1 Программа дисциплины "Иностранный язык "; Международные отношения; старший преподаватель, б/с Хабибуллина МИНИСТЕРСТВО ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ Федеральное государственное автономное учреждение высшего профессионального образования "Казанский (Приволжский) федеральный университет" Отделение международных отношений подписано электронно-цифровой подписью Программа дисциплины Иностранный язык Б3.Б. Направление подготовки: Международные отношения Профиль подготовки: не предусмотрено Квалификация выпускника: бакалавр международных отношений со знанием иностранного языка Форма обучения: очное Язык обучения: турецкий Автор(ы): Хабибуллина Э.К., Шемшуренко О.В. Рецензент(ы): Рахимова А.Р. СОГЛАСОВАНО: Заведующий(ая) кафедрой: Гилязов И. А. Протокол заседания кафедры No от " " г Учебно-методическая комиссия Института международных отношений, истории и востоковедения (отделение международных отношений): Протокол заседания УМК No от " " г Регистрационный No 9 Казань Регистрационный номер 9
2 Программа дисциплины "Иностранный язык "; Международные отношения; старший преподаватель, б/с Хабибуллина Содержание. Цели освоения дисциплины. Место дисциплины в структуре основной образовательной программы 3. Компетенции обучающегося, формируемые в результате освоения дисциплины /модуля. Структура и содержание дисциплины/ модуля. Образовательные технологии, включая интерактивные формы обучения. Оценочные средства для текущего контроля успеваемости, промежуточной аттестации по итогам освоения дисциплины и учебно-методическое обеспечение самостоятельной студентов 7. Литература. Интернет-ресурсы 9. Материально-техническое обеспечение дисциплины/модуля согласно утвержденному учебному плану Регистрационный номер 9 Страница из 3.
3 Программа дисциплины "Иностранный язык "; Международные отношения; старший преподаватель, б/с Хабибуллина Программу дисциплины разл(а)(и) старший преподаватель, б/с Хабибуллина Э.К. кафедра татароведения и тюркологии отделение Институт востоковедения, ; старший преподаватель, к.н. Шемшуренко О.В. кафедра контрастивной лингвистики и лингводидактики отделение русской и зарубежной филологии им. funduszeue.infoго, Цели освоения дисциплины Целями освоения дисциплины (модуля) Иностранный язык являются формирование и повышение уровня коммуникативной компетенции и речевой культуры личности в нормативном, этическом, коммуникативном и культурном аспектах.. Место дисциплины в структуре основной образовательной программы высшего профессионального образования Данная учебная дисциплина включена в раздел " Б3.Б. Профессиональный" основной образовательной программы Международные отношения и относится к базовой (общепрофессиональной) части. Осваивается на,, 3, курсах,,, 3,,,, 7, семестры. Данная дисциплина входит в раздел Б3 (Профессиональный цикл) ФГОС-3 по направлению подготовки ВПО Международные отношения. Для изучения дисциплины необходимы компетенции, сформированные у обучающихся в результате обучения в средней общеобразовательной школе. Данная учебная дисциплина входит в систему пропедевтических курсов - "введений": в языкознание, литературоведение, профильную филологию; в совокупность дисциплин гуманитарного цикла, изучающих человека в разных аспектах; в набор дисциплин общепрофессионального цикла, ориентированных на изучение коммуникативной составляющей филологических наук и практики общения. 3. Компетенции обучающегося, формируемые в результате освоения дисциплины /модуля В результате освоения дисциплины формируются следующие компетенции: Шифр компетенции ПК- (профессиональные компетенции) ПК- (профессиональные компетенции) ПК-7 (профессиональные компетенции) Расшифровка приобретаемой компетенции готовность и умение вести диалог, переписку, переговоры на иностранном языке в рамках уровня поставленных задач способность выполнять письменные и устные переводы материалов профессиональной направленности с иностранного языка на русский и с русского на иностранный язык владение техниками установления профессиональных контактов и развития профессионального общения, в том числе на иностранных языках В результате освоения дисциплины студент:. должен знать: необходимую для адекватного общения лексику, грамматический строй изучаемого иностранного языка, социокультурную специфику страны изучаемого языка. должен уметь: Регистрационный номер 9 Страница 3 из 3.
4 Программа дисциплины "Иностранный язык "; Международные отношения; старший преподаватель, б/с Хабибуллина понимать на слух оригинальную монологическую и диалогическую речь, опираясь на изученный языковой материал, фоновые страноведческие знания, навыки языковой и контекстуальной догадки; вести диалог - дискуссию проблемного характера в заданной коммуникативной сфере и ситуации общения, решая при этом определенные коммуникативные задачи; бегло и свободно высказываться, используя широкий спектр языковых средств официального и неофициального общения 3. должен владеть: монологической и диалогической речью в ситуациях официального и неофициального общения в пределах изученного языкового материала; продуктивной письменной речью официального и нейтрального характера в пределах изученного языкового материала; различными типами текстов, входящих в дискурс; системой страноведческих фоновых знаний; орфографической, орфоэпической, лексической, грамматической и стилистической нормами изучаемого языка. Структура и содержание дисциплины/ модуля Общая трудоемкость дисциплины составляет 3 зачетных(ые) единиц(ы) часа(ов). Форма промежуточного контроля дисциплины экзамен в семестре; зачет во семестре; отсутствует в 3 семестре; зачет в семестре; отсутствует в семестре; экзамен в семестре; отсутствует в 7 семестре; экзамен в семестре. Суммарно по дисциплине можно получить баллов, из них текущая оценивается в баллов, итоговая форма контроля - в баллов. Минимальное количество для допуска к зачету баллов. баллов и более - "отлично" (отл.); 7- баллов - "хорошо" (хор.); -7 баллов - "удовлетворительно" (удов.); балла и менее - "неудовлетворительно" (неуд.).. Структура и содержание аудиторной по дисциплине/ модулю Тематический план дисциплины/модуля N. Раздел Дисциплины/ Модуля Тема. Karşılaşma ve Регистрационный номер 9 Страница из 3. Виды и часы аудиторной, их трудоемкость Неделя Текущие формы Семестр (в часах) семестра контроля Практические Лабораторные Лекции занятия
5 Программа дисциплины "Иностранный язык "; Международные отношения; старший преподаватель, б/с Хабибуллина Tanışma Регистрационный номер 9 Страница из 3.
6 Программа дисциплины "Иностранный язык "; Международные отношения; старший преподаватель, б/с Хабибуллина N Раздел Дисциплины/ Модуля Тема. Sayılar.. Varlıkların adları. Mevsimler. Aylar Виды и часы аудиторной, их трудоемкость Неделя Текущие формы Семестр (в часах) семестра контроля Практические Лабораторные Лекции занятия Тема 3. Aile. Akraba ilişkileri. Evim. 3 письменная Тема. Haftanın. günleri. Renkler. Hava durumu. 7- творческое 9 творческое контрольная Тема. Özgeçmiş. Tatil nasıl geçti? Hayvanlar. Тема. Şimdiki zaman Тема 7. Çeşitli meslek adları. Öğrencinin tatil 7. günü. Dilekçe yazılmasının kuralları. Тема. Organ adları.. Başlıca iç organlar. Тема 9. Eş ve zıt anlamlı kelimeler. 9. Benim arkadaşım Dilekçe örnekleri Hastalık. İlaçlar. Тема. Saat Kaç?. Taşıt araçları. Тема. Çeşitli araçlarla yolculuk Тема. Meyveler. Sebzeler.. Pazarda/Dükkanda alışveriş Тема 3. Türkiyede 3. spor Тема. Şehirler.. Başkentler. Тема. Türkiyenin başkenti Ankara (İstanbul). История Турции. Культурная. столица Турции Стамбул. Туристические города Турции. Зимний туризм. Эрзурум. Тема. Gelecek.. İletişim araçları. Регистрационный номер 9 Страница из письменная
7 Программа дисциплины "Иностранный язык "; Международные отношения; старший преподаватель, б/с Хабибуллина N Раздел Дисциплины/ Модуля Тема 7. Bambaşka bir yer. Тема. Ülkeler,. milletler. Tataristan Cumhuriyeti Тема 9. Teknoloji ve 9. İnsan. Тема. Misafirlik. Тема. Nasreddin. Hoca. Тема. Türk halkı ve. Türk kültürü 3. Тема 3. Alışkanlıklar Тема. Türkiyede. Müzeler ve Milli Saraylar Тема. İnsan. duyguları. Otelde. Telefon konuşması Тема. Türkiyenin. eğitim sistemi Тема 7. Mektup yazma 7. kuralları. Postada 7. Виды и часы аудиторной, их трудоемкость Неделя Текущие формы Семестр (в часах) семестра контроля Практические Лабораторные Лекции занятия Тема 3. Dilimiz bir 3 3. Тема 3. Yemek çeşitleri Тема 3. Türkiyenin ekonomisi Тема Türkiye hukuk sistemi. Rusya hukuk sistemi. Тема. Türk kültürü ile. ilgili kelime ve kavramlar. Тема 9. Türkiye ve 9. Rusyanın coğrafi konumu Регистрационный номер 9 Страница 7 из 3.
8 Программа дисциплины "Иностранный язык "; Международные отношения; старший преподаватель, б/с Хабибуллина N Раздел Дисциплины/ Модуля Виды и часы аудиторной, их трудоемкость Неделя Текущие формы Семестр (в часах) семестра контроля Практические Лабораторные Лекции занятия Тема 3. İş dünyası. 3. Meslek. Özgeçmiş hazırlama Тема 3. Şimdi spor zamanı Тема 3. Hayaller gerçek olsa Тема Bu yıl moda ne? Тема 3. Eğitim şart -3 Тема Estetik ve yaratıcılık. Güzel sanatlar. - Тема. Bilim ve teknoloji - Тема. Tabiat Ana.. Hayvanlar. Bitkiler. Sağlık ve çevre. Тема. Sinema dünyası Тема 3. Mitoloji. Batıl inançlar. Gizemli olaylar Тема. Bugün bayram Регистрационный номер 9 Страница из 3. письменная контрольная письменная письменная контрольная
9 Программа дисциплины "Иностранный язык "; Международные отношения; старший преподаватель, б/с Хабибуллина N Раздел Дисциплины/ Модуля Тема. Modern çağda. yalnızlaşan insan. İnsan psikolojisi Тема. Edebiyat Dünyasından. Türk. edebiyatı. Türkiyenin yazarları Виды и часы аудиторной, их трудоемкость Неделя Текущие формы Семестр (в часах) семестра контроля Практические Лабораторные Лекции занятия Тема 3. Türkiye tarihi.. Тема. Dil ve İletişim 7- Тема. Sosyal hayat. Türkiyede Köy Yaşamı -3 Тема. Türkiyede hoşgörü. Yunus Emre.. Mevlana Celaleddin Rumi 7. Тема 7. Müzik - Тема. Yapı ve. yapım. Türkiyede tarihi yerler Тема 7. Türkiyede kitle iletişim araçları. Тема. Türkiyede. sanayi. Türkiyenin tarımı. Тема 9. Türkiyede 9. çay. Türkiyede kahve alışkanlığı. Тема. Dünya. Mutfakları. Dünyanın dansı. Giysiler Тема.. Türkiye-Tataristan ilişkileri Тема. Dünya. savaşları. Регистрационный номер 9 Страница 9 из 3. контрольная
10 Программа дисциплины "Иностранный язык "; Международные отношения; старший преподаватель, б/с Хабибуллина N Раздел Дисциплины/ Модуля 9. Тема 9. Televizyon Виды и часы аудиторной, их трудоемкость Неделя Текущие формы Семестр (в часах) семестра контроля Практические Лабораторные Лекции занятия - творческое контрольная. Тема. İnsanın büyük sırrı Тема. Türkiyede mahkeme sistemi. Тема. Uzaydayız - Тема 3. Türkiyede 3. TİKA, TÜRKSOY teşkilatları Тема. Gazete dili. Gazetelerdeki. makaleleri okuma, tercüme etme. Тема. Uluslararası. sözleşmeler ve anlaşmalar Тема. Türkiye Cumhuriyetinin Konumu ve Stratejik Önemi.. Türkiyede Ulaşım ve Ulaşım Vasıtaları Тема 7. Rusyanın dış 7. politikası. Türkiyenin Dış Politikası. Тема. Türkiye ve AB. Türkiye ve ABD. Тема 9. Türkiye 9. Cumhuriyetinin Cumhurbaşkanları. Тема 7. Türkiyedeki milli kahramanlar Тема 7. Türk Siyasi 7. Sistemi ve Siyasal Partiler 7. Регистрационный номер 9 Страница из контрольная
11 Программа дисциплины "Иностранный язык "; Международные отношения; старший преподаватель, б/с Хабибуллина N Раздел Дисциплины/ Модуля Виды и часы аудиторной, их трудоемкость Неделя Текущие формы Семестр (в часах) семестра контроля Практические Лабораторные Лекции занятия Тема 7. Türkiyede ve Rusyada seçim sistemi Тема Türkiye Ekonomisinin Kaynakları ve Türkiyenin Ekonomik Yapısı Тема 7. Rusya Ekonomisinin Kaynakları ve Rusyanın 7. Ekonomik Yapısı. Türkiyenin ve Rusyanın geleceği. Тема 7. Doğal ve 7. İnsan yapımı felaketler Тема. Итоговая. форма контроля Тема. Итоговая. форма контроля Тема. Итоговая. форма контроля Тема. Итоговая. форма контроля Тема. Итоговая. форма контроля 7. Итого Содержание дисциплины Тема. Karşılaşma ve Tanışma практическое занятие ( часа(ов)): Diyaloglar: Resmi görüşme. Arkadaşça görüşme. Gramer: Alfabe. Ünlü uyumu. Vurgu. Ne? Kim? soruları. Mı Soru eki. Çoğul ekleri. Тема. Sayılar. Varlıkların adları. Mevsimler. Aylar практическое занятие ( часа(ов)): İşaret zamirleri: Bu, şu, o. Bulunma durumu ekleri: -de/-da.?dir eki ile imek fiil. Var, yok kavramları ile imek fiili. Dinleme, anlama: Diyaloglar. Тема 3. Aile. Akraba ilişkileri. Evim. практическое занятие ( часа(ов)): Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Aile. Akraba ilişkileri. Evim. "Kara" metnini okuma, tercüme etme, inceleme. Тема. Haftanın günleri. Renkler. Hava durumu. практическое занятие ( часа(ов)): Belirli geçmiş zaman. Ünsüz benzeşmesi. Kişi zamirleri. Belirli geçmiş zamanda imek fiili. -den önce/- den sonra kalıpları. Тема. Özgeçmiş. Tatil nasıl geçti? Hayvanlar практическое занятие ( часа(ов)): Регистрационный номер 9 Страница из 3.
12 Программа дисциплины "Иностранный язык "; Международные отношения; старший преподаватель, б/с Хабибуллина Dinleme, anlama: Diyaloglar. Metin. Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Özgeçmiş (Автобиография). Tatil nasıl geçti? (Как прошли мои каникулы?). Hayvanlar (животные). Тема. Şimdiki zaman практическое занятие ( часа(ов)): Benim iş günüm.?ahmet beyin bir günü? metnini okuma, tercüme etme. Gramer: Şimdiki zaman. Ünsüz yumuşaması. Ad durum ekleri. -mak istemek kalıbı. İmek fiili şimdiki zamanda. Тема 7. Çeşitli meslek adları. Öğrencinin tatil günü. Dilekçe yazılmasının kuralları. практическое занятие ( часа(ов)): Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Benim günüm (Мой распорядок дня). Üniversite (Университет). Çiçekler ve ağaçlar (цветы и растения). Dilekçe yazılmasının kuralları. "Ailem" metnini, "Spor mağazası" diyalogunu okuma, tercüme etme. Тема. Organ adları. Başlıca iç organlar. практическое занятие ( часа(ов)): Gramer: İyelik zamirleri. İyelik ekleri. Ses düşmesi. Belirtili, belirtisiz ve zincirleme isim tamlamaları. Тема 9. Eş ve zıt anlamlı kelimeler. Benim arkadaşım Dilekçe örnekleri Hastalık. İlaçlar. практическое занятие ( часа(ов)): Dinleme, anlama: Diyaloglar. Metin. Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Eş ve zıt anlamlı kelimeler. (Синонимы и антонимы). Benim arkadaşım (Мой друг). Dilekçe örnekleri (Виды заявлений). Hastalık. İlaçlar. (Болезнь. Лекарства). Тема. Saat Kaç? Taşıt araçları практическое занятие ( часа(ов)): "Pazar", "Hayırlı olsun!" diyaloglarını okuma, tercüme etme. Тема. Çeşitli araçlarla yolculuk практическое занятие ( часа(ов)): Dinleme, anlama: Diyaloglar. Metin. Gelin birlik olalım. "Masa tenisi" metnini, "Haydi pilav yapalım" metnini okuma, tercüme etme. "Okulum" metnin işlenmesi ve anlatılması. "Öğrenmek" diyaloğu. Gelin birlik olalım. Чтение, перевод текстов "Masa tenisi", "Pilav yapalım" и диалога "Öğrenmek". Работа с текстом "Okulum". Тема. Meyveler. Sebzeler. Pazarda/Dükkanda alışveriş практическое занятие ( часа(ов)): Gramer: İstek kipi. -Ip zarf fiil eki. -Madan/-meden zarf fiil eki. -Mayıp/-meyip zarf fiil eki. Dinleme, anlama: Diyaloglar. Metin. Тема 3. Türkiyede spor практическое занятие ( часа(ов)): Tatlı dil. "Zorla güzellik olmaz" metnini okuma, tercüme etme. "Temizlik" metnin işlenmesi ve anlatılması. Tatlı yiyelim tatlı konuşalım. Тема. Şehirler. Başkentler. практическое занятие ( часа(ов)): Gramer: -Lı/ -Sız ekleri. -Lık eki. Karşılaştırma sıfatlarının dereceleri: -Den daha/ En. -Madan önce/ -dıktan sonra kalıpları. Dinleme, anlama: Diyaloglar. Metin. Тема. Türkiyenin başkenti Ankara (İstanbul). История Турции. Культурная столица Турции - Стамбул. Туристические города Турции. Зимний туризм. Эрзурум. практическое занятие ( часа(ов)): Gelecek zaman. İsim cümlelerinde gelecek zaman. -Ki ve -Daki ekleri. Dinleme, anlama: Diyaloglar "Yaz tatili". Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Türkiye bölgeler haritası (Административное устройство в Турции). Религии Турции. Религиозный туризм в Турции. Мечети Турции. Мечеть Салимийа. Тема. Gelecek. İletişim araçları. практическое занятие ( часа(ов)): Регистрационный номер 9 Страница из 3.
