&#;im &#;ekilde gazetecilik yapamad&#;&#;&#;m için ‘Deniyim’ dedim” diyerek anlat&#;yor dan&#;&#;manl&#;k yapt&#;&#;&#; süreci.

7 y&#;l dan&#;&#;man olarak çal&#;&#;an ve sonras&#;nda mesle&#;e geri dönen Belen, ki&#;isel tecrübesinde sorun ya&#;amad&#;&#;&#;n&#;, kar&#;&#;l&#;kl&#; bir &#;ekilde çal&#;&#;ma ortam&#;n&#;n sa&#;land&#;&#;&#;n&#; söylüyor:

“Dan&#;&#;manlar&#; dan&#;&#;man gibi kullanan vekillerle çal&#;&#;&#;yorsan&#;z zaten dosya haz&#;rl&#;yorsunuz, konu&#;ma metinleri yaz&#;yorsunuz. Hatta gazetecilikten çok daha fazla ara&#;t&#;rma yapman&#;z gerekiyor. Bir hafta bir kanun üzerinde çal&#;&#;t&#;&#;&#;m zamanlar oldu.”

Mehtap Belen

Belen, “Akrabal&#;k ili&#;kileriyle, hat&#;r gönül ili&#;kileriyle yerle&#;tirmeler yap&#;l&#;yor” diyor ve dan&#;&#;manl&#;&#;&#;n profesyonel bir meslek oldu&#;unun alt&#;n&#; çiziyor:

“Dan&#;&#;man&#;n görevi milletvekilinin görü&#;lerine göre hareket etmek de&#;ildir. Vekilin kap&#;s&#;n&#; açmak, arabas&#;n&#; kullanmak, asansörü önünde beklemek, bilgisayar&#;n&#; açmak da de&#;ildir. Ço&#;u arkada&#;&#; tenzih ederek söylüyorum bunlar&#;. Hala bu &#;ekil sürdürenler var.”

‘DANI&#;MANLARIN SOSYAL HAKLARI YOK’

Belen, bir gazeteciyle çal&#;&#;man&#;n bir milletvekilinin hem &#;ans&#; hem de &#;anss&#;zl&#;&#;&#; olabilebilece&#;ini söylüyor. Ne demek bu? Aç&#;kl&#;yor:

“Milletvekilleri egolar&#; yüksek insanlar. Hele yeni seçildiyse, eski bir siyasetçi de&#;ilse, Güç sarho&#;u denilir ya öyle bir havaya girebiliyorlar. Bizim de meslek olarak egomuz yüksek. &#;ki ego çarp&#;&#;mas&#; olabilir. Biz bir cümlenin insan&#; siyaseten ipe götürebilece&#;ini ipten de alabilece&#;ini biliriz. Gazeteci vekili çok do&#;ru yönlendirebilir. Show yapal&#;m, bütün gazeteler sizden bahsedecek denilirse vekile faydadan çok zarar getirir.”

Belen, sosyal haklar konusundaki s&#;k&#;nt&#;lara bilhassa parantez aç&#;yor: “Mesela çok yüksek maa&#;lar al&#;n&#;yor diye konu&#;uluyor ama bakt&#;&#;&#;n&#;z zaman bir çok milletvekili bir numarada kendi akrabas&#;n&#; ya da ba&#;ka birini görevlendirebiliyor. 1 numara dan&#;&#;man olarak kullan&#;l&#;r, üç numara yard&#;mc&#; eleman kadrosunda kullan&#;l&#;r ama dan&#;&#;man i&#;ini yapan arkada&#;lar&#;n ço&#;una bak&#;n üç numara kadrosundalar. Üç numarada seni gösteriyor ve sen bir numaran&#;n i&#;ini üç numaran&#;n paras&#;yla yap&#;yorsun.”

‘DANI&#;MANIN &#;&#;&#; VEK&#;L&#;N &#;K&#; DUDA&#;I ARASINDA’

“&#;&#;ten ç&#;kt&#;&#;&#;n zaman i&#;sizlik sigortas&#;ndan yararlanam&#;yorsun. Herhangi tazminat hakk&#;n yok. 20 y&#;ll&#;k dan&#;&#;manl&#;k yapan arkada&#;lar var. Bu insanlar&#;n ço&#;u &#;uan i&#;siz.”

“Dan&#;&#;man&#;n i&#;i vekilin iki duda&#;&#; aras&#;nda” diyor Belen ve &#;öyle anlat&#;yor: “&#;sim de söylerim size, utan&#;rlar. Gerçi bilmiyorum, utan&#;rlar m&#;? 80 tane dan&#;&#;man de&#;i&#;tiren milletvekili var. Ayda bir dan&#;&#;man de&#;i&#;tiriyor. 1 ay sonra evlenecek dan&#;&#;man&#;n i&#;ine son veriyor. Hakaret eden vekiller var. Niye izin veriyorsun? Her &#;ey para de&#;il ki…”

Belen, “Milletvekilinin çal&#;&#;t&#;&#;&#;n&#; gösteren haz&#;rlan&#;lan soru önergesinin say&#;s&#; de&#;il. Saçma sapan da soru önergeleri verildi&#;i oluyor” diyerek nitelikli dan&#;&#;manlar&#;n da olmad&#;&#;&#;na dikkat çekiyor.

