Isg Yunus Kaya

YUNUS KAYA-SEÇKİN ÇELİK

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİUZMANLIK SINAVLARINA HAZIRLIK

A-B-C SINIFI İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLIK SINAVLARI İÇİN

HAP NOT ÇALIŞMASI

i
SIRA SAYFA
NO KANUN - YÖNETMELİK –TEBLİĞ -STANDARTLAR NO
1 İş Sağlığı ve Güvenliğinin Tarihsel Gelişimi 1
2 Türkiyede İş sağlığı ve güvenliği 3
3 İş Kazaları 6
4 İş Sağlığı ve Güvenliğine genel bakış ve güvenlik kültürü 8
5 Temel Hukuk 9
6 Sayılı İş Kanunu 15
7 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 26
8 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 31
9 Ulusal ve Uluslararası Kuruluşlar ve Sözleşmeler 36
10 İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği 38
11 İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik 41
12 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri 43
13 İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatında Kurum ve Organizasyonlar 44
14 İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği 46
15 Hijyen Eğitimi Yönetmeliği 51
16 Fiziksel Risk Etmenleri
17 Çalışanların Gürültü ile İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönt. 53
18 Çalışanların titreşimle ilgili risklerden korunmalarına dairYönt.
19 Biyolojik Etkenlere Maruziyet Risklerinin Önlenmesi Hakkında 59
Yönetmelik
20 Psikososyal Risk Etmenleri 62
21 Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği 64
22 Elektrik ile ilgili fen adamlarının yetki, görev ve sorumlulukları 68
hakkında yönetmelik
23 Elektrik kuvvetli akım tesisleri yönetmeliği 69
24 Elektrik tesislerinde topraklamalar yönetmeliği 72
25 Asansör işletme ve Bakım yönetmeliği 74
26 Asansör periyodik kontrol yönetmeliği 75
27 Makine emniyet yönetmeliği 76
28 Motorlu araçlarda iş sağlığı ve güvenliği 78
29 El aletlerinde iş sağlığı ve güvenliği 79
30 Bakım ve onarım işlerinde iş sağlığı ve güvenliği 79
31 Kaldırma araçlarında iş sağlığı ve güvenliği 80
32 Binaların yangından korunması hakkında yönetmelik 81
33 Yapı işlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönetmeliği
34 İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik
Önlemlerine İlişkin Yönetmelik
35 İşyerlerinde acil durumlar hakkında yönetmelik
36 Havalandırma ve iklimlendirme prensipleri
37 Basit basınçlı kaplar yönetmeliği
38 Basınçlı ekipmanlar yönetmeliği
39 Kapalı alanlarda iş sağlığı ve güvenliği
40 Ekranlı araçlarla çalışmalarda sağlık ve güvenlik önlemleri hakkında
yönetmelik
41 Elle taşıma işleri yönetmeliği
42 Kişisel koruyucu donanımların işyerlerinde kullanılması hakkında
yönetmelik
43 Kişisel koruyucu donanımlar yönetmeliği

ii
44 Maden işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönetmeliği
45 Sığınma odaları
46 Büyük endüstriyel kazaların önlenmesi ve etkilerinin azaltılması
hakkında yönetmelik
47 Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri
Hakkında Yönetmelik
48 Kimyasalların Güvenli Depolanması
49 Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği
50 Yıllık ücretli izin yönetmeliği
51 İş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik şartları
yönetmeliği
52 İş güvenliği uzmanlarının görev, yetki, sorumluluk ve eğitimleri
hakkında yönetmelik
53 Meslek hastalıkları
54 Postalar halinde işçi çalıştırılarak yürütülen işlerde çalışmalara
ilişkin özel usul ve esaslar hakkında yönetmelik
55 Asbestle çalışmalarda sağlık ve güvenlik önlemleri hakkında
yönetmelik
56 Asgari ücret yönetmeliği
57 Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin usul ve esasları
hakkında yönetmelik
58 Çalışanların patlayıcı ortamların tehlikelerinden korunması
hakkında yönetmelik
59 Çalışma gücü ve meslekte kazanma gücü kaybı oranı tespit
işlemleri yönetmeliği
60 İş sağlığı ve güvenliği etiği
61 Çocuk ve genç işçilerin çalıştırılma usul ve esasları hakkında
yönetmelik
62 Gebe veya emziren kadınların çalıştırılma şartlarıyla emzirme
odaları ve çocuk bakım yurtlarına dair yönetmelik
63 Hazırlama, tamamlama ve temizleme işleri yönetmeliği
64 İşyeri hekimi ve diğer sağlık personelinin görev, yetki,sorumluluk ve
eğitimleri hakkında yönetmelik
65 İşyerlerinde işin durdurulmasına dair yönetmelik
66 Kadın çalışanların gece postalarında çalıştırılma koşulları hakkında
yönetmelik
67 Kanserojen veya mutajen maddelerle çalışmalarda sağlık ve
güvenlik önlemleri hakkında yönetmelik
68 Sağlık kuralları bakımından günde azami yedi buçuk saat veya daha
az çalışılması gereken işler hakkında yönetmelik
69 Tarımda iş aracılığı yönetmeliği
70 Tozla mücadele yönetmeliği
71 Ulusal iş sağlığı ve güvenliği konseyi yönetmeliği
72 Kısa çalışma ve kısa çalışma ödeneği hakkında yönetmelik
73 Korumalı iş yerleri hakkında yönetmelik
74 Ücret ,prim ve ikramiye ve bu nitelikteki her türlü istihkakın
bankalar aracılığıyla ödenmesine dair yönetmelik
75 Yetişkin eğitimi
76 Balıkçı gemilerinde yapılan çalışmalarda sağlık ve güvenlik
önlemleri hakkında yönetmelik
77 İş hijyeni ölçümü test ve analiz laboratuvarları hakkında yönetmelik
78 Toplu iş sözleşmesinde arabulucuya ve hakeme başvurma
yönetmeliği
iii
79 Kömür ve linyit madenlerinin yer altı işlerinde meydana gelen iş
kazası sonucunda hayatını kaybeden sigortalıların yakınlarının
kamuda sürekli işçi kadrolarına atanmalarına ilişkin usul ve esaslar
80 İşyerlerinde işveren veya işveren vekili tarafından yürütülecek iş
sağlığı ve güvenliği hizmetlerine ilişkin yönetmelik
81 Alt İşverenlik Yönetmeliği
82 Askerî işyerleri ile yurt güvenliği için gerekli maddeler üretilen
işyerlerinin denetimi, teftişi ve bu işyerlerinde işin durdurulması
hakkında yönetmelik
83 İş sağlığı ve güvenliği ilre ilgili Çalışan temsilcisinin nitelikleri ve
seçilme usul ve esaslarına ilişkin tebliğ
84 İsg problem çözümleri
85 Meslekî yeterlilik kurumu ile ilgili bazı düzenlemeler hakkında
kanun
86 İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinin Desteklenmesi hakkında
yönetmelik
87 Taşınabilir gaz tüpleri – dikişli - karbon çeliğinden gaz tüpleri için
periyodik muayene ve deney standardı(ts en )
88 Karayolları Trafik Yönetmeliği
89 Çok tehlikeli sınıfta yer alan ve ondan fazla çalışanı bulunan
işyerlerinde işsizlik sigortası primi işveren payı teşvikinden
yararlanılmasına ilişkin usul ve esaslar hakkında tebliğ
90 Kaynak İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği
91 Atık yönetimi yönetmeliği
92 Tıbbi atıklar yönetmeliği
93 İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin işyeri tehlike sınıfları tebliği
94 Ergonomi
95 Maddelerin ve karışımların sınıflandırılması, etiketlenmesi ve
ambalajlanması hakkında yönetmelik
Tıbbi atıkların kontrolü yönetmeliği
96 Sağlık ve güvenlik işaretleri yönetmeliği
97 Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde çalıştırılacakların
mesleki eğitimlerine dair yönetmelik
98 Borçlar Kanunu
99 Renklerin kullanımı
Tarım Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği
Uzaktan Çalışma Yönetmeliği

iv
LÜTEN OKUYUNUZ!
DEĞERLİ ARKADAŞLAR!
-Her dönem hap not çalışmamızı güncelleyip hiçbir ticari amaç düşünmeden istifadenize sunuyoruz.
-Yaptığımız hap not çalışması detaylı olmasına rağmen sınavlar için tek başına yeterli olamayacağını
düşünüyoruz.
-Konu anlatımlı kaynaklardan konu çalışmalısınız soru çöfunduszeue.info notları genel tekrar amaçlı
kullanabilirsiniz.
-Ticari amaçla kullanılmamasını rica funduszeue.infoanlar hakkında yasal işlem başlatılacaktır.

BAŞARILAR DİLERİZ.

YUNUS KAYA-SEÇKİN ÇELİK

v
AŞAĞIDAKİ SOSYAL PLATFORMLARDA SINAVLARA HAZIRLIK ÇALIŞMALARIMIZ DEVAM ETMEKTEDİR
ÜCRETSİZ TAKİBE ALIP ÇALIŞMALARIMIZA KATILABİLİRSİNİZ.

İSG A.B.C UZMANLIK SINAVINA HAZIRLANIYORUZ

KONU-HAPNOT-SORU PAYLAŞIMI
@yunus_kaya_isg
KONU-HAPNOT-SORU PAYLAŞIMI
96 73
KAYNAKLARIMIZI SİPARİŞ funduszeue.infoLARIMIZ HAKKINDA MERAK
ETTİKLERİNİZİ SORABİLİRSİNİZ.
İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLIK SINAVLARINA HAZIRLIK-YUNUS KAYA
KONU ANLATIMI VE SORU-CEVAP VİDEOLAR

İSG SINAVINA HAZIRLANIYORUZ-YUNUS KAYA&SEÇKİN ÇELİK

KONU-HAPNOT-SORU PAYLAŞIMI
LİNK :İnstagram profilimizde ve Facebook grubumuzda bulabilirsiniz.

“Her dönem başarıya atılan imza”

vi
KİTAP İSTEME ADRESİ
funduszeue.info
WhatsApp Sipariş
96 73

“Başarı için doğru adres”

vii
1-İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ
SANAYİ DEVRİMİ ÖNCESİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

M.Ö
• HAMMURABİ
• İSG'DEN
KANUNLARI
• İLK KANUN
MÖ
BAHSEDEN BABİL İMPARATORLUĞUNUN
KURUCUSU Hammurabi

Heredot
Çalışanların verimli olabilmesi için “Yüksek enerjili besinlerle
Yüksek enerjili besin beslenmeleri gerektiğini” ilk dile getiren bilim insanıdır.

Hipokrat (Hipokrates)

İlk kez “kurşunun İlk kez “kurşunun zararlı etkilerinden söz etmiş, kurşun koliğini
zararlı etkilerinden söz tanımlamış, hâlsizlik, kabızlık, felçler ve görme bozuklukları gibi
etmiştir. belirtileri saptamış ve bulguların kurşun ile ilişkisinin olduğunu
açıklamıştır”

Juvenal
(MS )Yıllarında yaşamış; özellikle “demircilerde görülen göz
Sürekli ayakta çalışanlşarda rahatsızlıklarının, yapılan işten kaynaklandığını, sürekli olarak ayakta
varis oluşumu çalışanlarda varislerin oluşabileceğini açıklamıştır”

Paracelsus
Yaptığı incelemelerde pnömokonyoz hastalığından bahsetmiş,
Dünyada ilk iş yeri dünyada ilk iş yeri hekimliği kitabı olan “De Morbis Metallicis”i
hekimliği kitabı yazmış ve ayrıca zehirlerin kimyasal yapıları ile doz ve organizma
De Morbis Metallicis arasındaki ilişkiyi saptamıştır.
Her madde zehirdir ve zehir olmayan madde yoktur zehir ile ilacı
ayıran dozdur diyerek toksolojinin temelini atan bilim insanı

1
Georgius Agricola Dünyada ilk mineroloji bilgini olarak bilinmektedir.“ Bazı zehirlerin
etkilerini belirlemiş, koruyucu önlemlerin alınmasını gerektiğini dile
Dünyada ilk mineroloji getirmiştir. Agricola, “De Re Metallica” isimli eserinde maden
bilgini ocaklarında zehirli tozların olduğunu belirtmiştir. Bu tozlardan
korunmak için maden ocaklarının havalandırılması gerektiğini
“De Re Metallica söylemiştir. “De Re Metallica” maden ocaklarındaki tehlikeyi, bu
“isimli eseri yazmıştır. tehlikeye karşı yapılması gerekenleri anlatan bir kitap olması
sebebiyle iş sağlığı ve güvenliği açısından önemli bir eserdir.
Bohemia’da zengin bir maden merkezi olan joachimstal kentine
doktor olarak atandığında,hastalarının çoğu maden işçfunduszeue.info
Agricolanın tıp deneyimi bu alanda yoğunlaşmıştır.

Bernardino Ramazzini
İş sağlığı ve iş güvenliği alanında önemli çalışmalar yapan Bernardino
Günümüzde ergonomi Ramazzini;
olarak adlandıran yani “De Morbis Artificum Diatriba” isimli kitabında iş kazalarını
işçinin, makinenin ve önlenmesi gerektiğini, iş yerlerinde koruyucu güvenlik önlemlerinin
çevrenin bir arada alınmasını gerektiğini öneren önemli bir bilim insanıdır. İşçilerin
uyumlu ve verimli hastalandıklarında ne iş yaptıklarının sorulması gerektiğini ifade
çalışması konusunu etmiştir. Günümüzde ergonomi olarak adlandıran yani işçinin,
açıklayan ilk bilim makinenin ve çevrenin bir arada uyumlu ve verimli çalışması
insanıdır. “De Morbis konusunu açıklayan ilk bilim insanıdır. İş sağlığının babası iş sağlığının
Artificum Diatriba” eseri kurucusu sayılmaktadır. Epidemiyoloji profesörüdür.
yazmıştır.

SANAYİ DEVRİMİ SONRASI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

Thomas Percival
“Çırakların Genç işçilerin çalışma saat ve koşullarının düzeltilmesi ile ilgili rapor
hazırlayan da Thomas Percival’dır. Bu iki siyasetçi, işveren ve
Sağlığı ve
parlamenter olan Sir Robert Peel’i etkileyerek İngiliz
Morali” adlı
Parlamentosu’nda “Çırakların Sağlığı ve Morali” adlı yasanın
yasanın çıkarılmasını sağlamışlardır. İngiltere’de iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili
çıkarılmasını olarak çıkartılan bu yasa, çalışma saatini günde 12 saat olarak
sağlamışlardı sınırlamıştır
r
Percival Pott Baca temizleme işinde çalışanların kanser hastalığına yakalanmaları
konusunda yaptığı çalışmalar ve fabrikalarda baca temizleme
işlerinde çocuk işçi çalıştırılması nedeniyle Baca Temizleyicileri
“Bel Kemiği Kanunu çıkarılmıştır. Baca temizleme işinde çalışanların Skrotom
Eğriliklerinde Sık Kanseri( testis)hastalığına yakalanmaları konusunda çalışmalar
Görülen Alt Taraf yapmıştır bir meslek hastalığı olduğunu söylemiştir.
Organlarındaki
Felçler Üstüne KOLAY EZBERLE:
“eseri yazmıştır PERvİcal pott-PERİ Bacalarını anahtar kelime olarak hatırlayın.

2
MASLOW’UN İHTİYAÇLAR HİYERARŞİSİ

funduszeue.infoojik:
Bunlar yaşamsal faaliyetleri sürdürmek için gerekli olan su, yemek, hava ve uyku gibi
ihtiyaçlardıfunduszeue.info bu ihtiyaçların hiyerarşideki en temel ve içgüdüsel olduğunu düşünmektedir
çünkü bu fizyolojik ihtiyaçlar giderilmedikçe, diğer tüm ihtiyaçlar ikincil seviyede kalmaktadır.

2.Güvenlik:
Bu ihtiyaçlar güvenlik ve emniyet duygularını içerir.
Güvenlik ihtiyaçları da yaşamsal faaliyetler için çok önemlidir ancak fizyolojik ihtiyaçlar kadar hayati
değildir. Güvenlik ihtiyaçlarına örnek olarak; daimi çalışılan bir iş, sağlık sigortası, güvenilir
komşuluklar ve barınma sayılabilir.

funduszeue.info(Ait olma ve sevgi ihtiyacı):

Sosyal ihtiyaçlar ait olma, aşk ve sevgi duygularını içerir.
Maslow bu ihtiyaçların fizyolojik ve güvenlik ihtiyaçlarından daha az önemi olduğunu düşünmüştür.
Bu ihtiyaçlar, romantik ilişkiler, dostluklar ve aile olma bu ihtiyaçları karşılamaktadır.

funduszeue.infoınlık:
İlk üç bölümdeki ihtiyaçlar karşılandıktan sonra saygınlık ihtiyaçları önemli olmaya başlar. Bu
ihtiyaçlar kendine değer verme, kişisel saygınlık ve toplum tarafından kabul görme olarak
sıralanabilir.

5-Kendini Gerçekleştirme:
Bu düzey Maslow’un hiyerarşik yapısının en üst katmanında bulunur. Bu düzeyde bulunan kişiler
kendi farkındalığını yaratmış olup, kendi potansiyellerinden yararlanma yoluna bakıp dış dünyanın
kendileri hakkında ne düşündüğü ile ilgilenmezler.

2-TÜRKİYEDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

CUMHURİYET’TEN ÖNCEKİ DÖNEMDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ
Dilaver Paşa Nizamnamesi -İş sağlığı ve güvenliği alanında ilk düzenlemeler işçilerin en yoğun
olarak çalıştığı kömür madenlerinde gerçekleşmiştir.
yılında çıkan “Dilaver Paşa Nizamnamesi”iş sağlığı ve
güvenliği ile ilgili bir yasal düzenlemedir. Bu nizamname Ereğli
Kömür Havzasına uygulanmıştır.
maddeden oluşan nizamnamede; günlük çalışma süresi 10
saat, işçiler için dinlenme ve yatacak yerler, çalışma süresi dışında
dinlenme süreleri ve işçi ücretlerinin ödenmesi gibi düzenlemeler
yapılmıştır.
Osmanlı döneminde İSG -Ayrıca madenlerde hekim bulunmasına, ağır hastalığa yakalanan
alanında ilk yasal düzenlemedir. işçilerin eve gönderilmesi konuları düzenlenmiştir.
-Ancak bu nizamnamede iş kazalarından söz edilmediği gibi
bunlara karşı önlem alınması üzerinde durulmamıştır.İş sağlığı ve
güvenliği alanında ilk düzenlemedir

3
Mecelle
(Mecelle-i Ahkâm Adliyye) Türkiye’nin ilk medeni kanunu olan Mecelle için yılında bir
komisyon tarafından çalışılmaya başlanmış, yılında
tamamlanmıştır. Mecelle içinde yer alan düzenlemeler;
- İşçi işveren kusuru ile zarara uğrarsa işverene bu zararı tazmin
etme yükümlülüğü getirmiştir.
-Ücretleri ayni olarak ödenmesi kaldırılıp günlük çalışma süresi gün
doğuşundan gün batıncaya kadar uzayabileceği ve işçinin bu
Osmanlı döneminde iş hukuku sürelerde çalışması hâlinde ücrete hak kazanacağı kararına
alanında batılı tarzda varılmıştır
sayılabilecek ilk düzenlemedir.

Fincancılar sözleşmesi
Fincancılar sözleşmesi:(İlk toplu sözleşme)
13 Temmuz tarihinde Kütahya'daki çini atölyesi sahipleri ile
bu atölyelerde çalışan kalfa ve çıraklar arasında yapılmıştır. Toplu
iş sözleşmesi taşıyan bu anlaşmaya göre:
-Bu hükümlerle alakalı en dikkat çekici maddelerden birisi ise
şöyledir: Kalfa ve çıraklar bu anlaşmada belirtilen hükümler dışında
bir istekte bulunmayacaktır. Kalfalar ve çıraklar, Kütahya'daki 24
işyerinden başka işyeri açamayacaktır.
İlk toplu sözleşme

Maadin Nizamnamesi yılında Maadin Nizamnamesi iş güvenliği ile ilgili hükümlere
daha fazla yer vermiştir. Böylece Dilaver Paşa Nizamnamesinde
eksiklikler de giderilmiştir.
-Maadin Nizamnamesinde madenlerde zorla çalıştırma sistemi
kaldırılmıştır.
-Mühendislere iş kazalarının önlenmesi için gerekli önlemleri
aldırma ve gerekli araç ve gereçleri isteme hakkını getirmiştir.
-İş kazalarının idareye bildirilmesi, madende hekim
bulundurulması, iş kazasına uğrayan işçilere ve ailelerine tazminat
ödenmesi ve iş kazasında kusurlu bulunan işverenlere para cezası
ödeme gibi düzenlemeler getirmiştir.
iş kazasına uğrayan işçilere ve
-Tanzimatın ilanından sonra çıkarılan kararname olmasından dolayı
ailelerine tazminat ödenmesi
‘Tanzimat yasası ‘’olarak'dabilinir.
düzenlenmiştir.

CUMHURİYET DÖNEMİ’NDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

Ereğli HavzaiFahmiyesi Maden Amelesinin
Hukukuna Müteallik Sayılı Yasa Birinci meclisi dönemi’nde çıkarılan bir yasadıfunduszeue.info
dönemde sanayileşme anlamında gerekeli adımlar
atılmış olup tarihli Ereğli HavzaiFahmiyesi
Maden Amelesinin HukukunaMüteallik Sayılı Yasa
çıkartılmıştır. Bu yasayla: 18 yaşından küçüklerin
madende çalıştırılması yasaklanmış, günlük çalışma
süresi 8 saat ile sınırlandırılmış, daha fazla çalışılması
durumunda daha fazla ücret ödenmesine ve bu
çalışmanın karşılıklı tarafların rızasıyla yapılmasına
karar verilmiştir. İş kazaları nedeniyle ölenlerin
Bu yasayla: 18 yaşından küçüklerin madende mirasçıları da işverene karşı tazminat davası
çalıştırılması yasaklanmış açabilecek ve kazaya neden olan işverenlere para
cezası verilebilecektir.

