Tamamlanmış Cümlelerin Sonuna Ne Konur

NOKTALAMA İŞARETLERİ-2
NOKTA ( . )
• Tamamlanmış cümlelerin sonuna konur.

Gün geçtikçe sağlığının düzeldiğini hissediyor.

• Kısaltmalardan sonra:

İst. Kuv. Dr. vs.

• Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yıl bildiren sayıların arasına konu:



• Saat ve dakika arasına:



• Sıra sayı sıfatı eki olan –ıncı, -inci, -uncu, -üncü yerine nokta kullanılır:

1. sınıfta okuyor. , 2. yarışmacı
 SORU:

Nokta (.) ile ilgili yargılardan hangisi yanlıştır?

A) Tarihlerde gün, ay, yılın arasına konur.

B) Saat gösteren rakamlarda birimler arasında kullanılır.

C) Devrik cümlelerin sonunda nokta kullanılmaz.

D) Eksiltili cümlelerin sonunda nokta kullanılmaz.

E) Bazı kısaltmalarda harfler arasına nokta konmayabilir

Cevap: C

VİRGÜL ( , )
1- Eş görevli söz ya da söz öbeklerinin arasına virgül konulur:

Zeki, çalışkan, terbiyeli, aynı zamanda yakışıklı bir delikanlıydı.
2- Sıralı cümleleri ayırmada kullanılır:

İçeri girdi, yerine oturdu, kitabını açtı ve okumaya başladı.

Bu fıkraların hepsini okudum, çok beğendim.
3- Öznelerden sonra:

O, benim için örnek bir insandı.

Aşk, içimizde sonsuzluğa açılan penceredir.
4- Adlaşmış sıfatlardan sonra:

İhtiyar, arkadaşıyla kahveye gitti.
5- Arasözlerin başında ve sonunda:

Yaşlı adam, Ahmet amca, geliyor.
6- Birinden aktarılan söz ya da cümlelerden sonra tırnak imi yerine:

Hayat uzun ince bir yoldur, diyor şair.
7- Hitap kelimelerinden sonra:

Değerli kardeşim, Kardeşim, bana yardım eder misin?
8- Kendinden sonra gelen cümleyi anlamca yansıtan peki, evet, hadi, peki gibi kelimelerden sonra:

Ödevleri yapabildin mi?

Evet, akşam yaptım.
9- Anlatıma güç kazandırmak için tekrarlanan kelimeler arasına virgül konulur:

Akşam, yine akşam, yine akşam
Bir sözcüğün kendisinden sonra gelen sözcükle, anlam karışıklığına yol açmamak için kullanılır:

Bu, köye dönmek istemiyor.

Genç, doktora ilaçları nasıl kullanacağını sordu.
KPSS

 SORU:

Yorgunluğumuzu () susuzluğumuzu bir fincan kahve ( ) bir bardak çilek suyu ( ) ya da başka bir ( ) meyve suyu ile ( ) gidermek için bir kır kahvesi arıyoruz.

Bu cümlede ayraçla ( ) belirtilen yerlerden hangisine virgül (,) getirilmelidir?

A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve IV. D) III. ve IV. E) IV. ve V.

Cevap: A
NOKTALI VİRGÜ ( ; )
1- Birden fazla virgülle ayrılmış yargı gruplarını ayırmada:

Kel ölür, sırma saçlı olur; kör ölür, badem gözlü olur.
2- Sıralı cümlelerde bağlaç yerine:

Mart kapıdan baktırır; kazma kürek yaktırır.
3- Kendinden önceki cümleyle ilgi kuran bağlaçlardan önce kullanılır:

Akıl yaşta değil, baştadır; fakat aklı başa yaş getirir.

Bu işi yapabilirim; ancak biraz zamana ihtiyacım var.
4- Cümle içerisindeki açıklamalardan önce:

Sabahtan beri bekliyorum; ne gelen var, ne giden.

