Hemofobi Nedir

Hemofobi, Hematofobi veya kan korkusu, özel bir fobi türüdür ve bazı özellikleri ile farklı fobilerden ayrılmaktadır. İğne, kan ve yaralanma korkusudur. Bu fobiye sahip olan kişilerde bayılma gibi durumla sık yaşanmaktadır. Ayrıca kan korkusu olan kişilerde ambulans sireni sesi, ameliyat ya da kan kelimeleri duyulması bayılma durumuna yol açabilir. Halk arasında kan görmeye dayanamamak olarak da bilinir. Kişiler kan gördükleri durumlarda panik olurlar.

Kan görmekten hoşlanmamak doğal ve normal olarak karşılanır. Ancak kan korkusu olan kişiler kan gördüklerin zaman, aşırı derecede ve mantık dışı bir rahatsızlık duyarlar. 

Hemofobi (Kan Korkusu) Belirtileri

Kan korkusu yaşayan kişilerde semptom ve belirtilerin meydana gelmesi için kan ile direkt temas gerekmemektedir. Kan görme, kan ile ilgili kelimelerin duyulması veya televizyonda kan görme belirti ve semptomlar için yeterlidir. Bu gibi durumların yaşanması halinde kişilerde bazı fiziksel ve duygusal belirtiler görülebilir.
Hemofobi belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

Fiziksel Belirtiler

• Baş dönmesi ve sersemlik
• Nefes almada zorlanma
• Kalp çarpıntısı
• Titreme 
• Çok fazla terleme
• Mide bulantısı

Psikolojik Belirtiler

• Endişe
• Panik hali
• Kanın bulunduğu ortamda kaçma isteği
• Kontrolü kaybetme
• Bayılma hissi
• Güçsüz ve halsiz hissetmek

Hemofobi (Kan Korkusu) Nedenleri

Hemofobi nedenleri kesin olarak belli olmasa da bu duruma geçmiş dönemlerde yaşanan olumsuz deneyim ve travmaların yol açtığı düşünülmektedir. Travmatik bir kaza geçirmek, çok fazla kan kaybına yol açan bir durum yaşamak bu durumun gelişmesine neden olur.
Kan korkusu nedenleri arasında aşağıdaki faktörler yer alabilir:

Genetik Faktörler
Genetik yatkınlık fobilere neden olan etkenler arasında yer alır. Kan fobisi de bu fobilerden biridir. Aile bireylerinde kan fobisi olan birinin olması kişilerde bu durumun gelişmesine neden olabilir.

Anne ve Babanın Endişeli Olması
Kişi çocukluk dönemlerinde çevresinde ve ailesinde kandan korkan kişiler olduğunu gördüğünde kan korkusu gelişebilir.

Korumacı Aile Yapısı
Çok fazla korumacı ailelerin çocuklarında bazı fobiler gelişme gösterebilir. Bu fobiler arasında kan korkusu da yer alır.

Travmalar
Genellikle çocukluk dönemlerinde bazı olumsuz travmatik olayların yaşanması sonucu ilerleyen dönemlerde fobiler gelişebilir. Kaza geçirme gibi olumsuz olaylar ilerleyen dönemlerde kişide kan korkusuna yol açabilir.

Kan Korkusunun Kişinin Yaşamına Etkisi

Kan fobisi kişinin yaşantısını olumsuz yönde etkiler ve sınırlandırabilir. Kan korkusu sonucunda kişiler tıbbi yönden tedavi olmak istemeyebilir. Hasta olma durumunda muayene olmak istemeyebilir, uzmanlar tarafından istenilen testleri yaptırmak istemeyebilir ya da bunlardan kaçınabilir. Ayrıca ameliyat ve diş tedavisi olmak istemezler. 
Bu gibi durumlarda kişinin aile, sosyal ve iş ilişkileri zarar görebilir. Günlük yaşantıdaki normal aktivitelere bile katılmakta zorlanabilir. Genellikle depresif hissederler veya depresyona girebilirler. Bu gibi durumların önüne geçebilmek için tedaviye açık olmak ve korkuların üzerine gitmek gerekmektedir.