13 Программа дисциплины "Иностранный язык "; Международные отношения; старший преподаватель, б/с Хабибуллина Her şey güzel olacak. "Yakında neler olacak neler!" metnini, "İyi doktor", "Unutmayacağım" diyaloglarını okuma, tercüme etme. Тема 7. Bambaşka bir yer. практическое занятие ( часа(ов)): "Rizenin yaylaları" metnini, "Türkiye" metnini okuma, tercüme etme. Pekiştirme sıfatları. Üleştirme sayı sıfatları. Тема. Ülkeler, milletler. Tataristan Cumhuriyeti практическое занятие ( часа(ов)): Dinleme, anlama: "Hasta" metni. Тема 9. Teknoloji ve İnsan практическое занятие ( часа(ов)): Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Türkiye doğası ve coğrafyası (Природа и география Турции). Географические особенности Турции. Рельеф Турции "Televizyon" metnini, "Çarşamba cadıları" metnini ve "UFO" diyalogunu okuma, tercüme etme. Belirsiz Geçmiş zaman. İsim cümlelerinde belirsiz geçmiş zaman. Kalıp sözler. Тема. Misafirlik. практическое занятие ( часа(ов)): Dinleme, anlama: "Pamuk Prenses ve yedi cüceler" masalı. Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Sinemа. Tiyatro. Türk sineması (Кино. Театр. Турецкое кино). Турецкая архитектура. Прикладное искусство Турции. Турецкая музыка. "Suyunun suyu" metnini ve "Uzun Hüseyin" diyalogunu okuma, tercüme etme. Тема. Nasreddin Hoca. практическое занятие ( часа(ов)): Diye. -Diye sor-?, -Diye cevap ver-?, Diye düşün. Diye biri. -Ca eki ve -a göre kalıbı. Dinleme, anlama: "Masal" metni. Тема. Türk halkı ve Türk kültürü практическое занятие ( часа(ов)): Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Türk halkı ve Türk kültürü (Турецкий народ и турецкая культура). Турецкий фольклор История турецкой литературы. Современная турецкая культура. "Foça" metnini ve "Borç" diyalogunu okuma, tercüme etme. Тема 3. Alışkanlıklar практическое занятие ( часа(ов)): Geniş zaman. Bağlaçlar: hemhem, nene,dada, belkibelki ve yaya. Dinleme, anlama: "Bisiklet" metni. Тема. Türkiyede Müzeler ve Milli Saraylar практическое занятие ( часа(ов)): Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Türkiyede Müzeler ve Milli Saraylar (Музеи и национальные дворцы Турции). Дворцы Турции. Дворцы Стамбула. Дворец Топкапы. "Adam ol" metnini ve "İş disiplini" diyalogunu okuma, tercüme etme. Тема. İnsan duyguları. Otelde. Telefon konuşması практическое занятие ( часа(ов)): İsim-fiil -Ma/-me eki. Dolaylı anlatım (emir cümleleri). Тема. Türkiyenin eğitim sistemi практическое занятие ( часа(ов)): Dinleme, anlama: "İş ilanı" metni. Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Türkiyenin eğitim sistemi (Система образования в Турции). Сотрудничество в сфере образования. Общественная и культурная жизнь Турции. Научные учреждения и учебные заведения в Турции. "El öpmek" metnini ve "Sebat" diyalogunu okuma, tercüme etme. İsim fiil (mastar). -mak için/ -ması için zarf-fiil. -Iş, -mak, -ma eklerimak için/ -ması için zarf-fiil. -Iş, -mak, -ma ekleri. Регистрационный номер 9 Страница 3 из 3.
14 Программа дисциплины "Иностранный язык "; Международные отношения; старший преподаватель, б/с Хабибуллина Тема 7. Mektup yazma kuralları. Postada практическое занятие ( часа(ов)): Dinleme, anlama: "Kız arkadaş" metni. Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Türk adetleri (турецкие традиции). "Kına gecesi" metnini ve "Ben anneyim" metnini okuma, tercüme etme. Тема. Türk kültürü ile ilgili kelime ve kavramlar. практическое занятие ( часа(ов)): Gramer: -Mak üzere, -Makta kalıpları. Dinleme, anlama: "Köy düğünü" metni. Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Tatar ve Rus adetleri (татарские и русские традиции). Тема 9. Türkiye ve Rusyanın coğrafi konumu практическое занятие ( часа(ов)): "Bunları biliyor musunuz?", "Umudun yazarı", "Erzurumda kış", "Kitap tanıtmak", "Biletsiz yolcu" metinlerini okuma, tercüme etme. Gramer: Basit zamanları tekrarlama. Dolaylı anlatıma giriş Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Geçmişte Türkiye ve Rusya tarihi (история Турции и России в прошлых веках). Тема 3. Dilimiz bir практическое занятие ( часа(ов)): "Tatlı yiyeylim tatlı konuşalım", "Tatlı" metinlerini okuma, tercüme etme. Тема 3. Yemek çeşitleri практическое занятие ( часа(ов)): Gramer: -Dan beri. -Dır eki. -Arak zarf-fiil eki. -Madan/ -Мayarak. -A -A zarf-fiil eki. Dinleme, anlama: "Çorba" metni. Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Türk ve Rus yemek tarifeleri. Çocuklar "İşe yaramanın hazzı" metnini ve "Kiracı" diyalogunu okuma, tercüme etme. Тема 3. Türkiyenin ekonomisi практическое занятие ( часа(ов)): Gramer: -ken zarf-fiil eki. -Irken. -Acakken. -Mışken. Ettirgen fiil. Dinleme, anlama: "Ev sahibi olmak" metni. Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Türk-Rus ekonomik ilişkileri. "Kontrol", "Kıvır kıvır" diyaloglarını ve "Sonbaharda yaşlılarla daha çok ilgilenin" metnini okuma, tercüme etme. Тема Türkiye hukuk sistemi. Rusya hukuk sistemi. практическое занятие ( часа(ов)): Konular: Berberde. Poliste. Dinleme, anlama: "Kuralsız" metni. Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Türkiye hukuk sistemi. Rusya hukuk sistemi. İnsan ve saygı. "Medeni olabilmek", "Şiir ve insan" metinlerini ve "Diyet" diyalogunu okuma, tercüme etme. Тема 3. İş dünyası. Meslek. Özgeçmiş hazırlama. практическое занятие ( часа(ов)): Gereklilik kipi. Gereklilik. Zorunluluk. Dinleme, anlama: Toplantı hazırlığı. Yedi adım zerve. Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Türkiyede iş bulma. Rusyada iş bulma. Türkiye?de sanayi "Gençler işsizlikten, patronlar işçisizlikten", "Pazartesi sendromu", "İşkolik olabilir misiniz?", "Rahmi Koçtan konferans" metinlerini okuma, tercüme etme. Тема 3. Şimdi spor zamanı практическое занятие ( часа(ов)): İşteşlik. Dönüşlülük. Pekiştirme. İşteş çatı. Dönüşlü çatı. Dinleme, anlama: Vücut tipine uygun spor. Olimpiyat ateşi. İbrahim Kutluay. Maç öncesinde. Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Türkiyede en popüler spor. Rusyada en popüler spor. Olimpiyat. Türkiye sağlık sistemi. Rusya sağlık sistemi. "Sağlık ve spor", "İlk sporlar", "Sporun Altın Çocukları", "Şampiyonluk maçı", "Kadın fanatikler", "Fanatizmin sınırı yok" metinlerini okuma, tercüme etme. Тема 3. Hayaller gerçek olsa практическое занятие ( часа(ов)): Регистрационный номер 9 Страница из 3.
15 Программа дисциплины "Иностранный язык "; Международные отношения; старший преподаватель, б/с Хабибуллина Dilek kipi Dinleme, anlama: Bir gün mutlaka. Taşınıyoruz. Bir başarı öyküsü. Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Bugünüm şöyle olsa! Keşke hayalim gerçek olmasaydı. Bir hayal kuralım. "Bir Kartal Masalı", "Hayatımda keşke yok", "Hayal dünyası" metinlerini ve "Sizinle niye geldim ki" diyalogunu okuma, tercüme etme. Тема Bu yıl moda ne? практическое занятие ( часа(ов)): İlgeçler -den beri / -dir. Ulaçlar: -dığından beri, (-dı)(y)alı. Dinleme, anlama: Trend avcıları. Eski günler. Türkiyenin alışveriş gerçekleri. "Anadoluda giyim", "Marka çılgınlığı", "Stil sahibi olmak", "Burcuna göre giyim" metinlerini okuma, tercüme etme. Тема 3. Eğitim şart практическое занятие ( часа(ов)): Koşul kipi (koşaç tümcesi). Dilek (hikaye) kipi (eğer). Dinleme, anlama: Öğrenci evleri. Öğrenme şevki. Flamenko Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Türkiyenin ve Rusyanın eğitim sistemleri "Öğrenmeyi öğrenmek", Öğrenmenin yaşı yok", Erzurumdan Harvarda", Kendinizi nasıl geliştirebilirsiniz?", "Bütün kurslar benim için" metinlerini okuma, tercüme etme. Тема Estetik ve yaratıcılık. Güzel sanatlar. практическое занятие ( часа(ов)): Ettirgen çatı. Çoklu ettirgen çatı. İşteş+ettirgen. Dinleme, anlama: Mona Lisanın sırrı, 9 İnek sokaklarda, Tiyatro festivali, Konser planı Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Türkiyede sanat. Rusyada sanat. "Sanat nedir?", "Kumdan İstanbul", Sanat Dört Duvara Sığmazsa", "Anadolu ateşi" metinlerini okuma, tercüme etme. Тема. Bilim ve teknoloji практическое занятие ( часа(ов)): Edilgen Çatı. tarafından, -ce öbeği. İşteş, ettirgen ve edilgen çatı. Dinleme, anlama: Bizim mucitler. Fermuar açar mı kopar mı? Çocuklar için bilim Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Dünyanın en önemli mucitleri, Türkiye?de ve Rusya?da bilim. Tesadüfen bulundular, Çocuk gözüyle, Muhteşem buluşlar, Zihni sinir projeleri metinlerini okuma, tercüme etme. Тема. Tabiat Ana. Hayvanlar. Bitkiler. Sağlık ve çevre. практическое занятие ( часа(ов)): Ortaçlar (öznesel): -en, -acak, -makta, -mış olan. Ortaçlar (tümleçsel): -dığı/-acağı, -acak, -makta, -mış olduğu. Ortaçlar (sözcüksel): -ır/-maz /-dık / -acak/ -mış. Dinleme, anlama: Van kedisi. Piknik zamanı Erdemli. Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Çevre kirlenmesi. Küresel ısınma Nesilleri birer birer tükeniyor, Tabiatta geçen çocukluğumuz, Küresel ısınma, Doğa için henüz vakit varken metinlerini okuma, tercüme etme. Тема. Sinema dünyası практическое занятие ( часа(ов)): Ulaçlar: -dığı/-acağında, -dığı / -acağı zaman, -dığı / -acağı sırada, -ınca, -ır maz, -ana, -ıncaya kadar / dek Dinleme, anlama: Ne izlesek? Dünden bugüne sinema. Cannes Heyecanı başlıyor. Hangi film? Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Türkiyede sinema sanatı. Rusyada sinema sanatı. Sinema festivalleri. Oscar. Oscar, Sevdiğim filmler, Hollywood en beyaz yıkar metinlerini okuma, tercüme etme. Тема 3. Mitoloji. Batıl inançlar. Gizemli olaylar практическое занятие ( часа(ов)): Dolaylı aktarım Dinleme, anlama: Gazetelerde mitoloji. Dolunay. Tanımlanamayan uçan nesneler. Taşların gizemli güçfunduszeue.infoun Aşkı, Binlerce Hürafe, Anadolunun sırları, Titanic neden battı? metinlerini okuma, tercüme etme. Тема. Bugün bayram практическое занятие ( часа(ов)): Регистрационный номер 9 Страница из 3.
16 Программа дисциплины "Иностранный язык "; Международные отношения; старший преподаватель, б/с Хабибуллина Ulaçlar: -dığı / -acağı için, -dığından / -acağından. Nedenleştirme: dolayı / nedeniyle / yüzünden, diye. Adlaştırma (genel). Dinleme, anlama: Bugün 3 Nisan, neşe doluyor insan. Amerikada Cadılar Bayramı Telaşı. Karnaval zamanı. Doğum günü. Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Türkiyede milli ve dini bayramlar (Национальные и религиозные праздники в Турции). Rusyada bayramlar ve özel bayramlar. "Ah, nerede o eski bayramlar", Bahar bayramları", "Yılın en şahane günü" metinlerini okuma, tercüme etme. Тема. Modern çağda yalnızlaşan insan. İnsan psikolojisi практическое занятие ( часа(ов)): Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: İnsanoğlunun düşünce macerası. Oyun ve eğlence. (Мыслительные операции человека. Игры и развлечения). Dinleme, anlama: "Bağımlılık" metni. (Аудирование: Текст "Bağımlılık"). "Yanlışlık", "Dipteyim, sondayım", "Depresyonun dört aşaması" metinlerini okuma, tercüme etme. Dolaylı anlatım: Emir cümleleri, fiil cümleleri, soru cümleleri, istek cümleleri, isim cümleleri, gereklilik cümleleri. Тема. Edebiyat Dünyasından. Türk edebiyatı. Türkiyenin yazarları практическое занятие ( часа(ов)): Gramer: Birleşik zamanlar (hikaye, rivayet, koşul). Dinleme, anlama: Nobel edebiyat ödülü, Aşık Veysel, Yel değirmenlerine karşı. Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Türk edebiyatı (турецкая литература). Nobel ödülü sahibi Orhan Pamuk ve onun eserleri (Нобелевский лауреат Орхан Памук и его произведения). Şimdiki çocuklar harika, Beyaz Gemi metinlerini okuma, tercüme etme. Тема 7. Türkiyede kitle iletişim araçları. практическое занятие ( часа(ов)): Gramer: Ulaçlar: -dıkça, -dığı sürece, süresince / boyunca, -dığı / -acağı kadar, -acak kadar, -dığı /-acağı gibi. Dinleme, anlama: Dinleme, anlama: "Nevşehir" metni. Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Günümüzde bilgisayarın rolü (роль компьютера в современном мире). "Karlar altında Anadolu" metnini okuma, tercüme etme. Тема. Türkiyede sanayi. Türkiyenin tarımı. практическое занятие ( часа(ов)): Gramer: Ulaçlar: -casına, - (y)miş gibi. Dinleme, anlama: "Dalgınlık" metni. "Çalışmak" metni. "Mimar Sinan" diyalogunu ve "Ankara" metnini, "Çay deyip geçmeyin" metnini, "Lapa lapa" metnini okuma, tercüme etme. Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Türkiye-Tataristan ilişkileri (Турецко-татарстанские связи). Тема 9. Türkiyede çay. Türkiyede kahve alışkanlığı. практическое занятие ( часа(ов)): Gramer: Birleşik zamanlar (zaman+ol). Birleşik zamanlar (genişlemiş) zaman +gibi + ol. Dinleme, anlama: "Bir fincan kahve" metni. Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Türkiyenin ve Rusyanın ihrac ve ithal ettiği mallar (Экспорт и импорт в Турции и России). "Geleceğin en cazip mesleği", "Geleceği olmayan meslekler", "Yaşayan bilgisayar üretildi" metinlerini okuma, tercüme etme. Тема. Dünya Mutfakları. Dünyanın dansı. Giysiler практическое занятие ( часа(ов)): Gramer: Tezlik (-ıver). Sürme (-edur, -ekal, -egel). Yeterlilik (-ebil / -eme). Dinleme, anlama: Yemeklerin Toplumsal İşlevleri, Farklı Mutfaklar, Dünyanın Dansı, Kimono. Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Türk yemekleri. Türk milli kıyafetleri. Türk oyunları. Ulusal Danslarımız. "Yemek isimleri üzerine", "Oryantal Dansı", "İskoçya denince akla" metinlerini okuma, tercüme etme. Тема. Türkiye-Tataristan ilişkileri практическое занятие ( часа(ов)): Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Tataristan, Rusyanın önemli süjesi (Татарстан как один из главных субъектов России). T.C. Cumhurbaşkanı ve Başbakanının Rusyayı ve Tataristanı ziyareti (Визит президента и премье-министра Турции в Россию и Татарстан). Тема. Dünya savaşları Регистрационный номер 9 Страница из 3.