Bir oraya bir buraya koşturduk ; onu bulamadık.
5- Cümle içinde veya sıralamalarda virgülle ayrılmış tür ve takımları birbirinden ayırmak için kullanılır:

Hans, Corc, Billy; Margaret, Marianna, Elezabette birlikte sinemaya gittiler.
6- Özneyi virgülle ayrılmış örneklerden ayırmak için:

Ahmet; Ayşe, Ali ve Rıfkı’dan daha zeki.
KPSS

 SORU:

Arnavut kaldırımları dar (I) sevimli sokakları (II ) beyaz badana üzerine sarı (III) mavi desenlerle süslenmiş duvarları (IV)begonya kokusunun (V) hissedildiği küçük avlusuyla sanki ortaçağ yaşamını günümüze taşıyor bu kent.

Bu cümlede numaralanmış yerlerden hangisine bir noktalama işareti konmasına gerek yoktur?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

Cevap: E
İKİ NOKTA ( : )
1- Açıklama ve örnek verilebilecek kelimelerden sonra :

• Açıklanan yargı bağımsız bir cümle ise büyük harfle; tek tek örneklerse küçük harfler başlar.
Pazardan aldıklarım : domates, biber, patlıcan.

İmla : Noktalama, ses bilgisi ve yazım kurallarına denir.
2- Birisinden aktarılan sözlerden önce gelir.

Tam yerinde sordu : “Siz de öyle yapmadınız mı?”
 SORU:

Servet-i Fünun Edebiyatı'nda seyahatname yazan bir şairimiz vardır (I) Cenap Şahabettin (II) Ama o sadece bir seyahatname yazarı değil (III) bir şairdir. Şiirinde en sık kullandığı nazım biçimi serbest müstezattır (IV) Bir başka özelliği (V) şiirde müzik düzenini sağlamak için var kuvvetiyle çalışmasıdır.

Numaralanmış yerlerden hangisine iki nokta (:) konulmalıdır?

A) V B) IV C) III D) II E) I

Cevap: E

ÜÇ NOKTA ( … )
1- Herhangi bir sebeple bitirilmemiş eksiltili cümlelerden sonra üç nokta konur.

Seni görmek için neler vermezdi ki

Öyle güzel bir yer ki Sizlerin de gidip görmesini isterdim.
2- Benzer örneklerin sürebileceğine göstermek için kullanılır.

Orada birkaç ağaç, küçük bir kulübe, önünden akan küçük bir dere
3- Bir alıntının atlanan yerlerinde:

aniden çıkageldi. Sonra
4- Herhangi bir sebeple söylemek istenmeyen sözcüklerin yerine kullanılır.

Bir olur , iki olur, üçüncüsü
 SORU:

Eski bayramlar hep anlatılır (I) O zamanın alışveriş anlayışı, o teleş, o hazırlık (II) Şimdilerde o kadar heyecanla hazırlanmadığı eklenir hemen arkasından (III) Oysa bu doğru değil (IV) Çünkü bayram öncesi alışveriş yapılan yerler hala kalabalık (V)

Yukarıdaki parçada numaralanmış yerlerden hangisine üç nokta ( … ) konmalıdır?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
 ÇÖZÜM:

Yüklemi olan cümlelerden sonra üç nokta getirilmez. Üç nokta yüklemi olmayan, tamamlanmamış cümlelerden sonra getirilir. Paragrafta B şıkkının yüklemi olmadığını görüyoruz.

Cevap: B
TIRNAK İŞARETİ ( “ “ )
1- Aktarmalarda:

Kadın : “Yetişin!” dedi.
2- Eser, başlık isimlerini ayırmada:

Siz “Safahat”ı okudunuz mu?

Öğretmen : “Siz ‘Safahat’ı okudunuz mu?” dedi.
3- Özellikle belirtilen kelimelerde:

Nazım birimi “beyit”tir.
KPSS

 SORU:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tırnak işareti (“ ”) ötekilerden farklı bir görevde kullanılmıştır?