Hemofobi (Kan Korkusu) Tedavisi

Bazı fobilerde bireylerin endişe ve korku duydukları nesne ile karşılaşma ihtimali azdır. Örneğin yılan fobisi olan birey her gün bir yılan ile karşılaşmaz. Günlük yaşantısında çok uzağa gitme zorunluluğu olmayan ve arabayla yolculuk yapabilen birey uçuş fobisini tedavi ettirmek zorunda değildir. Kan korkusu olan kişiler bu durumla her an karşılaşabileceği için tedavi olması önemlidir.
Tedavinin amacı yaşamsal bir durum ile karşılaşıldığında bayılmamak ve o duruma müdahale edebilmektedir. Herhangi bir yaralanma durumunda kişinin kendisine veya yanında yaralanan bir kişiye müdahale edebilmesi önemlidir. 
Hemofobi tedavisi türleri arasında maruz bırakma terapisi, bilişsel davranışçı terapi ve duyarsızlaştırma (EMDR) terapisi gibi farklı tedavi yöntemleri vardır.

Maruz Bırakma Terapisi
Fobileri yenebilmek ve onlarla baş edebilmek adına çok önemli bir yöntemdir. Psikolog veya terapist eşliğinde, hastanın güvenliğinin sağlandığı bir ortamda kademeli olarak, korkulan nesneyi hatırlatarak ve sonrasında bizzat maruz bırakılarak tedavi edilmeye çalışılır. Bu sırada aynı anda terapist, bu durum ile başa çıkma yöntemlerini hastaya öğretir. 

Bilişsel Davranışçı Terapi
Bu terapi yönteminde kişide kan fobisinin meydana gelmesine neden olan düşünce ve fikirler belirlenir. Hasta ile konuşularak sorular sorulur ve korkuları hakkında detaylı bilgi alınır. Korkularına yönelik farklı bir bakış açısı kazandırılır. Farklı bir bakış açısı kazanan hasta, algılarını değiştirir ve o korkulardan kurtulabilir.

Duyarsızlaştırma Terapisi (EMDR)
Geçmiş dönemde yaşanan olumsuz olaylara karşı hastanın duyarsızlaşması hedeflenir. Travma anıları gün yüzüne çıkarılır ve olumsuz düşünceler yerine olumsuz düşünceler kazandırılmaya çalışılır. 
Ayrıca bu durum ile karşı karşıya kalma ihtimali olduğunda kişinin yapabileceği nefes ve meditasyon egzersizleri öğretilir. Ani durumlara karşı önlem alınmasını sağlar.

Sayfa içeriğinde yer alan bilgiler yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. İlgili sayfada tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğeler yer almamaktadır. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.

Nedir

Kan korkusu anlam&#;na gelen hemofobi, yayg&#;n g&#;r&#;len bir &#;zel fobidir. Fobi, DSM-IV (Te&#;his ve &#;statistik El Kitab&#;, 4. Bas&#;m) taraf&#;ndan &#;kan-enjeksiyon-yaralanma&#; fobisinin alt t&#;r&#; olarak s&#;n&#;fland&#;r&#;l&#;r. Ayn&#; zamanda i&#;ne fobisini de i&#;eren bu alt t&#;r, &#;zel fobilerin di&#;er t&#;rlerinde s&#;k&#;a g&#;r&#;lmeyen belirtilere neden olabilir.

Belirtiler

&#;o&#;u &#;zel fobi t&#;r&#;, kalp at&#;&#;lar&#;n&#;n ve kan bas&#;nc&#;n&#;n y&#;kselmesine neden olur. Hemofobi ve di&#;er kan-enjeksiyon-yaralanma fobileri genellikle kan bas&#;nc&#; ve kalp at&#;&#; h&#;z&#;nda d&#;&#;meye neden olur. Bu ani d&#;&#;&#;&#;, kan g&#;r&#;nt&#;s&#;ne kar&#;&#; yayg&#;n g&#;sterilen bir yan&#;t olan bay&#;lmaya yol a&#;abilir. Artan kalp at&#;&#;lar&#;, titreme ve ba&#;&#;rsaklarla ilgili sorunlar&#;n ya&#;and&#;&#;&#; beklentisel anksiyete, kanla kar&#;&#;la&#;&#;lacak olan zamandan saatler, hatta g&#;nler &#;ncesinde yayg&#;n g&#;r&#;l&#;r.