17 Программа дисциплины "Иностранный язык "; Международные отношения; старший преподаватель, б/с Хабибуллина практическое занятие ( часа(ов)): Gramer: Ulaçlar: -maktansa, -mak varken, -mak yerine, - (y)eceğine, -(y)eceği yerde. Dinleme, anlama: Türk lirası banknotları, Bugün zengin ol! Onlar çok zengin. Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Gelecekte dünyamız (Наш мир в будущем). Dünya savaşları. "Ah, bir zengin olsam!", "Lüksün sınırı yok", "Zengin olmanın Püf Noktası", "Parayla mutluluk olur mu?" metinlerini okuma, tercüme etme. Тема 3. Türkiye tarihi. практическое занятие ( часа(ов)): Gramer: Sıfatlar: -sel. Bağlaçlar: kililer. Dinleme, anlama: "Korku" metni. (Аудирование: Текст "Korku"). Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Osmanlı Devleti ve Rusya ile İlişkileri (отношения Османского государства с Российским). "Uykusuz geceler" diyalogunu ve "Uyku" metnini okuma, tercüme etme. Тема. Dil ve İletişim практическое занятие ( часа(ов)): Gramer: Ulaçlar: -dığı / -acağına göre, -dığı kadarıyla, -dığı takdirde, -ması durumunda. Olumsuzluk: değil. Dinleme, anlama: Tam 33 Dil!. Kaybolan diller. Beden dili çözülüyor. "İkinci dilim Türkçe", "Bedenin söyledikleri" metinlerini okuma, tercüme etme. Тема. Sosyal hayat. Türkiyede Köy Yaşamı практическое занятие ( часа(ов)): Gramer: Ulaçlar: -(y)e(y)e Yinelemelermi Belirteçler: hiç yoktan, hiç değilse. Dinleme, anlama: Mizah kursu. Bizi anlatan komedyen: Cem Yılmaz. Parti. Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Türkiyede Aile Kanunu (Семейный кодекс Турции). "Nevruz" diyalogunu ve "Yeni gün" metnini, "Mizahın gücü", "Yabancı diller", "Sessiz ve Derinden" metinlerini okuma, tercüme etme. Тема. Türkiyede hoşgörü. Yunus Emre. Mevlana Celaleddin Rumi практическое занятие ( часа(ов)): Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Yunus Emre. Mevlana Celaleddin Rumi. "Çağımızın hastalığı: stres" metnini, "Pir-i Türkistan", "Eski bir tapınak yazıtı" metinlerini okuma, tercüme etme. Тема 7. Müzik практическое занятие ( часа(ов)): Gramer: -il + -mekte(dir). -maksızın ulacı. Belirteçler: henüz. daha, artık, zaten, şimdilik. Dinleme, anlama: MP3ten önce MP3ten sonra. Müzik sadece ruhun gıdası değil. Eskilerden bir albüm. "Müziğin matematiği", "Müzikle tedavi", "Notalarda isyan" metinlerini okuma, tercüme etme. Тема. Yapı ve yapım. Türkiyede tarihi yerler практическое занятие ( часа(ов)): Gramer: Ulaçlar: -makla, -makla beraber / birlikte, -makla kalma-, -dığıyla kal-, -mak / -ması koşuluyla / şartıyla. Bağlaç ki. Dinleme, anlama: Türkiyenin en güzel on heykeli. Türkiyede bir yeşil bina. Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Türkiyede tarihi yerler. Sultan Ahmet Camisi. (Исторические места Турции. Голубая мечеть Султан Ахмет. Айя-Софья). Topkapı Sarayı. Kapalı Çarşı. (Дворец Топкапы. Капалы Чаршы в Стамбуле). "Eski Türk evlerinin mimarisi", "Trevi, ya da Türkçedeki adıyla Aşk çeşmesi", "Assos", "Mimaride çevreci tasarımlar" metinlerini okuma, tercüme etme. Тема 9. Televizyon практическое занятие ( часа(ов)): Gramer: Adlaştırma (-mışlığı var / yok / ol-, dığı / acağı var / yok / ol-). Yinelemeler (-masına/ -masına da). Belirteçler: yalnız, yalnızca, sadece, ancak. Dinleme, anlama: Türkiyede Televizyon nasıl izleniyor? Planım yok, dizilerim var. Yarışırken neler yaşıyoruz? Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Türkiyede ve Rusyada Televizyon izleme alışkanlıkları. "Televizyona bağlı hayatlar", "Issız bir adaya düşseniz", "Televizyonda yarış var" metinlerini okuma, tercüme etme. Тема. İnsanın büyük sırrı Регистрационный номер 9 Страница 7 из 3.
18 Программа дисциплины "Иностранный язык "; Международные отношения; старший преподаватель, б/с Хабибуллина практическое занятие ( часа(ов)): Gramer: Durum ekleri (yan işlevler). Ulaçlar: -masından / -işinden önce / sonra / itibaren. İmalı soru. Dinleme, anlama: Beyninizin hangi lobu çalışıyor? Zekanın kaç türü var? GO Oyunu. Beyin gücü mü, illüzyon mu? Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: İnsanoğlunun düşünce macerası. Oyun ve eğlence. (Мыслительные операции человека. Игры и развлечения). "Kadın ve erkek beyni farklı mı?" "Zeka bir işe yarar mı?" "Çare Sizsiniz" "Beyin Hakkındaki gerçekler" metinlerini okuma, tercüme etme. Тема. Türkiyede mahkeme sistemi практическое занятие ( часа(ов)): Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Türkiye?de mahkeme sistemi (Судебная система в Турции). Тема. Uzaydayız практическое занятие ( часа(ов)): Gramer: Sıfatlar (sıralanış). Adlaşma. İlgeçler: dışında, -dan başka, -nın yanında / yanı sıra. Dinleme, anlama: Kozmos. Uzay Kampı Türkiye. Hakan Kırkoğlu ve Göklerin Bilgeliği. Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Evrende yolculuk. "Paralel evrenler", "Uzaya gitmeden önce bilmeniz gerekenler", "Astrolojinin doğuşu" metinlerini okuma, tercüme etme. Тема 3. Türkiyede TİKA, TÜRKSOY teşkilatları. практическое занятие ( часа(ов)): Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: TİKA, TÜRKSOY teşkilatları. Тема. Gazete dili. Gazetelerdeki makaleleri okuma, tercüme etme. практическое занятие ( часа(ов)): Gramer: Resmi yazışmalardaki kelimeler ve onların cümle içinde kullanımı. Gazete makalelerindeki dil özellikleri. Gazetelerdeki makaleleri okuma, tercüme etme. Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Türkiyede basın ve yayın (Пресса в Турции). Тема. Uluslararası sözleşmeler ve anlaşmalar практическое занятие ( часа(ов)): Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Son uluslararası gelişmeler (текущие международные события). Gazetelerdeki makaleleri okuma, tercüme etme. Тема. Türkiye Cumhuriyetinin Konumu ve Stratejik Önemi. Türkiyede Ulaşım ve Ulaşım Vasıtaları практическое занятие ( часа(ов)): Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Türkiyedeki barajların önemi (значение проливов в Турции). Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Türkiye ve Kıbrıs (Турция и Кипр). Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Türkiye ve Yunanistan (Турция и Греция). Тема 7. Rusyanın dış politikası. Türkiyenin Dış Politikası практическое занятие ( часа(ов)): Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Rusyanın dış politikası (Внешняя политика России). Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Türkiyenin Dış Politikası (Внешняя политика Турции). Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Ortak Türk-Rus projeleri. (Совместные турецко-российские проекты). Türkiye ve Orta Doğu. (Турция и Ближний Восток). Rusya ve Orta Doğu. (Россия и Ближний Восток). Тема. Türkiye ve AB. Türkiye ve ABD. практическое занятие ( часа(ов)): Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Türkiye ve AB. (Турция и ЕС). Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Türkiye ve NATO (Турция и НАТО). Тема 9. Türkiye Cumhuriyetinin Cumhurbaşkanları. Регистрационный номер 9 Страница из 3.
19 Программа дисциплины "Иностранный язык "; Международные отношения; старший преподаватель, б/с Хабибуллина практическое занятие ( часа(ов)): Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Türkiyede İç Politika Meseleleri (Вопросы внутренней политики Турции). Тема 7. Türkiyedeki milli kahramanlar практическое занятие ( часа(ов)): Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Türkiyenin anayasası (Конституция Турции). Тема 7. Türk Siyasi Sistemi ve Siyasal Partiler практическое занятие ( часа(ов)): Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Türk Siyasi Sistemi ve Siyasal Partiler (Политическая система в Турции и политические партии). Тема 7. Türkiyede ve Rusyada seçim sistemi практическое занятие ( часа(ов)): Türkiyede ve Rusyada seçim sistemi (Избирательная систеа Турции и России) Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Türkiye Büyük Millet Meclisi (Великое национальное собрание Турции). Тема Türkiye Ekonomisinin Kaynakları ve Türkiyenin Ekonomik Yapısı практическое занятие ( часа(ов)): Türkiye Ekonomisinin Kaynakları ve Türkiyenin Ekonomik Yapısı (Источники экономики Турции и экономическая структура Турции.). Тема 7. Rusya Ekonomisinin Kaynakları ve Rusyanın Ekonomik Yapısı. Türkiyenin ve Rusyanın geleceği. практическое занятие ( часа(ов)): Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Türk ve Rus-Tatar kardeş şehirler (турецкие и росийско-татарстанские города-побратимы). Тема 7. Doğal ve İnsan yapımı felaketler практическое занятие ( часа(ов)): Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Saldırılar. Salgınlar. AİDS. İklim değişikliği alarmı. Bilgisayar korsanlığı. Siber dolandırıcılık. Дополнительные темы на усвоение лексики и ее употребление в речи: Doğal felaketler. İnsan yapımı felaketler Структура и содержание самостоятельной дисциплины (модуля) N Раздел Дисциплины Виды Формы контроля Неделя самостоятельной Трудоемкость Семестр самостоятельной семестра (в часах) студентов 3. Тема 3. Aile. Akraba ilişkileri. Evim. 3. Тема. Özgeçmiş. Tatil nasıl geçti? Hayvanlar Тема 7. Çeşitli meslek adları. Öğrencinin tatil 7. günü. Dilekçe yazılmasının kuralları. Тема. Çeşitli. araçlarla yolculuk 3. Тема 3. Türkiyede spor Регистрационный номер 9 Страница 9 из к письменной работе к письменной работе к творческому заданию к творческому заданию к у письменная письменная творческое творческое
20 Программа дисциплины "Иностранный язык "; Международные отношения; старший преподаватель, б/с Хабибуллина N Раздел Дисциплины Тема. Türkiyenin başkenti Ankara (İstanbul). История Турции. Культурная. столица Турции Стамбул. Туристические города Турции. Зимний туризм. Эрзурум.. Тема. Gelecek. İletişim araçları. 3. Тема 3. Dilimiz bir Тема 3. Yemek 3. çeşitleri 3. Тема 3. Türkiyenin ekonomisi Тема Türkiye hukuk sistemi. Rusya hukuk sistemi. Виды Формы контроля Неделя самостоятельной Трудоемкость Семестр самостоятельной семестра (в часах) студентов Тема 3. İş dünyası. 3. Meslek. Özgeçmiş hazırlama Тема 3. Şimdi spor zamanı 3 3. Тема 3. Hayaller gerçek olsa Тема Bu yıl moda ne? Регистрационный номер 9 Страница из к у к 7- контрольной работе - к презентации -7 к презентации -9 к презентации - к письменной работе к контрольной работе контрольная письменная контрольная
21 Программа дисциплины "Иностранный язык "; Международные отношения; старший преподаватель, б/с Хабибуллина N Раздел Дисциплины 3. Тема 3. Eğitim şart Тема Estetik ve yaratıcılık. Güzel sanatlar.. Тема. Bilim ve teknoloji Тема. Tabiat Ana.. Hayvanlar. Bitkiler. Sağlık ve çevre Тема. Sinema dünyası Тема 3. Mitoloji. Batıl inançlar. Gizemli olaylar Тема. Bugün bayram Тема. Modern çağda. yalnızlaşan insan. İnsan psikolojisi Тема. Edebiyat Dünyasından. Türk. edebiyatı. Türkiyenin yazarları Регистрационный номер 9 Страница из 3. Виды Формы контроля Неделя самостоятельной Трудоемкость Семестр самостоятельной семестра (в часах) студентов к у к презентации к письменной работе к письменной работе к презентации к контрольной работе к у к презентации к у письменная письменная контрольная
22 Программа дисциплины "Иностранный язык "; Международные отношения; старший преподаватель, б/с Хабибуллина N 7. Раздел Дисциплины Тема 7. Türkiyede kitle iletişim araçları. Тема. Türkiyede. sanayi. Türkiyenin tarımı. Тема 9. Türkiyede 9. çay. Türkiyede kahve alışkanlığı. Тема. Dünya. Mutfakları. Dünyanın dansı. Giysiler Тема.. Türkiye-Tataristan ilişkileri Тема. Dünya. savaşları 3. Тема 3. Türkiye tarihi.. Тема. Dil ve İletişim Тема. Sosyal hayat.. Türkiyede Köy Yaşamı Тема. Türkiyede hoşgörü. Yunus Emre.. Mevlana Celaleddin Rumi 7. Тема 7. Müzik Тема. Yapı ve. yapım. Türkiyede tarihi yerler Регистрационный номер 9 Страница из 3. Виды Формы контроля Неделя самостоятельной Трудоемкость Семестр самостоятельной семестра (в часах) студентов - -7 к у -9 контрольная к презентации к у к у к контрольной работе к у к презентации к презентации к презентации
23 Программа дисциплины "Иностранный язык "; Международные отношения; старший преподаватель, б/с Хабибуллина N Раздел Дисциплины 9. Тема 9. Televizyon Виды Формы контроля Неделя самостоятельной Трудоемкость Семестр самостоятельной семестра (в часах) студентов. Тема. İnsanın büyük sırrı. Тема. Türkiyede mahkeme sistemi. Тема. Uzaydayız Тема 3. Türkiyede 3. TİKA, TÜRKSOY teşkilatları. Тема. Gazete dili. Gazetelerdeki. makaleleri okuma, tercüme etme. Тема. Uluslararası. sözleşmeler ve anlaşmalar Тема. Türkiye Cumhuriyetinin Konumu ve Stratejik Önemi.. Türkiyede Ulaşım ve Ulaşım Vasıtaları Тема 7. Rusyanın dış 7. politikası. Türkiyenin Dış Politikası. Тема. Türkiye ve AB. Türkiye ve ABD. Тема 9. Türkiye 9. Cumhuriyetinin Cumhurbaşkanları. 7. Тема 7. Türkiyedeki milli kahramanlar Регистрационный номер 9 Страница 3 из 3. - к творческому заданию 3- - к контрольной работе творческое контрольная контрольная к у 7- к у 9- - к контрольной работе к у
24 Программа дисциплины "Иностранный язык "; Международные отношения; старший преподаватель, б/с Хабибуллина N Раздел Дисциплины Тема 7. Türk Siyasi 7. Sistemi ve Siyasal Partiler Итого Виды Формы контроля Неделя самостоятельной Трудоемкость Семестр самостоятельной семестра (в часах) студентов Образовательные технологии, включая интерактивные формы обучения Освоение дисциплины "Иностранный язык" как традиционных (практические занятия с использованием методических материалов и учебников), так и инновационных образовательных технологий с использованием в учебном процессе активных и интерактивных форм проведения занятий: мультимедийных программ, включающих подготовку и выступление студентов на семинарских занятиях с фото-, аудио и видеоматериалами по предложенным темам. В рамках учебного курса предусматриваются встречи с представителями российских и/или зарубежных компаний, государственных и общественных организаций, мастер-классы экспертов и специалистов в области коммуникативистики.. Оценочные средства для текущего контроля успеваемости, промежуточной аттестации по итогам освоения дисциплины и учебно-методическое обеспечение самостоятельной студентов Тема. Karşılaşma ve Tanışma Тема. Sayılar. Varlıkların adları. Mevsimler. Aylar Тема 3. Aile. Akraba ilişkileri. Evim. письменная, примерные вопросы: Написать сочинение на тему Evim. Тема. Haftanın günleri. Renkler. Hava durumu. Тема. Özgeçmiş. Tatil nasıl geçti? Hayvanlar письменная, примерные вопросы: Подготовка автобиографии на турецком языке Тема. Şimdiki zaman Тема 7. Çeşitli meslek adları. Öğrencinin tatil günü. Dilekçe yazılmasının kuralları. творческое, примерные вопросы: Написать сочинение на тему Benim günüm (Мой распорядок дня). Üniversite (Университет). Тема. Organ adları. Başlıca iç organlar. Тема 9. Eş ve zıt anlamlı kelimeler. Benim arkadaşım Dilekçe örnekleri Hastalık. İlaçlar. Тема. Saat Kaç? Taşıt araçları Тема. Çeşitli araçlarla yolculuk творческое, примерные вопросы: Написать сочинение на тему Yolculuk Тема. Meyveler. Sebzeler. Pazarda/Dükkanda alışveriş Тема 3. Türkiyede spor, примерные темы: Türkiyede spor Тема. Şehirler. Başkentler. Тема. Türkiyenin başkenti Ankara (İstanbul). История Турции. Культурная столица Турции - Стамбул. Туристические города Турции. Зимний туризм. Эрзурум. Регистрационный номер 9 Страница из 3.
25 Программа дисциплины "Иностранный язык "; Международные отношения; старший преподаватель, б/с Хабибуллина, примерные темы:. Турция. Стратегическое расположение и факторы, влияющие на успешное осуществление туристической деятельности.. Крупные города Турции. 3. Анкара - современная столица Турции. Роль Стамбула в культурном становлении Турции.. Туристические города Турции Тема. Gelecek. İletişim araçları. контрольная, примерные вопросы: Gelecek zaman. İsim cümlelerinde gelecek zaman. -Ki ve -Daki ekleri Тема 7. Bambaşka bir yer. Тема. Ülkeler, milletler. Tataristan Cumhuriyeti Тема 9. Teknoloji ve İnsan Тема. Misafirlik. Тема. Nasreddin Hoca. Тема. Türk halkı ve Türk kültürü Тема 3. Alışkanlıklar Тема. Türkiyede Müzeler ve Milli Saraylar Тема. İnsan duyguları. Otelde. Telefon konuşması Тема. Türkiyenin eğitim sistemi Тема 7. Mektup yazma kuralları. Postada Тема. Türk kültürü ile ilgili kelime ve kavramlar. Тема 9. Türkiye ve Rusyanın coğrafi konumu Тема 3. Dilimiz bir, примерные вопросы: "Tatlı yiyeylim tatlı konuşalım", "Tatlı" metinlerini okuma, tercüme etme. Тема 3. Yemek çeşitleri, примерные вопросы: Çocuklar "İşe yaramanın hazzı" metnini ve "Kiracı" diyalogunu okuma, tercüme etme., примерные вопросы: Türk ve Rus ulusal yemekleri Тема 3. Türkiyenin ekonomisi, примерные вопросы: "Kontrol", "Kıvır kıvır" diyaloglarını ve "Sonbaharda yaşlılarla daha çok ilgilenin" metnini okuma, tercüme etme., примерные вопросы: Türk-Rus ekonomik ilişkileri. Тема Türkiye hukuk sistemi. Rusya hukuk sistemi., примерные вопросы: "Medeni olabilmek", "Şiir ve insan" metinlerini ve "Diyet" diyalogunu okuma, tercüme etme., примерные вопросы: Türkiye hukuk sistemi. Rusya hukuk sistemi. İnsan ve saygı. Тема 3. İş dünyası. Meslek. Özgeçmiş hazırlama., примерные вопросы: "Gençler işsizlikten, patronlar işçisizlikten", "Pazartesi sendromu", "İşkolik olabilir misiniz?", "Rahmi Koçtan konferans" metinlerini okuma, tercüme etme. письменная, примерные вопросы: Türkiyede iş bulma. Rusyada iş bulma. Türkiyede sanayi Тема 3. Şimdi spor zamanı, примерные вопросы: Регистрационный номер 9 Страница из 3.