4
tarihli ve sayılı Umumi Hıfzısıhha
Kanunu tarihli ve sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu:
Daha sonra tarihli sayılı Umumi Hıfzısıhha
Yasası yürürlüğe konulmuştur. Bu yasa ile birlikte
çalışma hayatında çocuk ve kadınların korunması, en
az 50 işçi çalıştıran iş yerlerinde hekim bulundurma,
belirli büyükte revir ya da hastane bulundurma
yükümlülükleri getirilmiştir.
-Bar,kabare,gazino dans sorunları,hamam ve
kahvehaneler gibi yerlerde 18 yaşından küçüklerin
En az 50 işçi çalıştıran iş yerlerinde hekim çalıştırılmasını yasaklamıştır.
bulundurma, belirli büyükte revir ya da
hastane bulundurma yükümlülükleri
getirilmiştir.
sayılı iş kanunu
8 Haziran da kabul edildi.Türk çalışma hayatının
önemli kanunlarından biridir. Bu kanunda iş sağlığı ve
güvenliği ile ilgili birçok düzenlemeler yer almıştır.

Prof. Dr. Muzaffer AKSOY

Ayakkabıcılar üzerindeki istatistiki çalışmaları
sonucunda benzen'in lösemiye yol açtığını ortaya
çıkarmıştır yılında ABD ‘ de Benzenin yasal
sınırının 1 ppm ‘ ye düşmesini sağlayarak Dünya
literatürüne ismini yazdıran ilk Türk olmuştur.

ABD ‘ de Benzenin yasal sınırının 1 ppm ‘ ye

düşmesini sağlamıştır.

SÖZLEŞME İSİMLERİ TARİHLER

Fincancılar 13 Temmuz
Ereğli Havzai Fahmiyesi Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik Kanun 10 Eylül
sayılı iş kanunu ilk iş kanunu 8 Haziran
sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN AMAÇLARI

-Çalışanları korumak
-İşletme güvenliğini sağlamak
-Üretim güvenliğinin sağlamak
İŞ SAĞLIĞININ KAPSAM VE AMAÇLARI
-Çalışanların Sağlık kapasitelerini en yüksek düzeye çıkarmak
-Her çalışanı fiziksel ve ruhsal yeteneklerine uygun işlerde çalıştırmak
-Çalışmanın olumsuz koşulları nedeniyle sağlığın bozulmasını önlemek

5
3-İŞ KAZALARI
Ramak Kala Olay
İş yerinde meydana gelen; çalışan, iş yeri ya da iş
ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olduğu hâlde
zarara uğratmayan olay olarak tanımlanır. Ucuz atlatılan,
kıl payı atlatılan olay olarak da adlandırılır. Ramak kala
olayı kuramı olarak da bilinen Heinrich Kaza
Piramidi ile açıklanır. Buna göre meydana gelen her
ramak kala olayı (ucuz atlatma) 29 adet uzuv kayıplı veya
ciddi yaralanmalı kazanın habercisidir ve bütün bunlar
dikkate alınmazsa 1 adet ölümlü kaza kaçınılmaz
demektir. Bu nedenle ramak kala olayları mutlaka
dikkate alınmalı, araştırılmalı ve kayıt altına alınmalıdır.
Heinrich Kaza Piramidi
Domino Teorisi
l- Doğa koşulları (insanın güçsüz olduğu durumlar)
ll- Kişisel eksiklikler
lll- Güvenliksiz durum ve güvenliksiz hareketler /davranışlar
Güvenliksiz davranışlar:
• İşi bilinçsiz yapmak, • Dalgınlık ve dikkatsizlik • Makine koruyucularını çıkarmak
• Güvenlikli çalışma talimatlarına uymamak• Görevi dışında başka iş yapmak
• Çalışma disiplinine uymamak • İşe uygun makine kullanmamak • Yetkisiz ve izinsiz olarak
tehlikeli bölge içinde bulunmak • Uygun kişisel koruyucu donanımları (KKD) kullanmamak
• Makinelerin ehil ve yetkin olmayan kişiler tarafından kullanılması
Güvenliksiz durumlar :
• İşe uygun çalışma talimatlarının bulunmaması • Güvenliksiz ve sağlıksız çevre koşulları •
Elektrikli makinelerde topraklama kurallarına uyulmaması • İşe uygun olmayan el aletlerinin
kullanımı • Periyodik kontrol ve testlerin yapılmaması • Basınçlı kaplarda göstergelerin
(manometre vb.) olmaması, arızalı olması • Yüksekte çalışma ve/veya istifleme • Açık bırakılan
tehlikeli alanlar (çukurlar, menholler vb.) • Uygunsuz işaretleme • İş yeri tertip ve düzen
eksikliği • Koruyucusu olmayan makine ve tezgâhlar • Parlayıcı, patlayıcı madde depolarının kilitli
bulundurulmaması Makine ve tezgâhların çalışma alanlarındaki yerleşim düzeni, makinelerin
birbirlerine olan uzaklıkları, ham maddelerin, yarı mamul maddelerin ve üretilen nihai ürünlerin
depolanması, istiflenmesi, yükleme ve taşınmasında yapılan hatalar ve noksanlıklar ile iş yeri
tertip ve düzen eksikliği de güvenliksiz durumların nedenidir ve bunların sonucunda da iş kazaları
meydana gelmektedir.
lV-Kaza
V-Zarar (yaralanma, ölüm)

KOLAY EZBERLE:
-Tehlikeli hareketler çalışan ile ilgili
-Tehlkeli durumlar çalışma ortamı ve iş ekipmanları ile ilgilidir.

6
İŞ KAZASI BAZI ULUSLARARASI KURULUŞLAR TARAFINDAN AŞAĞIDA BELİRTİLDİĞİ GİBİ
TANIMLANMIŞTIR

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)

Önceden planlanmamış, bilinmeyen ve kontrol altına alınmamış olan, etrafa zarar
verecek nitelikteki olaylardır.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO)

Önceden planlanmamış, çoğu kez kişisel yaralanmalara, makinelerin, araç ve gereçlerin
zarara uğramasına, üretimin bir süre durmasına yol açan bir olaydır. Dünya Sağlık Örgütü
sağlığı sadece hastalık veya sakatlığın olmayışı değil, bedenen, ruhen ve sosyal yönden
tam bir iyilik hâlidir, şeklinde tanımlamaktadır.

KOLAY EZBERLR:
-İLO tanımında etrafa zarar verecek olaylar
-WHO tanımında kişisel yaralanmalar,makinelerin araç ve gerçlerin zarar görmesi ile
üretimin bir süre durmasına yol açan olaylar.

İŞ KAZALARI SONUCUNDA MEYDANA GELEN MADDİ ZARARLAR

-Acil yardım, ambülans hizmeti, tedavi.

-Geçici veya sürekli iş göremezlik ve ölüm
1-Görünen (doğrudan)maddi zararlar ödemeleri.
-Kazalı ve yakınlarına ödenen tazminatlar ile
sigorta tazminatlarıdır.
-Çalışılamayan sürelere ilişkin iş gücü ve üretim
2-Görünmeyen maddi zararlar kaybı,
-Makinelerin hasarlanması veya elden çıkması
sonucu tamir ve yenileme masrafları,
-İşletmenin veya fabrikanın tamamının ya da bir
kısmının kullanılamaz hâle gelmesi,
-Aksayan üretimin telafisi için fazla mesai yapma
zorunluluğu, mahkeme ve adli süreç masrafları,
-Ürün ve ham madde kayıpları,
-Çalışanlardaki moral bozukluğuna bağlı verim
düşmesi,Yeni ve acemi çalışan istihdam
zorunluluğu ve yetiştirilme maliyetleri ile
işletmenin itibar kaybı ve zamanında mal teslimi
yapılamaması nedeniyle müşteri kaybıdır.

7
4-GÜVENLİK KÜLTÜRÜ
Güvenlik kültürü modelleri
-Olgunlaşma Modeli
-Karşılıklı Güvenlik Kültürü Modeli
-Güvenliğe Yönelik Tutumların Tasarım Modeli
-Toplam Güvenlik Kültürü Modeli
-Berends’in Güvenlik Kültürü Modeli

A-Güvenlik Kültürü Olgunlaşma Modeli:Fleming ()

Fleming ()tarafından geliştirilen bu modele göre güvenlik kültürü en alt seviyeden en üst
seviyeye kadar 5 aşamadan oluşan süreçtir. Bu modelin güvenlik kültürü oluşturma süreci ve her bir
sürecin kendi içinde özellikleri ’de görülmektedir. Model sırasıyla önceki seviyedeki zayıflıkların
ortadan kaldırılması ve güçlendirilmesi üzerine temellendirilmiştir. Bu nedenle örgütün bi r seviyeyi
atlaması tavsiye edilmemektedir. Örneğin, ikinci seviye olan yönetme aşamasından üçüncü seviye
olan katılma aşamasına geçmeden önce, yöneticilerin güvenliğe yönelik bağlılıklarını geliştirmesi ve
ilk düzey çalışanları, güvenlikle ilgili süreçlere dâhil etme ihtiyacını anlaması örgüt için
öfunduszeue.infon 4. Aşaması uyum mücadele ve gönüllülüğü geliştirmeyi amaçlayan işbirliği
seviyesidir. Bu modele göre örgütü güvenlik performansı her bir seviye arttıkça artmaktadır. Buna
göre işyerleri en zayıf güvenlik performansını “ortaya çıkma” evresinde gösterirken, en yüksek
performans düzeyine “sürekli iyileştirme” evresinde ulaşmaktadır.
funduszeue.info ortaya çıkma funduszeue.info Yönetme funduszeue.info Katılma
funduszeue.info İş birliği funduszeue.info sürekli iyileştirme

B-Toplam Güvenlik Kültürü Modeli: C-Karşılıklı Güvenlik Kültürü Modeli:

Geller tarafından geliştirilen model, insan, çevre Cooper ()
ve davranış arasında interaktif ve dinamik bir Kültür, insan (psikolojik), iş (davranışsal) ve
“güvenlik üçgeni” üzerine vurgu yapmaktadır. organizasyon (durumsal) arasında çok amaçlı
Yetişkin Eğitimi ve Yetişkin Davranışları doğrudan etkileşimlerin bir ürünü iken, güvenlik
Yetişkinler, öğrenme sürecine etkin olarak kültürü, bütün örgüt üyelerini yönlendiren
katılmak isterler. günlük temelde güvenliği artırmaya yönelik ilgi
ve eylemleriyle ilgili görünür çabaların
seviyesidir.

D-Güvenliğe Yönelik Tutumların Tasarım Modeli E)Berends’in Güvenlik Kültürü Modeli

Bu model temel olarak organizasyonda Bu modelde güvenlik kültürüyle ilgili bütün
güvenlikle ilgili tutumları 4 temel kategori altında kavramlar, normlar ve inançlarolmak üzere
incelemektedir temelde iki başlık altında sınıflandırılmaktadır.
1-Donanım: Güvenlikdonanımı ve fiziksel Normlar; bireysel,etkileşimsel, örgütsel normlar
tehlikeler. olarak alt kategorilere ayrılmakta ve bu
2-Yazılım: Kurallar ve prosedürler, mevzuat, kategorilerinher biri kendi içinde alt bölümlere
güvenlik yönetimi ve politikası. ayrılmaktadır. Diğer taraftan inançlar da,
3-İnsan/Personel: Çalışanlar, denetleyiciler, güvenlikkontrol edilebilirliği, kaza sebepleri,
yönetim, güvenlik kurulu, uzmanlar, otoriteler, insan doğası gibi alt başlıklara ayrılmaktadır.
sendikalar gibi bütün gruplar.
4-Riskler:Riskli davranış ve onun düzenlenmesi.
Bu model güvenliğe yönelik düzenlemelerin
etkinliğinin değerlendirilmesini, bireysel
sorumlulukla yapıcı inanç gelişimini ve iş çevresi
güvenliğinin değerlendirilmesini içerir.

8
5-TEMEL HUKUK
-1 Yılı aşmayan
Cumhurbaşkanı tarafından doğrudan uygulanan -Devlet maliyesine yük getirmeyen
anlaşmalar -Kişi halleri ve Türk Vatandaşlarının yabancı
memleketlerdeki mülkiyet hakkına dokunmayan
anlaşmalar .

FİİL EHLİYETİNE GÖRE GERÇEK KİŞİLERİN HUKUKİ DURUMU

Olağan evlilik yaşı 17 Yaşın doldurulmasıdır

Olağan üstü evlilik yaşı 16 yaşın doldurulmasıdır. Mahkeme kararı velinin rızası gerekir ergin
kılmada yaş büyümez. Sadece kişi ergin sayılır.
Kaza-i Rüşt:En az 15 yaşını dolduran küçük kendi isteği ve velisinin rızası ile mahkemece reşit
kılınabilir. Küçüğün isteği olacak. Küçüğün menfaatini gerektirecek. Velayet altında ise velisinin
rızası, vesayet altında ise vesayet makamı ve denetim makamının izni olacak.
1-Tam ehliyetliler:
Fiil ehliyetinin bütün koşullarına sahip olanlardır. Yani ayırt etme gücüne sahip ve ergin olan ve
kısıtlı bulunmayan kişilerdir. Her türlü işlem ve eylemlerden tek başlarına sorumludurlar.
Tam ehliyetliler, fiil ehliyetinin bütün özelliklerine sahip olan bekarlar bu grupta yer alırlar.
2-Sınırlı ehliyetliler:
Ayırt etme gücüne sahip olanlar-Ergin olan ve kısıtlanmamış kişiler Fiil ehliyetine sahip olan evliler
Kendisine yasal danışman atananlardır. Bu grupta yer alanlar fiil ehliyetine sahiptirler anca bazı
işlemler için yasal danışmanının onayı gerekir.
a-Evli Kişiler :
Medeni Kanuna göre, eşlerden biri, aile konutunu diğer eşin açık rızası ol madan devredemez veya
aile konutu ile ilgili kira sözleşmesini feshedemez
b-Kendilerine Yasal Danışman Atanmış Olanlar:
Kısıtlanmaları için yeterli bir sebep bulunmamakla beraber, korunmaları bakımından fiil
ehliyetlerinin sınırlandırılması gerekli görülen ergin kişilerdir. Kendilerine yasal danışman atanmış
bu kişiler, yasal danışmanlarının olumlu oyu olmaksızın belli bazı işlemleri yapamazlar. Eğer bu
işlemleri yaparlarsa tek taraflı bağlamazlık yaptırımı (hükümsüzlük) geçerli olur. Bu işlemler alım
satım, kefil olma, borç-mal bağışlama vs.
3- Sınırlı ehliyetsiz kişiler:
1-Ayırt etme gücüne sahip ama ergin olmayan kişiler
2-Ayırt etme gücüne sahip ergin olan ve kısıtlı olan
3-Lehlerine olan işlemleri yapar ama aleyhlerine olan işlemleri yapamazlar
4-Kural olarak fiil ehliyetleri yoktur. Ama istisnaları vardır. Kişiye sıkı sıkıya bağlı işlemleri
yapabilirler (örnek: Vasiyetname gibi) .
5-Sınırlı ehliyetsizlerin yasal temsilcileri olsa dahi yapamayacağı işl er vardır. Bunlar Bağış, Kefalet
sözleşmesi, Vakıf kurmak örnek verilebilir.
6-Sınırlı ehliyetsizler yasal temsilcileri rızasıyla yapacakları işlere örnek satış sözleşmesi verilebilir.
veya 40 yaşında ama kısıtlı kişiler örnek verilebilir.
4-Tam Ehliyetsizler:
lAyırt etme gücüne sahip olmayanlar
ll-Ergin olup olmamak önem arz etmez.
lll-Fiil ehliyetleri yoktur
lVİşlem ve ehliyetlerinden sorumlu tutulmazlar
V)3 Yaşındaki bir çocuk 40 yaşındaki akıl hastası örnek verilebilir.

9
KISITLANMA SEBEPLERİ
1-Kişinin kendi isteği 7-Bir yıl ve daha fazla hürriyeti bağlayıcı ceza
2-Akıl hastalığı 8-Alkol ve uyuşturucu bağlılığı
3-Akıl zayıflığı 9-Kötü yaşama tarzı
4-Yaşlılık Kötü yönetim
5-Ayyaşlık,savurganlık Ağır hastalık
6-Sakatlık Deneyimsizlik

AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ(AİHM)

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM )
-Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) hükümlerine göre faaliyet
gösteren uluslar üstü bir mahkemedir.
-Sözleşme 4 Kasım tarihinde Roma’da imzalanmış ve on devlet tarafından iç hukukta onaylanıp
onay belgelerinin Avrupa Konseyi Genel Sekreterliğine tevdi edilmesinin ardından
3 Eylül tarihinde yürürlüğe girmiştir.
-AİHM yılında üyeleri seçilerek faaliyete başlamıştır.
Hakim sayısı - AİHM, AİHS’a taraf ülke sayısı kadar hâkimden oluşmaktadır. Hâkimler
sözleşmeci devletlerin önerecekleri üç kişi arasından Avrupa Konseyi
Parlamenterler Meclisi tarafından oy çokluğuyla seçilir.
funduszeue.info

Türkiyenin AİHS ve Ek protokolü imzalaması

Ülkemiz Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS)’ı 4 Kasım tarihinde,
Ek Protokol’ü de (1 No’lu Protokol) 20 Mart tarihinde imzalamış,
Her iki metni de 10 Mart tarih ve sayılı İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Koruma
Sözleşmesi ve Buna Ek Protokolün Tasdiki Hakkında Kanun ile onaylamıştır
Türkiye'nin bireysel başvuru hakkını tanıması: 28 Ocak
Türkiye'nin AİHM’nin yargılama yetkisini tanıması: 25 Eylül

Anayasa Mahkemesinin görev ve yetkileri şunlardır

a)Kanunların, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün veya
bunların belirli madde veya hükümlerinin şekil ve esas bakımından, Anayasa değişikliklerinin ise
sadece şekil açısından Anayasaya aykırılığı iddiasıyla açılan iptal davalarına bakmak .
b)Anayasanın nci maddesine göre mahkemelerce itiraz yoluyla kendisine intikal ettirilen işleri
karara bağlamak.
c)Anayasanın inci maddesi uyarınca yapılan bireysel başvuruları karara bağlamak.
ç)Cumhurbaşkanını, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanını, Cumhurbaşkanı yardımcılarını, bakanları,
Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay başkan ve üyelerini, başsavcılarını, Cumhuriyet Başsavcı
vekilini,Hâkimler ve Savcılar Kurulu ve Sayıştay başkan ve üyelerini, Genelkurmay Başkanı ile Kara,
Deniz ve Hava Kuvvetleri komutanlarını görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan sıfatıyla
yargılamak.
d)Siyasi partilerin kapatılmasına ve Devlet yardımından yoksun bırakılmasına ilişkin davalar ile ihtar
başvuruları ve dağılma durumunun tespiti istemlerini karara bağlamak.
e)Siyasi partilerin mal edinimleri ile gelir ve giderlerinin kanuna uygunluğunun denetimini yapmak
veya yaptırmak.
f)Milletvekillerinin yasama dokunulmazlıklarının kaldırılmasına veya milletvekilliklerinin düşmesine ya
da Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanların dokunulmazlıklarının kaldırılmasına Türkiye Büyük
Millet Meclisince karar verilmesi hâllerinde, ilgili milletvekili veya bir diğer milletvekilinin Anayasa,
kanun veya Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü hükümlerine aykırılık iddiasına dayanan iptal
istemlerini karara bağlamak.
g)Mahkeme üyeleri arasından Anayasa Mahkemesi Başkanı ve başkanvekilleri ile Uyuşmazlık
Mahkemesi Başkanı ve Başkanvekilini seçmek.
ğ)Anayasada kendisine verilen diğer görevleri yerine getirmek.

10
Anayasa Mahkemesi üye sayısı:
Mahkeme onbeş üyeden kurulur.

Anayasasının değiştirilemez hükümleri:lTürkiye Devleti bir Cumhuriyettir.

ll--Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına
saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve
sosyal bir hukuk
lll-Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür. Dili Türkçedir.
Bayrağı, şekli kanununda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al bayraktır.
Milli marşı "İstiklal Marşı"dır. Başkenti Ankara'dır.

Anayasasına göre yürütme yetkisi:

Cumhurbaşkanına aittir

Temel hak ve hürriyetlerin sınırlanması:

lTemel hak ve hürriyetler, özlerine dokunulmaksızın yalnızca Anayasanın ilgili maddelerinde
belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir.
ll--Sınırlamalar, Anayasanın sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve lâik Cumhuriyetin
gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı olamaz.
Aşağıdaki durumlarda milletlerarası hukuktan doğan yükümlülükler ihlal edilmemek kaydıyla,
durumun gerektirdiği ölçüde temel hak ve hürriyetlerin kullanılması kısmen veya tamamen
durdurulabilir:
l-Savaş, ll-Seferberlik lll-Olağanüstü hallerde

Ülkemizde yaşayan yabancıların Temel hak ve hürriyetler ilgili sınırlanması:

Milletlerarası hukuka uygun olarak kanunla sınırlanabilir.
Anayasasına göre zorla çalıştırma sayılmayan durumlar:
lŞekil ve şartları kanunla düzenlenmek üzere hükümlülük veya tutukluluk süreleri içindeki
çalıştırmalar;
ll--Olağanüstü hallerde vatandaşlardan istenecek hizmetler;
lll-Ülke ihtiyaçlarının zorunlu kıldığı alanlarda öngörülen vatandaşlık ödevi niteliğindeki beden ve fikir
çalışmaları
Seçme ve halkoylamasına katılma hakkı:
Onsekiz yaşını dolduran her Türk vatandaşı seçme ve halkoylamasına katılma haklarına sahiptir.

ll. Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev ve yetkileri:

A. Genel olarak.
Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev ve yetkileri, kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak; bütçe ve
kesin hesap kanun tekliflerini görüşmek ve kabul etmek; para basılmasına ve savaş ilânına karar
vermek; milletlerarası andlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak, Türkiye Büyük Millet Meclisi üye
tamsayısının beşte üç çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilânına karar vermek ve Anayasanın
diğer maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmektir.
Kanun teklif etmeye milletvekilleri yetkilidir.
Kanunların yayınlanması :
1-Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisince kabul edilen kanunları onbeş gün içinde yayımlar.
2-Cumhurbaşkanı, Yayımlanmasını kısmen veya tamamen uygun bulmadığı kanunları, bir daha
görüşülmek üzere, bu hususta gösterdiği gerekçe ile birlikte aynı süre içinde, Türkiye Büyük Millet
Meclisine geri gönderir.
3-Cumhurbaşkanınca kısmen uygun bulunmama durumunda, Türkiye Büyük Millet Meclisi sadece
uygun bulunmayan maddeleri görüşebilir. Bütçe kanunları bu hükme tabi değildir.
4-Türkiye Büyük Millet Meclisi, geri gönderilen kanunu üye tamsayısının salt çoğunluğuyla
aynenkabul ederse,kanun Cumhurbaşkanınca yayımlanır; Meclis, geri gönderilen kanunda yeni bir
değişiklik yaparsa, Cumhurbaşkanı değiştirilen kanunu tekrar Meclise geri gönderebilir.
5-Anayasa değişikliklerine ilişkin hükümler saklıdır.
11
Milletlerarası andlaşmaları uygun bulma :(AY Madde: 90)
Türkiye Cumhuriyeti adına yabancı devletlerle ve milletlerarası kuruluşlarla yapılacak andlaşmaların
onaylanması, Türkiye Büyük Millet Meclisinin onaylamayı bir kanunla uygun bulmasına bağlıdır.
Ekonomik, ticari veya teknik ilişkileri düzenleyen ve süresi bir yılı aşmayan andlaşmalar, Devlet
Maliyesi bakımından bir yüklenme getirmemek, kişi hallerine ve Türklerin yabancı memleketlerdeki
mülkiyet haklarına dokunmamak şartıyla, yayımlanma ile yürürlüğe konabilir. Bu takdirde bu
andlaşmalar, yayımlarından başlayarak iki ay içinde Türkiye Büyük Millet Meclisinin bilgisine
funduszeue.infolerarası bir andlaşmaya dayanan uygulama andlaşmaları ile kanunun verdiği yetkiye
dayanılarak yapılan ekonomik, ticari, teknik veya idari andlaşmaların Türkiye Büyük Millet Meclisince
uygun bulunması zorunluğu yoktur; ancak, bu fıkraya göre yapılan ekonomik, ticari veya özel kişilerin
haklarını ilgilendiren andlaşmalar, yayımlanmadan yürürlüğe konulamaz.
Türk kanunlarına değişiklik getiren her türlü andlaşmaların yapılmasında birinci fıkra hükmü
uygulanıfunduszeue.infoüne göre yürürlüğe konulmuş Milletlerarası andlaşmalar kanun hükmündedir. Bunlar
hakkında Anayasaya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesine başvurulamaz. Usulüne göre yürürlüğe
konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası andlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı
hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası andlaşma hükümleri esas
alınır.