Sebepler

Hemofobi genellikle di&#;er fobilerle ili&#;kilidir. T&#;bbi i&#;ne korkusu olan tripanofobi bazen hemofobiyle ili&#;kilendirilir. Kan korkusu olan baz&#; insanlar ayn&#; zamanda doktor ve di&#; hekimi fobileri gibi t&#;bbi fobilerle de ili&#;kilidir. T&#;p alan&#;, &#;zellikle televizyon ve filmlerde bu gibi fobileri s&#;rd&#;rmeye etkisi olabilen &#;rk&#;t&#;c&#; kan damlamas&#; g&#;r&#;nt&#;leriyle ili&#;kilendirilir.

Hemofobi ayn&#; zamanda, hipokondri ve nozofobiyi de i&#;eren sa&#;l&#;k fobileriyle de ili&#;kilendirilebilir. Kanama, v&#;cutta bir &#;eylerin ters gitti&#;i anlam&#;na gelir ve ki&#;inin kendi kan&#;n&#; g&#;rmesi sa&#;l&#;k anksiyetesini harekete ge&#;irmek i&#;in yeterli olabilir. Mikrop korkusu anlam&#;na gelen misofobi sorunu ya&#;ayanlarda ba&#;ka birinin kan&#;n&#; g&#;rmek, bir hastal&#;k kapma endi&#;esini tetikleyebilir. Baz&#; vakalarda kan korkusu &#;l&#;m korkusuyla ili&#;kilendirilebilir.

Hemofobi, ge&#;mi&#;te ya&#;anan kanla ilgili olumsuz bir denetimden kaynaklanabilir. B&#;y&#;k bir kan kayb&#;n&#;n neden oldu&#;u bir hastal&#;k veya travmatik bir yaralanma ge&#;irmi&#; olanlar y&#;ksek risk alt&#;ndad&#;r. Ancak hemofobi kal&#;tsal olabilir, hatta evrimsel fakt&#;rlerden kaynaklanabilir.

Popüler Kültür

Kan korkusu a&#;&#;r&#; derecede yayg&#;n oldu&#;u i&#;in genellikle pop&#;ler k&#;lt&#;rde s&#;m&#;r&#;l&#;r. Korku filmleri ve Cad&#;lar Bayram&#; etkinlikleri, kandan do&#;al olarak tiksinmemizde bol miktarda sahte kan kullanarak rol al&#;r. Elbette &#;lerin korku geni geli&#;tik&#;e, &#;zellikle korkusu olan ancak tam geli&#;mi&#; fobisi olmayanlar i&#;in bu gibi g&#;r&#;nt&#;lere duygusal anlamda hissizle&#;mek kolay bir hale gelmi&#;tir. &#;lar&#;n Sap&#;k filmindeki du&#; sahnesinin hala bir ba&#;yap&#;t olarak kabul edilmesinin nedenlerinden biri de kan g&#;r&#;nt&#;s&#;n&#;n nispeten az olmas&#;d&#;r. Sahne siyah beyaz olarak &#;ekilmi&#;tir ve b&#;&#;ak v&#;cuda ger&#;ekten de&#;mez. Ama zihin bo&#;lular&#; doldurur ve korkun&#; bir b&#;&#;ak sald&#;r&#;s&#;n&#;n detaylar&#;n&#; olu&#;turur.