26 Программа дисциплины "Иностранный язык "; Международные отношения; старший преподаватель, б/с Хабибуллина "Sağlık ve spor", "İlk sporlar", "Sporun Altın Çocukları", "Şampiyonluk maçı", "Kadın fanatikler", "Fanatizmin sınırı yok" metinlerini okuma, tercüme etme. Тема 3. Hayaller gerçek olsa, примерные вопросы: "Bir Kartal Masalı", "Hayatımda keşke yok", "Hayal dünyası" metinlerini ve "Sizinle niye geldim ki" diyalogunu okuma, tercüme etme. Тема Bu yıl moda ne?, примерные вопросы: "Anadoluda giyim", "Marka çılgınlığı", "Stil sahibi olmak", Burcuna göre giyim" metinlerini okuma, tercüme etme. контрольная, примерные вопросы: Gereklilik kipi. Gereklilik. Zorunluluk. İşteşlik. Dönüşlülük. Pekiştirme. İşteş çatı. Dönüşlü çatı. Dilek kipi. İlgeçler -den beri / -dir. Ulaçlar: -dığından beri, (-dı)(y)alı. Тема 3. Eğitim şart, примерные вопросы: "Öğrenmeyi öğrenmek", Öğrenmenin yaşı yok", Erzurumdan Harvarda", Kendinizi nasıl geliştirebilirsiniz?", "Bütün kurslar benim için" metinlerini okuma, tercüme etme., примерные темы: Türkiyenin ve Rusyanın eğitim sistemleri Тема Estetik ve yaratıcılık. Güzel sanatlar., примерные вопросы: "Sanat nedir?", "Kumdan İstanbul", Sanat Dört Duvara Sığmazsa", "Anadolu ateşi" metinlerini okuma, tercüme etme., примерные вопросы: Türkiyede sanat. Rusyada sanat. Тема. Bilim ve teknoloji, примерные вопросы: Tesadüfen bulundular, Çocuk gözüyle, Muhteşem buluşlar, Zihni sinir projeleri metinlerini okuma, tercüme etme. письменная, примерные вопросы: Dünyanın en önemli mucitleri, Türkiyede ve Rusyada bilim. Тема. Tabiat Ana. Hayvanlar. Bitkiler. Sağlık ve çevre., примерные вопросы: Nesilleri birer birer tükeniyor, Tabiatta geçen çocukluğumuz, Küresel ısınma, Doğa için henüz vakit varken metinlerini okuma, tercüme etme. письменная, примерные вопросы: Çevre kirlenmesi. Küresel ısınma Тема. Sinema dünyası, примерные вопросы: Oscar, Sevdiğim filmler, Hollywood en beyaz yıkar metinlerini okuma, tercüme etme., примерные вопросы: Türkiyede sinema sanatı. Rusyada sinema sanatı. Sinema festivalleri. Oscar. Тема 3. Mitoloji. Batıl inançlar. Gizemli olaylar, примерные вопросы: Erosun Aşkı, Binlerce Hürafe, Anadolunun sırları, Titanic neden battı? metinlerini okuma, tercüme etme. контрольная, примерные вопросы: Регистрационный номер 9 Страница из 3.
Daha göster
XV ve XVI. asırlar, bizce, hem Batı hem de Doğu Türklüğünün istikbâli açısından son derece önemli bir dönüm noktası olarak dikkati çekiyor. Doğu Türklüğünün umûmî durumuna baktığımızda, XV. asrın başlarında şöyle bir tablo ile karşılaşırız: yılında Çağatay Ulusu hâkimiyetine son veren Emir Timur, 30 küsur yıl içerisinde (), doğuda Çin sınırlarına, batıda Karadeniz’in kuzeyine ve geçici de olsa Akdeniz’e, kuzeyde Kazak bozkırlarına, güneyde ise İndus’a kadar uzanan geniş bir imparatorluk kurmağa muvaffak olmuştu. ’de Ankara yakınlarındaki Çubuk ovasında Osmanlı pâdişâhı Yıldırım Bâyezid’in () ordusunu mağlup etmek sûretiyle, İstanbul’un Anadolu Türklüğü tarafından fethedilmesini yarım yüz yıl geciktiren; Karadeniz’in kuzeyindeki Altınordu Hanlığı’nı dağıtarak sonunda Rusların daha rahat bir nefes almasına ve gitgide güçlenerek Türk dünyâsını tehdit eder hâle gelmesine zemin hazırlayan, dolayısıyla belki de bilmeden netîceleri sonraki asırlarda ortaya çıkaca
Azerbaycan siyaset ve edebiyat yapsnda büyük etkileri bulunan Halil Rza Ulutürk, 32[i] ylnda Salyan▓n Pirebbe köyünde dünyaya gelmitir.
Bütün Azerbaycan▓da gittikçe arlaan Rus basksndan Halil Rza▓nn ailesi de payn almtr. Büyük dedesi Rüstem Bey, ▓de rkç Ermeni Tanaklar tarafndan Azerbaycan▓da yürütülen bölgesel etnik temizleme faaliyeti srasnda ehit edilmitir. Dedesi Halil Bey, ▓lu yllarda Sovyetler Birlii▓nde gerçekletirilen köylülerin ahsi mülkiyetine son veren kolektifletirme sebebiyle ▓te köyünden sürülür. ▓de de milliyetçi düünceleri sebebiyle tutuklanarak Sibirya▓ya sürülür. Mal varl elinden alnan aile, ▓da Salyan▓a tanmak zorunda kalr. Muhasebecilik ve müfettilik yapan babas Rza Bey de II. Dünya Sava▓nda askere alnr, savatan on yedi yara ile döner. Uzun yllar iyilemeyen bu yaralar yüzünden ▓de Salyan▓da ölür.[ii] air, yetimesinde ve kiiliinin ekillenmesinde büyük etkisi olan babasndan öyle söz eder: ⌠Babam benim için hâlâ tükenmez bir hazinedir. Fuzulî, Raci, Sabir, Tevfik Fikret, Nevaî, Ziya Gökalp, Yunus Emre gibi airlerin adn, ben, ilk defa babamn dilinden duydum. Bu airleri yank, etkili bir sesle okurken bazen gözyalarn silen babam 47 yanda vefat etse de benim gözümde büyük, ulu geçmiin sembolüdür.■ Rza Bey güçlü millî duygularn vasiyetinde de yanstmaktadr: ⌠Cenazemi slâmî kurallara göre kaldrn. Be yüz kiinin, bir cenaze arkasnda yürümesi, ayn dilde düünmesi, ayn ruhla yaamas millî birlik vastalarndan biridir.■[iii]
Millî duygular bakmndan güçlü bir aileden gelen Halil Rza▓nn ilk iir denemeleri ortaokul yllarnda balar.[iv] Bu iirlerinde Lenin, geni yer tutar. lk iiri Kitab ▓de Azerbaycan Pioneri gazetesinde yaynlanmtr.[v]
Halil Rza, ▓te Azerbaycan Devlet Üniversitesi Filoloji Fakültesi Gazetecilik Bölümü▓nden mezun olur. Üniversite yllarnda,═ onun bir air olarak tecrübe kazanmasnda önemli yeri olan Cafer Handan ve Bahtiyar Vahabzade▓nin rehberlik ettii Edebiyat Dernei▓ndeki faaliyetlere ve Azerbaycan Yazarlar Birlii▓nde halk yazar Mirza brahimov▓un rehberliindeki ⌠Gençler Günü■ faaliyetlerine katlr.[vi]
▓te SSR Yazarlar Birlii üyesi seçilmi olan Halil Rza,[vii] yllarnda Moskova▓da M. Gorki Dünya Edebiyat Enstitüsü▓nde yazarlar için açlan iki yllk Yüksek Edebiyat Programna gönderilir. Burada Rus Edebiyat▓nn görkemli sanatkâr Pavel Antokolski▓nin rehberlik ettii bölümde iirin nazarî esaslarn örenmekle birlikte dünya halklarnn medenî kültüleri ile yakndan tanmtr. Moskova▓da büyük Rus airi Samuil Morak▓n evini ve Yasnaya Polyana▓da Lev Tolstoy müzesini ziyaret etmesi, Leningrat▓ta Ermitaj hazinesini gezmesi ve Nazm Hikmet ve Mihail olohov▓la görümeleri airin anlarnda derin izler brakmtr.[viii] Bu dönemde N. Tusi Pedagoji Üniversitesi▓nde ders verir.[ix]
▓da,═ ⌠ayrlmaz parças ve mücadele meslekta■[x], hiç yanndan ayrmad bu yüzden═ ⌠Halil▓in valizi■[xi] olarak zarif bir ekilde nitelenen Firengiz Hanm[xii] ile evlenir.
yllarnda Azerbaycan KP Merkez Komitesi▓nin yayn organ Azerbaycan Kadn, yllarnda da Göyercin dergilerinin redaksiyonunda çalr.[xiii]
▓da asistan olarak Azerbaycan Devlet Pedagoji Enstitüsü▓ne alnr.[xiv]V. . Lenin AP▓de ders verdii dönemlerde örencilerinden biri olduunu söyleyen Fazil Rehmanzade, Halil Rza▓nn yazl olarak sorduu sorularn hâlâ aklnda olduunu belirtir:[xv] ⌠1. dealin, amacn nedir ve sen ne için çalyorsun? 2. Bu gün ne yaptn? 3. Evinizin ve okulunuzun en iyi ve en kötü yönleri nelerdir? 4. En çok sevdiin hoca kimdir, onu neden seviyorsun? 5. Salkl msn? Sporun hangi türü ile urayorsun? 6. En çok kimden ve neden nefret edersin? 7. Ana dilinin nispî temizliini ve zenginliini korumak için bu gün ne yaptn? 8. Azerbaycan halk dünyann medenî halklarna ulaabilir mi? 9. En çok sevdiin air, ressam, bestekar, âlim, yazar kimdir? Kendi eksiklerini biliyor musun? Tamamlayabilmek için çalyor musun? Azerbaycan dilinin güzel yönleri ve kusurlar hangileridir? Dakikann deerini biliyor musun? Baba evi, kendi evin, baban, annen ve deer verdiklerinle ilgili unutulmaz hangi anlarn var?■[xvi]
▓ta, Türk sözünden korkulduu dönemde, ⌠Buras uzak olsa da bizim geçmiimizi hatrlatr.■ düüncesiyle Türkan▓dan bir ba yeri alr. Halil Rza burada yazd iirlerin sonuna ⌠Türkan■═ yazar. Yaynclar bu sözü silerler, Halil yeniden yazar.[xvii]
Halil Rza▓nn ▓l yllardaki mücadelesi ile ilgili olarak smail hl u bilgileri verir: ⌠▓l yllarda gençler arasnda garip davranlar göze çarpyordu. Bir eyler aryor, bekliyor ve bir ey için hazrlk yapyorlar, bir eyler söylemek istiyorlard. Bazen denize açlp haftalarca kalyor, yüzme, kürek çekme, öreniyorlard. Sebebini sorulduunda ⌠belki gerekli olur■ diye cevaplyorlard. Karl, frtnal havalarda denize giriyor, buzlar üzerinde yaln ayak kouyor, birbirlerini kara sokuyorlard. Bir soru karsnda, gülümseyerek, ⌠belki gerekli olabilir■ diye cevaplyorlard. Kendilerine eziyet ediyor, günlerce aç susuz kalyorlard. ⌠Böyle zorluklarla karlaabiliriz■ diyorlard. Bir ey için hazrlandklar belliydi. Halil de bunlardan biriydi. Halil de hazrlanyordu O da bu yolun yolcusu idi.■[xviii]
Halil Rza, ▓te ⌠Müharibeden Sonraki Azerbaycan Sovet Edebiyatnda Poema Janr ()■ adl tezini baaryla savunur ve Filoloji Bilimleri Uzman unvan alr.
Verdii dersler, özgürlük, bamszlk için insanlar yüreklendiren konumalara dönütüünden dersinin dinleyicileri sürekli artar.[xix] Bu konumalar srasnda Halil Rza, Azerbaycan Türkçesi ile ilgili düüncelerini de belirtir. Dilin gelimesi urundaki mücadelesini, airliinin bir parças olarak görmektedir. O, Azerbaycan dilini güçlendirmek, yabanc sözlerden, yaama hakkn kaybetmi Arapça, Farsça tamlamalardan temizlemek yolunda daima çalmtr. lk defa ⌠çimerlik■ sözünü kullanm, ⌠doma■ sözüne ⌠biçim■, ⌠televizor■a ⌠telegüzgü■, ⌠fortoçka■ya ⌠nefeslik■, ⌠istigamet■e ⌠yön■ demiir.[xx]
air, Azerbaycan Türkçesi▓nin, özellikle Rusça kaynakl sözlerden temizlenmesi için konumalar yapm, konumalarnn bir ksm, Parti Tekilat tarafndan engellenmitir.[xxi]
Halil Rza, dil savan baka ekilde de sürdürür: Yabanc söz kullananlara 5 Kepik[xxii] ceza, düzgün konuanlara da 1 Manat ödül verir. Bu durum baz Ruslam aydnlara hiç ho gelmez. Yazarlar Birlii▓nde de eletirilir. Fakat o, bu eletirilere meydan vermez.■[xxiii]
Halil Rza, Azerbaycan▓n yaz tarihinde çok alfabe deitirmesinin olumsuz etkilerini öyle dile getirir: ⌠Derse Latin alfabesini örenmekle balamtk ki, üç-dört ay geçmeden alfabenin deimesi haberi geldi. Hayli sonralar anladm ki, alfabenin durmadan deitirilmesi halk için büyük felâkettir, millî-medenî bütünlüün krlmas demektir. Orhon-Yenisey alfabesinden Arap alfabesine, ondan Latin alfabesine, ondan da Rus grafii temelli alfabeye, daha sonra bunun esasnda en yeni alfabeye geçilmesi ilmî, medenî inkiafmza ar darbeler indirmitir. Bunun neticesinde biz hem Türkmenlerden, Özbeklerden, Krgzlardan, Kazaklardan, Bakurtlardan, Gagauzlardan, Karaimlerden, Tatarlardan, Kumuklardan, Altaylardan, Uygurlardan ve baka karde halklardan hayli uzaklatrlmz ki, bu da aslnda sosyalist milletlerin gittikçe birbirine yaknlamas kanununa aykrdr.[xxiv]
Azerbaycan▓da Rusça▓nn hâkim durumunun takviyesine yönelik pek çok resmî tedbir alnd bir zamanda, airin büyük bir azimle kendi ana dilini korumas ve ⌠Sabir▓in bir satrn içinde yaad komünist dünyas da dahil bin dünyaya deimeyeceini■ söylemek cesaretini göstermesi, kzl münekkitleri çileden çkarr. Azerbaycan K.P. Merkez Komitesi▓nin birinci sekreteri Ahundov, Merkez Komitesi▓nin Austos ▓de toplanan genel kuruluna sunduu raporunda, Halil Rza▓nn Ana Dili iiri bata olmak üzere, baz iirlerini eletirerek ⌠millî gurur hislerinin zebunu■ olmakla suçlam; ayn sebeple air, Azerbaycan Yazarlar Birlii bakan Mehti Hüseyin▓in de iddetli hücumlarna hedef olmutur. Mehti Hüseyin tarihli Edebiyat ve ncesanat gazetesinde çkan yazsnda Halil Rza▓nn ⌠zararl millî gururundan■ bahseder.[xxv] KP Merkez Komite sekreteri Hasay Vezirov,═ ⌠Daha önce kendisine tevcih edilen tenkitlerden hiç ders almadan arka arkaya kaba hatalar! ileyen air Halil Rza■dan söz açarak tarihli Edebiyat ve ncesanat gazetesinde onu eletirir: ⌠Halil Rza yazd Deli Da balkl sembolik iirinde kendisini yldrmn altn oklarna göüs germi bir daa benzetmitir ki, bu açkça yolunu armaktr.■
DTK, bir önlem olarak Halil Rza▓y iten çkarmak ve partiden uzaklatrmak üzere ona doktora tezini bitirmesi için izin verip evde çalmasn salar. Üstelik maa da kesilir. Telefonlar dinlenmekte, evi izlenmektedir, yapaca konumalar engellenmektedir.[xxvi] Halil Rza, resmî dairelerde ⌠suçlu ahs■ saylmakta ve takip edilmektedir. DTK▓da hakknda cilt cilt kaytlar bulunmaktadr. Sabir Eliyev▓e göre: ⌠Bu kaytlar, fitneci Moskova▓nn istei dorultusunda mankurt boleviklerin, eli sap kendimizden olan baltalarn az ile hazrlanmtr! Fakat Halil, vatan, halk, istiklâl yolunda her eye boyun emitir. O halknn istiklâli urunda Hataî▓nin dedii gibi ⌠ilii eriyip kemii kalm■ yenilmez bir savaçdr.■[xxvii]
Halil Rza, devlet kart konumalarndan dolay Azerbaycan Devlet Pedagoji Enstitüsü▓nden uzaklatrlr, bir süre isiz kalr. Onun defalarca MK▓ya telefon ederek i talep etmesi hep sonuçsuz kalr, hatta telefona bile çkmak istemezler.[xxviii]Halil Rza, M.K. ube Müdürü Cafer Caferov▓un evini arar; ei Caferolu▓nun uyuduunu söyler, bunun üzerine Halil Rza u sözleri sarf eder: ⌠Cafer deil onun vicdan uyuyor, git onu uyandr, benim çocuklarm aç, o, tokluundan uyuyor, benim çocuklarmsa açlndan uyuyamyor. Yarn beni ie almazsa, benimle konumasn.■[xxix] Bu konumann ertesi günü, ylna kadar çalaca Nizami Edebiyat Enstitüsü▓ne ⌠Ba Elmi çi■ kadrosuyla kabul edilir. Doktora tezini alr. Defalarca baka ehirlere gönderilir. Fakat airin de farknda olduu üzere sürekli izlenmektedir.[xxx]Halil Rza, burada bütün gücünü bilim aratrmalarna ve edebî eser yazmaya harcar. Azerbaycan-Özbek Edebî likileri, Maksud eyhzade▓nin Hayat ve Eserleri, gibi çalmalar yapar. Bu durum dikkate alnmayarak yine de ⌠üpheli ahs■ olarak takip edilir, imkânlar daraltlr, yolundan döndürülmeye çallr.[xxxi]
▓de ⌠özellikle verilmi■ doktora tezi Maksud eyhzade hakknda materyal toplamak üzere Takent▓e gider.[xxxii] Böylece ⌠devlet kart■ çalmalarndan uzaklatrlmtr.