A) Her yıl bu ilçede “Akşehir Nasrettin Hoca Şenlikleri” yapılır.

B) Konuşmacılardan biri, “ Anadolumuz, Nasrettin Hoca fıkraları gibi güldürürken düşündüren gülmeceler yurdudur.” dedi.

C) Birleşmiş Milletlerin kararıyla yılı “ Nasrettin Hoca Yılı” ilan edildi.

D) Şairimiz N. Hoca fıkrası derleme yarışmasında “ Akseki Nasrettin Hoca Derneği”nce ödül verildi.

E) Bu yıl “ Uluslar arası Nasrettin Hoca Karikatür Yarışması”nın yirmi ikincisi yapıldı.
 ÇÖZÜM:

B şıkkında başkasına ait olan söz aktarılmıştır.

Cevap: B
SORU İŞARETİ ( ? )
1. Soru anlamı olan cümlelerden sonra soru işareti konur.

Bu soruyu kim çözecek?

Not: Bazı cümlelerde soru unsuru olduğu halde, soru anlamı olmayabilir. Bu tür cümlelerden sonra soru işareti kullanılmaz.
Toplantıya neden geldiğini öğrenmedik.

Gelir mi, gelmez mi, bilmem.

Yağmur yağdı mı yarışma iptal edilir.
Not: Soru ifadesi taşıyan sıralı cümlelerde soru işareti en sonda kullanılır.

Ders mi çalışalım, gezmeye mi gidelim?
2. Verilen bilginin doğruluğundan emin olunmadığını veya onlara inanılmadığını göstermek için kullanılır.

Bu eserin bilimsel yönü (?) ağır basmaktadır.
 SORU:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru işareti (?) yanlış kullanılmıştır?

A) "Bırak canım, vazgeç, değer mi?" dedi. B) Bu sözlere siz de mi inanamadınız?

C) Galiba bir şey oldu? Öyle mi! D) Neden düşünemiyorsunuz? Problem çok basit.

E) Geliyor musunuz, bekleyeyim mi?

Cevap: C
ÜNLEM İŞARETİ ( ‘ )
1. Sevinç, acıma, korku, şaşma gibi duyguları anlatan kelime ya da cümlelerden sonra kullanılır.

Ooo!… Kimleri görüyorum!

Uf kolum acıdı!

Eyvah! Ne yapacağız şimdi.

Birden onu görmeyeyim mi!

Vay! Sevgili dostum!
2. Söylev ve seslenmelerden sonra:

Ey Türk Gençliği!

KESME İŞARETİ ( ‘ )
1. Kısaltmalara getirilen ekler kesmeyle ayrılır.

PTT’ye, ÖSS’yi, TV’de, TBMM’de THY’ye
2. Özel adlara getirilen çekim ekleri kesme işaretiyle ayrılır.

Ahmet’e gidin. Ahmet’i gördüm.

Trabzon’a giderken Samsun’a uğradık.
Özel isimlere getirilen yapım ekleri kesmeyle ayrılmaz.

Ankaralılar haberi sevinçle karşıladı.

Özel isme eklenerek ( “gil” yapım eki yerine kullanılan) ona aile anlamı kazandıran “-ler” eki de kesmeyle ayrılmaz.

Yarın bize Mehmetler geliyor
3. Cümlede yazımı karışacak kelimelerin doğru anlaşılması için kesme işareti kullanılır.

Kadı’nın kararı böyle. (kadının kararı böyle)

Bilgi’nin önemini anlamalıyız. (bilgin’in önemini anlamalıyız.
4. Harflere ve rakamlara getirilen ekler kesmeyle ayrılır.

A’dan Z’ye kadar her şey sordular.

Sınav yarın saat 10’da yapılacaktır.
Not: Üleştirme sayı sıfatları rakamla değil yazıyla yazılmalıdır.
Her şehirden 2’şer temsilci geldi.(yanlış)

Her şehirden ikişer temsilci geldi (doğru)

 SORU:

1’inci 2’inci 3’üncü 4’üncü 6’ncı

A ( B ) C D E

Yukarıdaki yazımlardan hangisi yanlıştır?
 ÇÖZÜM:

“iki- inci” olmaz iki-nci olmalıdır. Bu tip sorularda rakamlar yazıya çevrilir. Rakamdan sonra gelen ek rakamın arkasına yazılır.

Cevap: B
 SORU:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yerinde kullanılmamış bir kesme işareti vardır?

A) Bakan, Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu’nun çalışmalarından da yararlandıklarını söyledi.

B) Avrupa Büyükler Grekoromen Güreş Şampiyona’sında Türkiye, ilk kez takım halinde birinci oldu.

C) İstanbul’da geçen ay perakende fiyatı en çok artan maddenin, % ’lik artışla biber olduğu açıklandı.

D) Araştırma gemisi “Urania”, Marmara’da “Tsunami” olasılığını araştırmak üzere Türkiye’ye geldi.

E) Elazığ’da Picasso’nun “Palyaço” adlı yapıtı olduğu öne sürülen bir tablo ele geçirildi.

Cevap : B
KISA ÇİZGİ ( - )
1. Satır sonuna sığmayan sözcükleri hecelerine bölmek için kullanılır.

Gelenlere kitap imza-

larken çok sevinçliydi.
2. Bir olayın başlangıç ve bitiş tarihleri arasına konur.

öğretim yılı bitiyor.
3. Ortak adların arasına:

Ural-Altay dilleri
4. Karşıtlık bildiren sözcüklerin arasına konur.

Türk-Yunan savaşı
5. Dilbilgisi incelemelerinde kök ve gövde sonunda veya eklerin başına konur.

Gel-, başla-, “-ler” eki.

UZUN ÇİZGİ (KONUŞMA ÇİZGİSİ) ( – )
Yazı içinde konuşmaları belirtmek için konuşma cümlelerinden önce kullanılır.
Tarık Usta iç çekerek:

– Babam Çanakkale’de şehit düştü, dedi.

PARANTEZ (AYIRAÇ)
1. Cümle içerisindeki açıklama amaçlı sözler parantez içinde yazılır.

Orhan Veli () genç yaşta yitirilen bir ozandır.

İsmin yerini tutan kelimelere zamir (adıl) denir.
2. Bir sözcüğün başka dildeki karşılığı parantez içinde verilir.

Yeni yapılan viyadükler (köprü yol ) ışıklandırıldı.

KPSS

 SORU:

Tarladan toplandığı andan başlayarak sebzeler () meyveler besin değerlerini yavaş yavaş yitirmeye başlar. Ürünlerin pazarlara () marketlere ulaşma süresini de sakın ha unutmayın () Tazeliğini yitirmiş bir sebzenin yemeğe katacağı lezzet ne olur () Kısacası ne alırsanız alın () onu en kısa sürede tüketin.

Bu parçada ayraçlarla () belirtilen yerlere aşağıdakilerin hangisinde verilen noktalama işaretleri sırasıyla getirilmelidir?

A) (.) (;) (.) (!) (;) B) (:) (.) (…) (!) (.) C) (, ) (, ) (! ) (?) (,) D) (, ) (; ) (.) (?) (:) E) (, ) (,) (.) (;) (! )

Cevap: C
 SORU:

Kar yılın ilk karı ( ) Belliydi yağacağı ( ) kaç gündür neydi o soğuklar öyle ( )

Yukarıda parantezle belirtilen yerlere aşağıdakilerden hangisinde verilen noktalama işaretleri sırasıyla getirilmelidir?

A) () (,) (?) B) (.) (,) (!) C) () (,) (!) D) (.) (!) (!) E) (:) (,) ()

Cevap: C