Spss Testleri Nelerdir

t testinin SPSS programında uygulanışının nasıl olduğunu gösteren yazıyı yazının devamında okuyabilirsiniz. Yazıyı etkin şekilde okuyabilmek için funduszeue.info size firefox kullanmanızı önerir. Resimlerin daha büyük ve net halleri için lütfen mouse imlecini resimlerin üzerinde bekletin.
Bağımsız gruplar için t testi, iki gruba ait olan ortalamaların birbirinden farklı olup olmadığını test etmek amacıyla kullanılan bir istatistiksel analiz yöntemidir. Temel varsayımları

1. Karşılaştırılacak olan grupların birbirinden bağımsız olmaları (örneğin kadınlar ve erkekler, sigara içenler içmeyenler gibi),

2. Bu gruplardan elde edilen ölçümlerin en az eşit aralıklı ölçek düzeyinde ölçülmüş olmaları

3. Her bir grupta ölçümlerin normal dağılım gösteriyor olmalıdır.

Bu varsayımlara ek olarak spss&#;in bağımsız gruplar için t testi yapılırken test ettiği varyansların homojenliği varsayımı da karşılanmış olmalıdır.ımsız gruplar için t testi, spss&#;te yapılmaya başlanmadan önce veriler aşağıda görüldüğü gibi girilmelidir. Aşağıda kadın ve erkeklerin iş doyumlarının birbirinden farklı olup olmadığını araştıran örnek bir çalışmanın verilerinin spss&#;te bağımsız gruplar için t testi ile nasıl analiz edildiği aşamaları ile gösterilmiştir. funduszeue.info

Veriler şöyle girilmiş olmalıdır.

Analizlerin yapılacağı ve iş doyumunu ifade eden toplam puanın nasıl elde edildiğini Toplam Puan Alma, Hesaplama adresinden izleyebilirsiniz.

Daha sonra bağımsız gruplar için t testi için spss&#;te independent samples t test menüsü aşağıdaki resimde görülen yerden açılır.

independent samples t test&#; e tıklandığında aşağıdaki pencere açılır

burada grouping variable (gruplama değişkeni) kısmına karşılaştırlacak grupları gösteren değişken gönderilir. burada cins gruplamayı gösteren değişkendir. test variable ise bu grupları ne bakımından karşılaştıracağımızı gösteren değişkendir. bu örnekte test variable iş doyumunu gösteren toplam isimli değişkendir. bu değişkenler aşağıdaki gibi yerleştirilirler

Gruplama değişkeni sağ taraftaki kendi bölmesine gönderildiğinde yanında iki tane soru işareti çıkar. bunun sebebi SPSS&#;in hangi kodlar verilmiş olan grupların karşılaştırılacağını soruyor olmasıdır. bu tanımlayı yapmak için soru işaretlerinin altındaki Define variables (değişlenleri tanımla) kısmına tıklanarak aşağıdaki pencere açılır.

burada group 1 ve group 2 kısmına karşılaştırılacak grupların spss&#;e girildiği kodları yazılır. Daha önce veriler girilirken kızlara 1, erkeklere ise 2 kodu verilmişti. (En üstteki veri dosyasına cinsiyet sütununa bakınız). Bu nedenle group 1 kısmına 1 ve group 2 kısmına ise 2 yazılır

daha sonra continue tıklanarak devam edilir ve artık soru işaretleri kalkmış olur.

bu pencerede options&#;a tıklandığında ise analizin %95 mi yoksa %99 güven aralığında mı yapılacağı belirlenebilir. options&#;a tıklandığında şu pencere açılır.

burada genelde %95 seçeneği geçerlidir. (Ayrıntılı bilgiyi yakında ekleyeceğim) buradan bir şey değiştirilmeye gerek olmadığından continue tıklanarak ilerlenir.

Artık OK tıklanarak bağımsız gruplar için t testi yaptırılabilir. Çıkan sonuç bağımsız gruplar için t testi sonucudur.

Burada ilk çıkan tablo betimsel istatistikler tablosudur. Yani hangi grupta kaç kişi bulunmaktadır ve her grubun ortalaması ve standart sapmasını gösteren tablodur.