▓te, Eziz Mirehmedov önderliinde Akademi▓de Halil Rza▓nn yl toplants yaplr.[xxxiii] ylnda, M.F. Ahundov Kütüphanesi▓nde, ⌠Ömürden Uzun Geceler■ ve ⌠Kardalk Çelengi■ kitaplarndan dolay Devlet Ödülü verilmesini teklif etmek üzere karar alnr. Fakat Ramiz Duyun▓un yazd dilekçe üst makamlarda taklr. Aradan uzun bir zaman geçmeden bu kez, Gorki Merkezi Seyyar Kütüphanesi Azerbaycan Yazarlar Birlii iir Bölümü, ⌠Genclik■ ve ⌠Maarif■ adl yaynlarndan dolay Devlet Ödülü teklifi için toplanr. Halil Rza▓nn devlet ödülüne teklif edilmesi için yaplan toplantlara katlanlar ve katkda bulunanlar hemen iten çkarlrlar. Halil Rza tekrar ie alnmalar için elinden gelen çabay göstermi, çok azna muvaffak olmutur. Hatta bu insanlar kendi ilerinden daha düük seviyelerde çalmak zorunda braklmlardr. Bunlar onu yldrmak için yaplmaktadr.[xxxiv]
▓te ⌠Maksut eyhzade▓nin Bedii Yaratcl ve Azerbaycan-Özbek Edebî likilerinin Aktual Problemleri■ konulu doktora tezini savunur.[xxxv]Filoloji Bilimleri Doktoru unvan alr.[xxxvi]Bir ay sonra Halil Rza▓nn maa artar, ⌠Emekdar ncesenet Hadimi■ unvan verilir. Daha sonra Azerbaycan Millî Akademisi▓ne profesör olarak atanr.[xxxvii]
Halil Rza meydanlarda konumalar yapmaya devam eder. Azadlk Meydan▓ndaki konumalarnda, Sovyet hükümetinin Azerbaycan▓n yeralt ve yerüstü zenginliklerini yllar boyu hesapsz bir ekilde yamalayarak Rusya▓nn içlerine kadar tadn, halkn on binlerce seçme evladn Sibirya▓da ve Uzak ark▓ta çürüttüünü, bunlar yetmezmi gibi aktif bir ekilde anti Azerbaycan ve anti Türk siyaseti yürüttüünü, vaktiyle topraklarmzda yerletirilmi Ermenilerin ⌠denizden denize■ amaçlarna yardm ettiini her üç halkn tarihinden, edebiyatndan verdii etkileyici örneklerle anlatr.[xxxviii]
Halil Rza, Azerbaycan Cumhuriyeti önderlerinin halkna hizmet etmediklerini görür ve bunlarla da açkça mücadele eder. Azerbaycan▓n petrolünün, pamuunun, balnn, havyarnn, altnnn, gümüünün ve dier yerüstü ve yeralt servetlerinin yabanc ceplere aktn gördükçe susamaz. Okullarda, enstitülerde, fabrikalarda, ziraî üretim çiftliklerinde, tarm iletmelerinde, bütün toplantlarda bu konuda açkça konuur, halkn gözünü açp onun siyasî ve ekonomik bamszl urunda onlar aktif mücadeleye çarr.[xxxix]
Bütün idarelerin, tekilat ve kurulularn personel ubelerinden Ermenilerin listesini isteyerek onlarn iten çkarlmalarn salayan Bakû▓lülerin önünde Halil Rza vardr. Hastalna aldrmadan bütün gününü meydanlarda geçirmektedir.[xl] Olu Tebriz, iirleri ve konumalar yüzünden babasn öldürmelerinden korktuundan sürekli yanndadr. Azerbaycan▓da skyönetim ilân edilse de seferberlik ilan edilmemitir. Bu dönemde Rus birlikleri Bakû▓ya girer. Halk tehdit etmeye balar. Bakû▓da su yerine kan akar. Bu, Gorbaçov▓un emridir. Ordu, cinayetin izini yok etmek için ölenleri denize atar. Halil Rza, bir gün sonra cinayetin ilendii yerdedir, alamaktan gözleri kan çanana dönmütür.
Bu olaydan sonra, tarihinde ehitlerin kabrinde konuma yaparken biri yaklap tutuklamann baladn, kaçmas gerektiini söyler. Halil Rza bunu dikkate almaz. Mikayil Mirza▓nn arabasnda evine dönerken RAF marka bir araba onlar takip eder ve Gençlik Meydan▓na çkar çkmaz yollarn keser, silah zoruyla dört kii onlar DTK▓ya götürür. Mikayil Mirza braklr,[xli] Halil Rza, ayn uçakla Moskova Lefortova Hapishanesi▓ne götürülür. Ei, Halil Rza▓dan haber alabilmek için günlerce dilekçe ile Azerbaycan Devlet Tehlükesizlik Komitesi▓ne bavurur, haber alamaz. Basknlardan korumak için Halil Rza▓nn bütün günlüklerini Hrdalan▓da yaayan Lülüfer Hanm▓n evine götürür. Einden ancak ubat▓n ortalarnda, televizyonda bir röportajn yaynlanmasyla haber alr.
═Halil Rza yaad hapishanedeki zorluklarn balangcn öyle anlatmaktadr: ⌠Ben yal olduumdan oturuyordum. Etibar da benim dizlerimde oturuyordu. Dönmek mümkün deildi. Sonra bizi pis kokan bir hücreye gönderdiler. Oray iyice temizledim. Fakat bizi, yine kara arabayla trene götürdüler. Bütün emeim boa gitti. Nihayet bizi kara trenden indirip kara arabalara bindirdiler. Bakû▓nun rüzgâr bizi mest ediyordu. Sonra bizi DTK binasna getirdiler, bir odaya çkardlar. Duvarlar kan içindeydi, içerisi sivrisinek doluydu. Orada durmak mümkün deildi.■[xlii] Halil Rza, hapishaneye girdiinde cesaretini kaybetmemi aksine kendisini canl silâh olarak ifade etmitir.[xliii]
Halil Rza, ▓da, SSR DTK▓nn Tahkikat ubesi▓ne bir itirafname yazar: ⌠Bir ekilde sizin tutsanzm ve tahkikat devam ediyor. sterdim ki son yllardaki faaliyetlerimin tam manzaras ve mahiyeti size beyan edilsin. ylnn balangcndan itibaren Azerbaycan▓ yeniden saran alevler benim varlmda alev alev yanan cehennem hükmündedir. Size açktr ki, Azerbayan▓n Kuzey bölümünü yeniden bölmek, Ermeni igalcilerinin azna atmak, millî bamszlk hareketini bomak uruna ak ve kzl emperyann son iki yüz yldan beri yürüttüü kanl siyaset kendisinin yeni ve en alçak merhalesine dâhil olmutur. imdi Azerbaycan▓da, özellikle Bakû▓da döne döne Moskova▓nn gösterisi esasnda ilân edilen harp durumu, skyönetim ve takipler neticesinde halk prangaya vurularak, dilerine kadar silahlanm düman karsnda silahsz braklmtr. Hâkim dairelere sokulan millî satknlar bu ite kendi Kremlin aalar ile ibirlii içindedir. Fakat halk artk buna tahammül edemiyor. O, hem açk dümanlarn hem de onun arkasnda duranlar boyun edirmek, mukaddes topran pisliklerden temizlemek azmindedir. Bugün Azerbaycan▓ saran mitingler, gösteriler, grevler, yürüyüler vatanmza kar bitmez tükenmez ihanetlerin, cinayetlerin aksi sedasdr. Ben, ▓nin bandan beri devam eden bu bakaldrlarn çouna katldm. Koynunda yaadm Bakû▓dan baka Azerbaycan▓n Lenkeran, Astara, Celalabad, Salyan, Sabirabad, Sumgayt, Gence, Hanlar, Ada, Adam, ua, Hocal, Laçn, Kelbecer, Gubadl, Beylegan gibi ehir ve bölgelerinde defalarca bulundum, hakikati halka anlatmaya, dostu düman tanmaya, zorbala, zorbalk ideolojisine teslim olmamaya çardm.■[xliv]
Bu dönemde Azerbaycan Yazarlar Birlii, özel bir Savunma Komitesi kurar. Komitenin ortak bakanlar yazar . hl, hukukçu H. Süleymanl, kâtibi ise R. Duyun▓dur.[xlv] Halil Rza▓nn serbest kalmas için imza toplanr. Ayn zamanda SSRI savcs A.Y. Suharevin için bir milyon iki yüz binden fazla dilekçe, mektup, telgraf ve ikâyet gönderilmitir. Bu kampanya için Halil Rza▓nn evinin yanna çadr kurulur. Üzerinde ⌠Halk airine Özgürlük■ yazl pankartlarla sokak yürüyüleri yaplmakta, metro duvarlarna airin resmi yaptrlmakta, otobüs ve özel araçlardan ⌠Halk airine Özgürlük■ sözleriyle haykrlmaktadr. Azadlk Radyosu, Azerbaycan▓n deerli olunun nice zamandr Lefortova Hapishanesi▓nde tutuklu olduunu açklar. Bu çarlara, haykrlara ancak bir ay sonra cevap gelir: ⌠Einiz maddeden suçlu bulunup Moskova▓ya gönderilmitir.■[xlvi] Halil Rza, Azerbaycan SSR CM▓nin maddesi 3. bendine göre rkçlkla ve milletler arasnda bölücülük yapmakla itham edilmitir. Bu, hiç bir hakka, adalete uymayan bir ithamdr.[xlvii]
Halil Rza, smail hl▓ya hitaben yazd mektupta: ⌠Ben, Azerbaycan Devleti Ceza Kanunu▓nun maddesi ile itham ediliyorum. Bu, halklar arasnda millî dümanl kztrmak, baka milletlerin temsilcilerini tehkir etmek derecesinde devlet cinayeti saylr. Suç, üç aydan on yla kadar hapis cezas kesilmesini göz önünde tutuyor. Benim bütün hayat yolumun, airlik yolumun, ilmî faaliyetimin en balcas karakterimin bu ithamla taban tabana zt olduunu siz elbette, iyi bilirsiniz.■[xlviii]
Halil Rza▓nn zindan hayat, onu sabrnn snrna getirse de sarslmaz iradesini kramam belki daha da güçlendirmitir.[xlix] Halil Rza tarihli kaydnda öyle der: ⌠ki saat krk dakikalk yol benim için be, on dakika gibi gelip geçti. Çünkü iir yazmakla megulüm. Günler, haftalar, aylar dönecek. Moskova, Rostov, Voronej, Bakû hapishanelerinde sekiz ay on günümün de nasl gelip geçtiinden haberim olmayacak. Çünkü iir yazmakla gazete, kitap okumakla megulüm. Sen ne büyük mucizesin ey yaratc kudret. Sen ne azametlisin, ey zulmet gecelerime k salan iir mealesi!■ tarihli kaytta: ⌠Kudretliyim. Bütün gücümü Lermontov▓un çevirisine sarf ediyorum. Talihli ve kudretli olduunu kendine telkin Mikayl Müfik▓in yolunu tutmakla ve yalnz bu yolda ilerlemeliyiz. Baka yol yoktur. Aksi halde zindan duvarlar insan yutar.■[l]
Halil Rza, Lefortova Hapishanesi▓nde sürekli çarld sorgularda bile gururunu yitirmemi, düman önünde ba ememitir. Ona uzatlan Rus gazetesindeki yazlara bakarak ⌠Kanla sulanm cinayeti sözle maskelemek çabasdr. ki yüzlüdür Gorbaçov. Bir yandan ▒Azerbaycan▓n arazi bütünlüü▓ ifadesini kullanmaktadr ve sanki bununla yaralarmza merhem sürer, bir yandan da damlayan dilerine kadar silahlandrd Ermeniler karsnda Azerbaycan▓n ku tüfeini, kasap bçan da elinden alyor. Aganbekyan, ahnazarov, Danilyans, Brutyans, Garagözyan, Elihanyan, Ambarsumov, Balayan ve baka ⌠yan■ lar yeniden kurma liderinin kafasn Ermeni kafas ile deitirmilerdir. Bu iliki aslnda Griboyedov ile Yakup Markaryan, Lenin ile aumyan, Stalin ile Mikoyan, Beriya ile Sarkisyon ortaklnn dünyada en irenç, en murdar i birliinin devamdr.■ demektedir.[li]
Bakû, Moskova, Voronej, Rostov hapishanelerinde 8 ay 13 gün kaldktan sonra Bakû ehir Mahkemesi tarafndan[lii] Halil Rza Müdafaa Komitesi▓nin talebi ile tam beraat kararyla özgürlüüne kavuur.[liii] Serbest brakld günden itibaren yine Azerbaycan▓n bamszl urunda mücadele meydanna atlr.[liv]═
Halil Rza, Lefortova▓dan üç paket ile gelir. Bunlardan biri, hapishanede yazd iirler, ikincisi, Pukin▓den, Lermontov▓dan tercümeler, üçüncüsü ise, orada yaadklarn yazd günlüklerdir.[lv] Lefortova▓dan geldikten sonra Refik Zeka ve Ahmet Elburus▓la birlikte Korkut Yaynclk▓ kurar. Makalelerinden meydana gelen ⌠Addmlayan Ensiklopediyamz■ adl eseri burada yaynlanmtr.[lvi]
ylnda ⌠Davam Edir- iiri ile M. F. Ahundov Onur Ödülü▓ne layk görülür. ▓de ⌠Türk Milleti Onur Ödülü■ alr. Azerbaycan Devleti Halk airi unvan verilir.[lvii]
Parlamentoda seçimler baladnda ▓da Bakû- rayonundan, S. Lazo seçim dairesinden milletvekilliine aday gösterilir.[lviii]Seçimlerde önce 79, sonra 87 oy fark ile milletvekili seçilir fakat yönetim tarafndan ⌠çounluk salanamamtr■ bahanesi ile kabul edilmez.[lix] oy says ile ilk srada olmasna ramen seçilemeyen Halil Rza, Devlet Bakan Mütellibov▓a, Yüksek Danma Kurulu Bakan▓na, Seçim Komisyonu▓na, Azerbaycan Halk Cephesi▓ne, Devlet Savcl▓na, Bakû Kirov kasabas savcs Ylmaz Ahundzade▓ye ve baka pek çok ahsa, hem uygulamaya itiraz hem de seçim srasnda dier bölgelerde de yaplan yolsuzluklar belirten bir telgraf çeker. Fakat cevap alamaz. [lx]
Bu olaydan sonra, Ebülfez Elçibey, Halil Rza ve eini temsilcilerle birlikte Ankara▓ya gönderir. Oradan stanbul▓a geçen Halil Rza, ▓de Türk Kültür Dernei▓nde konuma yapar. Ayn dönemlerde Halil Rza▓ya Bat Trakya Dergisi tarafndan Bat Trakya ve Dünya Türklüü adna Türkiye Onur Ödülü,[lxi] ylnda Azerbaycan Cumhuriyeti tarafndan Halk airi unvan verilir.[lxii]
Ayn yl,═ Azerbaycan Millî Kahraman olu Tebriz Halilbeyli, Karaba▓da ehit olur.═ Sabir Aliyev, Tebriz▓in ehit oluunun ancak Halil Rza▓ya yaktn ifade eder: ⌠Tebriz, er imparatorluunun Kzl Ordu saflarndan kaçm fakat millî orduya gönüllü gitmitir. ki yl hapiste yatmay iki yl er ordusunda hizmet etmekten üstün tutmutur. Öyle bir ordudan kaçmak ona eref getirmi, tutsaklk ise onun yenilmez, yiit Türk tabiatnn dorudan ifadesi olmutur. Bu ölüm, sadece bir oul facias deil ayn zamanda baba kaderidir. Bu ölüm, Halil Rza▓ya ne kadar güzel yakr, onun hayatn ne kadar güzel tamamlar. Millî varlmzn ölüm kalm savanda, olu Tebriz▓in sava alannda kahramanca ehit olmas Halil▓in ömrünün mânâ mührüdür.■[lxiii]
Halil Rza Ulutürk, ▓te çkmaya balayan Günay gazetesinde Ba Redaktör olarak çalr. Yaynna devam gazetenin her saysndaki künyede ⌠ Gazetenin ilk Ba Redaktörü Azerbaycan▓n halk airi Halil Rza Ulutürk olmutur.■ ibaresi yaynlanmaktadr.[lxiv]
Halil Rza, 22 Haziran ▓te Azerbaycan▓n bamszlna adad hayatn kaybetmitir.[lxv]
Halk airi Halil Rza Ulutürk, ylnda, Azerbaycan halknn millî mücadelesindeki özel hizmetlerinden dolay stiklâl Madalyas ile onurlandrlmtr ylnda, Azerbaycan Cumhuriyeti Gazeteciler Birlii Yönetim Kurulu, Halil Rza▓ya, Araz Yüksek Edebi Ödülü verilmesini uygun bulur.[lxvi]
Bugün Azerbaycan▓da Ulutürk Dünyas adn tayan çtimaî-Siyasî Edebî Gazete çkarlmaktadr. Redaktör heyetini, Firengiz Ulutürk, Bekir Nebiyev, Memmed Araz, Gabil, Fikret Goca, Zelimhan Yagub, Akif Kerimov, mamverdi Ebilov, Salman Abdullayev, Elibala Selimov, Olcas Süleymanov (Kazakistan), Cengiz Aytmatov (Krgzistan), Enver Uzun (Türkiye), Cevad Heyet (ran) oluturmaktadr.[lxvii]
Halil Rza▓nn filoloji çalmalar, dünya edebiyatçlarndan çevirileri ve edebî eserleri ile birlikte siyaset sahnesinde de varln sonuna kadar göstermesi bakmndan gerçek bir vatandalk örneidir. Nasl bir vatanda olunmal sorusu ancak onun u sözlerinde gerçek cevabn bulmaktadr: ⌠Ekmeini yeyip suyunu içtiin, temiz havasn göüs dolusu soluduun, çimeninde yürüyüp gülünden, çiçeinden kopardn marur ve kudretli vatann kadrini bilmelisin. Onun adi çöpünü bile göz bebei gibi korumalsn. Daha dorusu âlimden, airden önce gayretli ve namuslu vatanda olmalsn.■[lxviii]
Ksaltmalar:
AP: Azerbaycan Devlet Pedagoji nstitutu
CM: Cinayet Mecellesi
DTK: Dövlet Tehlükesizlik Komitesi═
KP: Komünist Parti
SSR: Sovet Sosialist Respublikalar
SSR: Sovet Sosialist Respublikalar ttifak
Okt.═══ Gökmen MOR*
NEVRUZ TÜRK BAYRAMIDIR
ÖZET
══════════ Türk Kültürü dünyann en zengin kültür hazinelerinden birisidir. Yeter ki bu kültüre sahip çkalm. Bu makalede, Türk Kültürü Nevruz (Ergenekon) bayramnn, millî bir Türk bayram olduu görülmektedir. Yüzyllarca Ergenekon▓da esir kalan Türkler, esaretten kurtulunca kavuma sevinci olarak bu bayram Ergenekon adyla kutlamlardr. Nevruz, dostluun, kardeliin, güzelliin bayramdr. Tarihte olduu gibi bugün de Türkiye▓de ve karde Orta Asya Türk devletlerinde Nevruz mart aynda Türkler tarafndan bir bahar bayram olarak kutlanmaktadr.
