Ilgın Ruhi Su

Ilgın Bey, öncelikle koronun geçmişini sizden dinleyebilir miyiz?
Ilgın Su: Babam klasik eğitimden gelen bir insan ve seneye yakın opera geçmişi var. Konservatuvarda da hocalık yaptı. O kuşak insanların hocalıkları zordu. Çok disiplinliydi. Disiplin konusunda kırmızı çizgileri fazla olan bir insandı. Birçok insan öğrencisi oldu ama çok az insan müzik yolunda kendilerini gösterdiler. yılında Dostlar Tiyatrosu bünyesinde Genco Erkal, Mehmet Akan ve Nurten Tunç girişimleriyle birlikte kuruldu koro. O zaman Dostlar Tiyatrosu’nun Osmanbey’de bir yeri vardı. Bütün bu çalışmalar orada oluyordu. Türk Müziği sanatçıları dışında yahut Ermenilerin cemaat koroları dışında başka bir koro çalışması o devirde yoktu. ’ye kadar koro devam etti. İlk konserlerini Dostlar Tiyatrosu bünyesinde Ümit Tiyatrosu’nda verdiler. Albümler de o zaman çıktı. Sonra siyasi ortam daha da gerginleşti. Konser yeri hiç yoktu. Genellikle politik gecelerde ve sivil toplum örgütlerinin gecelerinde yer aldılar. Babamla birlikte Fakat işte 12 Eylül dönemi geldi ve her şey sıfırlandı. Daha sonra koro yer buldukça çalışmaya devam etti. Daha sonra biz bir araya geldik ve koromuzun şefi Haluk Polat’ın da girişimiyle bu işi başardık. Sonuçta 46 senelik bir koronun elinde bir belgesi oldu.

Koroda 60’ı aşkın kişi yer alıyor. Bu ekip nasıl bir araya geldi? Özellikle gençler için Ruhi Su ne ifade ediyor?
Aras Akanaras: Farklı kuşaklardan insanlar var aramızda. 15 yaşında bir öğrenci ile 60 yaşında bir emekli de yer alabiliyor. Geçmişte Ruhi Su’yla çalışma şansına erişen insanlarımız da var içimizde. Onların da tarihsel aktarımlarıyla bilgi aktarımı oluyor. Ailelerinde Ruhi Su’yu dinleyip gelenler oluyor. Akademide okuyan bir öğrenci bize başvurabiliyor.

Daha önceki albümlerde Türkçe dışında şarkı yoktu. Bu albümde Kürtçe, Ermenice, Rumca şarkı da var. Bu eserler nasıl seçildi?
Ilgın Su: Ruhi Su’nun anlayışıyla birlikte “devrimci müzik çok sesli müzikle başlar” şiarını benimsiyoruz. Bütün halkların müziklerine sahip çıkalım. Farklı müziklere rastladığınız zaman halkların kaderlerinin aynı olduğunu, aslında halk şarkılarında görüyorsunuz. Elimizden geldiğince tüm dünyadaki halkların türkülerini çok sesli bir şekilde seslendireceğiz. Buna devam edeceğiz, evet.

TÜRKÜLER HALKIN SÖZCÜSÜDÜR

Bugünün müziğinde türkünün yerini nasıl tarif edersiniz?
Ilgın Su: Şimdi türkü dendiği zaman tabii her devirde anlamı aynı değil. Ozan deyince de aynı değil. Çünkü ozanın özelliği yüzyıllar boyunca haberleşmenin olmadığı Anadolu coğrafyasında haber taşır. Efsaneleri yine ozanlar taşır. Türküler de bir nevi halkın sözcüsüdür. Eldeki belgelerdir. Kimi sözlüdür, kimi yazılı. Türkülerin en önemli özelliği budur.

Alexandra Gravas, Şuşan Kalataş, Emin İgüs, Erdem Oral ve Fırat Tanış da albümde yer alıyor. Bu isimlerle nasıl bir araya geldiniz?
Aras Akanaras: Başka isimlerin olup olmamasını arkadaşlarımızla aramızda tartıştık. Emin İgüs koromuzun içinden çıkan biriydi. Emin Hocamızın albümde olması bizler için önemli bir hatıra olacaktı. Ardından Alexandra Gravas’a bir şekilde ulaştık. Yunanlı mülteci ailenin kızı. Fırat Tanış’la ilgili şunu söylemek gerekiyor. Ruhi Su’yu bugünün gençlerine anlatabilmek, ulaştırabilmek noktasında Tanış gibi çok izlenilen, çok takip edilen birisinin olması önemliydi. Bizi kırmadı. Gönüllü olarak destek oldu sağ olsun. Böyle bir ortak süreç ortaya çıktı.