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNİN FAALİYETLERİ

Toplanma ve tatil:
Türkiye Büyük Millet Meclisi, her yıl Ekim ayının ilk günü kendiliğinden toplanır.
Meclis, bir yasama yılında en çok üç ay tatil yapabilir; ara verme veya tatil sırasında
Cumhurbaşkanınca toplantıya çağrılır.
Meclis Başkanı da doğrudan doğruya veya üyelerin beşte birinin yazılı istemi üzerine, Meclisi
toplantıya çağırır. Ara verme veya tatil sırasında toplanan Türkiye Büyük Millet Meclisinde, öncelikle
bu toplantıyı gerektiren konu görüşülmeden ara verme veya tatile devam edilemez.
Toplantı ve karar yeter sayısı:
Türkiye Büyük Millet Meclisi, yapacağı seçimler dahil bütün işlerinde üye tamsayısının en az üçte biri
ile toplanır.
Karar verme:
Türkiye Büyük Millet Meclisi, Anayasada başkaca bir hüküm yoksa toplantıya katılanların salt
çoğunluğu ile karar verir; ancak karar yeter sayısı hiçbir şekilde üye tamsayısının dörtte birinin bir
fazlasından az olamaz.

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNİN BİLGİ EDİNME VE DENETİM YOLLARI

1-Genel görüşme: 2-Meclis araştırması:
Toplumu ve Devlet faaliyetlerini ilgilendiren Belli bir konuda bilgi edinmek için yapılan
belli bir konunun Türkiye Büyük Millet Meclisi incelemeden ibarettir.
Genel Kurulunda görüşülmesidir.
3-Meclis soruşturması: 4-Yazılı soru:
Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar Yazılı olarak en geç onbeş gün içinde
hakkında ncı maddenin beşinci, altıncı ve cevaplanmak üzere milletvekillerinin,
yedinci fıkraları uyarınca yapılan soruşturmadan Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlara yazılı
ibarettir. funduszeue.info olarak soru sormalarından ibarettir.

MİLLETVEKİLİ SEÇİLME YETERLİLİĞİ

-Onsekiz yaşını dolduran her Türk milletvekili seçilebilir.
-En az ilkokul mezunu olmayanlar, kısıtlılar, askerlikle ilişiği olanlar, kamu hizmetinden yasaklılar,
taksirli suçlar hariç toplam bir yıl veya daha fazla hapis ile ağır hapis cezasına hüküm giymiş olanlar;
zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas
gibi yüz kızartıcı suçlarla, kaçakçılık, Resmî ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarını
açığa vurma, terör eylemlerine katılma ve bu gibi eylemleri tahrik ve teşvik suçlarından biriyle hüküm
giymiş olanlar, affa uğramış olsalar bile milletvekili seçilemezler.

12
HUKUKUN DALLARI
Özel hukuk dalları Kamu hukuku dalları
1-Medenî Hukuk, 1-Anayasa Hukuku 2-İdare Hukuku
2-Borçlar Hukuku 3-Ceza Hukuku 4-İcra İflas Hukuku
3-Ticaret Hukuku 5-Devletler Genel Hukuku
4-Devletler Özel Hukuku 6-Vergi Hukuku 7-Yargılama Hukuku
Karma hukuk
1-İş Hukuku 2-Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku 3-Hava Hukuku
4-Bankacılık Hukuku 5-Toprak Hukuku

CEZA HUKUKU YAPTIRIMLARI

a)Hapis cezası:
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası, müebbet hapis cezası, süreli hapis cezası olarak ayrılır. Bir yıl
ve daha az süreli hapis cezasına "kısa süreli hapis cezası" denir.
b)Güvenlik tedbirleri:
Belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma, müsadere, çocuklara özgü güvenlik tedbirleri, akıl
hastalarına özgü güvenlik tedbirleri, mükerrirlere (daha önce işlemiş olduğu suçu tekrar işleyen) ve
özel tehlikeli suçlulara özgü güvenlik tedbirleri, sınır dışı edilme.
c)Adli para cezası:
Beş günden az ve kanunda aksine hüküm bulunmayan hâllerde yedi yüz otuz günden fazla
olmamak üzere belirlenen tam gün sayısının, bir gün karşılığı takdir edilen para tutarı ile çarpılması
suretiyle hesaplanır.
İdare hukuku yaptırımları:
İdare hukuku yaptırımları, cezai yaptırımlardan farklı olarak yargısal kuruluşlar yani mahkemeler
aracılığı ile değil, idari birimlerce tesis edilmektedir. Bu nedenle idari yaptırımlar, idari işlem
niteliğindedir ve yargısal denetimleri mahkemeler yoluyla yapılır. İdari yaptırımların amacı,
idarenin kendi iç işleyişine yönelik olarak konulmuş olan kuralların uygulanabilirliğini sağlamaktır.
İdarenin doğrudan yaptırım uygulama yetkisi, para cezası, faaliyetin durdurulması, yıkım kararı,
avukatın barodan kaydının silinmesi, trafik kurallarının ihlal eden şoförün sürücü̈ belgesinin geri
alınması, kopya çeken bir öğrenciye okuldan uzaklaştırma cezası verilmesi, görevine geç gelen bir
memura aylıktan kesme cezası verilmesi gibi çok farklı nedenlerle ve biçimlerle ortaya çıkar. Fakat
ortak özellik, idarenin kendi iç düzenini sağlayabilmek için kendince yaptırım olarak değerlendirdiği
sonuçları muhatabının üzerinde tesis etmesidir.
ÖZEL HUKUK YAPTIRIMLARI
Özel hukuk kurallarına aykırılık, tazminat, butlan, yokluk, iptal gibi sonuçlara funduszeue.infoat, özel
hukukta “zarar”ın karşılığı olarak ödenen maddi tutarı ifade etmektedir. Tazminat şekilleri, maddi
veya manevi tazminat, suretinde ortaya çıkabilir.
Maddi tazminat:
Zarar gören kimsenin malvarlığında kendi isteği dışında meydana gelen azalmanın, zarar veren kişi
tarafından aynen veya nakden tazmin edilmesi yoludur. Aynen tazmin bir kişinin bir başkasına ne
zarar verdi ise aynısını yerine koyması demektir. Nakden tazmin ise zarar veren kişinin, araç yerine
zararı parasal olarak defaten veya kısım kısım tazmin etmesi yoludur.
Butlan:
Kanuni bir boyutta kanun koyucunun önünde gerçekleştirilen bir işlemin ortadan kaldırılmasıdır.
Yokluk:
Kanuni temsilci ya da kanun koyucu önünde yapılmayan bir işlemin yok sayılmasıdır.
İptal:
İdari işlemlere aykırı yapılan bir eylemin idari yargı organları tarafından geçersiz sayılmasıdır.

YÖNETMELİK
Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve
Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak
şartıyla, yönetmelikler çıkarabilirler. Hangi yönetmeliklerin Resmî Gazetede yayımlanacağı kanunda
belirtilir.
13
HUKUK TÜRLERİ
1-Yürürlükteki Hukuk (Pozitif Hukuk - Olan 2-Mevzu Hukuk:
Hukuk -Müspet Hukuk): Bir ülkede belli bir dönemde yürürlükte olan
Bir ülkede belli bir dönemde yürürlükte olan yazılı hukuk kurallarının tümüne mevzu hukuk
hukuktur. denir.
3-Tabii (İdeal - Doğal - Olması gereken)Hukuk: 4-Tarihi Hukuk:
Toplum ihtiyaçlarını temel alan, adalet Yürürlükte olmayan, yürürlükten kalkmış olan
düşüncesini öngören, aklın rehberliğiyle hukuktur.
ulaşılabilecek hukuktur. Olanı değil olması Not:Mevzu hukuk'un pozitif hukuktan ayrıldığı
gerekeni gösterir. en önemli nokta ise sadece yazılı hukuk
kurallarını içeriyor olmasıdır.

ADLİ YARGI KOLUNUN ÜST DERECE MAHKEMESİ

Yargıtay'ın kuruluşu ve görevi Anayasada düzenlenmiştir. Bu maddeye göre Yargıtay:
Adliye mahkemelerince verilen ve kanunun başka bir adli yargı merciine bırakmadığı karar ve
hükümlerin son inceleme merciidir.

HUKUK TANIMLARI
Emredici Hukuk:
Kesinlikle uyulması gereken hukuk kurallarıdır. Bireyler bu kuralların aksine sözleşme yapamazlar ve
bu kuralların aksine davranışlarda bulunamazlar.
Tamamlayıcı Hukuk :
Tarafların aksini kararlaştırabildikleri hükümlerdir. Tamamlayıcı hukuk kuralları tarafların sözleşme
yaparken öngöremedikleri konulardaki uyuşmazlıkların çözümüne yarayan kurallardır.
Yorumlayıcı Hukuk :
Bireylerin birkaç anlama gelebilen beyan ve hareketlerinin, hangi anlama geldiğini saptayan hukuk
kurallarıdır.
Tanımlayıcı Hukuk:
Bir hukuki kavramın, kurumun ne anlama geldiğini belirleyen kurallardır.
Yetki verici Hukuk :
İlgilisine yetki veren, ilgilisini belli bir davranışta bulunmada serbest bırakan kurallardır. Örneğin;
Mirasçıların "mirası reddetme yetkileri" vardır.

Kanunilik(Tipiklik)
Ancak ceza kanununda düzenlenmiş olan eylemler suç olarak tanımlanır.
SUÇUN UNSURLARI
1-Maddi Unsurlar: 2-Manevi Unsurlar:
-Fail:Suçu işleyen. -Kast:
Mağdur: Zarar gören. Suçun unsurlarının bilerek ve isteyerek
-Fiil:İnsan eylemi. gerçekleşmesi.
-Hareket: -Doğrudan Kast:
Yapma veya yapmama tepkisi. Kişi neticeyi öngörüyor ve istiyor. İstediği
-Nedensellik Bağı(İlliyet Bağı): neticenin gerçekleşmesi için özel çaba harcıyor.
Suçun hareket neticesinde ortaya çıkması. -Olası Kast:
-Suçun Konusu: Kişi neticeyi öngörüyor ve olursa olsun
Suçun üzerinde durduğu kişi ya da nesne. düşüncesiyle kabulleniyor. Gerçekleşmesini
-Suçun Nitelikli Unsurları: istediği netice için özel bir çaba harcamıyor.
Cezanın artırılması ya da azaltılmasını gerektiren -Taksir
unsurlar. Bilinçsiz Taksir: Kişi başkaları tarafından
öngörülebilecek bir neticeyi öngöremiyordur ve
neticenin gerçekleşmesini istemiyordur.
Bilinçli Taksir: Kişi neticeyi öngörüyor ve nasıl
olsa olmaz düşüncesiyle hareket ediyor.
Neticenin gerçekleşmesini istemiyordur.
14
YENİ NORMLAR HİYERARŞİSİ(CUMHURBAŞKANLIĞI SİSTEMİNE GÖRE)
1-Anayasa
2-Temel hak ve özgürlüklere ilişkin uluslararası antlaşmalar
3-Kanun/Ohal Cumhurbaşkanlığı kararnameleri /Uluslararası Antlaşmalar
4-Yürütmeye ilişkin Cumhurbaşkanlığı kararnamesi
5-Yönetmelik
6-Diğerleri:
a)Yönergeb)Tebliğ:l-Bildirme ll-Haber verme lll-Bildiri-Genelge-Talimat

SAYILI İŞ KANUNU

İşyerini bildirme
Bu Kanunun kapsamına giren nitelikte bir işyerini kuran, her ne suretle olursa olsun devralan, çalışma
konusunu kısmen veya tamamen değiştiren veya herhangi bir sebeple faaliyetine son veren ve
işyerini kapatan işveren, işyerinin unvan ve adresini, çalıştırılan işçi sayısını, çalışma konusunu, işin
başlama veya bitme gününü, kendi adını ve soyadını yahut unvanını, adresini, varsa işveren vekili
veya vekillerinin adı, soyadı ve adreslerini bir ay içinde bölge müdürlüğüne bildirmek zorundadır.

İŞ KANUNU
UYGULANIR UYGULANMAZ
a)Kıyılarda veya liman ve iskelelerde gemilerden a)Deniz ve hava taşıma işlerinde,
karaya ve karadan gemilere yapılan yükleme ve b)50'den az işçi çalıştırılan (50 dahil) tarım ve
boşaltma işleri, orman işlerinin yapıldığı işyerlerinde veya
b)Havacılığın bütün yer tesislerinde yürütülen işletmelerinde,
işler, c)Aile ekonomisi sınırları içinde kalan tarımla
c)Tarım sanatları ile tarım aletleri, makine ve ilgili her çeşit yapı işleri,
parçalarının yapıldığı atölye ve fabrikalarda d)Bir ailenin üyeleri ve 3 üncü dereceye kadar
görülen işler, (3 üncü derece dahil) hısımları arasında
d)Tarım işletmelerinde yapılan yapı işleri, dışardan başka biri katılmayarak evlerde ve el
e)Halkın faydalanmasına açık veya işyerinin sanatlarının yapıldığı işlerde,
eklentisi durumunda olan park ve bahçe işleri, e)Ev hizmetlerinde,
f)Deniz İş Kanunu kapsamına girmeyen ve tarım f)(…) (1) çıraklar hakkında, (1)
işlerinden sayılmayan, denizlerde çalışan su g)Sporcular hakkında,
ürünleri üreticileri ile ilgili işler, Bu Kanun h)Rehabilite edilenler hakkında,
hükümlerine tabidir. ı) sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Kanununun 2
nci maddesinin tarifine uygun üç kişinin çalıştığı
işyerlerinde.

Eşit davranma
ilkesine aykırı İş ilişkisinde veya sona ermesinde yukarıdaki Eşit davranma ilkesi
davranam hükümlerine aykırı davranıldığında işçi, dört aya kadar ücreti tutarındaki
uygun bir tazminattan başka yoksun bırakıldığı haklarını da talep edebilir.

15
Geçici iş ilişkisi ile çalıştırılan işçi sayısı
-işyerinde çalıştırılan işçi sayısının dörtte birini geçemez.
-Ancak, on ve daha az işçi çalıştırılan işyerlerinde beş işçiye kadar geçici iş ilişkisi kurulabilir.
-İşçi sayısının tespitinde, kısmi süreli iş sözleşmesine göre çalışanlar, çalışma süreleri dikkate alınarak
tam süreli çalışmaya dönüştürülür.
-Geçici işçi sağlama sözleşmesi ile çalışan işçi, 30 uncu maddenin uygulanmasında özel istihdam
bürosu ve geçici işçi çalıştıran işverenin işçi sayısına dâhil edilmez.

GEÇİCİ İŞ İLİŞKİSİ KURULMASI(İŞ KANUNU-MAD:7)

İş ilişkisi kurulan işler Sözleşme süresi Uzatılması
İş Kanunun 13 üncü maddesinin beşinci fıkrası ile 74 üncü Bu hallerin
maddesinde belirtilen hâllerde, işçinin askerlik hizmeti devamı
hâlinde ve iş sözleşmesinin askıda kaldığı diğer hâllerde, süresince
Mevsimlik tarım işlerinde ve Ev hizmetlerinde, Süre sınırı -
olmaksızın
İşletmenin günlük işlerinden sayılmayan ve aralıklı olarak 4 ay Toplam 8 ay
gördürülen işlerde En fazla 2 defa
yenilenebilir.
İş sağlığı ve güvenliği bakımından acil olan işlerde veya 4 ay Toplam 8 ay
üretimi önemli ölçüde etkileyen zorlayıcı nedenlerin En fazla 2 defa
ortaya çıkması hâlinde yenilenebilir.
İşletmenin ortalama mal ve hizmet üretim kapasitesinin 4 ay Toplam 8 ay
geçici iş ilişkisi kurulmasını gerektirecek ölçüde ve En fazla 2 defa
öngörülemeyen şekilde artması hâlinde, yenilenebilir.
Mevsimlik işler hariç dönemsellik arz eden iş artışları 4ay Uzatma yok
hâlinde, kurulabilir.
İşverenin, devir sırasında yazılı rızasını almak suretiyle bir 6 ay En fazla 2 defa
işçisini, holding bünyesi içinde veya aynı şirketler yenilenebilir.
topluluğuna bağlı başka bir işyerinde iş görme edimini
yerine getirmek üzere geçici olarak devretmesi hâlinde
-Geçici işçi çalıştıran işveren, belirtilen sürenin sonunda aynı iş için altı ay geçmedikçe yeniden
geçici işçi çalıştıramaz-Bu Kanunun 29 uncu maddesi kapsamında toplu işçi çıkarılan işyerlerinde
sekiz ay süresince, geçici iş ilişkisi kurulamaz.

ÖZEL İSTİHDAM BÜROSU İLE GEÇİCİ İŞÇİ ÇALIŞTIRAN İŞVEREN ARASINDA YAPILACAK GEÇİCİ İŞÇİ
SAĞLAMA SÖZLEŞMESİNDE
-Geçici işçi ile yapılacak iş sözleşmesinde, işçinin ne kadar süre içerisinde işe çağrılmazsa haklı
nedenle iş sözleşmesini feshedebileceği belirtilir. Bu süre üç ayı geçemez.
-Geçici işçi çalıştıran işveren, ödenmeyen ücretler mevcut ise bunlar ödenene kadar özel istihdam
bürosunun alacağını ödemeyerek, özel istihdam bürosunun alacağından mahsup etmek kaydıyla
geçici işçilerin en çok üç aya kadar olan ücretlerini doğrudan işçilerin banka hesabına yatırır.

İŞ SÖZLEŞMESİ
Tanım ve şekil:
İş sözleşmesi, bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi
üstlenmesinden oluşan sözleşmedir.
İş sözleşmesi, Kanunda aksi belirtilmedikçe, özel bir şekle tâbi değildir.
Süresi bir yıl ve daha fazla olan iş sözleşmelerinin yazılı şekilde yapılması zorunludur. Bu belgeler
damga vergisi ve her çeşit resim ve harçtan muaftır.
-Süresi bir ayı geçmeyen belirli süreli iş sözleşmelerinde bu fıkra hükmü uygulanmaz.
-İş sözleşmesi iki aylık süre dolmadan sona ermiş ise, bu bilgilerin en geç sona erme tarihinde işçiye
yazılı olarak verilmesi zorunludur.

16
DENEME SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ
Taraflarca iş sözleşmesine bir deneme kaydı En çok iki ay olabilir
konulduğunda, bunun süresi
Ancak deneme süresi toplu iş sözleşmeleriyle Dört aya kadar uzatılabilir.
Deneme süresi içinde taraflar iş sözleşmesini bildirim süresine gerek olmaksızın ve tazminatsız
feshedebilir. İşçinin çalıştığı günler için ücret ve diğer hakları saklıdır.

Kısmî süreli ve tam süreli iş sözleşmesi:

İşçinin normal haftalık çalışma süresinin, tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan emsal işçiye göre önemli
ölçüde daha az belirlenmesi durumunda sözleşme kısmî süreli iş sözleşmesidir.
Üç yaşını doldurmamış bir çocuğu eşiyle birlikte veya münferiden evlat edinenler de çocuğun fiilen
teslim edildiği tarihten itibaren bu haktan faydalanır.

ÇAĞRI ÜZERİNE ÇALIŞMA( İŞ KANUNU MAD)

Yazılı sözleşme ile işçinin yapmayı üstlendiği işle ilgili olarak kendisine ihtiyaç duyulması halinde iş
görme ediminin yerine getirileceğinin kararlaştırıldığı iş ilişkisi, çağrı üzerine çalışmaya dayalı kısmi
süreli bir iş sözleşmesidir.
Hafta, ay veya yıl gibi bir zaman dilimi içinde Haftalık çalışma süresi yirmi saat kararlaştırılmış
işçinin ne kadar süreyle çalışacağını taraflar sayılır.
belirlemedikleri takdirde:
İşçiden iş görme borcunu yerine getirmesini En az dört gün önce yapmak zorundadır.
çağrı yoluyla talep hakkına sahip olan işveren,
bu çağrıyı, aksi kararlaştırılmadıkça, işçinin
çalışacağı zamandan :
Sözleşmede günlük çalışma süresi İşveren her çağrıda işçiyi günde en az dört saat
kararlaştırılmamış ise üst üste çalıştırmak zorundadır.
Çağrı üzerine çalıştırılmak için belirlenen sürede Ücrete hak kazanır.
işçi çalıştırılsın veya çalıştırılmasın
Süreye uygun çağrı üzerine işçi iş görme edimini yerine getirmekle yükümlüdür.