Anahtar Kelimeler: Türk Kültürü, millî bayram, Ergenekon, Nevruz, Türkiye. Orta Asya Türk Devletleri.
ABSTRACT
NEVRUZ S A TURKSH FESTVAL
Turkish culture is one of the richest cultural sources of the world. In this article it has been shown that Nevruz (Ergenekon) festival is of the Turkish origin. Turks who freed them selves from slavery celebrated this festival for the joy of freedom. Nevruz is the festival of fraternity and friendship. Turks have been celebrating this festival in the March of every year just as they did in the history. Today, in Türkiye and other Middle Asia Turkic countries Nevruz has been celebrated as a festival fort he coming of the spring.
Key words: Turkish culture, National festival,═ Ergenekon, Nevruz, Turkiye, Middle Asia Turkic countries.
═══════════ Nevruz, millî birlik ve beraberliin, güzelliin, kardeliin simgesidir. Türk tarihinin derinliklerinden zamanmza kadar gelen, kültürel bir miras olarak karmza çkan ⌠Nevruz■, Türk dünyasnn millî geleneklerinden birisidir. Nevruz Bayram nee günüdür. Dostlarn bulutuu, kaynat, küslerin bart, güzelliklerin paylald, insanlarn birbirlerine sevgi ile yaknlat gündür. Türk topluluklar arasnda görülen bu bayram eskiden olduu gibi bu günde büyük bir cokuyla kutlanmaktadr. Nevruz, baharn müjdecisi, tabiatn uyan, bereketli yamurlarn görüldüü bir dirili ve yeniden dou bayramdr. Türk dünyasnda Bahar Bayram, yeni bir yla, salkl, bereketli balamann bayramdr.
⌠Yeni gün. Günein koç burcuna girdii gün olup eski Mart▓n dokuzu (imdiki 21 Mart) olarak bilinir. ran▓da eskiden beri iki ayr güne bu ad verilir. Bunlardan biri, güne takviminin ilk ay olan Ferverdin aynn ilk günüdür ki ⌠nevruz-u amme■ olarak bilinir. Bugünde güne, koç burcuna girer. Efsaneye göre Allah kâinat ve insanlar bu günde yaratm ve bütün yldzlar bugün dönmeye balayp koç burcundan geçmilerdir. Baka bir söylentiye göre Cem, bütün dünyay dolatktan sonra Azerbaycan▓a gelmi ve burasn beenip taht kurmutur. Gerek taht, gerekse mücevherlerle süslü elbise ve tac, doan günele birlikte etraf a bomutur. Bu hali görenler ⌠Bu günde bir bakalk var, bu dier günlere benzemiyor, yeni bir gün■ demiler. Bu güne ⌠Nevruz■ , Cem▓e de ⌠id (k)■ kelimesini ekleyerek Cemid demiler. Nevruz adyla anlan dier bir gün ise yine Ferverdin aynn yedinci günüdür. Buna da ⌠nevruz-u hasse■ denir. Yine efsaneye göre Cemid, bugünde halk toplam ve onu, Tanr▓ya ükür ve ibadet günü olarak ilan etmi. Eski ran ahlar nevruz- u amme ile nevruz-u hasse arasndaki alt günde ihtiyaç sahiplerinin bütün ihtiyaçlarn gidermek üzere tahta oturur ve herkese yardm ederlermi. Mahpuslar serbest brakr, içki ve elenceyle vakit geçirirlermi. Bu günler de macunlar yenir, krlara çklrm. Bütün bu inanlar Zerdüt dininden geçmedir. 21Mart günü gece ile gündüz eittir. Nevruz- sultanî deyimi sultan Celaleddin Melikah tarafndan hazrlatlan takvimin ylba gününe verilen addr.■
Türkler, ranllardan önce Nevruz Bayram▓n Ergenekon Bayram adyla kutlamlardr. Bu bayram ranllara veya dier milletlere mal etmek yanl olur. Nevruz bir Türk bayramdr.
⌠Türk tarihinde ⌠Ergenekon▓dan Çk■ günü olarak kutlanan Nevruz, Türklerin Ergenekon▓dan çklarn hatrlatr. Ergenekon bayramnn sadece türeyi deil, ayn zamanda Ergenekon▓da yl mahsur kalan Türklerin bir bozkurdun yol göstermesi ve demirden dalarn eritilip yol bulunmas ve ortaya çkmasnn sonucu vardklar yerlerde akarsular, türlü otlar ve av hayvanlar ile karlamalar, böylece yeni bir güne kavuma sevinci olarak Tanr▓ya ükretmeleri, daha sonra ise her yl bunu birgelenek ve bayram haline getirmek suretiyle kutlamalar ve o yere Ergenekon ad vermeleri eklinde izah edilmitir.■
Türk tarihine baktmz zaman Kagarl Mahmud▓un Divanü Lugati▓t √Türk adl eserinde bahar bayramn görmekteyiz.
■ Divandaki dörtlüklerde ikinci derecede önem tayan konu bahardr. Baharn gelii ve tabiatn canlan fevkalade renkli ve cokun bir üslûpla anlatlr. Karlar erir, seller akar, mavi bulutlar gökyüzünde kayk gibi yüzerler. Dalar, ovalar yeerir, sanki yeryüzüne yeil döek yaylr. Tomurcuklar birbirlerine dolanp patlarlar; inci kab açlm gibi olur. Bin bir çiçek al, sar, mor renkleriyle dünyay doldurur. Misk kokular etrafa saçlr, kurtlar kular çifter çifter etrafa yaylr. Yeryüzü adeta cennete döner. Bu manzaray görenler, k bir daha gelmeyecek, hayvanlar artk inlerine girmeyecek sanr. Gökyüzünde parlak ay yükselir, etrafnda haleler dolanr. Ara sra rüzgar eserek gelir, bulutlar kümelenir, beyaz alarndan yamur yadrrlar. Sular iyice kabarr, göller köpürür, dünya iyice snr. Da keçileri, ceylanlar, geyikler zplayp oynaarak yaylaya doru koarlar. Srlar, boalar böürüür. Atlar ksrak sürülerinin içine dalp kinerler, sürüdeki hayvanlar sevinç içinde birbirlerini srp oynarlar.
Kar buz kamug erü
Taglar suv akd
Kökin bulut örüdi
Kayguk bolup egriür
Kaklar kamug kölerdi
Taglar ba ilerdi
Ajun tn ylrd
Tü tü çeçek çerkeür
Çada Türkçesi:
Kar buz hepsi eridi
Da sular yürüdü
Mavi bulut yükseldi
Kayk gibi salnr
Bütün sular kabard
Dalar ba belirdi
Dünya âlem snd
Bin bir çiçek dizilir■
═ Türklerin Nevruz Bayram▓n çok eskiden beri kutladn eski eserlerde de görmekteyiz. Günümüze kadar gelmi olan eserlerden hareketle Türklerde bahar (Nevruz) bayram çok eski zamandan beri Türklerin kutlad millî bayramdr. Türkler bu bayram kültür alveriiyle bütün Asya▓ya ve Avrupa▓ya yaymlardr. Yukardaki iirdeki ifadeler, eski Türklerde baharn muhteem bir cokunlukla kutlandn göstermektedir.
Türklerin slamiyeti edii döneminden sonra, ölümsüz bir deer ortaya koyan Yusuf Has Hacib▓in ⌠Kutadgu Bilig■ adl ünlü eserinde aada yaplan bahar tasviri, Türklerin baharn geliini bir bayram havasyla kutladklarn göstermektedir:
⌠Doudan estirdi bahar yelleri; dünyaya açld, cennet yollar. Topraa saçld, güzel kokular; dünya güzelleip, bezenmek diler. K sürdü att,═ mevsim rüzgâr; tahtna oturttu. Güne döndü tekrar,kendine yurduna; balk kuyruundan, kuzu burnuna. Kurumu aaçlar, yeil donand; kzl, sar, mavi, alaboyand. Yeil ipek giydi, yaz yeryüzü; Çin kuma serdi, sanki bir sürü. Yaylp döendi, yeil bir yana; süslendi, da, ova, vadi ve yayla. Binlerce çiçekler, gülerek açt; etrafa kâfur, misk kokusu saçt. Karanfil kokulu, bahar rüzgâr; misk ile doldurdu, bütün dünyay. Keklik ötüüyle, ister eini; âk bir kz gibi sevgilisini. Kara Çumguk öter, gagas uzun; genç kz sesi gibi, çok cana yakn. Çiçeklikte bülbül, öter bin sesle; sanki güzel okur, gündüz ve gece.■
═══════════ Baharn geliiyle toprak kendini gösterir. Souk kn gitmesiyle yüce bahar tahtna oturur. Aaçlar filizlenir, doa türlü renklerle kendini bir gelin gibi süsler. Çiçekler insann yüzüne güler ve o güzel kokularn tabiata yayar.
Eski edebiyatmzda bahar bayramnn, mevsimlerin, Türk milleti için önemli olan günlerin iirlere konu olduu görülür. airlerimiz, bahar içerikli duygu ve düüncelerini, Nevruz Bayram▓nn insanlar arasndaki güzelliini, tabiatn yeniden douunu, diriliini iirlerine konu edinmilerdir.
yüzyl airlerinden Kad Burhaneddin, Nevruz▓un geliini ⌠cihann aydnland yeryüzünün enlendii gün■, ⌠dileklerin edildii gün■ eklinde yorumlar.
⌠Nevruz olal cihan görsen
Bu kevnile bu mekân görsen■
⌠Nevruz olal cihan bir görmelisin, var olan meydana gelen, çkan ve görülen her eyle onlarn bulunduu bu varlk duran, yeryüzünü görmelisin■
air, bir baka iirinde;
⌠Meer nevruz gelmidür musavver
Ki olmdur cihan yine münevver■
⌠Meer nevruz gelmi, kendini göstermi, cihan yine nurlanm, her yer aydnlanm■
Edebiyat tarihimiz içerisinde önemli bir yere sahip olan, iirleriyle millete cokulu bir ekilde hitap ve kendi adyla ve çevresinde Kad Burhaneddin Devleti▓ni kuran airimiz, nevruzu cokun bir ekilde iirlerine konu edinmitir.
Osmanl Devleti döneminde de Nevruz Bayram canl biçimde kutlanm ve iirlere konu olmutur.
⌠Nevruz Osmanl saraynda da kutlanmtr. Nevruz▓da müneccimba o yln talihini gösteren yeni yl takvimini padiaha sunar, airler Bahariye ve Nevruziyeler yazarak padiaha ve devlet büyüklerine sunarlar, karlnda câize alrlard. Bugün Nevruziye adnda bir tatl da hazrlanp yenilirdi.■
═══════════ yüzyl Osmanl divan airlerinden Nâilî▓nin iirlerinde de Nevruz Bayram▓na rastlamaktayz.
⌠âh- nevrûzdan old yine mülk-i çemene
Gonce tûmârnn îsâline pervane sabâ■
⌠ rüzgâr yine nevruz ahndan çemen ülkesine gonca mektubunu eritirmek için postac oldu■
⌠Nevruziye, nevruzdan bahseden kasidelere verilen addr. Nevruz günü sunulmak üzere yazlm iirlerdir. Nevruzu kutlanan kii övülür ve bahar tasvirleri yaplr. Yine bu yüzyln ünlü hiciv airlerinden Nefî▓nin bir nevruziyesi u beyitle balar:
Eridi bahar oldu yine hemdem-i nevruz
ad etse nola dilleri câm- cem-i nevruz■
⌠Nevruzun arkada olan bahar yine geldi eriti, gönülleri Cem▓in kadehi ad etse ne olur.■
⌠Esdi nesîm-i nevbahar açld güller subhdem
Açsun bizim de gönlümüz sakî meded sun câm- Cem■
⌠lkbahar rüzgâr esti, sabah vakti güller açld. Saki imdadmza yeti, Cem▓in kadehini sun, bizim de gönlümüz açlsn.■
Osmanl Türkleri de barn ve kardeliin sembolü olan bahar bayramn sevinçle kutlamlardr. Nailî, Nefî gibi airler iirlerine Nevruz bayramn konu edinmilerdir. Dier Türk devletlerinde kutland gibi Osmanlda da kutlanmtr. Tarih bir daha gösteriyor ki nevruz bir Türk bayramdr.
⌠ yllk tarihimiz içinde bu tür miraslar anlatmakla bitirmemiz mümkün deildir. Ancak son zamanlarda, manevi cepheden biri ⌠Hoca Ahmet Yesevî■═ tekrar gündeme geldii gibi, efsanevi cepheden bir ⌠Ergenekon■, ⌠Ouz Destan■,■Dede Korkut■ ve ⌠Manas Destan■ yannda bir ⌠Nevruz Bayram■ da Türk milletinin unutmad ve tekrar canlandrd deerler olarak kutlanmaya balanmas kültürel mirasmzn unutulmadnn bir ispat olmutur. Kültür unsurlar içinde bayramlarn yeri inkar edilemez. Her millette görülen ve toplumun bütün fertleri tarafndan benimsenen, bütün halkn katld ortak deerler olarak telakki edilen bayramlarmz, anma günlerimizi, efsane ve destanlarmz anlamsz ve bo eyler olarak görmek mümkün deildir. Çünkü bu gibi önemli noktalar toplumumuzun dünya görüüne, inancna yani maddi ve manevi deerlerine yön verdikleri gibi, millî kimliklerin belirginlik kazanmasna, birlik ve beraberliin salanmasna yardmc olmu deerlerdir.■
Dünyann en eski, en çada ve en köklü tarihi Türk milletinindir. Yeter ki Türk insan kültürel deerlerine sahip çksn ve kendi köklerine dönmesini bilsin. Türk▓ün kültürü Asya▓dan Avrupa▓ya yaylmtr. Dier milletler bile kültürümüze, tarihimize hayranlkla bakmlardr. Ahmet Yesevî▓miz, , Hac Bekta Veli▓miz, Mevlana▓mz, Yunus Emre▓miz v.b. dünyaca beeniyle tannmlardr. Türk insan dünyann neresine gitmise bar, sevgiyi, kardelii, dostluu da götürmütür. Türk bayram nevruz da bütün insanlara Yunus Emre▓nin dedii gibi ⌠Yaratlan ho gördük, yaratandan ötürü■, düüncesiyle kaplarn açmtr.
Nevruzun Türk tarihinde çok eski bir yeri vardr. Türklerin Ergenekon▓dan çkna kadar dayanr. Türk dünyas corafyasnda yllardan beri büyük bir cokuyla kutlanmaktadr. Türkiye▓de resmi olarak kutlanmas daha yenidir. Türkiye▓mizin acilen bu ⌠Türk Bayram■n millî bir bayram olarak ilan etmesi lazmdr. Tpk dinî bayramlar olan Kurban bayram, Ramazan bayram gibi. Türk dünyasnda 21 Mart▓ta kutlanmas bir gelenek haline gelmitir.