Ruhi Su Dostlar Korosu’nu politik alandan bağımsız düşünemeyiz. Bugün için koronun politik tutumuna dair ne söyleyebilirsiniz?
Ilgın Su: Türkiye sorunları da dünya sorunlarından ayırt edemeyiz. Dostlar Korosu hem Türkiye halkları hem dünya halkları içerisinde yapılan çalışmaları elinden geldiğince değerlendirecek ve belgelendirecektir.

Aras Akanaras (solda) ve Ilgın Su (sağda).

TİMUR SELÇUK’U OĞLU GİBİ GÖRÜRDÜ

Ilgın Bey siz bu koronun aslında yaşayan tanığısınız. Mesela Timur Selçuk koronun çok önemli bir paydaşıydı. Babanız ve Timur Selçuk arasında geçen bir anıyı dinleyebilir miyiz?
Ilgın Su: Yurt dışı konserlerinde Timur Selçuk’la babam birlikte giderdi. Babam Timur Selçuk’a biraz oğlu gibi görürdü. Timur Selçuk da çok iyi eğitimli bir müzisyendir. Gittiklerinde babam, “Timur şimdi şu saatte yatacaksın” dermiş. Tabii babam yattıktan sonra Timur Selçuk ve diğer üyeler bir yerlere giderlermiş. Döndüklerinde babamı ayakta bulurlarmış. Fırçalama gibi bir şeyler olmazmış ama babam bir serzenişte bulunurmuş. Bir anı daha var. Konservatuar yılları bittikten sonra operada görev başlıyor. Askerlik zamanı geliyor. O da İkinci Dünya Savaşı’na denk geliyor. O zaman opera, tiyatro, bale tek müdürlük. O zaman İnönü hükümeti onlara bir kıyak yapıyor. Yani diyor ki bunlar Ankara Piyade Alayı’nda günlük askerliklerini yapacaklar, gece de gidip oyunlarını oynayacaklar. Hepsi asteğmen oluyor. Aynı kıyak o zaman şampiyon olan güreşçilere de yapılıyor. Onların çoğu ilkokul mezunu bile değil. Onlar da er olarak Ankara Piyade Alayı’nda babamların birliğine geliyor. Babama da güreşçilerden koro kurma görevi veriliyor. O zaman da yeni marşlar yazılıyor ve babam bu marşları güreşçilere çalıştırıyor. Bu ekip çalışırken, arkadan “Dikkat!” diye bir ses geliyor. Herkes esas duruşa geçiyor. Piyade okul komutanı albay teftişe gelmiş. Babamın yanına yaklaşıyor albay. “Teğmenim siz operadansınız değil mi?” diyor. “Evet komutanım” diyor. “Bas baritonsunuz değil mi?” diye soruyor. Babam “Evet komutanım” diyor. Dönüyor erlere, arkadaşlar bundan sonra herkes “Bas bariton söyleyecek” diyor. Bu adam daha sonra Genelkurmay Başkanı oldu. İsmail Hakkı Tunaboylu.

Dostlar Korosu’nu geleceğe dair ilerleyişi nasıl olacak?
Aras Akanaras: Baharla beraber hem ülkenin üzerindeki kara bulutların dağılacağını, hem toplumsal hayattaki bu özellikle pandemi koşullarının daha hafifleyeceğini düşünüyorum. Bu tabii koromuza da sirayet edecektir. Bir şekilde biz umudun türkülerini, emeğin türkülerini söylemeye devam edeceğiz.

Müzik öğretmeni Mehmet Tahir’in okula keman aldırması üzerine İlkokul 4. sınıfta keman çalmaya başladı. yılında İstanbul’da bir askeri okula gönderildi. Askeri okula giderken adı sadece Mehmet iken Ruhi adını ekledi ismine. Askerlik yapmaya elverişli olmadığı gerekçesiyle okuldan ayrıldı. Askeri Liseden Adana Öksüzler Yurdu’na dönüp, oradan da Adana Öğretmen Okuluna geçtikten sonra, aşık olduğu ebe–hemşire olarak çalışan bir hanımla evlenir. Bir oğulları olur, adını Güngör koyarlar. Daha sonra kemanıyla katıldığı sınavla son sınıfın bir altından Ankara Musiki Muallim Mektebi’ne alındı. Okulun son senesine geldiğinde yılında “Su” soyadını aldı, ve adı Mehmet Ruhi Su oldu.

yıllarında Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’nda görev aldı. yılında Musiki Muallim Mektebi’ni bitirdi ve kemanı bırakarak şana geçti. Ankara Devlet Konservatuarı şan bölümüne girdi ve konservatuarın opera yüksek bölümünü yılında bitirdi. Aynı yıllarda sırasıyla Ankara Cebeci İkinci Ortaokulu`nda sonra Hasanoğlan Köy Enstitüsü`nde müzik öğretmenliği yaptı.