UZAKTA ÇALIŞMA
İşçinin, işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini evinde ya da
teknolojik iletişim araçları ile işyeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş
ilişkisidir.Dördüncü fıkraya göre yapılacak iş sözleşmesinde; işin tanımı, yapılma şekli, işin süresi ve
yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar, işveren tarafından sağlanan ekipman ve bunların
korunmasına ilişkin yükümlülükler, işverenin işçiyle iletişim kurması ile genel ve özel çalışma
şartlarına ilişkin hükümler yer alıfunduszeue.infon çalışmada işçiler, esaslı neden olmadıkça salt iş
sözleşmesinin niteliğinden ötürü emsal işçiye göre farklı işleme tabi tutulamaz. İşveren, uzaktan
çalışma ilişkisiyle iş verdiği çalışanın yaptığı işin niteliğini dikkate alarak iş sağlığı ve güvenliği
önlemleri hususunda çalışanı bilgilendirmek, gerekli eğitimi vermek, sağlık gözetimini sağlamak ve
sağladığı ekipmanla ilgili gerekli iş güvenliği tedbirlerini almakla yükümlüdür.
Takım sözleşmesi ile oluşturulan iş sözleşmeleri :
Birden çok işçinin meydana getirdiği bir takımı temsilen bu işçilerden birinin, takım kılavuzu sıfatıyla
işverenle yaptığı sözleşmeye takım sözleşmesi denir. Takım sözleşmesinin, oluşturulacak iş
sözleşmeleri için hangi süre kararlaştırılmış olursa olsun,yazılı yapılması gerekir. Sözleşmede her
işçinin kimliği ve alacağı ücret ayrı ayrı gösterilir. Takım sözleşmesinde isimleri yazılı işçilerden her
birinin işe başlamasıyla, o işçi ile işveren arasında takım sözleşmesinde belirlenen şartlarla bir iş
sözleşmesi yapılmış sayılır. Ancak, takım sözleşmesi hakkında Borçlar Kanununun uncu maddesi
hükmü de uygulanır. İşe başlamasıyla iş sözleşmesi kurulan işçilere ücretlerini işveren veya işveren
vekili her birine ayrı ayrı ödemek zorundadır. Takım kılavuzu için, takıma dahil işçilerin ücretlerinden
işe aracılık veya benzeri bir nedenle kesinti yapılamaz.

17
SÜRELİ FESİH
BELİRSİZ İŞ SÖZLEŞMELERİNİN FESHİNDEN ÖNCE DURUMUN DİĞER TARAFA BİLDİRİLMESİ
İşçi için iş süresi Bildirim diğer tarafa yapılmasından başlayarak geçen süre
6 ay dan az ise 2 hafta sonra
6 ay yıl 4 hafta sonra
yıl-3 yıl 6 hafta sonra
3 yıl dan fazla ise 8 hafta sonra

FESİH BİLDİRİMİNE İTİRAZ VE USULÜ

İş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli
bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren
İşe iade talebiyle Arabulucuya başvurma 1 ay içinde
Arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamaması 2 hafta içinde iş mahkemesinde dava
hâlindeson tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren açılabilir.
-Arabulucuya başvurmaksızın doğrudan dava açılması 2 hafta içinde arabulucuya
sebebiyle davanın usulden reddi hâlinde ret kararı başvurulabilir.
taraflara resen tebliğ edilir. Kesinleşen ret kararının da
resen tebliğinden itibaren
Dava ivedilikle sonuçlandırılır. Mahkemece verilen karar hakkında istinaf yoluna başvurulması
hâlinde, bölge adliye mahkemesi ivedilikle ve kesin olarak karar verir.

GEÇERSİZ SEBEPLE YAPILAN FESHİN SONUÇLARI

1-İşverence geçerli sebep gösterilmediği veya işveren, işçiyi 1 ay içinde işe başlatmak
gösterilen sebebin geçerli olmadığı mahkemece zorundadır.
veya özel hakem tarafından tespit edilerek
feshin geçersizliğine karar verildiğinde
2-İşçiyi başvurusu üzerine işveren bir ay içinde işçiye en az 4 aylık ve en çok 8 aylık ücreti
işe başlatmaz ise tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur.
3-Mahkeme veya özel hakem feshin işçiye en çok 4 aya kadar doğmuş bulunan ücret
geçersizliğine karar verdiğinde, işçinin işe ve diğer hakları ödenir.
başlatılmaması halinde ödenecek tazminat
miktarını da belirler. Kararın kesinleşmesine
kadar çalıştırılmadığı süre için
İşçi kesinleşen mahkeme veya özel hakem 10 işgünü içinde işe başlamak için işverene
kararının tebliğinden itibaren başvuruda bulunmak zorundadır.
İşçi bu süre içinde başvuruda bulunmaz ise,
funduszeue.info işverence yapılmış olan fesih geçerli bir fesih
“BAŞARININ ADRESİ” sayılır ve işveren sadece bunun hukuki sonuçları
ile sorumlu olur.

d)Mahkeme veya özel hakem, ikinci fıkrada düzenlenen tazminat ile üçüncü fıkrada düzenlenen
ücret ve diğer hakları, dava tarihindeki ücreti esas alarak parasal olarak belirler
e)İşçi işe başlatılırsa, peşin olarak ödenen bildirim süresine ait ücret ile kıdem tazminatı, yukarıdaki
fıkra hükümlerine göre yapılacak ödemeden mahsup edilir. İşe başlatılmayan işçiye bildirim süresi
verilmemiş veya bildirim süresine ait ücret peşin ödenmemişse, bu sürelere ait ücret tutarı ayrıca
ödenir.

18
İŞÇİNİN HAKLI NEDENLE DERHAL FESİH HAKKI
Süresi belirli olsun veya olmasın işçi, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce
veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir:
l-Sağlık sebepleri:
a)İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya
yaşayışı için tehlikeli olursa.
b)İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı
veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa.
ll-Ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:
a)İşveren iş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış
vasıflar veya şartlar göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek
suretiyle işçiyi yanıltırsa.
b)İşveren işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler,
davranışlarda bulunursa veya işçiye cinsel tacizde bulunursa.
c)İşveren işçiye veya ailesi üyelerinden birine karşı sataşmada bulunur veya gözdağı verirse, yahut
işçiyi veya ailesi üyelerinden birini kanuna karşı davranışa özendirir, kışkırtır, sürükler, yahut işçiye ve
ailesi üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlerse yahut işçi hakkında şeref ve haysiyet
kırıcı asılsız ağır isnad veya ithamlarda bulunursa.
d)İşçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu
işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa.
e)İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap
edilmez veya ödenmezse
f)Ücretin parça başına veya iş tutarı üzerinden ödenmesi kararlaştırılıp da işveren taraf ından işçiye
yapabileceği sayı ve tutardan az iş verildiği hallerde, aradaki ücret farkı zaman esasına göre ödenerek
işçinin eksik aldığı ücret karşılanmazsa, yahut çalışma şartları uygulanmazsa.

lll- Zorlayıcı sebepler:

İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler
ortaya çıkarsa.

İŞVERENİN HAKLI NEDENLE DERHAL FESİH HAKKI

Süresi belirli olsun veya olmasın işveren, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden
önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir:
l-Sağlık sebepleri:
a)İşçinin kendi kastından veya derli toplu olmayan yaşayışından yahut içkiye düşkünlüğünden
doğacak bir hastalığa yakalanması veya engelli hale gelmesi durumunda, bu sebeple doğacak
devamsızlığın ardı ardına üç iş günü veya bir ayda beş iş gününden fazla sürmesi
b)İşçinin tutulduğu hastalığın tedavi edilemeyecek nitelikte olduğu ve işyerinde
çalışmasında sakınca bulunduğunun Sağlık Kurulunca saptanması durumunda.
(a)Alt bendinde sayılan sebepler dışında işçinin hastalık, kaza, doğum ve gebelik gibi
hallerde işveren için iş sözleşmesini bildirimsiz fesih hakkı; belirtilen hallerin i şçinin işyerindeki
çalışma süresine göre 17 nci maddedeki bildirim sürelerini altı hafta aşmasından sonra doğar.
Doğum ve gebelik hallerinde bu süre 74 üncü maddedeki sürenin bitiminde başlar. Ancak işçinin
iş sözleşmesinin askıda kalması nedeniyle işine gidemediği süreler için ücret işlemez.
II-Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:
a)İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli
vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek,
yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması.
b)İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak
sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı
asılsız ihbar ve isnadlarda bulunması.
c)İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması.

19
d)İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine
sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu
maddeleri kullanması.
e)İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek
sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması.
f)İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir
suç işlemesi.
g)İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki
işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç
işgünü işine devam etmemesi.
h)İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta
ısrar etmesi.
ı)İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi,
işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya
ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması.
III- Zorlayıcı sebepler:
İşçiyi işyerinde bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin
ortaya çıkması.
IV- İşçinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde devamsızlığın 17 nci maddedeki
bildirim süresini aşması.
İşçi feshin yukarıdaki bentlerde öngörülen sebeplere uygun olmadığı iddiası ile 18, 20 ve
21 inci madde hükümleri çerçevesinde yargı yoluna başvurabilir.

KOLAY EZBERLE:
1)İçkiye düşkün kendi hatası hastalık vb:
Ardı ardına 3 iş günü veya bir ayda 5 iş gününden fazla sürmesi( işgünü)
2)İşçi izin almadan:
-1 ay içinde ardı ardına 2 iş günü veya
-Bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü yahut
-Bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi.( iş günü)
-7 günden fazla hapis cezası(ertelenemeyen)
3)Bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebep
7 günden fazlaNot:Hapis cezası ile zorlayıcı sebep(1 haftadan fazla sürmeli)
Derhal fesih hakkını kullanma süresi:
24 ve 25 inci maddelerde gösterilen ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan hallere dayanarak işçi veya
işveren için tanınmış olan sözleşmeyi fesih yetkisi, iki taraftan birinin bu çeşit davranışlarda
bulunduğunu diğer tarafın öğrendiği günden başlayarak altı iş günü geçtikten ve her halde fiilin
gerçekleşmesinden itibaren bir yıl sonra kullanılamaz. Ancak işçinin olayda maddi çıkar sağlaması
halinde bir yıllık süre uygulanmaz. Bu haller sebebiyle işçi yahut işverenden iş sözleşmesini yukarıdaki
fıkrada öngörülen süre içinde feshedenlerin diğer taraftan tazminat hakları saklıdır.

YENİ İŞ ARAMA İZNİ

Bildirim süreleri içinde işveren, işçiye yeni bir iş İş arama izninin süresi günde 2 saatten az
bulması için gerekli olan iş arama iznini iş olamaz ve işçi isterse iş arama izin saatlerini
saatleri içinde ve ücret kesintisi yapmadan birleştirerek toplu kullanabilir.
vermeye mecburdur.
İşveren, iş arama izni esnasında işçiyi çalıştırır Çalıştırdığı sürenin ücretini yüzde yüz zamlı
ise işçinin izin kullanarak bir çalışma karşılığı öder.
olmaksızın alacağı ücrete ilaveten
Ancak iş arama iznini toplu kullanmak isteyen işçi, bunu işten ayrılacağı günden evvelki günlere
rastlatmak ve bu durumu işverene bildirmek zorundadır. İşveren yeni iş arama iznini vermez veya
eksik kullandırırsa o süreye ilişkin ücret işçiye ödenir.

20
TOPLU İŞÇİ ÇIKARMA
İşveren; Ekonomik, teknolojik, yapısal ve En az otuz gün önceden bir yazı ile,
benzeri işletme, işyeri veya işin gerekleri sonucu işyerisendika temsilcilerine, ilgili bölge
toplu işçi çıkarmak istediğinde, müdürlüğüne ve Türkiye İş Kurumuna bildirir.
İşten Çıkarma sayılma durumu
a)20 ile işçi arasında ise, en az 10 işçinin,
b) ile işçi arasında ise, en az yüzde on oranında işçinin,
c) ve daha fazla ise, en az 30 işçinin,bir aylık süre içinde aynı tarihte veya farklı tarihlerde son
verilmesi toplu işçi çıkarma sayılır.
-Fesih bildirimleri, işverenin toplu işçi çıkarma isteğini bölge müdürlüğüne bildirmesinden
otuz gün sonra hüküm doğurur.
-İşyerinin bütünüyle kapatılarak kesin ve devamlı suretle faaliyete son verilmesi halinde,
işveren sadece durumu en az otuz gün önceden ilgili bölge müdürlüğüne ve Türkiye İş Kurumuna
bildirmek ve işyerinde ilan etmekle yükümlüdür. İşveren toplu işçi çıkarmanın kesinleşmesinden
itibaren altı ay içinde aynı nitelikteki iş için yeniden işçi almak istediği takdirde nitelikleri uygu n
olanları tercihen işe çağırır.
-Mevsim ve kampanya işlerinde çalışan işçilerin işten çıkarılmaları hakkında, işten çıkarma bu
işlerin niteliğine bağlı olarak yapılıyorsa, toplu işçi çıkarmaya ilişkin hükümleruygulanmaz.

ENGELLİ VE ESKİ HÜKÜMLÜ ÇALIŞTIRMA ZORUNLULUĞU

İşverenler, elli veya daha fazla işçi çalıştırdıkları
İşyeri Engelli Hükümlü
Özel sektör işyerleri %3 -
Kamu işyerlerinde ise %4 %2
-Aynı il sınırları içinde birden fazla işyeri bulunan işverenin bu kapsamda çalıştırmakla yükümlü
olduğu işçi sayısı, toplam işçi sayısına göre hesaplanır.
-Bu kapsamda çalıştırılacak işçi sayısının tespitinde belirli ve belirsiz süreli iş sözleşmesine göre
çalıştırılan işçiler esas alınır. Kısmi süreli iş sözleşmesine göre çalışanlar, çalışma süreleri dikkate
alınarak tam süreli çalışmaya dönüştürülür.
-Oranın hesaplanmasında yarıma kadar kesirler dikkate alınmaz, yarım ve daha fazla olanlar tama
dönüştürülür. İşyerinin işçisi iken engelli hâle gelenlere öncelik tanınır.
-İşverenler çalıştırmakla yükümlü oldukları işçileri Türkiye İş Kurumu aracılığı ile sağlarlar.
-Yer altı ve su altı işlerinde engelli işçi çalıştırılamaz ve yukarıdaki hükümler uyarınca işyerlerindeki
işçi sayısının tespitinde yer altı ve su altı işlerinde çalışanlar hesaba katılmaz.
-Aranan şartlar bulunduğu halde işveren iş sözleşmesi yapma yükümlülüğünü yerine getirmezse,
işe alınma isteğinde bulunan eski işçiye altı aylık ücret tutarında tazminat öder.

Askerlik ve kanundan doğan çalışma

- Muvazzaf askerlik ödevi dışında manevra veya herhangi bir sebeple silah altına alınan
veyahutherhangi bir kanundan doğan çalışma ödevi yüzünden işinden ayrılan işçinin iş sözleşmesi
işinden ayrıldığı günden başlayarak iki ay sonra işverence feshedilmiş sayılır.
-İşçinin bu haktan faydalanabilmesi için o işte en az bir yıl çalışmış olması şarttır.
-Bir yıldan çok çalışmaya karşılık her fazla yıl için, ayrıca iki gün eklenir. Şu kadar ki bu sürenin tamamı
doksan günü geçemez.

Ücret ve ücretin ödenmesi Ücret en geç ayda bir ödenir. İş sözleşmeleri veya toplu iş sözleşmeleri
ile ödeme süresi bir haftaya kadar indirilebilir.Ücret alacaklarında
zamanaşımı süresi beş yıldır.
Ücretin gününde ödenmemesi :
- Ücreti ödeme gününden itibaren yirmi gün içinde mücbir bir neden
dışında ödenmeyen işçi, iş görme borcunu yerine getirmekten
kaçınabilir

21
Ücretin saklı kısmı (haczedilecek miktar):
İşçilerin aylık ücretlerinin dörtte birinden fazlası haczedilemez veya başkasına devir ve temlik
olunamaz. Ancak, işçinin bakmak zorunda olduğu aile üyeleri için hakim tarafından takdir edilecek
miktar bu paraya dahil değildir. Nafaka borcu alacaklılarının hakları saklıdır.

ÇALIŞMA SAATİ HESAPLAMA SERBEST ZAMAN

Haftalık 45 saati aşan Normal çalışma Fazla çalıştığı her saat

çalışmalardır. ücretinin saat karşılığında
başına düşen bir saat otuz dakikayı,
FAZLA ÇALIŞMA miktarının yüzde altı ay zarfında, çalışma
elli yükseltilmesi süreleri içinde olmadan
kullanır.
Haftalık çalışma süresinin Normal çalışma Fazla çalıştığı her saat
sözleşmelerle kırkbeş ücretinin saat karşılığında bir saat onbeş
saatin altında belirlendiği başına düşen dakikayı, serbest zaman
FAZLA SÜRELERLE durumlarda ortalama miktarının yüzde olarak kullanabilir.
ÇALIŞMA haftalık çalışma süresini Yirmibeş altı ay zarfında, çalışma
aşan ve kırkbeş saate yükseltilmesi süreleri içinde olmadan
kullanır.
kadar yapılan çalışmalar
fazla sürelerle
çalışmalardır.

HİZMET SÜRESİ YILLIK ÜCRETLİ İZİN

1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dahil) olanlara 14 günden az olamaz
5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 günden az olamaz
15 yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 günden az olamaz
Ancak onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki
işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz.
İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak
üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir.

Yıllık ücretli iznin uygulanması:

-Yıllık ücretli izin işveren tarafından bölünemez.
-İzin süreleri, tarafların anlaşması ile bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere bölümler hâlinde
kullanılabilir.
-İşveren tarafından yıl içinde verilmiş bulunan diğer ücretli ve ücretsiz izinler veya dinlenme ve
hastalık izinleri yıllık izne mahsup edilemez.
-Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil
günleri izin süresinden sayılmaz.
-Yıllık ücretli izinleri işyerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecek olanlara istemde
bulunmaları ve bu hususu belgelemeleri koşulu ile gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri
karşılamak üzere işveren toplam dört güne kadar ücretsiz izin vermek zorundadır.
-İşveren, işyerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izinlerini gösterir izin kayıt belgesi tutmak zorundadır.
-Alt işveren işçilerinden, alt işvereni değiştiği hâlde aynı işyerinde çalışmaya devam e denlerin yıllık
ücretli izin süresi, aynı işyerinde çalıştıkları süreler dikkate alınarak hesaplanır.

YER ALTI İŞLERİNDE ÇALIŞAN İŞÇİLERİN YILLIK ÜCRETLİ İZİN SÜRELERİ

1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dahil) olanlara 18 günden az olamaz
5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 24 günden az olamaz
15 yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 30 günden az olamaz
Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri dörder gün
arttırılarak uygulanır.
22
ARA DİNLENME SÜRELERİ
4 saat veya daha kısa süreli işlerde 15 dakika
4 saatten fazla ve saate kadar ( saat dahil) süreli işlerde Yarım saat
saatten fazla süreli işlerde 1 saat Ara dinlenme verilir.
Aradinlenmeleri çalışma süresinden sayılmaz.

Çalışma süresi :
Genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok kırkbeş saattir. Aksi kararlaştırılmamışsa bu süre,
işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanır.
Yer altı maden işlerinde çalışan işçilerin çalışma süresi; günde en çok yedi buçuk, haftada en çok otuz
yedi buçuk saattir. Tarafların anlaşması ile haftalık normal çalışma süresi, işyerlerinde haftanın
çalışılan günlerine, günde onbir saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde dağıtılabilir.

NORMAL DENKLEŞTİRME SÜRESİ DENKLEŞTİRME SÜRESİNİN TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ İLE

UZATILMASI
Normal Sektör 2 ay 4 ay'a kadar
Turizm Sektörü 4 ay 6 ay'a kadar
Bu halde, iki aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık çalışma
süresini aşamaz. Denkleştirme süresi toplu iş sözleşmeleri ile dört aya kadar artırılabilir. Turizm
sektöründe dört aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık çalışma
süresini aşamaz; denkleştirme süresi toplu iş sözleşmeleri ile altı aya kadar artırılabilir.

TELAFİ ÇALIŞMASI
Zorunlu nedenlerle işin durması, ulusal bayram ve -İşveren 4 ay içinde çalışılmayan süreler için
genel tatillerden önce veya sonra işyerinin tatil telafi çalışması yaptırabilir.
edilmesi veya benzer nedenlerle işyerinde normal -Cumhurbaşkanı bu süreyi 2 katına kadar
çalışma sürelerinin önemli ölçüde altında artırmaya yetkilidir. Bu çalışmalar fazla çalışma
çalışılması veya tamamen tatil edilmesi ya da veya fazla sürelerle çalışma sayılmaz.
işçinin talebi ile kendisine izin verilmesi hallerinde
KOLAY EZBERLE:
Telafi çalışması 4 ay içinde yapılır. Günlük normal çalışma süresini aşmamak kaydı ile 3 saatten
fazla olamaz.

Gece süresi ve gece çalışmaları :

-Çalışma hayatında "gece" en geç saat 'de başlayarak en erken saat 'ya kadar geçen ve her
halde en fazla onbir saat süren dönemdir.
-Bazı işlerin niteliğine ve gereğine göre yahut yurdun bazı bölgelerinin özellikleri bakımından, çalışma
hayatına ilişkin "gece" başlangıcının daha geriye alınması veya yaz ve kış saatlerinin ayarlanması,
yahut gün döneminin başlama ve bitme saatlerinin belirtilmesi suretiyle birinci fıkradaki hükmün
uygulama şekillerini tespit etmek yahut bazı gece çalışmalarına herhangi bir oranda fazla ücret
ödenmesi usulünü koymak veyahut gece işletilmelerinde ekonomik bir zorunluluk bulunmayan
işyerlerinde işçilerin gece çalışmalarını yasak etmek üzere yönetmelikler çıkartılabilir.
İşçilerin gece çalışmaları yedibuçuk saati geçemez.
-Ancak, turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmeti yürütülen işlerde işçinin yazılı onayının alınması şartıyla
yedi buçuk saatin üzerinde gece çalışması yaptırılabilir.