D&#;k&#;len kan, bakmaya tahamm&#;l edemedi&#;imiz ama ayn&#; zamanda g&#;zlerimizi &#;zerinden alamad&#;&#;&#;m&#;z bir paradoks yarat&#;r. Sonu&#; olarak Survivor program&#; gibi televizyon programlar&#;, y&#;ksek &#;&#;z&#;n&#;rl&#;kte a&#;&#;r &#;ekimle kat&#;l&#;mc&#;lar&#;n yaralar&#;na yak&#;n &#;ekim uygulayarak hafif bir &#;rperme yarat&#;r.

Komplikasyonlar

Hemofobi, ya&#;am&#; k&#;s&#;tlayabilen, hatta tehlikeli olabilen bir&#;ok zorlu&#;a neden olabilir. E&#;er kandan korkuyorsan&#;z t&#;bbi yard&#;ma ba&#;vurmaktan ka&#;&#;nabilirsiniz. Rutin fiziksel kontrollerinizi ve gerekli t&#;bbi testlerinizi erteleyebilirsiniz. Ameliyat&#; veya di&#;le ilgili tedavileri reddedebilirsiniz.

Hemofobisi olan ebeveynler, &#;ocuklar&#;n&#;n yaralar&#;n&#; sarmay&#; zor veya imkans&#;z bulabilir. Bu g&#;revleri m&#;mk&#;n oldu&#;unca e&#;inize aktarabilirsiniz. Ayn&#; zamanda &#;ocu&#;unuzda ve sizde meydana gelen, evde m&#;dahalenin yeterli oldu&#;u hafif yaralanma durumlar&#;nda ilk yard&#;mlara ko&#;turarak veya kliniklere giderek a&#;&#;r&#; reaksiyon g&#;sterebilirsiniz.

Kan korkusu ayn&#; zamanda yaralanma riski ta&#;&#;tan aktivitelere kar&#;&#; kendinizi s&#;n&#;rland&#;rman&#;za da neden olabilir. Y&#;r&#;y&#;&#;, kamp veya ko&#;u gibi d&#;&#;ar&#;da yap&#;lan aktivitelerden ka&#;&#;nabilirsiniz. Tehlikeli olarak alg&#;lad&#;&#;&#;n&#;z sporlar, e&#;lence park&#; ara&#;lar&#; ve di&#;er aktivitelerden ka&#;&#;nabilirsiniz.

Zamanla, bu gibi ka&#;&#;nma hareketleri izolasyona neden olabilir. Sosyal fobi veya a&#;&#;r&#; durumlarda agorafobi geli&#;tirebilirsiniz. &#;li&#;kilerinizde sorun ya&#;ayabilir ve zamanla g&#;nl&#;k ya&#;am&#;n s&#;radan aktivitelerine bile kat&#;lmada zorluk ya&#;ayabilirsiniz. Depresif hissetmek de ola&#;and&#;&#;&#; bir durum de&#;ildir.

Tedavi

Hemofobi, &#;o&#;u tedavi y&#;ntemine ba&#;ar&#;l&#; &#;ekilde yan&#;t verir. Yayg&#;n tedavilerden biri de bili&#;sel-davran&#;&#;&#;&#; tedavidir. Korku dolu i&#; konu&#;man&#;z&#;, kan g&#;r&#;nt&#;s&#;ne kar&#;&#; daha sa&#;l&#;kl&#; yan&#;tlarla de&#;i&#;tirmeyi &#;&#;renirsiniz. Ayn&#; zamanda yeni davran&#;&#;lar ve ba&#;a &#;&#;kma stratejileri de &#;&#;renirsiniz.

E&#;er fobiniz &#;iddetliyse ila&#;lar, tedavi stratejilerine odaklanman&#;z&#; sa&#;layarak endi&#;eyi kontrol etmeye yard&#;mc&#; olabilir. Konu&#;ma terapisi hipnoz, hatta alternatif tedaviler de etkili olabilir. Yetenekli bir terapist, kendi ba&#;&#;n&#;za a&#;man&#;z&#;n zor veya imkans&#;z olabilece&#;i bu iyile&#;me s&#;recinde size yol g&#;sterebilir. Yard&#;m ald&#;&#;&#;n&#;z s&#;rece hemofobiyi yenememeniz i&#;in hi&#;bir sebep yoktur.