’de Ankara Devlet Operası’na girdi ve Maskeli Balo, Figaro’nun Düğünü, Madam Butterfly, Tosca, Satılmış Nişanlı, Bastien-Bastienne, Fidelio gibi operalarda sahneye çıktı. Operada çalışmaya başladığı yıllarda ilk evliliği de anlaşmazlık sonucu sona erdi.

Opera çalışmaları sırasında Türk halk müziğine ilgi duydu. yılları arasında Ankara Radyosu’nda türküler söyledi.’te Ankara Halkevinde başlattığı ilk türküler resitalini ’e kadar sürdürdü.

12 Kasım ’de tutuklandığından operadan ayrılmak zorunda kaldı. Ruhi Su, sosyalist dünya görüşü nedeniyle Türkiye Komünist Partisi üyesi olmaktan yılları arasında Beş yıl hapiste, 20 ayda Konya Çumra’da emniyet gözetiminde kaldı. 'de hapisteyken söylediği Mahsusmahal adlı türküsüyle ünlendi.

Opera yaşamı, ’de son bulunca, türkülere ağırlık verdi. Çocukluğunda başladığı türkü söyleme işine Öksüzler Yurdu’nda, Öğretmen Okulu’nda, Müzik Öğretmen Okulu’nda, Askeri Lise’de, Konservatuar’da ve Opera’dayken de hep devam etmişti. Operayı çok seviyordu ama türkü söylemekten de hiçbir zaman vazgeçmedi.

Bu istenmeyen suskunluk döneminden sonra cezanın bitiminde yönetmen Atıf Yılmaz sayesinde Karacaoğlan, Barbaros ve Lale Devri adlı filmlerde türkü söyledi.

’da İstanbul’da Taksim Belediye Gazinosu'nda sahneye çıktı. Türk halk edebiyatının çok sayıda şiirini besteledi. Bu arada radyoda da 'Basbariton Ruhi Su Türküler Söylüyor' anonsuyla sunulan bir radyo programı yaptı.

'te Dostlar Korosu’nu kurdu. 'den sonra ürettiği kasetlerle halk müziğinin, yaygınlaşmasına büyük katkıda bulundu. Aydınlara türkü dinlemeyi öğreten kişi olarak da bilinir.

Çağrıldığı Almanya, Hollanda, İsveç ve Bulgaristan’da şenliklere katılarak konserler verdi. Birçok ülkenin radyolarında bantlarda ve plaklarda geniş yığınlara sanatını dinletti.

Son dinletisini 6 Şubat ’te Abdi İpekçi Dostluk ve Barış Haftası’nda sundu. Yaşamı boyunca 16 tane 45’lik plak, 12 tane de uzunçalar yapan Ruhi Su, ölümünden önce “Dadaloğlu” uzunçaları üzerinde çalışıyordu.

yılında romatizma şikayeti ile gittiği hastanede kemik iliği kanseri başlangıcında olduğunu öğrendi. Askeri yönetim zamanı uzun süre yurt dışına tedavi için gitmesine izin verilmedi. Bir defaya mahsus olmak üzere pasaport çıkarıldı. Almanya'ya gittiğinde yapılan tedavi sonuç vermedi.

Kendi şiirlerinin yanı sıra Nazım Hikmet‘ten, Türk halk ozanlarından ve diğer şairlerden çeşitli şiirleri besteledi. Şiir, yazı ve konuşmalarını “Ezgili Yürek” () adlı kitapta toplandı.”Ruhi Su’ya Saygı” adlı kitap ’de yayımlandı.

Ruhi Su, yılında Sıdıka Su ile evlendi, “Ilgın Ruhi Su” (d) adında oğlu vardır.

Ruhi Su, 20 Eylül tarihinde kemik iliği kanseri nedeni ile 73 yaşında öldü.

Eserleri: Seferberlik Türküleri, Kuvayi Milliye Destanı, Yunus Emre, Karacaoğlan, Pir Sultan Abdal, Şiirler Türküler, Köroğlu, El Kapıları, Sabahın Sahibi Var, Semahlar.

Kaynak:funduszeue.info