⌠stiklal Sava▓nn karanlk günlerinde Yüce Atatürk, milletimizi birlik beraberlik içinde tutmak, halkn moralini yükseltmek için sk sk at yarlar, güre, müsamere gibi etkinlikler düzenletiyor, dinî bayram günlerinden, Nevruz gibi kutlamalardan yararlanyordu. 23 Nisan tarihinde T.B.M.M. açldktan sonra ilk Nevruz 21 Mart tarihinde kutland. II. nönü Muharebeleri öncesinde bu kutlama enlikleri çok sönük geçti. Çünkü Bursa-Bilecik yöresinden Yunan birliklerinin taarruza geçtikleri haberleri Ankara▓ya ulamaktayd. nönü Zaferi kazanlmt ama henüz güçlü bir ordumuz yoktu. stiklal Sava srasnda Ankara▓da en görkemli Nevruz kutlamas Büyük Taarruza hazrlk yapld günlerde 22 Mart tarihinde yapld. O gün Tahan Meydan(Hâkimiyet-i Milliye Meydan) ▒nda örencilerin katld bir geçit töreni düzenlendi.■
════════════ Kurtulu Sava▓mzn o buhranl ve o acl dönemlerinde Ulu Önderimiz Atatürk▓ün önderliinde Türk milleti, Nevruz bayramn çeitli enlikler düzenleyerek kutlamlardr. Amaç hem geleneklerimizi yaatmak hem de yüce milletimizin moralini yüksek tutmak┘ Her nedense Atatürk▓ten sonra milli olan bu Türk bayram Nevruz, unutulmaya yüz tutmutur. Ne olursa olsun kültürümüze sahip çkmal, kültürümüzü nesilden nesle aktarmalyz.════
⌠Yeni gün, yeni bir hayat demektir. Sovyet sisteminin karanlndan kurtulan Türkler, Nevruz▓u yeniden dirilttiler. imdi Sovyetlerin yetmi yl süren uydurma bayramlarna inat, cokuyla Nevruzlarn kutluyorlar. Egemenlikle, erkinlikle, bamszlkla gelen ⌠Yeni gün■lerini┘ Nevruz, Türk dünyasnn ⌠Ergenekon■ bayramdr. Binlerce yl önce demir da eritip yeniden dünyaya yaylan Türk milleti bu ilk çk gününü, ancak birkaç yldr bayrak eklinde kutluyordu. imdi demir perdeyi ykp yeniden hürriyete kavuan milletimiz, Nevruz▓a bir baka heyecanla sarlyor┘ Azerbaycan▓da, Türkmenistan▓da, Özbekistan▓da, Kazakistan▓da ve Krgzistan▓da en büyük resmi bayram büyük Nevruz▓dur. Tataristan▓da,═ Bakurdistan▓da, Kafkasya ve Altaylarda Nevruz büyük törenlerle kutlanr. Türkiye unutulmaya yüz tutmu Nevruz▓u yeniden hatrlyor. Dousuyla batsyla ülkemizde Nevruz heyecan kprdanmaya balad. Yetkililerimiz Nevruz▓a sahip çktlar. Nevruz Türk Dünyas▓n birletiren ortak medeniyet deeri olarak gittikçe önem kazanacak.■
⌠Nevruz kavram olarak baz az farkllklaryla; Azerbaycan Türkçesinde (Novruz-Noruz), Krgzistan Türkçesinde (Nooruz), Özbekistan Türkçesinde (Növroz), Bakurt Türkçesinde (Nevruz), Tatar Türkçesinde (Navruz), Uygur Türkçesinde (Noruz), Çuva Türkçesinde (Naurus), Krm Türklerinde (Nevrez), Bat Trakya Türklerinde (Mevris), Gagauz Türklerinde ise (Babu Marta-Kürklü Marta) eklinde telaffuz edilmitir. Yalnz burada nevruz kavramnn etimolojik anlam ⌠yeni yl- ylba■ olarak deil de genelde ⌠yeni gün■ olarak ifade edildii belirtilmitir.■
Bütün Türk Dünyasnda Nevruz Bayram, farkl adlarla kutlanmaktadr. Hemen hemen hepsinde kutlamalar çok büyük benzerlik göstermektedir. Kültürümüzün bir olmas, bu benzerliin iaretidir.
Baharn gelii tabiatn bir yeil renge bürünmesi, havann snmas, serin sularn ak Türk insannda büyük bir mutluluk uyandrmtr. nsanlar üzerlerindeki, yorgunluu ve suskunluu bu bayramla atmaktadrlar. Maddi ve manevi yönden Türk insannn birbirine yaklat, küskünlüklerin ortadan kalkt, dargnlarn bart, sevginin bir sel gibi akt bayram olarak kutlanmaktadr. Nevruz▓da insanlk ak vardr. Türkler dünden bu güne kadar bu bayram ak ile kutlamlardr.
⌠Yeni kün, Yengi Kün, Yeni Yl, Çaan Navrz, Ergenekon gibi 25▓e yakn isim altnda, Dou Türkistan▓dan Anadolu▓ya, oradan Balkanlara kadar uzanan geni bir corafyada, tabiatn canlanmas ile birlikte yeniden diriliin, birlik ve beraberliin sembolü olarak kutlanan Nevruz, Orta Asya Türk Cumhuriyetleri▓nde yüzyln balarndan ▓l yllara kadar baz siyasî sebeplerden dolay yasaklanm, unutturulmaya çallm, hatta yok saylmtr.■ ═════════
════════════ Sovyet diktas Stalin ve dier liderler zamannda bütün Türk devletlerinde, Nevruz Bayram geni manasyla Türk kültürü yasaklanmtr. Yasaklara uymayanlar ölümü tercih etmek zorunda kalmlardr. Stalin Türk topluluklarna asimilasyon politikasn uygulatmtr. Buna karn Türk topluluklar gizlice bu bayram kutlamaya çalmlardr. Azeriler, Kazaklar, Krgzlar, Özbekler, Türkmenler, Tatarlar, Krm Türkleri, Çuvalar, Yakutlar v.s┘
ylnda Sovyetler Birliinin dalmasndan sonra karde Türk devletleri ve topluluklar bu bayram daha rahat ve güzel bir ekilde kutlama yoluna gitmilerdir. Postsovet mekânnda nevruz kutlamalar geleneklerine ksaca bir göz atalm.══════════════════════════════════════
TÜRK DÜNYASINDA NEVRUZ BAYRAMI
═══════════════ ═ Azerbaycan:■ Nevruz kültürü, önce Nevruz merasimleri demektir. Kn bitmesi, souun sona ermesi, insanlara sevinç ve yeni bir ruh getiriyor. Tabiatn uyan, insanlara yeni bir yln, yeni bir hayatn mutluluunu veriyor. Semeni yeillendirmek, yumurta boyamak, temizlik yapmak, yedi tür yemek piirmek, kulak falna çkmak, Nevruz suyu götürmek, türlü türlü Nevruz oyunlar oynamak Nevruz törenlerinden bir ksmdr. Azerbaycan▓n baz bölgelerinde nevruzda ▒Bey Vezir▓ veya ▒ah Vezir▓ ile arkaik zamanlardan kalma ▒Adil ah▓ oyunlar oynanr.
═══════════════ Nevruz enliklerinde ▒kosa kosa▓ adl bir halk dram vardr. Bu dramaya, kosa onun yardmcs olan keçi katlyor. Kosa k, keçi de yazn sembolüdür. Kosann ölümü, ilkbaharn sembolü olan keçinin zaferi ile biten bu oyun u msralarla sonuçlanr:
═══════════════ Arn uzun bez ksa
═══════════════ Kefensiz öldü koca┘
═══════════════ Nevruz bayramlarnda oynanan ▒Han Bezeme▓ ve ▒Bey-Vezir▓ oyunlar da eski Türk inanlarn yanstan halk dram örnei olarak bilinmektedir. Verimlilik, bereket kültürünü yaatan Nevruz bayram, zengin semantii olan gelenek ve görenekleri de canl olarak içinde tamaktadr.■
══════════ Bütün Türk Dünyasnda olduu gibi Azerbaycan▓da da Nevruz görkemli bir ekilde kutlanmaktadr. nsanlarn neesini, sevinç çlklarn, yeni bir yla giriin heyecann, Türklere özgü Nevruz oyunlarn karde Azerbaycan Türk Devleti▓nde de görmekteyiz. Corafyann birbirine yakn olmasnn çok büyük bir önemi vardr. Türkiye ▒mizin ve Idr yörelerindeki kutlanan Nevruz bayram Azerbaycan▓da kutlanan Nevruz bayramyla ayn özellikleri tamaktadr.
Kazakistan:■Kazaklar mart ayna ⌠Navrz■ 22 Mart▓ta kutlanan ylba bayramna da ⌠Ulstn Ul Küni ⌠veya ⌠navrz merakesi/meyram■ demektedirler. Nevruz bayramnda her evde ⌠navrz köje■ (nevruz yemei) piirilir. Herkes bu yemekten yer; büyükler her zaman olduu gibi dua okur, iyi dileklerde bulunurlar. SSCB zamannda bu Türk Bayram yasaklanmtr. 60 yl sonra, ▒da Kazaklar Nevruz Bayramna kavutular. Bu tarihten sonra Kazakistan ▒da devaml olarak kutlanmaktadr. ylndan bu yana Kazak takviminde 22 Navrz (Mart) bayram ve resmi tatil günüdür. Kazakistan▓da 22 Mart günü, Nevruz bayramnda ⌠Navrz Köje■, ⌠elpek■ ve ⌠Bavrsak■═══════════════ piirilir. Evin içi, d, avlu ve her yer temizlenir. Aaç fidanlar dikilir. nsanlar imkânlar ölçüsünde güzel giysiler giyerler. Nevruz bayramnda akrabalar arasndaki küskünlükler, dargnlklar, eski kavga ve krgnlklar unutulur; bar salanr. nsanlar birbirlerine sevgi ile sarlrlar. Kötülükler tamamyla unutulmaya çallr. nsanlar, Nevruz bayramn iyi niyetle, duru ve temiz gönülle karlamaya hazrlanrlar.■
═══════════ Karde Türk Cumhuriyetlerinden biri olan Kazakistan▓da da Nevruz barn hâkim, sevginin akt, kötülüklerin, dargnlklarn son bulduu güzellik bayramdr. Bu bayramda at yarlar düzenlenir ve cirit sporu oynanr. nsanlar yiyecek ve içeceklerini bugünde daha çok paylarlar. Sokaklar ve caddeler ve de evler bir bayram havasna dönüür. Nevruz bayram her sene milî bir duyguyla ve heyecanla Kazakistan▓da kutlanmaktadr.
Özbekistan:■Türk devletleri arasnda en muhteem ve görkemli Nevruz kutlamalar Özbekistan▓da yaplmaktadr. Burada da ancak ▓l yllardan itibaren ilgi gösterilmeye baland, ▓li yllarda tekrar baz yasaklamalarn balad, yllarndan itibaren ise tartmalarn balad Nevruz bayramnn eskiden beri kutlanan bir halk bayram olduu, mahiyetinin din ile deil tabiat ile ilgisi olduundan gelenekler açsndan düzenlemenin gerektii vurguland. Bunun neticesi ⌠Nevruz■ hakiki bir halk bayram sfatyla resmi bir bayrama ylndan itibaren dönütürüldü ve kutlanmaya baland. Özbekistan Cumhurbakan slam Kerimov çkard bir kararla ylnn 21 Mart▓ndan itibaren Nevruz Özbekistan▒da resmi bir bayram olarak kutlanmaya balanmtr. Nevruz bayram yaplan etkinlikler ile tam bir ölene dönmekte, bu büyük kutlama devlet saray ve meydanda gelenek ve göreneklerin tüm örnekleri sergilenmektedir.■
═══════════════ ⌠Bu kutlamalar her kent baz deiiklikler ile kendine özgü bir üslupla yapmaktadr. Dier karde Türk Cumhuriyetlerinde olduu gibi ie temizlik ile balarlar. Avlular, evler, sokaklar her taraf büyük bir özen ile temizlenir ve süslenir. Akam olunca akrabalar, tandklar birbirlerine misafirlie giderler. Yallar, anne ve babalar, akrabalar ziyaret edilir. Küskünler, dargnlar barr, fakir insanlara yardm edilir. Bayram günü ⌠Bahar hanm■ ve etrafnda onun tarznda giyinmi hanmlar birlikte davul zurna ve klarnet eliinde sokaklar dolalp baharn geldii müjdesi verilir. Daha sonra oyunlar sunulur, ark ve türküler söylenerek bayram kutlanr.■
════════════ Yaplan bask ve zulüme ramen Türk milletinin yine de mili deerlerine ve kültürüne ne kadar bal olduunu bir kez daha görmekteyiz. Özbekler▓ de de temizlie önem verildiini, yal insanlara, anneye ve babaya saygnn olduunu, çocuklara sevginin yüceliini görüyoruz. Türk milleti her ne olursa olsun kötülüklere son veren bir düünceye sahiptir. Nevruzun gelii, baharn kendini gösterdii ve tabiatn yeniden canlandn Özbekler de kutlamaktadrlar. Türk milletinin devletlerine ne kadar bal olduklar görülmektedir.
═══════════ Krgzistan: ⌠ Türk Cumhuriyetinin eski Cumhurbakan, 1 ubat tarihinde, 21 Mart▓ Millî Nooruz Bayram ilan etti. Bu zamandan beri 10 yldr Türk Halk, atalarmzn gelenekli bayramn tekrar canlandrp, kutlamaya baladlar.═ Her eye ramen bu bayram, bugüne kadar halk tarafndan kutlanla gelmitir. Hatta airler, bu bayramla ilgili iirler yazmlardr. Örnein Ömer Hayâm, ▒Yeni Mevsim▓ hakknda yazd ⌠Nevruz-Name■ sinde, lirik tarzda, ran ▒ da saltanatl bir ekilde kutlanan bayram tasvir eder.
═══════════════ El Harezmî,■Muhabbet-Name■ sinde;
═══════════════ ▒Peri bu güzellikten meydana gelen bir da m?
═══════════════ Ki nevruz, bahar yüzlü, hilal kal bir güzel mi?
diye sevgilisine hitap etmektedir.
═══════════════ Krgzlar, Nooruzu, mevsimin deimesiyle ilgili bayram, yeni ylba bayram olarak etmiler. Çünkü baharn gelmesiyle dünyaya canllk gelir. Yeil dünya kendini yeniden gösterir. Yamurun yamas, doann filizlenmesi insanlarda yeni bir hayata balyormu gibi bir duygu uyanr. Nooruz bayramnn lirik mahiyeti, toprak anann gösü kabarp, ta memelerinin gevedii gün, yeryüzünde saadetin yuva yapt gün, bitkilerin gözünü açt gün, gibi ifadelerden de anlalmaktadr. Krgzlar ▓da bu mevsim buzlarn çözüldüü, hayvanlarn harekete geçtii, bitkilerin canland, eski ve yeni iki yln bulutuu günde yeni yl bayram Nooruz kutlanr. Bu gün 21 Mart▓a rastlamaktadr. Bununla ilgili halknn edebi eserlerinde aadaki gibi deyilere rastlamaktayz:
═══════════════ ⌠Betogool═ Nooruzun
═══════════════ Eski yl ile yeni yln
═══════════════ Parlak bir ada sahip
═══════════════ Bütün beeri âlemi yeniler
═══════════════ Allah▓tan Nooruz yenilenir
═══════════════ Nooruzlamada kar çiçei
═══════════════ Kar delerek çkagelir
═══════════════ Kar çiçei bayram
═══════════════ Kazan yourtla doldur
═══════════════ Kaynatr herkes sümölök
═══════════════ Bayram eder genci, yals
═══════════════ Batogool▓ da bahar geldi
═══════════════ Geri dönüp, ördek, kaz geldi.■════════════════════════
Bu günde bütün halk toplanr ,■köçö■ (dardan yaplan bir nevi yarma) ,■sümölök ⌠ (aureye benzer bir tarzdan yaplan bir nevi tatl çeidi) kaynatr çeitli yemekler yaparlar. Tüm canllarn salk shhatine tabiatn bereketliliine yönelik dileklerde dua ve temennilerde bulunurlar. Dolaysyla Krgzlar Nooruzda hep birbirlerine iyi niyet ve dualarda bulunmakla birlikle, yeni yla yönelik temennilerini de söylerler.■
═════════ Krgzlar da milli Türk bayram Nevruzu büyük bir nee ile kutlamaktadrlar. Yaants doaya bal olan Türkler sürekli olarak dünyann gizemi hakknda bilgi toplayarak kuaktan kuaa aktarmaya çalmlardr. Destanlarnda, efsanelerinde, iirlerinde, gelenek ve göreneklerinde bunlar görebiliriz. Çocuu, genci, yals, zengini yoksulu bütün herkes Krgzlara özgü yemekler yerler. Nevruz bayramnda Krgzlar bereketlilie yönelik, doadan daha fazla verim almak için Allah▓a dua ederler. Bu bahar bayramnda zengin insanlar, yoksul, gariban insanlar düünürken toplumsal bir dayanma salanmas için Nevruz bir vesile olmutur. Bayram boyunca ailelerin birbirlerini ziyaret etmeleri, bayramlamalar bir gelenek haline gelmitir.
Türkmenistan: ⌠Türkmenistan halk kendi bamszln ilan ettikten sonra, ylndan itibaren 21 Mart tatil edilmi, Nevruz bayram resmi olarak kutlanmaya balanmtr. Devlet bakan Nevruz▓u öyle tarif ediyor:■ Nevruz tüm Müslüman dousunun kutsal bayramlarndan birisi olmakla o dounun en eski haklarnn biri olan Türkmen halknn da ruhunu bugünden itibaren tamamen yenileyen duruma dönüür. Her bir Nevruz bizi yeni güne, yeni devre götürür.■ Devlet seviyesinde bir bayramn yaplmas için neler gerekirse her ey seferber edilmi, atalarndan miras kalan milli geleneklerini, adetlerini, çeitli oyunlar ile canlandrmak suretiyle coku ile kutlamaya çalmaktadrlar. Türkmenler için de ▒taze bir gün▓ ,▓yeni bir gün▓═ anlamnda edilip tabiatn insanlara emrettii bir bayram telakki edilmitir. Nevruz öncesi akamdan yeni elbiseler giyilir, geleneksel tatl ⌠semene■, yemek olarak ⌠yarma■ ,■noybal erite■ , ⌠buluma■ gibi yemekler hazrlanr.■
═══════════ Türk kültürü zengin ve çeitli olduu için Nevruz bayramnn özellikleri hemen hemen hepsinde ayn ekilde görülmektedir. Baharn gelmesiyle soyda Türkmen halk bu bayram nee, sevinç, kardelik, arkadalk, yoksul insanlara yardm, bar, salk ve esenlik içerikli duygularla kutlamaktadr. Türkmenler bu bayramda yoksul insanlara daha fazla yardm etme gerei duyarlar.═ Zaten bu Türk milletinin yapsnda vardr. Türkmenlerin ne kadar çada, medeni bir millet olduunu görmekteyiz. Dün ve bugün de olduu gibi Türkmenler kültürlerini devam ettireceklerdir.