‘TARAF OLARAK YAZMAYI Ö&#;RENMEK BEN&#;M &#;Ç&#;N ZORDU’

HDP Bas&#;n dan&#;&#;man&#; Ceren Bayar ise “Niçin tercih ettiniz?” soruma “Asl&#;nda tercih etmedim. Mecbur kald&#;m” diye yan&#;t veriyor. Kapat&#;lan IMC TV’de çal&#;&#;an Bayar, “Anaak&#;mda i&#; bulma imkan&#;m çok dü&#;üktü” diyor. Bayar, bas&#;n dan&#;&#;manl&#;&#;&#;n&#;n vekil dan&#;&#;manl&#;&#;&#;ndan daha avantajl&#; oldu&#;unun alt&#;n&#; çizerek anlat&#;yor. “Herhangi vekilin özel i&#;iyle ilgilenmek zorunda de&#;ilim. &#;&#;im partinin, vekillerin, e&#; ba&#;kanlar&#;n medyada görünür olmas&#;n&#; sa&#;lamak. Ba&#;lang&#;çta &#;öyle bir s&#;k&#;nt&#; çektim. Gazetecilik yaparken tarafs&#;z olmak zorunday&#;z ama bir siyasi partinin bas&#;n dan&#;&#;man&#; olunca otomatikman taraf oluyoruz. Taraf olarak yazmay&#; ö&#;renmek benim için zor oldu.”

Ceren Bayar

Bayar’a bir gazeteci için “Partili” gözükmenin dezavantaj olup olmayaca&#;&#;n&#; soruyorum: “Zaman zaman kayg&#;land&#;&#;&#;m oluyor ama avantaja çevirebilece&#;imi dü&#;ünüyorum. Türkiye normalle&#;irse yani özgür bas&#;n yeniden hayata dönerse bir &#;ekilde yer bulabilece&#;ime inan&#;yorum” diyor.

‘WASH&#;NGTON POST’UN BA&#;INDAK&#; K&#;&#;&#; KENNEDY’N&#;N DANI&#;MANIYDI’

Galatasaray Üniversitesi &#;leti&#;im Fakültesi'nden Doç. Dr. Ceren Sözeri, öncelikle vekil dan&#;&#;manl&#;&#;&#;n&#; “ilginç bir müessese” olarak de&#;erlendiriyor. Mesle&#;i gazeteci olup, vekil dan&#;&#;manl&#;&#;&#; yapan gazetecileri sordu&#;umda ise “The Post” filmini hat&#;rlatarak anlat&#;yor:

“The Washington Post’un ba&#;&#;ndaki ki&#;i eskiden John F. Kennedy’nin dan&#;&#;man&#;yd&#;. Filmde de anlat&#;l&#;yordu. Dünyada da böyle örnekler var.” Ayn&#; anda dan&#;&#;manl&#;k ve gazetecilik yapmad&#;&#;&#; sürece etik aç&#;dan bir problem olmad&#;&#;&#;n&#; söylüyor Sözeri ve &#;öyle tamaml&#;yor: “Gazetecili&#;i gazeteciyken nas&#;l yapt&#;&#;&#;n&#;z önemli. Gazetecili&#;i bir siyasetçi gibi yaparsan&#;z etik problemler ç&#;kabilir.”

Milletvekillerinin kaç danışman alma hakkı vardır? Danışmanlar nasıl atanırlar? Ve ne iş yaparlar ne kadar ücret alırlar? İşte milletvekili danışmanlığına ilişkin merak edilen 6 sorunun cevabı

1- Bir milletvekiliyle kaç personel çalıştırılabilir? Bunlara ne kadar ücret ödenmektedir?

Bir milletvekilinin yasama faaliyetlerinde yardımcı olmak üzere üç personel çalıştırma hakkı bulunmaktadır. Bunlar; Danışman, İkinci Danışman ve İlave (Yardımcı) Personeldir. Bunlar için kadro şartı aranmaz ve diğer kanunların sözleşmeli personel çalıştırılması hakkındaki hükümlerine bağlı değildir.

Bunlara yapılacak ücret ise;

Danışmanlara *0, = Brüt TL

İkinci danışmana *0, = Brüt TL

Yardımcı personele * 0, = Brüt TL

Bunlara yapılacak aylık ücret ödemeleri, hak edildikçe her ayın on beşinci günü yapılmaktadır. Bu kapsamda çalıştırılan tüm personele sözleşme ücreti dışında mali ve sosyal haklar kapsamında herhangi bir ad altında ödeme yapılmaz.

2- Milletvekili personeli hangi mevzuata göre görevlendirilir?

sayılı Kanun'un 30'uncu maddesine göre görevlendirilir. Bu personelin çalıştırılma usul ve esasları ile mali ve sosyal hakları TBMM Başkanlık Divanı'nca belirlenmiştir.

3- Milletvekili personeli olabilmek için hangi şartları taşımak gerekir?

* Danışmanın; en az iki yıllık yüksek öğrenim görmüş olması ve herhangi bir milletvekili ile ikinci dereceye kadar (bu derece dahil) kan ve sıhri akrabalığı bulunmaması,

* İkinci danışmanın; kamu kurum ve kuruluşları ile kamu tüzel kişiliğini haiz kurumlarda çalışan personel olması ve en az lise mezunu olması,

* İlave (yardımcı) personelin en az ilkokul mezunu olması ve herhangi bir milletvekili ile birinci dereceye kadar (bu derece dahil) kan ve sıhri akrabalığı bulunmaması,

* sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 48'inci maddesinde aranılan genel şartları taşıması,

* Her ne suretle olursa olsun gelir getirici bir faaliyette bulunmaması,

* Görevlendirilmelerine ilişkin milletvekilinin yazılı talebinin olması, gerekmektedir.

4- Emekli aylığı alan bir kişi milletvekili personeli olabilir mi?

sayılı Kanun'un 30'uncu maddesinin ikinci fıkrasına istinaden emeklilik aylığı kesilmek şartıyla açıktan sözleşmeli personel statüsünde milletvekili danışmanı veya milletvekili (ilave) yardımcı personeli olarak görevlendirilebilir.

5- Bu personellerin göreve başlatılmasında sınav şartı var mıdır?

Bunların göreve başlatılmasında hiçbir sınav uygulaması yoktur. Şuana kadar da hiçbir kimse bunların alımlarında sınav şartı getirilsin teklifinde bulunmamıştır.

6- Bunların görevleri ne zaman sona erer ve kadroya geçme hakları var mıdır?

Danışman, ikinci danışman ve ilave personelin sözleşme veya görevlendirmeleri milletvekilinin ilgili yasama dönemi içinde milletvekilliği sıfatını kaybettiği tarihte veya tüm sayılanlar açısından milletvekili genel seçimlerinin ardından yapılan ilk seçimle TBMM Başkanının seçildiği tarihte hiçbir işleme gerek kalmaksızın sona ermiş sayılır. Bunların kadroya geçme hakları yoktur.

TBMM'de görev yapan milletvekilleri danışmanları akademik çalışmalara bile konu oldu.

Peki Nevşehir'de vekil danışmanı ne iş yaparlar ?

Bunu bilen var mı , sizce

Korumalık mı? Şoförlük mü? Memleketin gelen seçmenleri hastaneye yerleştirme mi? Çocuk bakıcılığı mı ?

Bazen vekilin bile önüne geçer vekil danışmaları, talep alırlar 1 talep yerine getirdiklerinde başarılı sanarlar kendilerini !

BAKALIM BU HABERİ SOSYAL MEDYA HESAPLARINDAN PAYLAŞABİLECEKLERMİ ?

Hele öyle vekil danışmaları var ki Haber sitelerin haberlerinin vekillerin sosyal medya hesaplarından taraf tutarak paylaşımda bulunurlar bazı haber sitelerini görmezden gelirler ? Haklarında haber çıktımıydı telefona sarılırlar !

İlginç bir meslek Milletvekili danışmanı, öyle kolay olunmaz, hem danışmanı olduğu vekilin mensubu olduğu partinin icraatlarını bilecek, hem giyim kuşamı iyi olacak, hem dil bilecek, hem de kanunen zorunlu olarak 4 yıllık üniversite mezunu olacak… Vekil tarafından istenen daha bir sürü nitelik…

Zor işmiş Milletvekili danışmanlığı, tahmin ettiğinizden çok çok daha zor…

Vekillerin danışman sayılarını biraz daha arttırıp, biri konuşma metinleri hazırlasa programları belirlese, biri iletişim danışmanlığını yapsa, biri de seçim bölgesinin sorunlarını toplasa…

İlk düşününce akla gelenler bunlar sadece..

ÇOK YAKINDA

CT Haber olarak kamuoyunun merak ettiklerini çok yakın zamanda sizler ile paylaşacağız Nevşehir milletvekilleri danışmalarını kimler olduğunu, mal varlıklarını neler , ne iş yaparlar, vekiller hangi danışmandan memnunlar , akrabalık bağları var mı Yoksa yasal şaşalı unvanı olan Roma Hukukuna tabi köle midir ?