23
ÇOCUK VE GENÇ İŞÇİLERİN ÇALIŞMA SÜRELERİ(SAAT)
-On beş yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasaktır.
-Ancak, on dört yaşını doldurmuş ve zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış olan çocuklar; bedensel,
zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel
olmayacak hafif işlerde çalıştırılabilirler.
-On dört yaşını doldurmamış çocuklar ise bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve
eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak sanat, kültür ve reklam
faaliyetlerinde yazılı sözleşme yapmak ve her bir faaliyet için ayrı izin almak şartıyla
çalıştırılabilirler.
Zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış ve örgün Günde en fazla 7 saat
eğitime devam etmeyen çocukların çalışma saatleri Haftada en fazla 35 saat
Sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde çalışanların Günde en fazla 5 saat
Haftada en fazla 30 saat
15 yaşını tamamlamış çocuklar Günde en fazla 8 saat
Haftada en fazla 40 saat
Okul öncesi çocuklar ile okula devam eden Günde en fazla 2 saat
çocukların eğitim dönemindeki çalışma süreleri, Haftada en fazla 10 saat
eğitim saatleri dışında olmak üzere Okul kapalı ise:Günde en fazla 7 saat
Haftada en fazla 35 saat

Analık halinde çalışma ve süt izni

- Kadın işçilerin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam onaltı
haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır.
-Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye iki hafta süre eklenir.
-Ancak, sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayı ile kadın işçi isterse doğumdan önceki
üç haftaya kadar işyerinde çalışfunduszeue.info durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası
sürelere eklenir.
-Kadın işçinin erken doğum yapması halinde ise doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılmayacak
süreler, doğum sonrası sürelere eklenmek suretiyle kullandırılır. Doğumda veya doğum sonrasında
annenin ölümü hâlinde, doğum sonrası kullanılamayan süreler babaya kullandırılır.
-Üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat edinene çocuğun aileye fiilen
teslim edildiği tarihten itibaren sekiz hafta analık hâli izni kullandırılır.

Doğum sonrası analık hâli izninin bitiminden itibaren çocuğunun bakımı ve yetiştirilmesi amacıyla
ve çocuğun hayatta olması kaydıyla kadın işçi ile üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın
veya erkek işçilere istekleri hâlinde tablodaki süreler kadar haftalık çalışma süresinin yarısı kadar
ücretsiz izin verilir.
Birinci doğumda 60 gün İkinci doğumda gün
Sonraki doğumlarda gün Çocuğun engelli doğması hâlinde gün
Bu süreler içerisinde süt iznine ilişkin hükümler uygulanmaz. Yukarıda öngörülen süreler işçinin sağlık
durumuna ve işin özelliğine göre doğumdan önce ve sonra gerekirse artırılabilir. Bu süreler hekim
raporu ile belirtilir.

Süt izni:(Kadın işçiler)

Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam birbuçuk saat süt izni
verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kulllanılacağını işçi kendisi belirler. Bu
süre günlük çalışma süresinden sayılır. Bu madde hükümleri iş sözleşmesi ile çalışan ve bu Kanunun
kapsamında olan veya olmayan her türlü işçi için uygulanır.

24
Üçlü Danışma Kurulu:
Çalışma barışının ve endüstri ilişkilerinin geliştirilmesinde, çalışma hayatıyla ilgili mevzuat
çalışmalarının ve uygulamalarının izlenmesi amacıyla; Hükümet ile işveren, kamu görevlileri ve işçi
sendikaları konfederasyonları arasında etkin danışmayı sağlamak üzere, üçlü temsile dayalı istişari
mahiyette bir danışma kurulu oluşturulur. Kurulun çalışma usul ve esasları çıkarılacak bir
yönetmelikle düzenlenir.

Kantin açılması:
İşyerlerinde, yüzelli ve daha fazla işçi çalıştırılması halinde, işçilerin ve ailelerinin gerekli ihtiyaçlarının
karşılanması amacıyla işçiler tarafından kurulacak tüketim kooperatiflerine işverenlerce yer tahsisi
yapılabilir.

MAZERET İZİN SEBEBİ-MAZERET İZİN SÜRESİ

-İşçiye; evlenmesi veya evlat edinmesi
-Ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde 3 gün
Eşinin doğum yapması hâlinde -5 gün
İşçilerin en az yüzde yetmiş oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde,
hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla,
bir yıl içinde toptan veya bölümler hâlinde on güne kadar ücretli izin verilir. 10 gün

KOLAY EZBERLE:
Sadece işçinin eşinin doğumunda 5 gün ücretli izin verilmekte. Ölüm,evlenme,evlat edinme
durumlarına 3 gün ücretli izin verilmektedir.

Tazminatlarda Zamanaşımı süresi:

İş sözleşmesinden kaynaklanmak kaydıyla hangi kanuna tabi olursa olsun, yıllık izin ücreti ve aşağıda
belirtilen tazminatların zamanaşımı süresi beş yıldır.
a)Kıdem tazminatı.
b)İş sözleşmesinin bildirim şartına uyulmaksızın feshinden kaynaklanan tazminat.
c)Kötü niyet tazminatı.
d)İş sözleşmesinin eşit davranma ilkesine uyulmaksızın feshinden kaynaklanan tazminat.

-Bir işçinin tazminata hak kazanabilmesi için en az 1 yıl çalışmış olması gerekir
-Pirimini ödemeyen işvereni SGK’ya şikayet eden işçinin sözleşmesi bu nedenle feshedilmesi
durumunda işverenden alacağı tazminat Kötü niyet tazminatıdır.

Geçici Madde 10 – (Ek/4//9 md.)

Bu Kanunun kapsamında olup olmadığına bakılmaksızın her türlü iş veya hizmet sözleşmesi, bu
maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay süreyle 25 inci maddenin birinci fıkrasının (II)
numaralı bendinde ve diğer kanunların ilgili hükümlerinde yer alan ahlak ve iyi niyet kural larına
uymayan haller ve benzeri sebepler, belirli süreli iş veya hizmet sözleşmelerinde sürenin sona ermesi,
işyerinin herhangi bir sebeple kapanması ve faaliyetinin sona ermesi, ilgili mevzuatına göre yapılan
her türlü hizmet alımları ile yapım işlerinde işin sona ermesi halleri dışında işveren tarafından
feshedilemez.
Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç aylık süreyi geçmemek üzere işveren işçiyi
tamamen veya kısmen ücretsiz izne ayırabilir. Bu madde kapsamında ücretsiz izne ayrılmak, işçiy e
haklı nedene dayanarak sözleşmeyi fesih hakkı vermez.
Bu madde hükümlerine aykırı olarak iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline,
sözleşmesi feshedilen her işçi için fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücret tutarında idari para
cezası verilir.
Cumhurbaşkanı birinci ve ikinci fıkrada yer alan üç aylık süreleri her defasında en fazla üçer
aylık sürelerle 30/6/ tarihine kadar uzatmaya yetkilidir.

25
SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU

TANIMLAR
Genç çalışan: Çocuk işçi :
Onbeş yaşını bitirmiş ancak onsekiz yaşını 14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış ve
doldurmamış çalışanı ifade eder. ilköğretimini tamamlamış kişiyi ifade eder.
İş kazası: Önleme:
İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle İşyerinde yürütülen işlerin bütün safhalarında iş
meydana gelen, ölüme sebebiyet sağlığı ve güvenliği ile ilgili
veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da riskleri ortadan kaldırmak veya azaltmak için
bedenen engelli hâle getiren olayı ifade eder. planlanan ve alınan tedbirlerin tümünü ifade
eder.
İşyeri: Risk:
Mal veya hizmet üretmek amacıyla maddi olan Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya
ve olmayan unsurlar ile çalışanın da başka zararlı sonuç meydana gelme
birlikte örgütlendiği, işverenin işyerinde ürettiği ihtimalini, ifade eder
mal veya hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı
bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen
işyerine bağlı yerler ile dinlenme, çocuk
emzirme,yemek, uyku, yıkanma, muayene ve
bakım, beden ve mesleki eğitim yerleri ve avlu
“BAŞARININ ADRESİ”
gibi diğereklentiler ve araçları da içeren
organizasyonu ifade eder.
Risk değerlendirmesi: Tehlike:
İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek,
tehlikelerin çalışanı veya işyerinietkileyebilecek zarar veya
belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine hasar verme potansiyelini,
yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan -İşveren adına hareket eden, işin ve işyerinin
risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve yönetiminde görev alan işveren vekilleri,
kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla bu Kanunun uygulanması bakımından işveren
yapılması gerekli çalışmaları ifade eder. sayılır.

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ SAYILI KANUN KAPSAM VE İSTİSNALAR

Kapsam:
(1)Bu Kanun; kamu ve özel sektöre ait bütün işlere ve işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile
işveren vekillerine, çırak ve stajyerler de dâhil olmak üzere tüm çalışanlarına faaliyet konularına
bakılmaksızın uygulanır.
(2)Ancak aşağıda belirtilen faaliyetler ve kişiler hakkında bu Kanun hükümleri
uygulanmaz:
a)Fabrika, bakım merkezi, dikimevi ve benzeri işyerlerindekiler hariç Türk Silahlı
Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığının faaliyetleri.
b)Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri.
c)Ev hizmetleri.
ç)Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretimi yapanlar.
d)Hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetleri sırasında, iyileştirme kapsamında
yapılan işyurdu, eğitim, güvenlik ve meslek edindirme faaliyetleri.

26
İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri:
(1)Mesleki risklerin önlenmesi ve bu risklerden korunulmasına yönelik
çalışmaları da kapsayacak, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulması için işveren;
a)Çalışanları arasından iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve on ve daha fazla çalışanı
olan çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde diğer sağlık personeli görevlendirir. Çalışanları
arasında belirlenen niteliklere sahip personel bulunmaması hâlinde, bu hizmetin tamamını veya
bir kısmını ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alarak yerine getirebilir. Ancak
belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olması hâlinde, tehlike sınıfı ve çalışan sayısı
dikkate alınarak, bu hizmetin yerine getirilmesini kendisi üstlenebilir.

İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği hizmetlerini yürütmesi:

Belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olmayan ancak 50’den az çalışanı
bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyeri işverenleri veya işveren vekili tarafından Bakanlıkça
ilan edilen eğitimleri tamamlamak şartıyla işe giriş ve periyodik muayeneler ve tetkikler hariç iş
sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütebilirler.

İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin desteklenmesi:

(1)İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yerine getirilmesi için, Bakanlıkça
aşağıdaki şartlarla destek sağlanabilir:
a)Kamu kurum ve kuruluşları hariç ondan az çalışanı bulunanlardan,çok tehlikeli ve
tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri funduszeue.info, Cumhurbaşkanı, ondan az çalışanı
bulunanlardan az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinin de faydalanmasına karar verebilir.

İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanın İşverene bildirim yapması işverenin gerekli tedbirleri
almaması
İşverene iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda rehberlik ve danışmanlık yapmak üzere
görevlendirilen işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı,görev aldığı işyerinde göreviyle ilgili mevzuat ve
teknik gelişmeleri göz önünde bulundurarak iş sağlığı ve güvenliği il e ilgili eksiklik ve aksaklıkları,
tedbir ve tavsiyeleri belirler ve işverene yazılı olarak bildirir. Eksiklik ve aksaklıkların düzeltilmesinden,
tedbir ve tavsiyelerin yerine getirilmesinden işveren sorumludur.
Bildirilen eksiklik ve aksaklıkların acil durdurmayı gerektirmesi veya yangın, patlama, göçme, kimyasal
sızıntı ve benzeri acil ve hayati tehlike arz etmesi, meslek hastalığına sebep olabilecek ortamların
bulunmasına rağmen işveren tarafından gerekli tedbirlerin alınmaması hâlinde, bu durum işyeri
hekimi veya iş güvenliği uzmanınca, Bakanlığın yetkili birimine, varsa yetkili sendika temsilcisine,
yoksa çalışan temsilcisine bildirilir.

İŞYERİ HEKİMİ VE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANININ BİLDİRİM YAPMAMASI

Bildirim yapmadığı tespit edilen işyeri hekimi ve Üç ay, tekrarında isealtı ay süreyle askıya alınır.
iş güvenliği uzmanının belgesi
Bildirim yapmadığı tespit edilen işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının belgesi
Bu bildirimden dolayı işvereni tarafından işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının iş sözleşmesine
son verilemez ve bu kişiler hiçbir şekilde hak kaybına uğratılamaz.
Aksi takdirde işveren hakkında bir yıllık sözleşme ücreti tutarından az olmamak üzere tazminata
hükmedilir. İşyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının iş kanunları ve diğer kanunlara göre sahip
olduğu hakları saklıdır.
İŞYERİ HEKİMİ VE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANININ GERÇEK DIŞI BİLDİRİM YAPMASI
Açılan davada, kötü niyetle gerçek dışı bildirimde bulunduğu mahkeme kararıyla tespit edilen
kişinin belgesi altı ay süreyle askıya alınır.

27
KAMU KURUM VE KURULUŞLARINDA İGU VE İH GÖREVLENDİRİLMESİ
Kamu kurum ve kuruluşlarında ilgili mevzuata göre çalıştırılan işyeri hekimi veya iş
güvenliği uzmanı olma niteliğini haiz personel, gerekli belgeye sahip olmaları şartıyla asli
görevlerinin yanında, belirlenen çalışma süresine riayet ederek çalışmakta oldukları kurumda
veya ilgili personelin muvafakati ve üst yöneticinin onayı ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarında
görevlendirilebilir.
Bu şekilde görevlendirilecek personele, görev yaptığı her saat için ()
gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı tutarında ilave ödeme, hizmet alan kurum
tarafından yapılır. Bu ödemeden damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılmaz. Bu durumdaki
görevlendirmeye ilişkin ilave ödemelerde, günlük mesai saatlerine bağlı kalmak kaydıyla, aylık
toplam seksen saatten fazla olan görevlendirmeler dikkate alınmaz.

Tehlike sınıfının belirlenmesi:

(1)İşyeri tehlike sınıfları; 31/5/ tarihli ve sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası
Kanununun 83 üncü maddesine göre belirlenen kısa vadeli sigorta kolları prim tarifesi de dikkate
alınarak, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürünün Başkanlığında ilgili taraflarca oluşturulan
komisyonun görüşleri doğrultusunda, Bakanlıkça çıkarılacak tebliğ ile tespit edilir.
(2)İşyeri tehlike sınıflarının tespitinde, o işyerinde yapılan asıl iş dikkate alınır.

Çalışmaktan kaçınma hakkı:

(1)Ciddi ve yakın tehlike ile karşı karşıya kalan çalışanlar kurula, kurulun
bulunmadığı işyerlerinde ise işverene başvurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin
alınmasına karar verilmesini talep edebilir. Kurul acilen toplanarak, işveren ise derhâl kararını
verir ve durumu tutanakla tespit eder. Karar, çalışana ve çalışan temsilcisine yazılı olarak
bildirilir.
(2)Kurul veya işverenin çalışanın talebi yönünde karar vermesi hâlinde çalışan, gerekli
tedbirler alınıncaya kadar çalışmaktan kaçınabilir. Çalışanların çalışmaktan kaçındığı dönemdeki
ücreti ile kanunlardan ve iş sözleşmesinden doğan diğer hakları saklıdır.
(3)Çalışanlar ciddi ve yakın tehlikenin önlenemez olduğu durumlarda birinci fıkradaki
usule uymak zorunda olmaksızın işyerini veya tehlikeli bölgeyi terk ederek belirlenen güvenli
yere gider. Çalışanların bu hareketlerinden dolayı hakları kısıtlanamaz.
(4)İş sözleşmesiyle çalışanlar, talep etmelerine rağmen gerekli tedbirlerin alınmadığı
durumlarda, tabi oldukları kanun hükümlerine göre iş sözleşmelerini feshedebilir. Toplu sözleşme
veya toplu iş sözleşmesi ile çalışan kamu personeli, bu maddeye göre çalışmadığı dönemde fiilen
çalışmış sayılır.
(5)Bu Kanunun 25 inci maddesine göre işyerinde işin durdurulması hâlinde, bu madde
hükümleri uygulanmaz.

İşveren, aşağıdaki hallerde belirtilen sürede Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirimdebulunur:

a)İş kazalarını kazadan sonraki üç iş günü içinde.
b)Sağlık hizmeti sunucuları veya işyeri hekimi tarafından kendisine bildirilen meslek
hastalıklarını, öğrendiği tarihten itibaren üç iş günü içinde.
(3)İşyeri hekimi veya sağlık hizmeti sunucuları; meslek hastalığı ön tanısı koydukları
vakaları, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularına sevk
eder.
(4)Sağlık hizmeti sunucuları kendilerine intikal eden iş kazalarını, yetkilendirilen sağlık
hizmeti sunucuları ise meslek hastalığı tanısı koydukları vakaları en geç on gün içinde Sosyal
Güvenlik Kurumuna bildirir.
(5)Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar, Sağlık Bakanlığının uygun görüşü
alınarak Bakanlıkça belirlenir.

28
Aşağıdaki hallerde çalışanların sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlamak zorundadır:
1)İşe girişlerinde.
2)İş değişikliğinde.
3)İş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından
sonra işe dönüşlerinde talep etmeleri hâlinde.
4)İşin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike sınıfına göreBakanlıkça belirlenen
düzenli aralıklarla.
(2)Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde çalışacaklar, yapacakları işe uygun
olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe başlatılamaz.
(3)Bu Kanun kapsamında alınması gereken sağlık raporları işyeri hekiminden alınır. 50’den az çalışanı
bulunan ve az tehlikeli işyerleri için ise kamu hizmet sunucuları veya aile hekimlerinden de alınabilir.
Raporlara itirazlar Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen hakem hastanelere yapılır, verilen kararlar
kesindir.
(4)Sağlık gözetiminden doğan maliyet ve bu gözetimden kaynaklı her türlü ek maliyet
işverence karşılanır, çalışana yansıtılamaz.
(5)Sağlık muayenesi yaptırılan çalışanın özel hayatı ve itibarının korunması açısından
sağlık bilgileri gizli tutulur.

Çalışan temsilcisi:
(1)İşveren; işyerinin değişik bölümlerindeki riskler ve çalışan sayılarını
göz önünde bulundurarak dengeli dağılıma özen göstermek kaydıyla, çalışanlar arasında
yapılacak seçim veya seçimle belirlenemediği durumda atama yoluyla, aşağıda belirtilen sayılarda
çalışan temsilcisini görevlendirir

ÇALIŞAN SAYISI ÇALIŞAN TEMSİLCİ

SAYISI
1
2
3
4
5
ve üzeri 6

Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi

(1)Ülke genelinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili politika ve stratejilerin belirlenmesi için
tavsiyelerdebulunmak üzere Konsey kurulmuştur.

İş sağlığı ve güvenliği kurulu

(1)Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde
işveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere kurul oluşturur. İşveren, iş sağlığı
ve güvenliği mevzuatına uygun kurul kararlarını uygular.

İdari para cezaları ve uygulanması:

-Bu Kanunda belirtilen idari para cezaları, 14 üncü maddede belirtilen(İş kazası ve meslek
hastalıklarının kayıt ve bildirimi) bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyenlere uygulanacak idari
para cezaları hariç gerekçesi belirtilmek suretiyle Çalışma ve İş Kurumu il müdürünce verilir.
üncü maddede belirtilen bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyenlere uygulanacak idari para
cezaları ise doğrudan Sosyal Güvenlik Kurumunca verilir. Sosyal Güvenlik Kurumunca verilen idari
para cezalarının tebliğ, itiraz ve tahsilinde sayılı Kanunun nci maddesi hükümleri uygulanır.
Verilen diğer idari para cezaları tebliğinden itibaren otuz gün içinde ödenir. İdari para cezaları tüzel
kişiliği bulunmayan kamu kurum ve kuruluşları adına da düzenlenebilir.

29
sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun:
"Radyo ve televizyonlar ayda en az 90 dakika gıda güvenliği, gıda güvenirliliği, bitki ve hayvan sağlığı
ile toprak koruma, iş sağlığı ve güvenliği, çalışma hayatında kayıt dışılığın önlenmesi, sosyal güvenlik,
işçi ve işveren ilişkileri, halk sağlığının korunması ve geliştirilmesi, hastalık risklerinin azaltılması ve
önlenmesi ile teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerinin daha verimli kullanılabilmesi gibi
konularda uyarıcı ve eğitici mahiyette yayınlar yapmak zorundadır.

İŞİN DURDURULMASI
1-İşyerindeki bina ve eklentilerde, çalışma yöntem ve şekillerinde veya iş ekipmanlarında
çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir husus tespit edildiğinde; bu tehlike giderilinceye
kadar, hayati tehlikenin niteliği ve bu tehlikeden doğabilecek riskin etkileyebileceği alan ile
çalışanlar dikkate alınarak, işyerinin bir bölümünde veya tamamında iş durdurulur.
Çok tehlikeli sınıfta yer alan maden, metal ve yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerin
yapıldığı veya büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde, risk değerlendirmesi
yapılmamış olması durumunda iş durdurulur.

KOLAY EZBERLE:
Çok tehlikeli MADEN den METAL YAPI-TEHLİKELİ KİMYASALLAR
funduszeue.info
2-İş sağlığı ve güvenliği bakımından teftişe yetkili üç iş müfettişinden oluşan heyet, iş
sağlığı ve güvenliği bakımından teftişe yetkili iş müfettişinin tespiti üzerine gerekli incelemeleri
yaparak, tespit tarihinden itibaren iki gün içerisinde işin durdurulmasına karar funduszeue.info
tespit edilen hususun acil müdahaleyi gerektirmesi hâlinde; tespiti yapan iş müfettişi, heyet
tarafından karar alınıncaya kadar geçerli olmak kaydıyla işi durdurur.
3-Çalışma ve İş Kurumu il müdürlüğüne bir gün içinde gönderilir. İşin durdurulması kararı, mülki
idare amiri tarafından kolluk kuvvetleri marifetiyle yirmidört saat içinde yerine getirilir. Ancak,
tespit edilen hususun acil müdahaleyi gerektirmesi nedeniyle verilen işin durdurulması kararı,
mülki idare amiri tarafından kolluk kuvvetleri marifetiyle aynı gün yerine getirilir.

funduszeue.info
4-İşveren, yerine getirildiği tarihten itibaren altı iş günü içinde, yetkili iş mahkemesinde
işin durdurulması kararına itiraz edebilir. İtiraz, işin durdurulması kararının uygulanmasını
etkilemez. Mahkeme itirazı öncelikle görüşür ve altı iş günü içinde karara bağlar. Mahkeme kararı
kesindir.
5-Çok tehlikeli sınıfta yer alan ve ihale ile alınan işlerde;
teknolojik gelişme, iş gücü kapasitesinin artırılması, üretim metotlarında yenilik gibi bir kısım
unsurlar sağlanmadan üretim ve/veya imalat planlarına, iş programlarına aykırı hareket edilerek
üretim zorlaması nedeniyle hayati tehlike oluşturacak şekilde çalışma biçimleri, işin durdurulma
sebebi sayılır.
6-İşveren, işin durdurulması sebebiyle işsiz kalan çalışanlara ücretlerini ödemekle veya
ücretlerinde bir düşüklük olmamak üzere meslek veya durumlarına göre başka bir iş vermekle
yükümlüdür.
7- İşverenin işin durdurulmasını gerektiren hususların giderildiğini Bakanlığa yazılı
olarak bildirmesi hâlinde, en geç yedi gün içinde işyerinde inceleme yapılarak işverenin talebi
sonuçlandırılır.

Ölümlü iş kazası sebebiyle kamu ihalesinden yasaklama:

Ölümlü iş kazası meydana gelen maden işyerlerinde kusuru yargı kararı ile tespit edile n
işveren, mahkeme tarafından iki yıl süreyle kamu ihalelerine katılmaktan 5/1/ tarihli ve
sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 26 ncı maddesinin ikinci fıkrasında sayılanlarla
birlikte yasaklanır. Kararın bir örneği işverenin siciline işlenmek üzere Kamu İhale Kurumuna
gönderilir ve Kurumun internet sayfasında ilan edilir.

30
SAYILI SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI
KANUNU
Kısa vadeli sigorta kolları Uzun vadeli sigorta kolları
İşkazası Malûllük,
Meslek hastalığı Yaşlılık ve
Hastalık Ölüm sigortası kollarını
Analık sigortası kollarını
KOLAY EZBERLE: KOLAY EZBERLE:
EZBER KODU:İMHA(İlk harfler) EZBER KODU:MALÜL YAŞLI ÖL(İlk kelimeler)

Genel sağlık sigortası:

Kişilerin öncelikle sağlıklarının korunmasını, sağlık riskleri ile karşılaşmaları halinde ise oluşan
harcamaların finansmanını sağlayan sigortayı,
Bakmakla yükümlü olduğu kişi:
Kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olan;
a)Eşini,
b)18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya 5/6/ tarihli ve sayılı Meslekî Eğitim Kanununda
belirtilen aday çıraklık ve çıraklık eğitimi ile işletmelerde meslekî eğitim görmesi halinde 20 yaşını,
Yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayan çocukları ile yaşına
bakılmaksızın bu Kanuna göre malûl olduğu tespit edilen evli olmayan çocuklarını,
c)Geçiminin genel sağlık sigortalısı tarafından sağlandığı Kurumca belirlenen kriterlere göre tespit
edilen ana ve babasını ifade eder.

KOLAY EZBERLE
-Eş--Geçimi sağlık sigortalısı tarafından Sağlanan Anne Baba
yaşını doldurmamış evlenmemiş(okul şartı yok)
-Lise dengi okul veya Çıraklık eğitimi gören 20 yaşını doldurmamış evlenmemiş
-Yaşına bakılmaksızın malul evli olmayan
-Yüksek öğrenim gören 25 yaşını doldurmayan

Hastalık ve analık hali:

-iş kazası ve meslek hastalığı dışında kalan ve iş göremezliğine neden olan rahatsızlıklar, hastalık
halidir.
-sigortalı kadının veya sigortalı erkeğin sigortalı olmayan eşinin, kendi çalışmalarından dolayı gelir
veya aylık alan kadının ya da gelir veya aylık alan erkeğin sigortalı olmayan eşinin gebeliğinin başladığı
tarihten itibaren doğumdan sonraki ilk sekiz haftalık, çoğul gebelik halinde ise ilk on haftalık süreye
kadar olan gebelik ve analık haliyle ilgili rahatsızlık ve engellilik halleri analık hali kabul edilir.

İş kazası;
a)Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
b)İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız
çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,
c)Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi
nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
d)Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki emziren kadın sigortalının,
iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
e)Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen
ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engelli hâle getiren olaydır.

31
İŞ KAZASININ BİLDİRİMİ
a)İşveren; kolluk kuvvetlerine Derhal
a)İşveren; kuruma(Sosyal Güvenlik Kurumu ) En geç kazadan sonraki üç işgünü içinde
Dikkat! Kazadan sonra ibaresi önemli
Mad:4(b)bendi kapsamında bulunan sigortalı Bir ayı geçmemek şartıyla rahatsızlığının bildirim
bakımından kendisi tarafından yapmaya engel olmadığı günden sonra üç
işgünü içinde,
iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesi ile doğrudan ya da taahhütlü posta ile Kuruma bildirilmesi
zorunludur. Bu fıkranın (a) bendinde belirtilen süre, iş kazasının işverenin kontrolü dışındaki
yerlerde meydana gelmesi halinde, iş kazasının öğrenildiği tarihten itibaren başlar.

İŞYERİ, İŞYERİNİN BİLDİRİLMESİ, DEVRİ, İNTİKALİ VE NAKLİ:

İşyeri:
-Sigortalı sayılanların maddî olan ve olmayan unsurlar ile birlikte işlerini yaptıkları yerlerdir.
-İşyerinde üretilen mal veya verilen hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı bulunan ve aynı yönetim
altında örgütlenen işyerine bağlı yerler, dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma,
muayene ve bakım, beden veya meslek eğitimi yerleri, avlu ve büro gi bi diğer eklentiler ile araçlar
da işyerinden sayılır.

işyeri bildirgesinininkuruma verilmesi:

İşveren, örneği Kurumca hazırlanacak işyeri bildirgesini en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı
tarihte,Kuruma(Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığını)vermekle yükümlüdür.
Ticaret sicili memurlukları, kendilerine yapılan şirket kuruluş bildirimlerini Kuruma
(Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığını)bildirmeleri:
En geç on gün içinde Kuruma bildirmek zorundadır.
Türk Ticaret Kanunu hükümlerine tâbi şirketlerin nevilerinin değişmesi, birleşmesi veya diğer bir
şirkete katılması durumunda, bu hususların ticaret siciline tesciline ilişkin ilân tarihini; adi
şirketlerde şirkete yeni ortak alınması durumunda ise en geç yeni ortağın alındığı tarihi takip eden
on gün içinde, işyeri bildirgesi ile Kuruma bildirilmek zorundadır.
İşyerinin faaliyette bulunduğu adresten başka bir ildeki adrese nakledilmesi, sigortalı çalıştırılan bir
işin veya işyerinin başka bir işverene devredilmesi veya intikal etmesi halinde, işyerinin nakledildiği,
yeni işverenin işi veya işyerini devraldığı tarihi takip eden on gün içinde,
-İşyerinin miras yoluyla intikali halinde ise mirasçıları, ölüm tarihinden itibaren en geç üç ay içinde,
işyeri bildirgesini Kuruma vermekle yükümlüdür. İşyerinin aynı il sınırları içinde Kurumun diğer bir
ünitesinin görev alanına giren başka bir adrese nakledilmesi halinde, adres değişikliğinin yazı ile
bildirilmesi yeterlidir. Bu işlerde çalışan sigortalıların, sigorta hak ve yükümlülükleri devam eder.
-Valilikler, belediyeler ve ruhsat vermeye yetkili diğer kamu ve özel hukuk tüzel kişileri, yapı ruhsatı
ve diğer tüm ruhsat veya ruhsat niteliği taşıyan işlemlerine ilişkin bilgi ve belgeler ile varsa bunların
verilmesine esas olan istihdama ilişkin bilgileri, veril diği tarihten itibaren bir ay içinde Kuruma
bildirmekle yükümlüdürler. Bu bildirimlerden hangilerinin işyerinin bildirilmesi yerine geçeceği
Kurumca belirlenir, belirlenenlerle ilgili ayrıca işyeri bildirgesi düzenlenmez.

Meslek hastalığı:
Sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm
şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal engellilik halleridir.

32
Meslek hastalığının 4 üncü maddenin birinci fıkrasının;(Meslek hastalığının bildirimi)
a)(a)bendi ile 5 inci madde kapsamında bulunan sigortalılar bakımından, sigortalının meslek
hastalığına tutulduğunu öğrenen veya bu durum kendisine bildirilen işveren tarafından,
b)(b)bendi kapsamındaki sigortalı bakımından ise kendisi tarafından, bu durumun öğrenildiği günden
başlayarak üç işgünü içinde, iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesi ile Kuruma bildirilmesi zorunludur.
Yönetmelikte belirlenmiş hastalıklar dışında herhangi bir hastalığın meslek hastalığı sayılıp
sayılmaması hususunda çıkabilecek uyuşmazlıklar, Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunca karara
bağlanır.

Sigortalı kadına veya sigortalı olmayan eşinin doğum yapması nedeniyle sigortalı erkeğe emzirme
ödeneği verilebilmesi için, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının;
a)(a) bendi kapsamında olanlar için doğumdan önceki bir yıl içinde en az gün kısa vadeli sigorta
kolları primi bildirilmiş olması,
b)(b)bendi kapsamında olanlar için doğumdan önceki bir yıl içinde en az gün kısa vadeli sigorta
kolları primi yatırılmış ve genel sağlık sigortası primi dahil prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının
ödenmiş olması, şarttır. Emzirme ödeneğine hak kazanan sigortalılardan 9 uncu maddeye göre
sigortalılığı sona erenlerin, bu tarihten başlamak üzere üçyüz gün içinde çocukları doğarsa, sigortalı
kadın veya eşi analık sigortası haklarından yararlanacak sigortalı erkek, doğum tarihinden önceki
onbeş ay içinde en az gün prim ödenmiş olması şartıyla emzirme ödeneğinden yararlandırılır.
GEÇİCİ İŞ GÖREMEZLİK ÖDENEĞİ
İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle iş Her gün için geçici iş göremezlik ödeneği verilir.
göremezliğe uğrayan sigortalıya
4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ile 5 Her gün için geçici iş göremezlik ödeneği verilir.
inci madde kapsamındaki sigortalılardan
hastalık sigortasına tabi olanların hastalık
sebebiyle iş göremezliğe uğraması halinde, iş
göremezliğin başladığı tarihten önceki bir yıl
içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi
bildirilmiş olması şartıyla geçici iş göremezliğin
üçüncü gününden başlamak üzere
4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ile Her gün için geçici iş göremezlik ödeneği verilir.
(b) bendinde belirtilen muhtarlar ile aynı bendin
(1), (2)ve(4) numaralı alt bentleri kapsamındaki
sigortalı kadının analığı halinde, doğumdan funduszeue.info
önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli “BAŞARININ ADRESİ”
sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla,
doğumdan önceki ve
sonraki sekizer haftalık sürede, çoğul gebelik
halinde ise doğumdan önceki sekiz haftalık
süreye iki haftalık süre ilâve edilerek çalışmadığı
4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ile Doğum sonrası istirahat süresine eklenen
(b) bendinde belirtilen muhtarlar ile aynı bendin süreler için, geçici iş göremezlik ödeneği verilir.
(1), (2) ve (4) numaralı alt bentleri kapsamındaki
sigortalı kadının, erken doğum yapması halinde
doğumdan önce kullanamadığı
çalıştırılamayacak süreler ile isteği ve hekimin
onayıyla doğuma üç hafta kalıncaya kadar
çalışması halinde
Yatarak ve ayakta iş göremezlik: İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve sigortalı
kadının analığı halinde verilecek geçici iş
KOLAY EZBERLE: göremezlik ödeneği, yatarak tedavilerde 17 nci
Yatarak-Yarısı-İlk heceden hatırlayın maddeye göre hesaplanacak günlük kazancının
Ayaktan üçte ikisidir. yarısı, ayaktan tedavilerde ise üçte ikisidir,

33
SÜREKLİ İŞ GÖREMEZLİK GELİRİNE HAK KAZANMA
Kurum Sağlık Kurulu tespiti Meslekte kazanma gücü en az % 10 oranında azalmış olanlar
sürekli iş göremezlik gelirine hak kazanır
Sigortalının mesleğinde Sürekli tam iş göremezlikte sigortalıya, aylık kazancının % 70'i
kazanma gücünün kaybı oranında gelir bağlanır.
oranına göre hesaplanır
Sigortalı, başka birinin sürekli Gelir bağlama oranı % olarak uygulanır.
bakımına muhtaç ise
Sigortalının sürekli iş göremezlik geliri;
a)Geçici iş göremezlik ödeneğinin sona erdiği tarihi,
b)Geçici iş göremezlik tespit edilemeden sürekli iş göremezlik durumuna girilmişse, buna ait sağlık
kurulu raporu tarihini, takip eden ay başından başlar.
Sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış sigortalılardan, aynı engellilik veya meslek hastalığı nedeniyle
istirahat raporu alanlara, yazılı istek tarihinden itibaren 18 inci maddeye göre hesaplanacak bir
günlük geçici iş göremezlik ödeneği ile aylık sürekli iş göremezlik gelirinin otuzda biri arasındaki
fark, her gün için geçici iş göremezlik ödeneği olarak verilir.

İş kazası veya meslek hastalığına bağlı nedenlerden dolayı ölen sigortalının Hak sahiplerine gelir
bağlanması, evlenme ve cenaze ödenekleri :
- İş kazası veya meslek hastalığına bağlı nedenlerden dolayı ölen sigortalının hak sahiplerine, 17 nci
madde gereğince tespit edilecek aylık kazancının % 70'i, gelir olarak bağlanır.
-İş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünü % 50 veya daha fazla oranda
kaybetmesi nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış iken ölenlerin, ölümün iş kazası veya
meslek hastalığına bağlı olup olmadığına bakılmaksızın birinci fıkraya göre belirlenen tutar, 34 üncü
madde hükümlerine göre hak sahiplerine gelir olarak bağlanır.
4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanların hak sahiplerine gelir
bağlanabilmesi için, kendi sigortalılığından dolayı, genel sağlık sigortası dahil prim ve prime ilişkin
her türlü borçlarının ödenmiş olması zorunludur.
Gelirin başlangıcı, kesilmesi ve yeniden bağlanmasında 34 üncü ve 35 inci maddeler uygulanır. 37
nci madde hükümlerine göre hak sahiplerine cenaze ve evlenme ödeneği verilir.
KOLAY EZBERLE:
Hak sahiplerine gelir, cenaze ve evlenme ödeneği verilir. funduszeue.info

Uzun Vadeli Sigorta Hükümleri-Malûl sayılma

-4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün
veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60'ını,
-(c) bendi kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün en az % 60’ını veya vazifelerini yapamayacak
şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalı, malûl
sayılır.
-Ancak, sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce sigortalının çalışma gücünün % 60'ını
veya vazifesini yapamayacak derecede meslekte kazanma gücünü kaybettiği önceden veya sonradan
tespit edilirse, sigortalı bu hastalık veya engelliliği sebebiyle malûllük aylığından yararlanamaz.

Malûllük sigortasından sağlanan haklar ve yararlanma şartları :

Malûllük sigortasından sigortalılara sağlanan hak, malûllük aylığı bağlanmasıdır. Sigortalıya malûllük
aylığı bağlanabilmesi için sigortalının;
a)25 inci maddeye göre malûl sayılması,
b)En az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak gün veya başka birinin sürekli bakımına
muhtaç derecede malûl olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın gün malûllük,
yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması,
c)Malûliyeti nedeniyle sigortalı olarak çalıştığı işten ayrıldıktan veya işyerini kapattıktan veya
devrettikten sonra Kurumdan yazılı istekte bulunması, halinde malûllük aylığı bağlanır.
34
Ancak, 4 üncü Maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanl arın kendi sigortalılığı
nedeniyle genel sağlık sigortası primi dahil, prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması
zorunludur.

Yaşlılık aylığının hesaplanması:

Aylık bağlama oranı,Sigortalının malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tâbi geçen toplam prim ödeme
gün sayısının her günü için % 2 olarak uygulanır. Bu hesaplamada günden eksik süreler
orantılı olarak dikkate alınır. Ancak aylık bağlama oranı % 90'ı geçemez. 28 inci maddenin dördüncü
ve beşinci
fıkralarına göre aylığa hak kazanan sigortalılar için hesaplanacak aylık bağlama oranı, prim ödeme
gün sayısı günden az olanlar için çalışma gücü kayıp oranının gün prim ödeme gün sayısı ile
çarpımı sonucu bulunan rakamın % 60'a bölünmesi suretiyle hesaplanan gün sayısına göre, % 50'yi
geçmemek üzere üçüncü fıkra uyarınca tespit edilen orandır. Prim ödeme gün sayısı günden
fazla olanlar için ise toplam prim ödeme gün sayısına göre aylık bağlama oranı belirlenir. Ancak, 4
üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için bu fıkrada geçen
prim gün sayısı gün, % 50 oranı da % 40 olarak uygulanır.

ÖLÜM SİGORTASINDAN SAĞLANAN HAKLAR VE YARARLANMA ŞARTLARI

a)Ölüm aylığı bağlanması.
b)Ölüm toptan ödemesi yapılması.
c)Aylık almakta olan kız çocuklarına evlenme ödeneği verilmesi
d)Cenaze ödeneği verilmesi.

Ölüm aylığı;
a)En az gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş veya 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için, her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5
yıldan beri sigortalı bulunup, toplam gün malûllük, yaşlılık ve ölüm si gortaları primi bildirilmiş,
b)47 nci maddede yazılı sebeplerle kazaya uğramış, malûllük, vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı
almakta iken veya malûllük, vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanmış olup
henüz işlemi tamamlanmamış,
c)Bağlanmış bulunan malûllük, vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı, sigortalı olarak çalışmaya
başlamaları sebebiyle kesilmiş, durumda iken ölen sigortalının hak sahiplerine, yazılı istekte
bulunmaları halinde bağlanır. Ancak, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı
sayılanların hak sahiplerine aylık bağlanabilmesi için ölen sigortalının genel sağlık sigortası primi dahil
kendi sigortalılığından dolayı prim ve prime ilişkin her türlü borcunun olmaması veya ödenmesi
şarttır.

Uzun vadeli sigorta kolları bakımından sigortalılık süresi

sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesi kapsamındaki sandıklara veya bu
Kanuna tâbi olarak malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olarak ilk defa kapsama girdiği tarih
olarak kabul edilir. Uluslararası sosyal güvenlik sözleşmeleri hükümleri saklıdır.
-Bu Kanunun uygulanmasında 18 yaşından önce malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tâbi olanların
sigortalılık süresi, 18 yaşını doldurdukları tarihte başlamış kabul edilir. Bu tarihten önceki süreler için
ödenen malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primleri, prim ödeme gün sayılarının hesabına dahil
edilir.

9-ULUSAL VE ULUSLARARASI KURULUŞLAR VE SÖZLEŞMELER

35
-ILO Birinci Dünya Savaşı sonrasında, yılında kuruldu. Türkiye yılında Milletler Cemiyeti’ne
ve iLO’ya üye oldu. ILO’nun kuruluşu, Birinci Dünya Savaşı’nı bitiren antlaşmalardan biri olan Versay
Antlaşmasına konan bir bölümle sağlandı.
-Uluslararası Çalışma Konferansı’na her ülkeden 4 delege katılır. Delegelerden ikisi
hükümettemsilcisi, biri işçi temsilcisi ve biri de işveren temsilcisidir.
-ILO’yu devletlerin üye olduğu diğer uluslararası kuruluşlardan ayıran temel özellik, tüm organlarda
işçilerin ve işverenlerin de doğrudan temsil edilmesidir. Buna ILO’nun “üçlü yapısı” denir.
- İşçi, işveren ve hükümet delegeleri, konferansta ele alınacak gündem sayısının iki katını
geçmeyecek sayıda danışman götürebilir. ILO’nun ikinci organı Yönetim Kurulu’dur.
-Yönetim Kurulu her üç yılda bir seçilir ve 14 işçi, 14 işveren ve 28 hükümet temsilcisinden oluşur.
-ILO’nun faaliyetlerinin yürütülmesinden ve Uluslararası Çalışma Konferansı’nın gündeminin
belirlenmesinden Yönetim Kurulu sorumludur.
Filadelfiya bildirgesi:
II. Dünya Savaşı sonlarına doğru (ILO)'nun, tarihsel bildirgelerinden biri olarak bilinen ve ILO'nun
amaç ve hedeflerinin belirtildiği "Filadelfiya Bildirgesi" yılında yayınladı.
funduszeue.info bir mal değildir.
funduszeue.info kurma ve ifade özgürlüğü desteklenen bir ilerlemenin vazgeçilmez şartıdır;
funduszeue.infoluk, bulunduğu yerlerde, herkesin refahına yönelik bir tehlike oluşturur;
funduszeue.infoca karşı mücadele, her ulusun kendi ülkesi içerisinde tükenmez bir güçle ve kamu yararının
sağlanması amacıyla işçi ve işveren temsilcilerinin Hükümet temsilcileri ile eşit şartları içinde
katılımlarıyla yapacakları serbest tartışmalara ve alacakları demokratik kararlara hakim olarak sürekli
ve ortak bir uluslar arası gayretle yürütülecektir
funduszeue.info, inanç ve cinsiyetleri ne olursa olsun bütün insanlara, maddi ilerlemelerini ve manevi
gelişmelerini, hür ve haysiyetli bir şekilde, ekonomik güvence altında ve eşit şartlarda sürdürmek
hakkına sahiptirler.
İLO’nun taşımada ve kaldırmada maksimum ağırlık R nolu karar tarihli tek kişinin
kaldırabileceği azami en fazla yük Erkek çalışanlar için(18 yaş üstü) uygun ortam şartlardamaksimum
55 kg kilo taşıyabilir.

İLO(Uluslar arası çalışma örgütü)'nun temel uygulama araçları:

Sözleşme:
İlke ve kuralların belirlenmesinde temel araçtıfunduszeue.inforarası antlaşma niteliğfunduszeue.info politikaya
yol göfunduszeue.info onaylayan ülkeyi bağlar.
Protokol:
Sözleşmeyle aynı numarayı taşır aynı niteliği taşır. Aynı niteliktedir.Sözleşmeyi tamamlar ve
imzalayan ülkeyi bağlar.
Tavsiye kararı:
Sözleşmeyle eş zamanlı çıkarılan,onaylanması gerekmeyen,bağlayıcı olmayan,ilke ve kuralların nasıl
uygulanacağını açıklayan sözleşmeyi tamamlayan bir araçtır.

Temel ILO Sözleşmeleri:

36
No(Zorla Çalıştırma Sözleşmesi ():
No(Örgütlenme Özgürlüğü ve Örgütlenme Hakkının Korunması Sözleşmesi ():
No(Örgütlenme ve Toplu Sözleşme Hakkı Sözleşmesi ():
No(Eşit Ücret Sözleşmesi ():
No(Zorla Çalıştırmanın Yasaklanması Sözleşmesi ()
No(Ayrımcılık (İstihdam ve Meslek) Sözleşmesi ():
No(Asgari Yaş Sözleşmesi ():
No(Çocuk İşçiliğinin En kötü Biçimleri Sözleşmesi ().

İLO KURUCU ÜYELER

Belçika Güney Afrika Guatemala Panama
Bolivya Yeni Zellanda Haiti Peru
Brezilya Hindistan Honduras Polonya
Britanya İmparatorluğu Çin İtalya Portekiz
Kanada Küba Japonya Romanya
Avustralya Çekoslovakya Liberya Sırp-Hırvat-Slovenya
Yunanistan Fransa Nikaragua Siam İmparatorluğu
Uruguay
13 KURUCU DİĞER DEVLETLER
Arjantin Hollanda Pers imparatorluğu İsveç
Şili Norveç Salvador İsviçre
Kolombiya Paraguay İspanya Krallığı Venezuela
Danimarka
Türkiye-Almanya-ABD- gibi ülkeler kurucu üyeler arasında yer almamaktadır.

Dünya Sağlık Örgütü-WHO:

yılında ABD’nin San Francisco kentinde toplanan Birleşmiş Milletler Konferansı, bu
dönemde bütün halkların sağlığının, dünyada barış ve güvenliğin sağlanması açısından temel
önem arz ettiğini kabul ederek Çin ve Brezilya’lı delegelerin bir ‘’Uluslararası Sağlık Örgütü’’
kurulması amacıyla toplantı düzenlenmesi oybirliğiyle kabul edilmiştir.
Temmuz tarihleri arasında New York’ta toplanan Uluslararası Sağlık Konferansı’nda,
Türkiye’nin de içinde bulunduğu 61 ülkenin temsilcileri tarafından WHO Anayasası imzalanarak en az
26 üye ülkenin resmi kabulu ile yürürlüğe girmesi için işlem başlatılmıştır.
Türkiye, DSÖ kurulur kurulmaz çalışmalara katıldı. Türk Hükümeti 9 Haziran tarih ve sayılı
kanunla DSÖ Anayasası'nı onaylayarak Örgüt'e üye oldu.
Örgüt'e üyeliğinden sonra Türkiye, DSÖ ve BM'e bağlı diğer kuruluşlarla sağlık alanındaki ilişkileri
geliştirmek amacıyla 19 Ekim günü imzalanan ve sayılı kanunla onaylanan "Teknik Yardım
Anlaşması" ile çeşitli "Sağlık Projeleri"ni ele almıştır
Türkiye Cumhuriyeti,9 haziran tarih ve sayılı kanun'la Dünya Sağlık Örgütü
İlk Genel Kurul’da bölgesel örgütlenme tartışılmış ve oluşturulan Komisyonun yaptığı çalışma
sonucu Bölge Ofisi kurulması kararlaştırılmıştır.
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER
l Ekim 'te kurulmuştur. Merkezi: New York
llTürkiye, BM’nin kurucu üyelerindendir.
lll--BM’ye göre 18 yaşına kadar herkes çocuk sayılmaktadır.
lV--BM İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi de yayınlandı. Her şahsın çalışmaya, işini serbestçe
seçmeye adil ve elverişli çalışma şartlarına ve işsizlikten korunmaya hakkı vardır.

AVRUPA BİRLİĞİ

37
Tüzük:
Belirlenen bir ilke ve kurallara ulusal mevzuata yansıtmadan uyulması için istendiğinde çıkarılan
üyeler için bağlayıcı olan ve doğrudan uygulanan bir düzenlemedir.
Direktif:
Her üyenin, direktiflerindeki ilke ve kuralları belirtilen sürede mevzuatında tanımlanan uygun
yöntem ve araçları kullanarak iç hukukuna yansıtmakla yükümlü olduğu isg alanında sıklıkla
kullanılan bağlayıcı bir araçtır.
Karar:
Düzenlediği konuda hedef tarafı bağlayan bir metindir.
Tavsiye ve görüşler:
Mevzuattan sayılmayan bağlayıcı olmayan ama politika hazırlanırken yol gösteren araçlardır.
Not:
AB’nin iş sağlığı ve güvenliği alanında temel düzenleme araçları direktiflerdir.
AB’nin isg alanındaki birincil mevzuatı AB’nin dayandığı temel ilke ve kuralları tanımlar.
AB’nin ikincil mevzuatı tüzük, direktif, karar, tavsiye ve görüş olarak sıralanabilir

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ

İtiraz komisyonu
Bu Yönetmelik kapsamında hizmet veren kişi veya kurumların belgelerinin askıya alınma veya iptali
ile ilgili itirazlarını değerlendirmek ve sonuçlandırmak üzere;
-İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü(Başkan)
-İlgili Genel Müdür Yardımcısı
-İlgili Daire Başkanı
-Genel Müdürlükte görevli ve değerlendirmeye konu denetim sürecinde yer almamış dört personel
Toplam 7 üyeden oluşur

Toplum Sağlığı Merkezi Birimi (TSMB):

Sağlık Bakanlığına bağlı, işyerlerine iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini sunmak üzere kurulan gerekli
donanım ve personele sahip olan ve Bakanlıkça yetkilendirilen birimi,ifade eder.

İşverenin iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri ile ilgili yükümlülükleri:

On ve daha fazla çalışanı olan çok tehlikeli sınıfta yer alan işyeri işverenleri ayrıca diğer sağlık
personeli görevlendirir.
İşveren, işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının tam süreli görevlendirilmesi gereken durumlarda İSGB
kurar. Tam süreli işyeri hekimi görevlendirilen işyerlerinde, diğer sağlık personeli görevlendirilmesi
zorunlu değildir.
Birden fazla iş güvenliği uzmanı görevlendirilen kamu, maden, inşaat, metal, tekstil, sağlık, ulaşım,
taşımacılık, ticaret, imalat, bakım, onarım, kurulum, enerji, kimya, tarım, ziraat, hayvancılık, mobilya,
ormancılık, gıda, matbaa, atık yönetimi, su temini, temizlik, ilaçlama sektörlerine ait işyerlerinde, tam
süreli iş güvenliği uzmanlarından sadece birisinde uygun belge sınıfı aranır.
İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personelinin görevlendirilmesine ilişkin zorunlu
çalışma sürelerinin hesabında; 5/6/ tarihli ve sayılı Mesleki Eğitim Kanunu ile 4/11/
tarihli ve sayılı Yükseköğretim Kanunu kapsamındaki öğrenci statüsünde olan çırak ve stajyerler,
toplam çalışan sayısına dâhil edilmez.

İşverenin sağlık ve güvenlik kayıtları ve onaylı deftere ilişkin yükümlülükleri:

(1)İşveren ilgili mevzuatta belirlenen süreler saklı kalmak kaydıyla;
a)İşyerinde yürütülen iş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerine ilişkin her türlü kaydı,
b)İşten ayrılma tarihinden itibaren en az 15 yıl süreyle çalışanların kişisel sağlık dosyalarını, saklar.
Çalışanın işyerinden ayrılarak başka bir işyerinde çalışmaya başlaması halinde, yeni işveren çalışanın
kişisel sağlık dosyasını yazılı olarak talep eder, önceki işveren dosyanın bir örneğini onaylayarak bir ay
içerisinde gönderir.
ONAYLI DEFTER
38
-işyerinin bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri veya noterce her sayfası
mühürlenmek suretiyle onaylanır.
-Onaylı deftere yazılan tespit ve öneriler işverene tebliğ edilmiş sayılır.
-Onaylı defter yapılan tespitlere göre iş güvenliği uzmanı, işyeri he kimi ile işveren tarafından
birlikte veya ayrı ayrı imzalanır.
-Defterin imzalanması ve düzenli tutulmasından işveren sorumludur. Teftişe yetkili iş
müfettişlerinin her istediğinde işveren onaylı defteri göstermek zorundadır.

İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMİ(İSGB)

İş güvenliği uzmanı odası En az 8 metrekare
İş yeri hekimi odası(Muayene odası) En az 8 metrekare
İlk yardım acil müdahale odası En az 12 metrekare
İşyeri sağlık ve güvenlik birimi En az bir iş yeri hekimi
(Bu birimin asıl işin yürütüldüğü mekânda ve Diğer Sağlık personel (Zorunlu değil)
giriş katta kurulması esastır) Tehlike sınıfına uygunEn az bir İş güvenliği uzmanı
-İSGB, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yürütülmesine ve çalışan personel sayısına uygun
büyüklükte bir yerde kurulur. Bu birimin asıl işin yürütüldüğü mekânda ve giriş katta kurulması
esastır.
-İSGB’ler Ek-1’de belirtilen araç ve gereçler ile donatılır ve işyerinde çalışanların acil durumlarda en
yakın sağlık birimine ulaştırılmasını sağlamak üzere uygun araç bulundurulur.
-İSGB’nin bölümleri aynı alanda bulunur ve bu alan çalışanlar tarafından kolaylıkla görülebilecek
şekilde işaretlenir.
- Sağlık Bakanlığından ruhsatlı sağlık hizmeti sunucusu olan işyerlerinde kurulacak İSGB’lerde ilk
yardım ve acil müdahale odası şartı ve EK-1’de belirtilen araç ve gereçler ile ulaşım amaçlı araç
bulundurulması zorunluluğu aranmaz

İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yürütülmesi amacıyla sağlanacak şartlar

50 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde:
a)İşyeri hekimi ile diğer sağlık personeline ve iş güvenliği uzmanına 8 metrekareden az olmamak
üzere toplam iki oda temin eder.
b)İşyerinde ayrıca acil durumlarda çalışanların en yakın sağlık birimine ulaştırılmasını sağlamak
üzere uygun araç bulundurulur.
50’den az çalışanı olan işyerlerinde:
-İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personelinin iş sağlığı ve güvenliği hizmetini etkin
verebilmesi için çalışma süresince kullanılmak üzere uygun bir yer sağlar.
Birden fazla işyerinin bulunduğu iş merkezleri, iş hanları gibi yerlerde
bulunan çalışanlar ile ilgili işverenlerin yürütecekleri iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri için;
Toplam çalışan sayısı 50 ve daha fazla ise Toplam çalışan sayısı 50 den az ise
Koordinasyon yönetim tarafından sağlanmak -Koordinasyon yönetim tarafından sağlanmak
üzere ortaklaşa kullanılabilecek bir mekân üzere ortaklaşa kullanılabilecek bir mekân
oluşturulabilir. oluşturulabilir.
a)İşyeri hekimi ile diğer sağlık personeline ve iş -işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık
güvenliği uzmanına 8 metrekareden az personelinin iş sağlığı ve güvenliği hizmetini
olmamak üzere toplam iki oda temin eder. etkin verebilmesi için çalışma süresince
b)İşyerinde ayrıca acil durumlarda çalışanların kullanılmak üzere uygun bir yer sağlar.
en yakın sağlık birimine ulaştırılmasını sağlamak
üzere uygun araç bulundurulur.

-İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yürütülmesi için işveren tarafından ayrılan çalışma yerlerinin
39
bölüm ve birimlerinin aynı alan içerisinde bulunması esastır. Bu bölüm ve birimlerin bulunduğu
yerler çalışanlar tarafından kolaylıkla görülebilecek şekilde işaretlenir.
-Tam süreli işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi zorunlu olmayan hallerde
işyerinde bu maddeye göre oluşturulan ve belirtilen şartları karşılayan birim, düzenlenen sağlık
raporları bakımından İSGB olarak kabul edilir.
50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde; işveren ve hizmet sunanlar
arasında mutabık kalınarak aynı sözleşme yılı içerisinde, aylık hizmet süreleri birleştirilebilir veya
hizmet sunum aralıkları belirlenebilir.

ORTAK SAĞLIK GÜVENLİK BİRİMİ(OSGB)

İş güvenliği uzmanı odası En az 10 metrekare
İş yeri hekimi odası(Muayene odası) En az 10 metrekare
İlk yardım acil müdahale odası En az 15 metrekare
Bekleme yeri En az 12 metrekare
Arşiv odası Yeterli büyüklükte
Tuvalet En az bir tuvalet
Tam süreli iş sözleşmeli:En az bir iş yeri hekimi-En az bir İş
OSGB güvenliği uzmanı-Diğer Sağlık personel
(İGU sınıfı önemli değil)

OSGB ARŞİVİNDE TUTULMASI GEREKEN BELGELER

İşyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmeti sunmak üzere OSGB’lerce görevlendirilen işyeri hekimi ve
İş güvenliği uzmanı tarafından saklanması gereken onaylı defter suretleri,
Yıllık çalışma planı ve yıllık değerlendirme raporu suretleri
Çalışanlara verilen iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerine dair kayıtlar OSGB arşivinde tutulur ve
istenmesi halinde denetime yetkili memurlara gösterilir
Kendilerinden talep edilmese dahi, sözleşme süresi sonunda bütün kayıt ve dosyalar OSGB’lerce
işverene teslim edilir.

OSGB’lerin Belge alma ve vize işlemleri:

(1)Yetki belgelerinin, OSGB ve TSMB tarafından beş yılda bir vize ettirilmesi zorunludur. Belge almak
veya vize işlemlerini yaptırmak isteyen kurumların;
(2)Yetkilendirilen kurumlar, beş yılın tamamlanmasına en fazla 60 gün kala vize işlemleri için Genel
Müdürlüğe e-devlet sistemi altyapısını kullanarak müracaat eder. Yukarıda belirtilen süreler içinde
müracaat etmeyen kurumların yetki belgeleri, vize işlemleri tamamlanıncaya kadar askıya alınır.
Vize süresinin bitiminden itibaren üç ay içinde vize işleminin tamamlanmamasıdurumunda yetki
belgesi Genel Müdürlükçe doğrudan iptal edilir.
(3)OSGB’lerde unvan değişikliği yapılması halinde yetki belgesinin yenilenmesi için Bakanlıkça
belirlenen belge bedelinin ödenmesi gereklidir.

İhtarlar:
(1)Yetki belgesinin doğrudan iptalini gerektiren durumların dışındaki ihlallerde, OSGB’lere Ek -7’ de
belirtilen ihtar puanları uygulanır.
(2)Bir takvim yılı içinde hafif ihlallerin ihtar puanlarının toplamının 30’a, orta ihlallerin ihtar
puanlarının toplamının 60’a ulaşması durumunda OSGB’nin o yıl içinde işleyecekleri diğer hafif ve
orta ihlaller bir üst derecenin taban puanı esas alınarak uygulanır.
(3)Beş yıllık sürenin sonunda vize işlemini tamamlayan kişi ve kurumların; uygulanmasının üzerinden
en az bir yıl geçmiş olan tüm ihtar puanları silinir.
(4)Bu Yönetmelik uyarınca OSGB’lere uygulanan ihtar puanlarına ilişkin itirazlar, işlemin tebliğ
tarihinden itibaren en geç 10 iş günü içinde Genel Müdürlüğe yapılır. Bu süreden sonra yapılacak
itirazlar dikkate alınmaz.

Yetkilerin askıya alınması, iptali ve itiraz:

40
(1)Bu Yönetmelik uyarınca yetkilendirilen OSGB’lerin yetki belgeleri, ihtar puanları toplamının ’e
ulaşması durumunda Genel Müdürlükçe altı ay süreyle askıya alınır.

İtiraz komisyonunun çalışma şekli:

(1)İtiraz Komisyonu, bu Yönetmelik uyarınca yetkilendirilen veya belgelendirilen kişi veya kurumların
belgelerinin askıya alınması veya iptali ile ilgili itirazları değerlendirerek karara bağlar. Komisyonun
kararı, oy çokluğuyla alınır. Oyların eşitliği halinde Başkanın oyu belirleyicidir. Komisyon kararı, Genel
Müdürlükçe uygulanır.

Aynı Yönetmeliğin 12 nci maddesine aşağıdaki on ikinci fıkra eklenmiştir.(28 ŞUBAT )
OSGB ve TSMB’lerin yetkilendirildikleri adrese ilişkin resmi makamlarca tahliye veya yıkım kararı
alınması ya da yıkık veya hasarlı raporu verilmesi durumlarında, yeni adrese taşındıktan sonra otuz
gün içerisinde İSG-KÂTİP üzerinden Genel Müdürlüğe başvuru yapılır. Yapılan başvuru doksan gün
içinde tamamlanır. Başvuru sürecine ilişkin diğer hususlar mevcut adres değişikliği hükümlerine tabi
olarak yürütülür.”
MADDE:3
Aynı Yönetmeliğin 20 nci maddesine aşağıdaki dördüncü fıkra eklenmiştir.
12 nci maddenin on ikinci fıkrasına tabi olarak yapılan adres değişikliğinde adres değişikliği bedel i
ödenmez.”
MADDE:4
Aynı Yönetmeliğin 22/A maddesine aşağıdaki ikinci fıkra eklenmiştir.
(2) İtiraz Komisyonunu oluşturan unvan adlarının iptal olması veya değişmesi halinde yerine atanacak
üyeler Bakanlık oluru ile belirlenir.”

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULLARI HAKKINDA YÖNETMELİK

KURUL OLUŞTURMA:
Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğuve altı aydan fazla sürensürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde
işveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere kurul oluşturur.
Not:Elli ve daha fazla ibarelerine dikkat funduszeue.info rakamıda dahil edilecek.

ALTI AYDAN FAZLA SÜREN ASIL İŞVEREN-ALT İŞVEREN İLİŞKİSİNİN BULUNDUĞU HALLERDE İSG
KURULU OLUŞTURMA
Çalışan sayısı Asıl iş veren Alt işveren
1-Asıl işveren ≥50 Kurul oluşturur
2-Alt işveren ≥50 işbirliği ve koordinasyon asıl Kurul oluşturur
işverence sağlanır.

Kurul oluşturmaz.
Vekaleten kararların
1-Sadece asıl işverenin ≥50 Kurul oluşturur uygulanması için asıl işverenin
kurduğu kurula temsilci
gönderir
1-Asıl işveren<50 Kurul oluşturmaz.
2-Alt işveren ≥50 Vekaleten kararların
uygulanması için Alt işverenin Kurul oluşturur
kurduğu kurula temsilci
gönderir
1-Asıl işveren<50 Koordinasyon asıl işverence yapılmak kaydıyla, asıl işveren ve alt
2-Alt işveren <50 işveren tarafından birlikte bir kurul oluşturulur. Kurulun
Toplamı >50 oluşumunda üyeler 6 ncı maddeye göre her iki işverenin ortak
kararı ile atanır.

41
İSGKURULUN OLUŞUMU
Kurul aşağıda belirtilen kişilerden oluşur:
a)İşveren veya işveren vekili
b)İş güvenliği uzmanı
c)İşyeri hekimi
ç)İnsan kaynakları, personel, sosyal işler veya idari ve mali işleri yürütmekle görevli bir kişi
d)Bulunması halinde sivil savunma uzmanı
e)Bulunması halinde formen, ustabaşı veya usta
f)Çalışan temsilcisi, işyerinde birden çok çalışan temsilcisi olması halinde baş temsilci
Kurula işveren veya işveren vekili Kurulun başkanı:
tarafından atanan: işveren veya işveren vekili
b)İş güvenliği uzmanı Kurulun sekreteri:
c)İşyeri hekimi İş güvenliği uzmanıdır. İş güvenliği uzmanının tam
ç)İnsan kaynakları, personel, sosyal işler veya zamanlı çalışma zorunluluğu olmayan işyerlerinde
idari ve mali işleri yürütmekle görevli bir kişi ise kurul sekretaryası; insan kaynakları,
d)Bulunması halinde sivil savunma uzmanı personel,sosyal işler veya idari ve mali işleri
Formen, ustabaşı veya ustanın seçimi: yürütmekle görevli bir kişi tarafından yürütülür.
Yarıdan fazlasının katılacağı toplantıda açık Formen, ustabaşı veya usta ve çalışan temsilcisi
oyla seçilir. Seçimle belirlenememesi halinde yedeklerinin seçimi:
işveren tarafından atanır. Yarıdan fazlasının katılacağı toplantıda açık oyla
seçilir. Seçimle belirlenememesi halinde işveren
tarafından atanır.
(1)İşveren tarafından, kurulun üyelerine ve yedeklerine iş sağlığı ve güvenliği konularında eğitim
verilmesi sağlanır. Kurul üyelerinin ve yedeklerinin eğitimleri asgari aşağıdaki konuları kapsar;
a)Kurulun görev ve yetkileri,
b)İş sağlığı ve güvenliği konularında ulusal mevzuat ve standartlar,
c)Sıkça rastlanan iş kazaları ve tehlikeli vakaların nedenleri,
ç)İş hijyeninin temel ilkeleri,
d)İletişim teknikleri,
e)Acil durum önlemleri,
f)Meslek hastalıkları,
g)İşyerlerine ait özel riskler,
ğ)Risk değerlendirmesi.
(2)Asıl işveren alt işveren ilişkilerinde ortak kurul oluşumunda eğitimden her iki işveren birlikte
sorumludur.
İş sağlığı ve güvenliği kurulunun toplanma zamanı:
Kurullar ayda en az bir kere toplanır. Ancak kurul, işyerinin tehlike sınıfını dikkate alarak,
-Çok tehlikeli işler Bir ay
-Tehlikeli işyerlerinde iki ay,
-Az tehlikeli işyerlerinde ise üç ay olarak belirlenmesine karar verebilir
Toplantının gündemi, yeri, günü ve saatinin bildirimi:
Toplantıdan en az kırk sekiz saat önce kurul üyelerine bildirilir.
Kurulun Olağanüstü toplanması:
Ölümlü, uzuv kayıplı veya ağır iş kazası halleri veya özel bir tedbiri gerektiren önemli hallerde
kurul üyelerinden herhangi biri kurulu olağanüstü toplantıya çağırabilir. Bu konudaki tekliflerin
kurul başkanına veya sekreterine yapılması gerekir. Toplantı zamanı, konunun ivedilik ve önemine
göre tespit olunur.
-Kurul toplantılarının günlük çalışma saatleri içinde yapılması asıldır. Kurulun toplantılarında
geçecek süreler günlük çalışma süresinden sayılır.

42
Kurulun toplanması ve karar alması:
-Kurul, üye tam sayısının salt çoğunluğu ile işveren veya işveren vekili başkanlığında toplanır ve
katılanların salt çoğunluğu ile karar alır.
-Çekimser oy kullanılamaz. Oyların eşitliği halinde başkanın oyu kararı belirler.
-Çoğunluğun sağlanamadığı veya başka bir nedenle toplantının yapılmadığı hallerde durumu
belirten bir tutanak düzenlenir.

Kurulun kurulacağı diğer işyerleri:

(1)İşverene bağlı, fabrika, müessese, işletme veya işletmeler grubu gibi birden çok işyeri bulunduğu
hallerde elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu her bir işyerinde ayrı ayrı kurul kurulur.
(2)Birinci fıkrada belirtilen durumlarda ihtiyaç duyulması halinde kurullar arasında koordinasyon ve
bilgi alış verişi işverence sağlanır. İşveren, birden çok işyerinin her birinde kurulacak kurulların çalışma
usullerini düzenlemek, iş ve görüş birliğini sağlamak amacıyla bu işyerlerine ait iş sağlığı ve güvenliği
ile ilgili raporların, en az üç ayda bir, ilgili teknik eleman ve uzmanlarca incelenmesini sağlar. Ayrıca bu
raporları göz önünde tutarak alınması gereken tedbirleri tespit eder ve uygulanmasını sağlar.

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMLERİ

YÖNETİM SİSTEMLERİ:
-OHSAS- İş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi
-OHSAS- OHSAS Uygulama Rehberidir
-ISO Kalite Yönetim Sistemi
-ISO Çevre Yönetim Sistemi
-ISO Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi
-BS: İngiliz risk değerlendirme standardı

ISO İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim sistemi standartı:

İSG yönetim sisteminin amacı:
-İSG yönetim sisteminin amacı, İSG risklerinin yönetilmesi için bir çerçeve
sağlamaktır. İSG yönetim sistemi, işçilerin yaralanma ve/veya sağlık sorunlarını
önlemek, güvenli ve sağlıklı işyerleri oluşturmayı amaçlamaktadır; bu nedenle,
kuruluşun İSG risklerini ortadan kaldırmak veya minimize etmek için etkin düzeltici
ve koruyucu önlemler alması kritik öneme sahiptir.
-Bu önlemler kuruluş tarafından İSG yönetim sistemi aracılığıyla uygulandığında, İSG
performansını iyileştirirler. Fırsatları değerlendirmek ve erken harekete geçmek İSG
performasının iyileştirilmesi için daha etkin ve verimli olabilir.
-Bir İSG yönetim sistemi, bu standardın gerekliliklerini yerine getirerek İSG
performansının iyileştirilmesini sağlar.
-Bir İSG yönetim sistemi, bir kuruluşun yasal gerekliliklerini ve diğer gere klilikleri
yerine getirmesine yardımcı olabilir.
-Bu standart, diğer uluslararası standartlar gibi, bir kuruluşun yasal gerekliliklerini
artırmak veya değiştirmeyi amaçlamamaktadır.

İSG yönetim sisteminin başarısı :

İSG yönetim sisteminin uygulanması, bir kuruluş için stratejik ve operasyonel bir
karardır. İSG yönetim sisteminin başarısı, o kuruluşun liderliğine, taahhüdüne,
organizasyonun her seviyesinden ve işlevinden katılımına bağlıdır.

43
İSG MEVZUATINDA KURUM VE ORGANİZASYONLAR
1-İş sağlığı ve güvenliği genel müdürlüğünün görevleri(İSGGM):
a)İş sağlığı ve güvenliği konularında, mevzuatın uygulanmasını sağlamak ve mevzuat çalışması
yapmak.
b)Ulusal politikalar belirlemek, bu politikalar çerçevesinde programlar hazırlamak.
c)Ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlarla işbirliği ve koordinasyonu sağlamak.
d)Etkin denetim sağlamak amacıyla gerekli önerilerde bulunmak, sonuçlarını izlemek.
e)Standart çalışmaları yapmak, normlar hazırlamak ve geliştirmek.
f)Üretilen ve ithal edilen kişisel koruyucu donanımların piyasa gözetimi ve denetimini yapmak, bu
hususlarda usul ve esasları belirlemek.
g)İş sağlığı ve güvenliği ile iş kazaları ve meslek hastalıklarının önlenmesi konularında inceleme ve
araştırma çalışmalarını planlamak, programlamak ve uygulanmasını sağlamak.
h)Faaliyet konuları ile ilgili yayın ve dokümantasyon çalışmaları yapmak ve istatistikleri düzenlemek.
i)Meslekî eğitim görenler, rehabilite edilenler, özel risk grupları ve kamu hizmetlerinde çalışanlar da
dahil olmak üzere tüm çalışanların iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı korunmaları amacıyla
gerekli çalışmaları yaparak tedbirlerin alınmasını sağlamak.
j)İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü ile İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü Bölge Laboratuvar
Müdürlüklerinin çalışmalarını düzenlemek, yönetmek ve denetlemek.
k)İşyerindeki sağlık ve güvenlik risklerini önlemek ve koruyucu hizmetleri yürütmek üzere
görevlendirilecek işyeri hekimleri, iş güvenliği uzmanları ve diğer görevlilerin iş sağlığı ve güvenliği ile
ilgili eğitim ve belgelendirme usul ve esaslarını belirlemek.
l)İş sağlığı ve güvenliği alanında ölçüm, analiz, teknik kontrol, risk analizi ve değerlendirmesi, eğitim,
danışmanlık, uzmanlık hizmetlerini yapmak ve bu tür hizmetleri verecek özel ve tüzel kişi ve
kuruluşların niteliklerini belirlemek, yetki vermek, yetkilerini iptal etmek, kontrol ve denetimini
sağlamak.
m)İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı, diğer teknik ve sağlık personel ile işçilere eğitim vermek için
kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler ve Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre faaliyet gösteren
şirketler ile ortak sağlık ve güvenlik birimlerini yetkilendirmek, gerektiğinde yetkilerini iptal etmek,
hizmetin etkin ve verimli bir şekilde verilip verilmediğinin kontrol ve denetimini sağlamak, işyeri
hekimi ve iş güvenliği uzmanının eğitimleri sonundaki sınavları yapmak veya yaptırmak, belgelerini
vermek.
2-Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı (İTK):
İş Teftişinin dayanağını Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından onaylanan uluslararası bir
sözleşmeden alan tek denetim örgütlenmesi olmasıdır.
Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (International Labour Office, ILO) tarihli ve 81 sayılı
Sanayi ve Ticarette İş Denetimi Sözleşmesi, iş denetiminin uluslararası dayanağını oluşturmaktadır.
Türkiye, tarih ve sayılı yasayla bu sözleşmeyi onaylayarak yükümlülük altına
girmiştir.
81 sayılı ILO Sözleşmesinin 4. maddesinde “iş teftişinin merkezi bir makamın denetimi
altındayapılacağı”belirtilmiş olup, söz konusu hükme uygun olarak İş Teftiş Kurulu (İTK) merkezde
Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı bünyesinde ve doğrudan Bakana bağlı olarak faaliyet
göstermektedir.
Bu anlamda İş Teftiş Kurulu uluslararası bir sözleşmeden kaynağını alan ilk ve tek teftiş kurulu olup, İş
Müfettişliği de uluslararası bir meslek statüsündedir.

3-Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı’nın Görev ve Yetkileri:

• Bakanlığın görev alanına giren faaliyet ve işlemlerle ilgili teftiş, inceleme ve soruşturmaları
yürütmek, gerekli önlemleri almak veya aldırmak,
• Bakanlığın görev alanına giren konularda ulusal ve uluslararası mevzuatın uygulanmasını izlemek,
mevzuat çalışmaları yapmak, gerektiğinde, teftiş ve denetimler sonucunda, mevzuatın aksayan
yönleri, uygulanabilirliği, sektörel bazda ilgili kurum ve kuruluşlarca alınması gereken önlemler i
belirlemek,
• Denetim sonuçlarına ilişkin istatistikleri tutmak, değerlendirmek ve yorumlamak,

44
• 25/8/ tarihli ve sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu ile 25/6/ tarihli ve sayılı Türkiye
İş Kurumu Kanunu uyarınca işyerlerinde inceleme yapmak, iş ve işlemlerini teftiş etmek,
• Kayıtdışı istihdamla mücadele etmek, bu amaçla sektörel analizlere dayalı denetimleri yürütmek ve
bu konularda alınması gerekli tedbirleri önermek,
• Kurumun merkez ve taşra teşkilatı ile personelinin idari, mali ve hukuki işlemleri hakkında denetim,
inceleme ve soruşturma yapmak,
• Sosyal hizmet ve yardım kuruluşlarınca sunulan hizmetlerin kontrol ve denetimini ilgili birimlerle
işbirliği içinde yapmak, sunulan hizmetlerin süreç ve sonuçlarını mevzuata, önceden belirlenmiş amaç
ve hedeflere, performans ölçütlerine ve kalite standartlarına göre analiz etmek, karşılaştırmak ve
ölçmek, kanıtlara dayalı olarak değerlendirmek, elde edilen sonuçları rapor haline getirerek ilgililere
iletmek,
• Bakanlığın görev alanına giren konularda faaliyet gösteren kamu kurum ve kuruluşları, gerçek ve
tüzel kişiler ile gönüllü kuruluşlara, faaliyetlerinde yol gösterecek plan ve programlar oluşturmak ve
rehberlik etmek,
• Sosyal hizmet ve yardımlar alanında faaliyette bulunan veya bulunmak isteyen kişi, kurum ve
kuruluşlar ile gönüllü kuruluşları teşvik edici mekanizmaların oluşturulmasına yardımcı olmak ve bu
alanda yapılacak faaliyetlere ve alanda çalışan meslek elemanlarına rehberlik etmek,
• Sosyal hizmet ve yardım kuruluşlarının faaliyet ve işlemlerinde hataların önlenmesini, yönetim ve
kontrol sistemlerinin geçerli, güvenilir ve tutarlı hale gelmesini sağlamak,
• Bu Bölüm kapsamında hizmet sunan sosyal hizmet kuruluşları ile sosyal hizmetlerden
yararlananlara ilişkin olarak ortak veri tabanı oluşturulmasına katkıda bulunmak,
• Bakan tarafından verilen diğer görevleri yapmak

Çalışma ve sosyal güvenlik eğitim ve araştırma merkezi (ÇASGEM):Amacı:

Çalışma hayatı ve sosyal güvenlik konularında, ulusal ve uluslararası düzeyde eğitim, araştırma,
inceleme, yayın, dokümantasyon ve danışmanlık faaliyetlerinde bulunmak amacıyla Aile Çalışma ve
Sosyal Hizmetler Bakanlığına bağlı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezinin
kurulmasına, teşkilat, görev ve yetkilerine ilişkin esasları düzenlemektir

4-İş Sağlığı ve Güvenliği Araştırma ve Geliştirme enstitüsü Başkanlığı (İSGÜM):

İş Sağlığı ve Güvenliği Araştırma ve Geliştirme enstitüsü Başkanlığı (İSGÜM)HİZMETLER

Ölçüm ve Analiz İdrarda Hippürik Asit Analizi

Eğitim İdrarda TCA ( Triklororasetik) Analizi
Danışmanlık İşitme Testi (Odyometri)
Kontrol Belgesi Elektrokardiyografi (EKG)
İşyeri Havasında Toz Numunesi Alma ve Kanda Glikoz Tayini
Gravimetrik Değerlendirilmesi Kanda Kolesterol Tayini
Hava Akım Hızı Ölçümü Kanda Albumin Tayini
Termal Konfor Şartlarının (Sıcaklık, Basınç, Bağıl Kanda Total Protein Tayini
Nem ve Hava Akım Hızı) Ölçümü Kanda GGT Tayini
Kişisel Gürültü Maruziyeti Ölçümü Kanda AST Tayini
Tüm Vücut Titreşimi Kişisel Maruziyet Ölçümü Kanda ALT Tayini
El-Kol Titreşimi Kişisel Maruziyet Ölçümü Kanda ALP Tayini
Aydınlatma Ölçümü Kanda Üre Tayini
Foruier Transform İnfrared Kanda Ürik Asit Tayini
Spektrofotometresinde Serbest Silis Analizi Kanda Kreatinin Tayini
İşyeri Havasında Dedektör veya Tüp İle Anlık Tam İdrar Tetkiki
Gaz Ölçümü PA Akciğer Filmi Çekimi ve Değerlendirilmesi
Gaz Kromatografi Analizi (35x35)
Lifsi Tozların Konsantrasyon Tayini Solunum Fonksiyon Testi
45
Lifsi Tozların Tür Analizi Tam Kan Sayımı
Yüksek Basınçlı Sıvı Kromotografisinde Analiz Sedimantasyon
İyon Kromatografisinde Analiz (Her bir Numune Kontrol Belgesi
için) Kontrol Belgesi Düzeltme İşlemleri
Atomik Absorpsiyon Cihazı(Grafit/Alevli) ile Tolien Analizi
Havada Ağır Metal Analizi Ksilen Analizi
Atomik Absorpsiyon Cihazı (Grafit/Alevli) 15/1 İş Sağlığı ve Güvenliği Temel Prensipleri (Kitap
ile her bir ilave Element Analizi Satışı)
Atomik Absorpsiyon Cihazı ile Kanda Kurşun Pnömokonyoz Değerlendirme Okuyucu Eğitimi
Analizi Pnömokonyoz Filmi Okuma
İdrarda Fenol Analizi Danışmanlık Hizmetleri

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ RİSK DEĞERLENDİRMESİ YÖNETMELİĞİ

Yasal yükümlülüklere ve işyerinin önleme politikasına uygun, kayıp
Kabul edilebilir risk veya yaralanma oluşturmayacak risk seviyesini ifade eder.
seviyesi
İşyerinde yürütülen işlerin bütün safhalarında iş sağlığı ve güvenliği
Önleme ile ilgili riskleri ortadan kaldırmak veya azaltmak için planlanan ve
alınan tedbirlerin tümünü ifade eder.
İşyerinde meydana gelen; çalışan, işyeri ya da iş ekipmanını zarara
Ramak kala olay uğratma potansiyeli olduğu halde zarara uğratmayan olaydır.
İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin
Risk değerlendirmesi belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile
tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi
ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli
çalışmalardır.
Tehlike İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini
etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelini ifade eder.

Risk değerlendirme Ekibi:

(1)Risk değerlendirmesi, işverenin oluşturduğu bir ekip tarafından gerçekleştirilir. Risk
değerlendirmesi ekibi aşağıdakilerden oluşur.
a)İşveren veya işveren vekili.
b)İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetini yürüten iş güvenliği uzmanları ile işyeri hekimleri.
c)İşyerindeki çalışan temsilcileri.
ç)İşyerindeki destek elemanları.
d)İşyerindeki bütün birimleri temsil edecek şekilde belirlenen ve işyerinde yürütülen çalışmalar,
mevcut veya muhtemel tehlike kaynakları ile riskler konusunda bilgi sahibi çalışanlar.
(2)İşveren, ihtiyaç duyulduğunda bu ekibe destek olmak üzere işyeri dışındaki kişi ve kuruluşlardan
hizmet alabilir
(3)Risk değerlendirmesi çalışmalarının koordinasyonu işveren veya işveren tarafından ekip içinden
görevlendirilen bir kişi tarafından da sağlanabilir.
(4)İşveren,risk değerlendirmesi çalışmalarında görevlendirilen kişi veya kişilerin görevlerini yerine
getirmeleri amacıyla araç, gereç, mekân ve zaman gibi gerekli bütün ihtiyaçlarını karşılar, görevlerini
yürütmeleri sebebiyle hak ve yetkilerini kısıtlayamaz.
(5)Risk değerlendirmesi çalışmalarında görevlendirilen kişi veya kişiler işveren tarafından sağlanan
bilgi ve belgeleri korur ve gizli tutar.

46
RİSK DEĞERLENDİRMESİ AŞAMALARI
1-Tehklikeleri tanımlama
2-Riskleri belirleme ve analiz etme
3-Risk kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması
4-Dökümantasyon
5-Yapılan çalışmaların güncellenmesi ve gerektiğinde yenileme aşamaları izlenerek gerçekleştirilir
Not:Sıralama önemli

Risklerin kontrolünde şu adımlar uygulanır:

a)Planlama:
Analiz edilerek etkilerinin büyüklüğüne ve önemine göre sıralı hale getirilen risklerin kontrolü
amacıyla bir planlama yapılır.

b)Risk kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması:

Riskin tamamen bertaraf edilmesi, bu mümkün değil ise riskin kabul edilebilir seviyeye indirilmesi
için aşağıdaki adımlar uygulanır.
1)Tehlike veya tehlike kaynaklarının ortadan kaldırılması.
2)Tehlikelinin, tehlikeli olmayanla veya daha az tehlikeli olanla değiştirilmesi.
3)Riskler ile kaynağında mücadele edilmesi.

KOLAY EZBERLE:
Elimine(Yok etme)-İkame-Kaynaktan mücadele

c)Risk kontrol tedbirlerinin uygulanması:

Kararlaştırılan tedbirlerin iş ve işlem basamakları, işlemi yapacak kişi ya da işyeri bölümü, sorumlu kişi
ya da işyeri bölümü, başlama ve bitiş tarihi ile benzeri bilgileri içeren planlar hazırlanır. Bu planlar
işverence uygulamaya konulur.

ç)Uygulamaların izlenmesi:
Hazırlanan planların uygulama adımları düzenli olarak izlenir, denetlenir ve aksayan yönler tespit
edilerek gerekli düzeltici ve önleyici işlemler tamamlanır.
(2)Risk kontrol adımları uygulanırken toplu korunma önlemlerine, kişisel korunma önlemlerine göre
öncelik verilmesi ve uygulanacak önlemlerin yeni risklere neden olmaması sağlanır.
(3)Belirlenen risk için kontrol tedbirlerinin hayata geçirilmesinden sonra yeniden risk seviyesi tespiti
yapılır. Yeni seviye, kabul edilebilir risk seviyesinin üzerinde ise bu maddedeki adımlar tekrarlanır.

Dokümantasyon:
Risk değerlendirmesi asgarî aşağıdaki hususları kapsayacak şekilde dokümante edilir.
a)İşyerinin unvanı, adresi ve işverenin adı.
b)Gerçekleştiren kişilerin isim ve unvanları ile bunlardan iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi olanların
Bakanlıkça verilmiş belge bilgileri.
c)Gerçekleştirildiği tarih ve geçerlilik tarihi.
ç)Risk değerlendirmesi işyerindeki farklı bölümler için ayrı ayrı yapılmışsa her birinin adı.
d)Belirlenen tehlike kaynakları ile tehlikeler.
e)Tespit edilen riskler.
f)Risk analizinde kullanılan yöntem veya yöntemler.
g)Tespit edilen risklerin önem ve öncelik sırasını da içeren analiz sonuçları.
ğ)Düzeltici ve önleyici kontrol tedbirleri, gerçekleştirilme tarihleri ve sonrasında tespit edilen risk
seviyesi.
(2)Risk değerlendirmesi dokümanının sayfaları numaralandırılarak; gerçekleştiren kişi ler tarafından
her sayfası paraflanıp, son sayfası imzalanır ve işyerinde saklanır.
(3)Risk değerlendirmesi dokümanı elektronik ve benzeri ortamlarda hazırlanıp arşivlenebilir.

47
Risk değerlendirmesinin yenilenmesi:
a)İşyerinin taşınması veya binalarda değişiklik yapılması.
b)İşyerinde uygulanan teknoloji, kullanılan madde ve ekipmanlarda değişiklikler meydana gelmesi.
c)Üretim yönteminde değişiklikler olması.
ç)İş kazası, meslek hastalığı veya ramak kala olay meydana gelmesi.
d)Çalışma ortamına ait sınır değerlere ilişkin bir mevzuat değişikliği olması.
e)Çalışma ortamı ölçümü ve sağlık gözetim sonuçlarına göre gerekli görülmesi.
f)İşyeri dışından kaynaklanan ve işyerini etkileyebilecek yeni bir tehlikenin ortaya çıkması.

YENİLEME SÜRELERİ (En az/Yıl)

İŞ YERİ SINIFI Sağlık gözetimi Eğitim( yıl/saat) Risk değerlendirmesi Acil eylem planı
Çok tehlikeli 1 1 (16 saat) 2 2
Tehlikeli 3 2 (12 saat) 4 4
Az Tehlikeli 5 3 (8 saat) 6 6

KOLAY EZBERLE:
Tabloyu ezberlemek için SERA ismiyle:(Kendinize göre ezber kodu oluşturabilirsiniz)
Sağlık,Eğitim, Risk değerlendirmesi,Acil eylem planı'nın ilk harflerini kodlayınız.

Birden fazla işveren olması durumunda risk değerlendirmesi çalışmaları:

(1)Aynı çalışma alanını birden fazla işverenin paylaşması durumunda, yürütülen işler için diğer
işverenlerin yürüttüğü işler de göz önünde bulundurularak ayrı ayrı risk değerlendirmesi
gerçekleştirilir. İşverenler, risk değerlendirmesi çalışmalarını, koordinasyon içinde yürütür, birbirlerini
ve çalışan temsilcilerini tespit edilen riskler konusunda bilgilendirir.
(2)Birden fazla işyerinin bulunduğu iş merkezleri, iş hanları, sanayi bölgeleri veya siteleri gibi yerlerde,
işyerlerinde ayrı ayrı gerçekleştirilen risk değerlendirmesi çalışmalarının koordinasyonu yönetim
tarafından yürütülür. Yönetim; bu koordinasyonun yürütümünde, işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği
yönünden diğer işyerlerini etkileyecek tehlikeler hususunda gerekli tedbirleri almaları için ilgili
işverenleri uyarır. Bu uyarılara uymayan işverenleri Bakanlığa bildirir.
Asıl işveren ve alt işveren ilişkisinin bulunduğu işyerlerinde risk değerlendirmesi:
(1)Bir işyerinde bir veya daha fazla alt işveren bulunması halinde:
a)Her alt işveren yürüttükleri işlerle ilgili olarak, bu Yönetmelik hükümleri uyarınca gerekli risk
değerlendirmesi çalışmalarını yapar veya yaptırır.