Uygur Türkleri (Dou Türkistan):■En görkemli kutlanan yeni yl bayramdr. 22 Mart▓ta kutlanr. Bir ara ylnda kutlanmak istenmi; Çin diktatörü in Sisey▓in emri ile yasaklanm, ancak ylnda Urumçi▓de kutlama yaplm, son on yldan beri gayr resmi olarak Dou Türkistan▓da, geni krsal kesimlerde il ve ilçelerde kutlamalar yaplmtr. Dou Türkistan Türklerinde bahar bayram olarak ⌠Novroz■ olarak telaffuz edilir. Özellikle Uygur ve Türklerinde nevruz günü çeitli etkinliklerin yannda ⌠Ergenekon Destan■ okunur. Nevruz günü Uygur Türklerinde evler yeniden boyanr, insanlar yeni elbiselerini giyerler, sokaklar temizlenir, Nevruz alanlarnda büyük bir hazrlk yaplr. Sabahtan itibaren karlkl birbirlerinin bayramn kutlarlar ve hediyeler alnp verilir.■)
⌠Gagauzlar▓da Nevruz bayram ⌠ilkyaz yortusu■, Krm Türklerinde ⌠nevrez■ olarak isimlendirilen, Bat Trakya ve Balkanlarda ⌠mevriz■ adyla kutlanmaktadr.■
═══════════ Sonuç: Bugün Nevruz adyla kutladmz bu bayram, Türkler için ⌠Ergenekon Bayram■dr. Fars dilinden aldmz Nevruz kelimesi çok eskiden beri Türk kültüründe Ergenekon Bayram olarak bilinmekte idi ve canl bir ekilde kutlamaktayd. Atein yaklmas ve üzerinden atlanmas Türklerin aman kültürü ile yaadklarnn kantdr. Eski Türklerin geleneklerini, göreneklerini bugün Orta Asya Türk Devletleri▓nde ve Türkiye▓mizde görmekteyiz. Nevruz (Ergenekon), Türkler tarafndan dier milletlere geçmitir. Türkler bu bayram bir kurtulu bayram olarak kabul etmiler ve günümüze kadar çeitli adlarla (Bozkurt, Çaan, Ergenekon, Nevruz, Sultan Nevruz, Mart Dokuzu, Novruz v.s.) kutlamlardr.
Nevruzun gelmesiyle insanlar bayramlk elbiselerini giyer, akrabalar, aileler, tandk insanlar ve kutsal yerler ziyaret edilir. Meydanlarda iir atmalar olur, millî oyunlar oynanr.(cirit, güre, at yar, yumurta tokuturmak v.s.) Ayrca bu bayramda yoksul insanlara yiyecek yardmnda bulunulur. Millî birliimizin ve beraberliimizin sembolü Nevruz; umudun, bereketin, barn, sevginin, kardeliin ve hogörülüün bayramdr.
═══════════ KAYNAKLAR:
1-AKÇORA, Erginöz, Tarihimizde ve Kültürümüzde Nevruz, Elaz Eitim, Sanat, Kültür, Aratrma, Tantma ve Hizmet Yay. , Elaz,
2-ALPARSLAN. Ali, Kad Burhaneddin Divan▓ndan Seçmeler, T. C. Kültür Bakanl Yay. , Ankara,
3-Büyük Türk Klasikleri, Tarih- Antoloji-Ansiklopedi, Ötüken- Söüt, stanbul,
4-PEKTEN, Haluk, Nefî-Hayat-Sanat-Eserleri, Akça Yay. , Ankara,
5- PEKTEN, Haluk, Nailî-Hayat-Sanat-Eserleri, Akça Yay. , Ankara,
6-PALA, skender, Ansiklopedik Divan iiri Sözlüü, Akça Yay. , Ankara,
7-SLAHDAROLU, Fikri, Günümüz Türkçesi le Kutadgu Bilig Uyarlamas, T. C. Kültür Bakanl Yay. , Ankara,
8-Türk Dünyasnda Nevruz Dördüncü Uluslar Aras Bilgi öleni Bildirileri, Atatürk Kültür Merkezi Bakanl Yaynlar, Ankara, ,s√24/√
9-ZEYBEK, Namk Kemal, Türk Olmak, Ocak Yay. , ,
TAN, Nail,■Atatürklü Nevruz Bayramlar■ , Türksoy, Mays , S:9,s√41
EROL, Ali, ⌠Nevruz Üzerine Bir Yaz■, Azerbaycan Türk Kültür Dergisi, Mart-Nisan , S, s√31
═
Prvan Bkirqz (sayeva)
MÜASR AZRBAYCAN ROMANINDA
STRUKTUR DYMLR
XX srd Azrbaycan dbiyyatnda mifik obraz v süjetlr, mif motivlrin tez-tez müracit olunmudur. srin vvllrind .Haqverdiyev, A.aiqin yaradclnda, daha sonralar funduszeue.infon srlrind mifologizmlr geni yer verilmidir. Dram srlrind istifad olunan bu elementlr onunu strukturunda ciddi dyiikliy yol verms d, eyni vziyyti roman janrnda müahid ed bilmirik. Roman bir janr kimi zaman-zaman istr mövzu, istrs d struktur baxmndan deformasiyalara uramdr. XX srin vvllrind bir sra tdqiqatçlar roman janrnn tnzzül urayaca haqqnda mülahizlr irli sürürdülr. Proseslrin gediat mslnin bu kild qoyulmasnn dqiq olmadn göstrdi. Msl ondadr ki, bir janr kimi romann özünü qoruma instinkti çox güclüdür. funduszeue.infotesin ⌠Don Kixot■ sri cngavrlik romanlarnn son nümunsi, hm d bu üsluba qrib bir istehzas v kinaysi olan bir romandr. Lakin bu yanama roman kiçiltmdi, ksin janrn daxilind özünü yenidn tnzimlm, yenidnqurma, bir sözl sinergetik proseslr tkan verdi. Bu baxmdan XX sr Azrbaycan romannda da dyiikliklr nzr çarpr. Bu ilk növbd mifik obraz v süjetlr arlq vern srlrd müahid olunur. Mif v roman janr arasnda brabrlik iarsi qoymaq qeyri dqiq olard. Mif bir harmoniya yaradcsdr, tarixi konkret faktlarla ks etdirmir, romanda is tarixilik müasirlikl yana addmlayr. Ancaq XX srin balancnda roman v mif süjetlri arasnda ninki bir yaxnlq, ballq göründü, htta onlarn paralel addmlamas müahid edildi. Bu proseslr yeni janr hadissin tkan verdi. Dünya dbiyyatnda roman-mif janrnn ilk nümunlrini funduszeue.info, funduszeue.info, funduszeue.info, funduszeue.info v b. yaratmlar. Mslnin nzri yönlrini aradran funduszeue.info, funduszeue.infonski v b. roman-mif janrn yeni janr hadissi kimi qbul etmilr. Bdii dbiyyat nümunlrind hmi mif motivin müracit olunmudur. Ancaq XX srd bu proses yeni skil alr, ninki dbiyyata, hmçinin mdniyytin digr sahlrin d nüfuz edir.
═Azrbaycan dbiyyatnda roman-mif janrna M.Süleymanlnn ⌠Köç■ srini aid ed bilrik. srin mövzusu, dili, obrazlarn ilnm strukturu arasndak ballq, mlum epos mtnin yaradc münasibt, thkiynin canll v yüyrkliyi, n sas is üurlu kild deyil, thtlüur hadissi kimi bdii mtn oturan mifik tfkkür elementlri, aman ayinlrinin, tsvvüf elementlrinin ilnm mexanizmi ⌠Köç■ srinin janrn roman-mif adlandrmamza sas verir. Klassik roman janrnn ölçülrin gör ⌠Köç■ d hadislr n bir qhrmann trafnda cryan edir, n d sovet roman kimi kütlnin maran ks etdirir. Bu bir etnosun tarixn keçdiyi yolunu, dünyagörüünü, mdniyytini, dil-ifad znginliyini ks etdirn mdni abidy çevrilir. Hadislrin verilm tezliyi epik thkiyni deyil, dramatik hrkti xatrladr. Yen hadislr glinc, srd hadislrin düzxtli deyil, spiralvari hrkti roman texnikas il deyil, mhz mifl balanr. Mifd tarix dön-dön tkrarlanr, qhrmanlar taleyin hökmün tabe olur v ya qzavü-qdr boyun yir. Bu struktur ⌠Köç■ srind d saxlanlr. Bdii mtind obrazlarn adlar bel tkrarlanr. Müllif sr ⌠Kitabi-Dd Qorqud■ qhrmanlarndan Domrulu, Beyryi, Bkili gtirir, amma bu obrazlar sadc proyeksiya olunmurlar, bzi mqamlarda frqli funksiyalar icra edirlr. Nzr alsaq ki, epos yaradcl mifoloji strukturla hmi ballqda olmudur, onda klassik epos nümunlrindki mifoloji qat ⌠Köç■ srind axtarmaq chdimiz yanl olmazd. Qhrmanlq dastanlarnn struktur v obraz sisteminin roman janrna nüfuz etmsi dbi nnnin v genetik yaddan qorunmasna xidmt edir. Bu is arxetipik strukturlarn, mifik motivlrin, obraz v süjetlrin dövrviliyini tmin edir. ■Köç■ romannda ⌠janrn yadda■ problemi qorunur, ilkin elementlr √ arxetipik strukturlar müasir romann nzri postulatlar il çular. Dünya dbiyyat nümunlrind roman-mif janrnda yazlan srlrin ksriyytind karnaval texnikas saxlanr, bu da genetik yaddaa söyknn msldir. Son illrin populyar dbi nümunlri içrisind rq klassik nnsin saslanaraq yazlan roman nümunlrin d rastlanr. Bunlarn içrisind funduszeue.infoun srlri daha çox diqqt mrkzinddir. rq-islam mdniyyti nnsinin dairsini genilndirmsi özlüyünd yax hadisdir. Msln, müllifin müracit etdiyi materiala yanama trzindn v onu dünya oxucusuna çatdrmasndan gedir. slind, funduszeue.infoun romanlar janrn srhdlrin parametrlri baxmnda çox uzaqdfunduszeue.info is populyarlq problemi yaratmasa da, materiala yarmçq yanama problemini qabardr. Bir Latn Amerikal v ya Avropal oxucu bel mtnlri maraql, cazibdar qbul ets d rq-islam-türk mdniyytin mnsub oxucu üçün klassik dbiyyatn tamdeyilmzlik prinsipinin gözlnilmmsi mntiqsizlik tssürat yaradr. Mif mtni v bdii dbiyyat arasndak müvazint mslsind hr iki trf eyni arlq qazand halda maraql nticlr ld etmk olur. M.Süleymanlnn ⌠Köç■ romannda bu müvazint saxland üçün srin roman-mif texnikasnda yazlmasna bir daha min ola bilirik. srd mif thtlüur hadissi kimi roman strukturuna nüfuz edir. Mif mtninin v ya mifik obrazlarn bir çox bdii srlrd düünülmü kild istifad olunmas zaman mif mtind srbst kild mövcudluunu qoruya bilir. Bel olan halda mifoloji model mifik obrazlar, mif süjeti klind çx etdiyi üçün srin strukturunda mif v romann birlmsini gör bilmirik. Azrbaycan dbiyyatnda son illrin mhsulu olan ⌠A qoç, qara qoç■ romannda bu mnzrnin ahidi oluruq. sr mlum nal mtninin dekonstruksiya olunmu yeni variantdr. Müllif bu bdii üsulla müasiri olduu zamann normal insan mntiqin smayan deformasiyalarn göstrmk üçün bilavasit hamnn bildiyi nal qhrmanlarna müracit edir. Müllif ideyasnn çatdrlmasnda yalnzca model kimi ilnn nal motivi srl tam kild qaynayb-qara bilmir. Bu kild roman-mif janrndan danmaq olmaz. ⌠A qoç, qara qoç■ srind mif mtninin romanda özünü büruz vermsi situasiya il baldr, individual xarakter dayr, müllif fikrinin çatdrlmasnda vasitdn baqa bir ey deyildir.
XX sr dbiyyat adresat daima mifik situasiya içrisind saxlamaa çalr. Bir sözl, mif müasir düünc trzinin özün çevrilir. O artq poetikann bir hisssi olmaqdan çxb, ontoloji mahiyyt qazanr. Bellikl, mif özünd iki dünyagörüünü empirik v qeyri-empirik reall bütövldirir. Buna baqa sözl fiziki v metafiziki realln birlmsi d demk olar. Problem bel baxanda mifik dünyagörüünün çox layl, çox qatl proses olduuna min oluruq. Bu çox qatlln n üst √ empirik qbul ediln hisssind insanlarn real hyat trzi, muliyyti dayanr. Biz bu qat üurlu kild qbul v izah ed bildiyimiz halda, qeyri-empirikliyi anlamaqda çtinlik çkirik, bu da tbii prosesdir, çünki bu halda thtlüur hadissi il qar-qarya glirik. Müasir elm thtlüur hadislrini izah etmkd maraql olmasa da insan canl orqanizm kimi tbitin bir parças olduunu öz genetik faktoru il hiss edir. Thtlüur hadissi zaman informasiyann verilmsi somatik strukturlarla laqlidir. Mhz bu sbbdn d thtlüur anlay bioloji, geoloji, kosmik v s. faktorlarla laqlidr. Burada hmçinin informasiyann ötürülmsi prosesi d gedir ki, bunun da daycs mhz insandr. Genetik yaddada minillik tarixl müasir dünya arasnda el bir böyük msaf qoyulmur. XX srin böyük möcüzlrindn saylan Vanqa, Cuna fenomeni haqqnda dandmz thtlüur hadissinin, mifik yaddan göstricisidir. funduszeue.infovker ⌠Mifin mntiqi■ srind yazrd: ■txyyüldn ötrü salam düünc dünyasndan frqli gerçklik sistemi mövcuddur.■
Müasir dbiyyat nümunlrind mif dramaturgiyann, lirikann, epik thkiynin janr xüsusiyytlri il üzvü kild birlir. XX srin vvllrind olduu kimi hm srin sonlarnda, hm d XXI srin balancnda mif strukturunun digr janrlara nisbtd daha çox romanla birlmsinin sbbi yqin ki, epik thkiy il laqdardr. Müasir thkiynin strukturunda mifoepik süjet müxtlif funksiyalar yerin yetirir. Bzi mülliflr üçün mifoloji süjet v obrazlar arxaik tfkkürl laq qurman yoludur.
dbiyyatda roman-mif janrnn yaran XX srin mhsuludur. Bu dövrd yaranan srlrd mif süjet, kompozisiya, zaman√mkan anlaylar, obrazlar sistemind d dyiikliklr yol açd. Mifoloji süjet v obrazlar XIX srd yaranan dram srlri v lirika nümunlrind d yox deyildi. Bu msl trafnda bir çox tdqiqatçlarn müxtlif qnatlri il rastlarq. Mif poetikas il uzun müddt mul olan funduszeue.infonskiy gör, ümumiyytl XIX srd yazlan heç bir romanda mifoloji süjet v motiv rast glmk olmaz. Znnimizc, bu iddiada tdqiqatç yanlla yol verir. XIX sr rus dbiyyatnda funduszeue.infoevskinin yaradclnda, elc d dünya dbiyyatnn nümunlrini aradrarkn görürük ki, mifik tfkkür, mifoloji obrazlar sistemi hmi müracit olunan bir sah olmudur.
Roman janrnn klassik strukturunun pozulmas v yeni roman-mif janrnn tkkülü yeni tfkkür trzi, yeni dünyagörüünün tzahürüdür. Digr janrlardan frqli olaraq roman daha çox dyi bilmk qabiliyytin malikdir. Bu xüsusiyyti ona daima müasir qala bilmk imkan verir. Yuxarda sadalanan chtlr romann mövzu, ideya, obrazlar sistemind d ciddi dyiikliy yol açr.
SİLVAN'DA BİN YILLIK BAHAR GELENEĞİ: 'GÜLAN BAYRAMI'
Her yıl kutlanan bahar bayramı Gülan için binlerce aile, Sabah saatlerinde park ve bahçelere akın etti. Silvan Belediye Başkanlığı tarafından belirlenen «Milliyet, Май 15»
Hıdrellez Bahar Bayramı Yozgat'ta kutlandı
Yurt genelinde her yıl 6 Mayıs günü kutlanmakta olan ve halk arasında baharın başlangıç günü olarak kabul edilen 'Hıdırellez Bahar Bayramı' Yozgat'ta «BUGÜN, Май 15»
6 MAYIS BAHAR BAYRAMI HIDRELLEZ KUTLAMAK CAİZ DEĞİL
Her yıl Türk dünyasında bahar bayramı olarak kutlanan Hıdrellez Bayramının caiz olup olmadığı Zerdüştlik ile ilgisi olup olmadığı tartışma konusu olur. Çok eski «Haber Tadında, Май 15»
BAŞKAN GÜNEŞ 6 MAYIS HIDRELLEZ VE BAHAR BAYRAMI MESAJI
Baharın gelişi olarak kutlanan 6 Mayıs günüde özellikle Ülkemiz başta olmak üzere Hıdırellez'in ayrıca bahar bayramı olduğunu ve çok eski zamanlardan beri «Milliyet, Май 15»
Bilecik'te 'Hıdırellez Kültür ve Bahar Bayramı'
Bilecik Sarmaşıklılar Kültür Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği ve Mahalle Muhtarlığı ile Kızıldamlar Köyü ve Kültür Derneği işbirliğinde "Hıdırellez Kültür ve «Haberler, Май 15»
BAY-SEN, tüm çalışanların 1 Mayıs İşçi ve Bahar Bayramı'nı kutladı
BAY-SEN, tüm çalışanların 1 Mayıs İşçi ve Bahar Bayramı'nı kutladı. Bayrak Radyo Televizyon Kurumu Çalışanları Sendikası BAY-SEN, tüm çalışanların 1 Mayıs «Kıbrıs Postası, Апр 15»
ARSUZ BAHAR ŞENLİĞİ
Arsuz Belediye Başkanı Nazım Culha tarafından iki bahar bayramı arasında ilk kez düzenlenen ve 14 gün süren Arsuz 1. Bahar Şenliği, İlkay Akaya konseri ile «Milliyet, Апр 15»
ORTADOĞU'DA ALEVİLİK KONFERANSI
Hatay'ın Arsuz ilçesinde bu yıl ilk kez düzenlenen Bahar Şenlikleri kültür ve sanat 30 Mart Yumurta Bayramı (Ğid Sabatağş) ile 14 Nisan Bahar Bayramı (Evvel «Milliyet, Апр 15»
Niğde'de kar altında bahar bayramı
Kent Meydanı'nda düzenlenen kutlamalar yoğun kar yağışına rağmen renkli görüntülere sahne oldu. Ateşin üzerinden atlayan vatandaşlar yerlere düşerken, «Milliyet, Мар 15»
Bahar Bayramı Nevruz nedir? Kimler kutlar?
Nevruz Bayramı ya da kısaca Nevruz; (Azerice: Novruz, Farsça: نوروز - Noruz, Kürtçe: kutlanan geleneksel yeni yıl ya da doğanın uyanışı ve bahar bayramı. «funduszeue.info, Мар 15»
ССЫЛКИ
« EDUCALINGO. Bahar bayramı [онлайн]. Доступно на <funduszeue.info>. Июн ».
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası