Boeing 787 9 Dreamliner Yolcu Kapasitesi

THY, geniş gövde uçak ihtiyacının temini kapsamında yılında 6 adet, yılında 14 adet, yılında 10 adet, yılında 12 adet, yılında 11 adet ve yılında 7 adet olmak üzere, 50 adedi kesin ve 10 adedi opsiyon olmak üzere toplamda 60 adet geniş gövde uçak satın alınacağını açıklamıştı. Bu kapsamda, 25'i kesin 5'i opsiyon toplam 30 adet Boeing ile 25'i kesin, 5’i opsiyon toplam 30 adet Airbus A tipi uçağı filosuna eklemek üzere sipariş vermişti.

A 'LER 'DE FİLODA

Ayrıca 'den itibaren filodaki yerini alacak THY'nin Airbus A'lerinin ilkinin teslim tarihi ise gelecek yıl Mart ayı olarak planlandı. A tipi uçakları da bu tarihten itibaren peyderpey filoya girecek.

YENİ UÇAKLAR YENİ TASARIMLARLA GELİYOR

Öte yandan THY'nin yeni nesil uzun menzilli uçakları Boeing Dreamliner ve Airbus A yeni tasarımlarıyla gelecek. Geniş gövdeli uçakların yolcu kapasitesi ila arasında olacak. Dreamliner'larda business sınıfında 30 yolcu, A'lar ise 32 yolcu kapasiteli olacak.

Yolcu konforunun artırılması hedeflenen Business sınıfı tasarımında önemli değişiklikler var. Bunlardan en çok dikkat çekeni ise her koltuktan koridora çıkış olması. Ayrıca yeni nesil kabin eğlence sistemleri uzun yolculukların daha konforlu geçmesi sağlanacak. 'Kapadokya' adı verilen uçak içi aydınlatma sistemi de devrede olacak.

Günümüzde gökyüzünün en tekonlojik uçağı olarak öne çıkan kompozit gövdeli Boeing Dreamliner uçakları kısa süre önce Türk Hava Yollarının (THY) filosuna girmeye başladı. Haftasonu da ’lerinin TC-LLD tescilli 4’ncüsünü ABD’de teslim alıp Türkiye’ye getirdik. Boeing’in geniş gövdeli uçaklarını ürettiği Seattle’daki Everett fabrikasında THY Basın Müşaviri Yayha Üstün’ün Boeing Türkiye ve Orta Asya Satış Direktörü Serdar Gürz’den teslim aldığı uçakla İstanbul’a uçtuk.

TK sefer sayılı uçuşumuzda, 10 bin km’lik Seattle-İstanbul mesafesini 11 saat 20 dakikada tamamladık. Uçağın ön tarafında 23 özel yolcusuyla dönündüğümüz için THY konfigrasyonlu ’yi havada yakından inceleme, test etme şansım da oldu. Şu an yaklaşık adet uçak serviste ve değişik şirketlerin ’leriyle de uçtum. Ayrıca koltuksuz bir ile uçmuşluğum da var.

Filoya katılan yeni modeli değerlendiren THY Basın Müşaviri Yahya Üstün, ‘Dünyanın en genç filosuna sahip olan havayolu şirketi olarak, en teknolojik modellerle, dünyada uçulamayan yeni hatlarda büyümeye devam edeceklerini’ belirtti. 

Dreamliner ’nin fabrika çıkışı ve test uçuşlarını hariç tutarsak yolculu uçuşa hazır son haline ilk defa, ilk müşterisi Japon All Nippon Airways’e (ANA) teslim edilirken Ağustos ’de Seattle’da görmüştüm. Uçağın geç teslimi sebebiyle Japonlar biraz gergin, Boeing çalışanları ise mutlu idi.

Bir yıl sonra içinde koltuklar olmadan, salon salomaj haliyle ve mühendislerle dünya tanıtım turuna çıktı. Ben de bu uçakla Temmuz ’de Moskova Vnukovo Havalimanı’nda İstanbul’a ilk uçuşumu yaptım. THY’nin ’sine dair de epeyce şey anlatacağım, ama önce Boeing’in THY’ye önerdiği ‘en uzun hatlar’ için en yeni modeli X uçaklarına bir göz atalım.

THY’nin uçmak isteyip de uygun model bulamadığından erteleme durumunda kaldığı ve arayışına devam ettiği Sidney, Mexico City gibi hatlar var. THY Yönetim Kurulu Başkanı İlker Aycı da zaman zaman bu konuya gündeme getiriyor. Hatta IATA’nın 2 yıl önce Sidney’deki Genel Kurulu’nda da bu hatta uçmak için çalışmaları olduğunu konuşmuştuk.

Seattle’da Boeing Ticari Pazarlama Başkan Yardımcısı Darren Hulst’ın bize yaptığı sunumda, THY için en uzun hatlarda ideal uçağın X olduğunu, yolcu ve kargo kapasitesinden hiçbir şekilde feragat etmeden bu hatlarda en verimli şekilde seferler yapabileceğine dikkat çekti. İkibinden fazla sipariş alan ailesinin yeni üyesine benzer bir modelin hali hazırda olmadığını ifade eden Hulst, Sidney gibi uzun, Mexico City gibi yüksek rakımda ve sıcak havanın hakim olduğu noktalara THY’nin X’ler sayesinde uçabileceğine işaret etti. Bu açıdan X’lerin rakipsiz, ve modellerini aynı kokpit ekibinin kullanıyor olmasının da ayrı bir avantaj olduğu vurgusunu yaptı.  

Dokunmatik ekranlı ilk kokpit

Boeing’in yeni modeli X’ler aynı zamanda dünyanın en büyük uçak motoru General Electric GE9X ile havalanacak. Motorda çıkan sorunlar sebebiyle teslimatları aylık bir süre gecikeceği, fakat ilk müşterisiyle takvime uygun şekilde ’de buluşacağı belirtiliyor. Rakibi Airbus ’lere göre daha fazla yolcu kapasitesi sunan ve daha uzun menzile uçan X’ler dünyanın ilk dokunmatik ekranlı kokpitine sahip. ER modeline göre de operasyon ücretlerinde %12, koltuk başı maliyetlerde ise %16 daha düşük verimlilik sunuyor. Yakıt sarfiyatı %16, gürültü sevyesi %15 ve karbon salınımı ise %30 daha düşük olacak.

En Uzun ve Katlanır Kanat

Boeing,karbon fiber ve en uzun kanatlı X modeli, havalimanlarında terminallere yanaşmasında problem oluşturmaması ve Airbus A’ler gibi herhangi bir değişikliğe neden olmaması için ‘katlanır kanat’ şeklinde tasarlandı. İki ayrı model olarak; ve geliştirilen uçağın piyasaya tanıtılan ilk modeli ’un gövdesi THY’nin de kullandığı ER’dan 3 metre daha uzatılıp 77 metreye çıkarıldı. Koltuk kapasitesi de iki sınıfta kadar yükseltildi. Menzili 14 bin 75 kilometre olan ’un rakibi konumundaki Airbus A’e göre yüzde 12 daha fazla yakıt tasarrufu sunacağı açıklandı.

Diğer küçük modeli ise 70 metre uzunluğunda, iki sınıfta yolcu kapasiteli olan uçak 16 bin kilometre menzile sahip olacak. Liste fiyatları ise milyon doların üzerinde.

Darren Hulst, önümüzdeki on yılda geniş gövdeli, uzun menzilli uçak pazarının 2 puan daha büyüyerek payının %19’a çıkacağını, tüm uçak filolalarında ise kırılmalar yaşanacağına dikkat çekerek, ve X’lerin gelecekteki önemine vurgu yaptı.

THY ve İstanbul Pazarı Büyütüyor

Darren Hulst, dünyada büyüme ortalamasının %4,6 olduğunu, ancak Avrupa bölgesinin 'da yüzde büyüyeceğinin altını çizerek, bu etkili büyümede en büyük katkıyı THY ve İstanbul Havalimanı’nın sağlayacağını ifade etti.

Bakalım Boeing'in uzun menzilli önerisine THY nasıl bir cevap verecek? Bazı havayollarının uzun hatlar için özel tasarlattığı benzer modellerle yolcu ve kargo kapasitesinden ödün vererek seferler düzenlemek istemeyen milli havayolu, uzun hatlar için Boeing ve Airbus geliştirdiği modeller üzerinde araştırmalarına devam ediyor.

Kompozit nasıl bir uçak? 

Bir tür plastik diyebileceğimiz karbon fiberden (kompozit) üretilen dünyanın ilk yolcu uçağının gövdesinin tamamına yakını, uçağın ise %52’si bu malzemden. Kompozit malzeme sebebiyle de dünyanın en geniş pencerelerine sahip, /9/10 olmak üzere 3 tipte model geliştirildi. Uçak hafifledi, bakım aralıkları uzadı, maliyetler düştü. Yakıtta ciddi tasarruf sağlandı. Yeni kanat tasarımı, yeni motorlar ve kullanılan elektrik sistmeleriyle uçağın verimliliği arttı.

THY’nin filosuna yeni katılan ve yolcu kapasitesi iki sınıfta olan model uçaklarla milli havayolu, uzun hatlarda dünyada yeni noktalarına daha verimli uçabilme kabiliyetine kavuşacak.

Yolcu kapasitesi arasında değişen ailesi, ’ler göre yolcusu az uzun hatlarda rekabetçi olması ve verimli uçuş için tasarlanmış. Uzun hatlarda üzeri yolcu kapasitesiyle hizmet için de ailesi devreye giriyor. Boeing yetkilileri ’lerin aile olması sebebiyle çok popüler olduğunu, rakibi Airbus’ın A ile A modellerinden bu sebeple çok daha fazla sattığını belirttiler.

THY’nin dördüncü ’si filo içinde 'inci uçak olurken, Boeing’de bu modellerle küresel ölçekte uçağa ulaşmış oldu. THY’ye teslim edilecek ve şu an üretim hattında olan 6’ncı , Boeing’in de ’ncu uçağı olacak.

Seattle’da Boeing’in iki önemli üretim merkezinden birisi olan Everett’taki Paine Field Havaalanı'nında havalanan 14 bin km menzile sahip B ile İstanbul’a keyifle, direkt uçuş gerçekleştirdik. Geniş kargo kapasitesi de sunan bu uçaklar, 40 kadar havayoluna yeni hatlarda karlı büyüme imkanı sağlıyor.

Yolcu 'de yorulmayacak

Yaklaşık milyon değerindeki ’ler hem işletmeciler hem de yolcular için bir çok avantaj sunuyor. Daha geniş kabin içi bagaj alanları, 3 aşamalı olarak filtre edilmiş oksijeni bol hava ve kabin basıncı kompozit gövde sebebiyle 6 bin feet seviyesine düşürüldüğü için yolcuya yormayan bir seyahat deneyimi sunuyor.

Kabin içi özel ışıklandırma sistemi ekonomi sınıfının en ferah uçuş deneyimini sağlıyor. Bu modelde ilk kez business sınıfında emniyet kemerine ek olarak bir de omuz kemeri yer alıyor. Ekstra geniş pencerelere sahip geniş gövdeli uçak, karartılabilir LED pencere (elektrokromik) sistemleri ile de kabine giren ışık üzerinde daha fazla kontrole imkân tanıyor. Işığı filtreleme, daha iyi hava basıncı ve daha fazla nem oluşturma kabiliyetleri ile birlikte Dreamliner, yolcuların daha az kuruluk hissetmelerine yardımcı olurken, uçuş yorgunluklarını azaltmalarına da olanak sağlıyor. Ayrıca, yolculara daha sessiz bir uçuş deneyimi yaşatmak için motorlar, sistem ve ekipmanların tamamı titreşim izolasyonu özelliği ile tasarlanmış bulunuyor.

THY’nin ’de 25’i kesin, 5’i opsiyonlu olmak üzere anlaşma imzaladığı Boeing tarihinde en hızlı satışı yapılan çift koridorlu B’lar bu sene Haziran ayında filoya girmeye başladı. Bu yıl 6’ya ulaşacak ’lerin geriye kalanı ise yılına kadar peyder peyder teslim alınacak.

Bugüne kadar 84 farklı havayolu adet sipariş verdi. Bunların ’den bu yana yaklaşık adedi teslim edildi.

***

MAX Üretiliyor, Koyacak Yer Bulunmuyor

Boeing yaklaşık 6 milyar dolar civarında bir zarar ettiği MAX uçaklarının bir yandan da üretimine devam ediyor. Bir Boeing yetkilisi, aylık 57 adetlik üretimin 42 adet seviyesine çekildiğini, ancak uçaklar müşterilere teslim edilmediği için koyacak yer bulmakta zorluk yaşadıklarını söyledi. Boeing’deki MAX beklentisi ise uçakların Eylül-Ekim gibi yeniden gökyüzüyle buluşacağı yolunda. 

THY’nin ’sini teslim almak için Boeing’in geniş gövdeli uçaklarının son montajının yapıldığı Everett fabrikasında ilginç bir gözlemim oldu. Asıl gözlemi Boeing’in dar gövdeli uçaklarını yaptığ Renton fabrikasında yapmak gerekiyordu, ancak bizim programımızda orası yoktu. Gözlemim şu; Boeing yönetimi ve çalışanları MAX nedeniyle oluşan moral bozukluğunu, rakipleri Airbus’a açık ara üstün olduklarını söyledikleri geniş koridorlu uçaklarıyla gideriyorlar. Motivasyonu geniş gövdeyle sağlıyorlar. Dar gövde ise morak bozukluğu anlamına geliyor.

Boeing Türkiye Genel Müdürü ve Ülke Temsilcisi Ayşem Sargın:

“Türkiye, Boeing’in stratejik büyüme ülkesi”

“Boeing, Türkiye ile 70 yılı aşkın bir süreye yayılan köklü ortaklığına büyük değer vermektedir. Küresel havacılık sanayiine muazzam katkıda bulunma potansiyeli olduğunu gördüğümüz Türkiye, Boeing’in stratejik büyüme ülkeleri arasında yer almaktadır. Türkiye’nin önemli coğrafi konumu, Türk Hava Yolları’nın rotalarını genişletmekteki güçlü stratejisi ve yeni İstanbul Havalimanı, Türkiye’nin havacılıkta küresel bir oyuncu olarak yükselmesine büyük katkı sağlamaktadır. Türkiye, Boeing için sadece güçlü büyüme potansiyeline sahip bir pazar değil, aynı zamanda sanayi, teknoloji, hizmet ve kalifiye işgücü ile sahip olduğu potansiyelden dolayı değerli bir kaynak ülke konumundadır. “Boeing Türkiye Milli Havacılık Planı”na ilham kaynağı olmuştur.’

’ten günümüze Boeing ve Türkiye

  İlk DC-3, THY (Türk Hava Yolları) filosuna katıldı.

Boeing THY’nin ilk yeni DC-9 uçağının teslimatını gerçekleştirdi.

  THY, ilk Boeing uçağı olan Boeing uçağını satın aldı.

Boeing THY’nin ilk yeni DC uçağının teslimatını gerçekleştirdi.

  Boeing, THY’nin ilk uçağını teslim etti.

Boeing THY’nin ilk teslimatını gerçekleştirdi.

  THY, 26 adet Boeing siparişi verdi.

THY, Boeing Yeni Nesil – uçaklarının ilk altısını teslim aldı.

  Boeing, Ankara Ofisi’ni açtı.

TUSAŞ, Yeni Nesil Boeing uçakları için uçuş güvertesi ve kanat uçları üretmeye başladı.

  Pegasus Havayolları, kıvrık kanat uçlarına sahip ilk Boeing uçağını teslim aldı.

THY, kıvrık kanat uçları üretimi için “Yetkili Uygulama Merkezi” olarak belirlendi.

  THY, 15 kesin ve 8 adet opsiyonel Yeni Nesil siparişi verdi.

Türkiye, Barış Kartalı projesi kapsamında, dört adet AEW&C uçağı için sipariş verdi.

  THY, opsiyon hakkını kullanarak 8 adet Yeni Nesil Boeing – daha sipariş etti.

THY’nin uçağı bir oldu. ER uçakları, kiralama yoluyla ilk kez THY filosuna katıldı.

   THY, 5 adet ER siparişi verdi.

SunExpress, 6 adet siparişi verdi.

  THY, 20 adet Yeni Nesil uçağı siparişi verdi. THY satın aldığı ilk ER’i teslim aldı.

   THY, liste fiyatı 4,7 milyar dolar 15 adet ER uçağı sipariş etti.

  THY, 6,9 milyar dolar değerinde 50 adet MAX ve 20 adet Yeni Nesil uçağı için sipariş verdi. Ayrıca 5 adet ilave ER siparişi tamamladı.

THY ,Boeing’den doğrudan teslim uçağını ’i teslim aldı.

Boeing, İstanbul’da yeni ofisini açtı.

  SunExpress, tarihindeki rekor siparişi açıkladı. Değeri 3,9 milyar dolardan fazla olan 15 adet MAX ve 25 adet Yeni Nesil

Boeing, THY iştiraki TCI Kabin İçi Sistemleri A.Ş. tarafından üretilmiş olan uçak mutfakları ile donatılmış ilk ticari uçağın teslimatını gerçekleştirdi.

  Boeing, Türk Silahlı Kuvvetleri’ne dördüncü ve son Barış Kartalı AEW&C uçağını teslim etti.

  Boeing, Türkiye’ye rekor sayıda teslimat gerçekleştirdi:

6 adet geniş gövde ER ve 20 adet

THY’nin ’üncü ve Boeing’in ’inci Yeni Nesil uçağının teslimatı gerçekleşti.

6 adet CHF Chinook helikopterin ilki Türkiye’ye teslim edildi.

  Boeing, Türk sanayisinin küresel havacılık tedarik zincirindeki payını artırmak için Boeing Türkiye Havacılık Sanayii Geliştirme Programı’nı başlattı.

  Türk Hava Yolları, 25+5 opsiyonlu Dreamliner siparişi verdi.

Boeing’in Türkiye’deki ilk Mühendislik ve Teknoloji Merkezi İstanbul’da açıldı.

  Boeing, Dreamliner uçakları THY’ye teslim edilmeye başladı.