Alttaki independent samples test tablosu ise analiz tablosudur. bu tablonun ilk kısmındaki F değeri varyansların homojen olup olmadığını test etmek için kullanılır. Hemen yanından Sig. değeri 0,05&#;ten küçükse varyanslar homojen değil demektir. Bu durumda Equal variances not assumed satırı yani alttaki satır kullanılır üstteki satırdaki değerler hiç dikkat alınmaz. Fakat bu örnekte olduğu gibi F&#;nin yanındaki Sig. değeri 0,05&#;ten büyükse varyansların homojen olduğuna karar verilir.

Bu tabloda Sig. (2-tailed) değeri gruplar arasında fark olup olmadığını gösteren değerdir. Bu değer 0,05&#;ten küçükse gruplar arasında fark olduğuna karar verilir. Eğer bu değer 0,05&#;ten büyükse karşılaştırılan gruplar arasında anlamlı fark olmadığına karar verilir. Eğer fark olduğu kararı verilierse hangi grubun ortalaması büyükse o grubun daha diğer gruptan daha yüksek ortalamaya sahip olduğu söylenir. Fark çıkmazsa grupların ortalamaları birbirinden farklı bile onların aslında aynı (birbirine denk) oldukları söylenir.

Yukarıdaki Bağımsız gruplar için t testi tablosu şu şekilde raporlaştırılır.

Soru ve önerilerinizi aşağıdaki yorum bölümüne yazabilirsiniz

Dr. Kürşat ArslanDokuz Eylül Üniversitesi, Buca Eğitim Fakültesinde, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri bölümünde Doçent.

Tanım

Mann-Whitney U testi, bağımsız örneklem t testine alternatif olan non-parametrik bir testtir. Bu test, benzer popülasyondan gelen iki bağımsız grup arasında ortalama farkına bakmak, ve gruplar arasında fark ya da eşitliği belirlemek için kullanılır. Mann-Whitney U testi genellilkle bağımlı değişken sıralı olduğunda ya da t-test için gerekli varsayımların sağlanmadığı durumlarda kullanılır.

Mann-Whitney Testinin Varsayımları

Bu test non-parametrik bir test olduğu için, elde edilen skorların dağılımıyla ilgili herhangi bir varsayım gerekli değildir, ancak unutulmamalıdır ki, eğer parametrik bir test kullanılabiliyorsa öncelikli olarak bu tercih edilmelidir böylece testin gücü düşürülmemiş olur. Bu test için bir kaç gerekli ön-şart  (varsayım) aşağıdaki gibi sıralanabilir:

1. Bağımsız değişkenin kategorik olması (örneğin, erkek ve kadın gibi)
2. Bağımlı değişkenin sürekli yada sıralı olması (örneğin, programlama başarı puanı, tutum puanı, ya da programlamaya karşı öz-yeterlilik düzeyi)
3. Popülasyondan seçilen örneklemin random (rastgele) olması
4. Gruplardan elde edilen skorların normal dağılım göstermemesi. (örneğin, kadın ve erkek grubu için skorların dağılımları normal olmamalıdır)

Çalışan bir örnek

Veri Seti

İhtiyacınız olan veri setini indirmek için tıklayın. bu veri setini daha önce bağımsız örneklem t testinde kullandık, ve bu test için gerekli varsayımları sağlıyor. 

Örnek Durum

Bir öğretmen programlama dersine yönelik geliştirdiği tutum anketini öğrencilerine uygulamış ve elde ettiği verilere göre kadın ve erkek öğrenciler arasında derse yönelik tutum açısından bir farklılık olup olmadığını test etmek istemiştir. Buna göre, öğretmen öğrencilerinin derse yönelik tutumlarını bir anket yardımıyla toplamış ve excel programına yüklemiştir. 

Varsayımların Kontrolu

Varsayımların kontürülden önce verilerin SPSS'e uygun şekilde girilmesi gerekir. Bu adımı doğru bir şekilde yapıldığını varsayarak devam ediyorum. Bağımsız değişkeni SPSS'e girerken variable view kısmında mutlaka cinsyet değişkeninin nominal, tutum değişkeninin ise scale olarak işaretlendiğinden emin olunmalıdır. Bu 1. e 2. varsayım için gereklidir. 3. varsayım için örneklemin birbirinden farklı olması, yani bir grupta yer alan bireylerin bir diğer grupta olmaması ve rastgele seçilmiş olması gerekir. 4. varsayımda, grupların normal dağılım göstermediğinden emin olunmalıdır. Bu testi yapabilmek için SPSS'de  Analyze menüsünden Descriptive Statistics seçeneğini seçip, Dependent List kısmına bağımlı değişkenimizi Factor List bölümüne ise bağımsız değişkenimizi atıyoruz. Daha sonra Plots  butonuna tıklayıp açılan pencereden Normality plots with tests seçeneğini seçiyoruz. Bütün bu aşamaları aşağıdaki resimde görebilirsiniz. 

! isterseniz Explore Plots penceresinden Histogram seçeneğini seçerek sonuç ekranından grafikleride yorumlayarak normality hakkında yorum yapabilirsiniz. 

Daha sonra sırasıyla Continue ve OK butonlarına basıp ve sonuçları yorumlayalım. Eğer aynı veri seti üserinde çalışıyorsanız aşağıdaki gibi bir sonuç elde etmelisiniz. 

Bu sonuca göre, örneklem sayımız 50'den büyük olduğu için Kolmogorov-Smirnov test sonucuna bakıfunduszeue.info sonuç içerisinde eğer Sig. değeri 'den küçükse yani anlamlıysa, erkek ve kadın gruplarındaki verilerin normal dağılım göstermediğini söylüyoruz. bu sonuçla birlikte, 4. varsayımıda sağlamış oluyoruz. 

SPSS'te Mann Whitney U Testinin Uygulanma Adımları

Mann Whitney U testini gerçekleştirmek için aşağıdaki gibi, Analize menüsünden nonparametric Tests seçeneği alt menüden ise Independent Sample seçilir. 

Aşağıdaki gibi bir ekran açılacaktır. Bu ekranda Objective sekmesi için bir değişiklik yapmanıza gerek yok, Fields sekmesine geçerek cinsiyet değişkeni Groups alanına  tutum_puanlari değişkeni iseTest Fields alanına aktarılır. Daha sonra yapılması gereken ise sadece Run butonuna tıklamaktır. 

Sonuçların Yorumlanması

Eğer aynı veri setini kullandıysanız yukarıdaki gibi bir sonuç elde etmelisiniz. Bu sonucu daha anlamlı bir şekilde yorumlayabilmek için üzerine çift tıklamalısınız kaşınıza aşağıdaki gibi bir ekran çıkacaktır. Bu ekran içerisinde bakacağımız ilk şey sağ tarafta bulunan bölümde Sig. değeri olmalıdır bu değer p değeri olarak adlandırılır ve eğer 0,05'den büyükse null Hipotez, anlamlı fakrlılık yoktur, kabül edilir. Bizim sonuçlarımızda bu değer p=0, yani >0,05 olduğu için gruplar arasında anlamlı bir fark olmadığı sonucuna varılmalıdır. ve bu sonuçlar APA stiline göre aşağıdaki gibi yazılabilir. 

Bu test için, çok detaylı olmamak kaydıyla, analiz SPSS'de yukarıdaki gibi yapılabilir. Eğer konuyla ilgili yorum ya da önerileriniz varsa aşağıda yorum bırakmayı unutmayın. Analizler konusunda yardım gerekirse benimle iletişime geçebilirsiniz. Bir grup öğrencimle birlikte her türlü istatistiksel analizde size yardımcı olabiliriz.

Bu makaleye atıf yapan bilimsel yayınlar

• ÇETİN, S. A. Sosyal medyadaki yöresel yemek paylaşımları ile okul çalışanlarının seyahat kararı ilişkisi: Bursa örneği. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(46),

APA stiline göre bu makaleyi referans verin

SPSS Nedir?

SPSS, farklı birçok kaynaktan elde edilebilen verilerin işlenmesi ve analiz edilmesi için kullanılan bir paket programıdır. Günümüzde SPSS programını; devlet kurumları, anket şirketleri, eğitim araştırmacıları, sağlık araştırmacıları ve veri madencileri kullanırlar.

SPSS programı yılında SPSS funduszeue.infoı tarafında dünyadaki ilk istatistik yazılımı olarak piyasaya sürülmüştür. Bu yüzdendir ki dünyadaki istatistik biliminin gelişmesinde SPSS programının çok önemli katkıları vardır. SPSS programı IBM şirketi tarafından satın alınılmıştır. Şu an IBM SPSS Statistics ismiyle faaliyetlerine devam etmektedir.

SPSS programı Windows tabanlı bir programdır. Günümüzde Windows, Linux gibi işletim sistemleri için de sürümleri mevcuttur. SPSS bir programlama dili değildir. SPSS ifadesinin açılımı ise Statistics Package for Social Sciences'dir. (Sosyal Bilimler için İstatistik Bilimi)

İsminde de anlaşılacağı üzere ilk olarak sosyal bilimlere ait istatistik analizleri, bu analizlerin işlenmesini, analizlere yönelik tahminlerin yapılmasını ve yorumlanmasını sağlamak üzere geliştirilmiş olsa da günümüzde belli bir zamanda farklı kaynaklardan elde büyük verilerle çalışan araştırmacılar tarafından daha çok kullanılmaktadır.

SPSS istatistiksel verilerin analizlerini sağlayan bir programdır. Sadece istatistiksel veriler için kullanılabilir.

SPSS analizlerini kolaylaştıran dört yardımcı yazılım programı vardır. Bunlar;

IBM SPSS Statistics (Spss istatistik modelleri); temel analizler için kullanılır. İki değişkenli analizlerde verileri anlamak, verilere ait tabloları betimlemek, analizlere ait doğru tahminleri yapmak için kullanılır.

IBM SPSS Modeler (Modeler programı); gelişmiş istatistik yöntemlere bağlı olarak tahmin yapmak, tahminlerin doğruluklarını göstermek için kullanılır. Grafikseldir.

Visualization Designer; analizde kullanılan verileri görsel olarak göstermek için kullanılır.

Test Analytics; anket gibi yazılı verileri programa girmek, veriler için analizleri yapmak, yapılan analizleri yorumlamak, anlamak için kullanılır.

İstatistik Nedir?

İstatistik; verilerin toplanması, özetlenmesi, analiz edilmesi ve raporlaştırılması aşamalarını içeren bir veri bilimidir.

Tez Analizi Nedir?

Tez Türkçe olarak sav olarak tanımlanır. Sözlük anlamı ise ileri sunulan bir fikir, öneridir. Günümüzde ise akademisyenlerin veya araştırmacıların hazırladıkları bilimsel çalışmalar olarak tanımlanır.

Tez analizi; akademik çalışmaların incelenmesi, analizlerinin yapılması, yorumlaması ve istatistiksel olarak sonuçların elde edilmesi ile geçen sürece denir.

Günümüzde tez analizinin önemi artmıştır. Bunun nedeni; birçok üniversitede lisans, lisansüstü, doktora ve uzmanlık alanlarındaki öğrencilere verilen ödevler veya çalışmalardır. Tez analizinin doğru ve düzgün yapılabilmesi için bu konuda uzman kişilerin yapması gerekmektedir.

Tez analizi için Amos, Stata, Lisrel vb. programlar kullanılır. Ancak en sık kullanılan program SPSS programıdır.

Tez analizinin yapılması için öncelikle anket hazırlanması daha sonra anket ölçeğinin oluşturulması, verilerin toplanması, verilerin analizlerinin yapılması ve son olarak analizlerin sonuçlarının raporlanması gerekmektedir.

Veri Nedir?

Değişkenlerin bir araya gelerek oluşturdukları yapıya veri denir.

Not: Değişken; birimden birime farklılık gösterilen ölçülebilir özelliklerdir.

Veri türleri;

funduszeue.info veri; zamanın belli bir noktasında birden fazla gözlem biriminden toplanan veridir.

funduszeue.info verisi; tek bir gözlem biriminden birden fazla zaman noktasında toplanan veridir.

funduszeue.info veri; birden fazla gözlem biriminden farklı zaman noktalarında toplanan veri.

Veri Analizi Nedir?

Verilerin toplanması, işlenmesi, analiz edilmesi ve verilere bağlı olarak yapılan tahminlerin doğruluklarını gösterme sürecine veri analizi denir.

SPSS ile Veri Analizi

SPSS üzerinde yapılan birçok veri analizi vardır. Bunların genel ismine SPSS analizi funduszeue.infori analiz etmeden önce verilerin dönüşümünü yapmak gerekebilir.Çünkü veri dönüşümü olmadan verileri analiz etmek mümkün olmayabilir.Örneğin; test dağılımı normal dağılım isteniyorsa ancak verimiz normal dağılıma sahip değilse,veri dönüşümü yaparız diyebiliriz.

SPSS ile veri analizi yöntemlerinden bazıları aşağıda açıklanmaktadır.

1.t-Testleri Analizi

t-Tesi parametrik bir testtir.

Bağımsız İki Örneklem t-Testi

Parametrik testtir. İki bağımsız örneklem ortalamaları arasındaki farkın istatistik olarak anlamlı olup olmadığını araştırmak için geliştirilmiştir.

Bu testte;

●Örneklemler birbirinden bağımsız olarak seçilmelidir.

●Ana kütleler normal dağılıma sahip olmalıdır.

●Varyanslar eşit olmalıdır.

●Veriler eşit aralıklı ve oranlama ölçme düzeylerinde olmalıdır.

SPSS analizinin t-testi analizinde varyansların homojenliğinin belirlenmesinde Levene's kullanılır.

Bağımlı İki Örneklem t-Testi

Bu test normal dağılmış iki bağımlı örneklem ortalamaları arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olup olmadığını araştırmak için geliştirilmiştir.

funduszeue.infos Analizi

One-Way ANOVA (Bağımsız Örneklem için Tek Yönlü Varyans Analizi)

Bu analiz bağımsız iki örneklem t-testinin genelleştirilmiş halidir. SPSS analizinin bu yönteminde bir bağımsız bir bağımlı değişken bulunur. Bağımsız değişken sınıflama ölçme düzeyinde ve en az üç kategoriye sahip olması gerekir. Bağımlı değişken ise sürekli yani eşit aralıklı ölçme düzeyinde olması gerekir.

NOT: Kodeğişken kontrol altında tutulabilen sürekli değişkenlere denir.

Tek yönlü varyans analizi bağımsız üç veya daha fazla örneklem ortalaması arasındaki farkın sıfırdan farklı olup olmadığını test etmek için geliştirilmiştir.

SPSS analizi yöntemlerinden biri olan ANOVA'da;

●Bağımlı değişkene ait ölçümler eşit aralıklı ölçme düzeyinde olması gerekir.

●Örneklemler birbirinden bağımsız olmalıdır.

●Bağımlı değişken üzerinde etkisi olan faktörlerin her biri normal dağılımda sahip olması gerekir.

●Bağımlı değişkene ait varyanslar her örneklem için eşit olmalıdır.

Two-Way ANOVA (Bağımsız Örneklem için Çift Yönlü Varyans Analizi)

SPSS analiz yöntemlerinden biri olan varyans analizinde iki bağımsız değişken ve bir bağımlı değişken olduğunda bu analiz kullanılır.

Bağımsız değişken sayısı a olursa bu SPSS analizine a-yönlü varyans analiz denir.

Çift yönlü varyans analizinde değişkenler arasındaki etkileşimin veya etkileşim etkilerini test edilir.

Çift yönlü varyans analizinde de tek yönlü varyans analizinde olduğu gibi;

●Bağımlı değişkene ait ölçümler eşit aralıklı ölçme düzeyinde olması gerekir.

●Örneklemler birbirinden bağımsız olmalıdır.

●Bağımlı değişken üzerinde etkisi olan faktörlerin her biri normal dağılımda sahip olması gerekir.

●Bağımlı değişkene ait varyanslar her örneklem için eşit olmalıdır.

One-Way MONAVA (Bağımsız Örneklem için Tek Yönlü Çok Değişkenli Varyans Analizi)

Bu analiz bağımsız iki örneklem t-testinin genelleştirilmiş halidir. SPSS analizinin bu yönteminde bir bağımsız bir bağımlı değişken bulunur. Bağımsız değişken sınıflama ölçme düzeyinde ve en az üç kategoriye sahip olması gerekir. Bağımlı değişken ise sürekli yani eşit aralıklı ölçme düzeyinde olmalıdır. Ayrıca bağımlı değişken sayısı en az iki ve daha fazla olmalıdır.

SPSS analiz yöntemlerinden biri olan MONAVA'da;

●Örneklemler rassal olmalıdır.

●Gözlemler birbirinden bağımsız olmalıdır.

●Varyans ve kovaryans matrisleri birbirine eşit olmalıdır.

●Her grup normal dağılıma sahip olmalıdır.

Two-Way MONAVA (Bağımsız Örneklem için Çift Yönlü Çok Değişkenli Varyans Analizi)

SPSS analizinin bu yönteminde eşit aralıklı ölçme düzeyinde olan birden fazla bağımlı değişken ve iki tane sınıflama ölçme düzeyinde olan bağımsız değişken bulunur.

NOT1: ANOVA ve MONAVA analiz yöntemlerinde Kodeğişken yoktur.

NOT2: Kodeğişken kontrol altında tutulabilen sürekli değişkenlere denir.

funduszeue.infoans Analizi

SPSS analizinin bu yöntemi Fisher tarafından yılında geliştirilmiştir. Analiz ANOVA analizinin uzantısı olarak kabul edilir.

Kovaryans analizinde;

●Gözlemler birbirinden bağımsız olmalıdır.

●Bağımlı değişkenler normal dağılıma sahip olmalıdır.

●Varyanslar homojen olmalıdır.

●Bağımlı değişken ve kodeğişken arasında doğrusal ve güçlü ilişki olmalıdır.

●Bağımlı değişken ile kodeğişkenler için regresyon eğimleri her grup için eşit olmalıdır.

funduszeue.infosyon Analizi

SPSS analizinin bu yönteminde iki değişken arasındaki ilişkinin yönü ve gücü belirlenir. Bu analizde iki değişkende eşit aralıklı ölçme düzeyinde olmalıdır.

Korelasyon katsayısı -1 ile +1 arasında değer alır.

Korelasyon katsayısı 0'a yakınsa iki değişken arasında zayıf ilişki 1'e yakınsa iki değişken arasında güçlü ilişki vardır. Ayrıca korelasyon katsayısı (+) ise ilişki aynı yönlüdür, (-) ise ilişki ters yönlüdür.

funduszeue.infoyon Analizi

Bu analizde değişkenler arasındaki fonksiyonel ilişki belirlenir. SPSS analizinin bu yönteminde değişkenler eşit aralıklı ölçme düzeyinde veya oranlı ölçme düzeyinde olmalıdır.

Regresyon analizinde bir bağımsız değişken varsa modele basit doğrusal regresyon modeli, birden fazla bağımsız değişken varsa modele çoklu doğrusal regresyon modeli denir.

Basit doğrusal regresyon analizinde;

●Gözlemler birbirinden bağımsızdır.

●İki değişken arasındaki ilişki doğrusaldır.

●Bağımsız değişkenin her bir değeri için bağımlı değişken değerlerinin normal dağılıma sahip olmalıdır.

Çoklu doğrusal regresyon analizinde;

●Bağımlı ve bağımsız değişkenler arasında ilişki doğrusaldır.

●Bağımsız değişkenler birbirlerinden bağımsızdır.

●Bağımlı değişkenler sabit varyanslı ve doğrusaldır.

funduszeue.infoik Regresyon Analizi

SPSS analizinin bu yönteminde de regresyon analizinde olduğu gibi değişkenler arasındaki fonksiyonel ilişki belirlenir.

Bu analizde bağımlı değişkenler kategorik değişkendir. Bağımsız değişkenler; sürekli değişken, kategorik değişken veya kategorik veya sürekli değişkenlerin karması olabilir.

Bu analizde tek bir bağımsız değişken varsa analize logistik resgresyon denir. Birden fazla bağımsız değişken varsa analize çoklu logistik regresyon denir.

Ayrıca analizde bağımlı değişken sadece iki kategoriye sahipse analize ikili logistik regresyon, bağımlı değişken ikiden fazla kategoriye sahipse multinominal regresyon denir.

SPSS analizinin bu yönteminde çözümlenen model matematiksel olarak kolay yorumlanır bu yüzden bu analize ilgi büyüktür.

7.Güvenilirlik Analizi

SPSS analizinin bu yönteminde ölçümün güvenilirliği yani tutarlılığı belirlenir. Güvenilirlik iki kısımda incelenir. Bunlar;

1.Dış Güvenilirlik; zaman üzerinde bir ölçümün tutarlılık derecesi.

2.İç Güvenilirlik; çoklu ölçekler arasındaki tutarlılık derecesi.

Güvenilirlik analizinde maddeler arasında negatif korelasyon olmamalıdır.

Güvenilirlik analizi Cronbach Alpha ile hesaplanır. Güvenilirlik katsayısı 0 ile 1 arasında değer alır. Cronbach Alpha endeks değeri 0,70 ve üzeri değer alırsa ölçeklerin iç tutarlılığı vardır yani ölçek güvenilirdir.

funduszeue.infoör Analizi

SPSS analizinin bu yönteminde değişkenler arasında olan karşılıklı ilişkiler incelenir, değişkenler özet şeklinde sunulur.

Faktör analizinde;

●Değişkenler bağımlı ve bağımsız değişken şeklinde tanımlanmamalıdır.

●Değişkenler arasındaki ilişki doğrusaldır.

●Gözlemler birbirinden bağımsızdır.

SPSS Analizinin Önemi

Günümüzde birçok alanda tez analizleri, veri analizlerinin önemi artmaktadır. SPSS analizi bu analizlerin işlenmesi, analiz edilmesi, yorumlanması için kullanılan en çok tercih edilen bir yöntemdir. SPSS analiziyle doğru sonuçlar almak için bu analizi aktif olarak kullanabilen, kurallarını bilen uzman kişilerle çalışmak gerekmektedir.

Dr. Kürşat ArslanDokuz Eylül Üniversitesi, Buca Eğitim Fakültesinde, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri bölümünde Doçent.

Tanımlar

Bağımsız örneklem t testi, iki bağımsız grup arasında ortalamalara bakarak istatistiksel olarak anlamlı bir fark olup olmadığını test etmek için kullanılır. Bu test parametrik bir testtir ve testin sonuçlarının raporlanabilmesi için bazı varsayımların (ön-şartların) yerine getirilmesi gerekir. Bu durum gözünüzü korkutmasın testin varsayımlarıyla birlikte SPSS'de uygulanması ve yorumlanması oldukça kolaydır. 

Varsayımlar (Assumptions)

Şimdi gelin bu varsayımlara bakalım ve sonra detaylıca bir örnek üzerinde her bir varsayımı açıklamaya çalışalım. Bu arada bazı ingilizce terimleri özellikle kullanıdığımı belirtmek isterim, böylece internette bu terimler üzerine de arama yapabilirsiniz.

1. Bağımlı değişken sürekli olmalıdır (örneğin, bağımlı değişken -öğrencilerin bir dersten aldığı ders notları gibi- aralıklı sayısal değerler olmalı)
2. Bağımsız değişken kategorik olmalıdır (örneğin, bağımsız değişken -kadın ve erkek gibi- iki ya da daha fazla grup içermeli)
3. Her bir grupda bağımlı değişken normal dağılım göstermelidir (Normality) (örneğin, kadın grubunda yer alan notların normal dağılım göstermesi ve erkek grubunda yer alan notlarında normal dağılım göstermesi) Genel bir kural olarak bu varsayım eğer gruplardan birinin sayısı 25'ten küçük ise kontrol edilir ancak ben her durumda kontrol edilmesinden yana olduğumu söylemeliyim.
4. Varyanslar homojen olmalıdır (Homogeneity) (örneğin, kadın ve erkek grubu için varyanslar birbirine yakın olması)
5. Aykırı değerler barındırmamalıdır (veri seti içerisinde, diğer değerlerden oldukça farklı olan verilerin belirlenmesi ve bunların ya çıkarılması yada standardize edilmesi).

Çalışan Bir örnek

Veri Seti

İhtiyacınız olan veri setini indirmek için tıklayın. Lütfen dikkat bu veri seti SPSS 25 programında oluşturulmuştur ve gerçek verilere dayanmamaktadır. Etik olarak çalışmalar için toplanan veri setlerini burda paylaşmamız doğru olmayacağından verileri kendim oluşturdum. 

Örnek Durum

Bir öğretmen, programlama dersine yönelik geliştirdiği tutum anketini öğrencilerine uygulamış ve elde ettiği verilere göre kız ve erkek öğrenciler arasında derse yönelik tutum açısından bir farklılık olup olmadığını test etmek istemektedir. Buna göre verilerini bir ölçek ya da anket yardımıyla toplamış ve excel programına yüklemiştir. 

Araştırma Sorusu: "Kız ve erkek öğrencilerin programlama tutum puanları arasında anlamlı bir fark var mı?"
Neye ihtiyacım var: İki Değişken: Bir kategorik, bağımsız değişken (cinsiyet); bir sürekli, bağımlı değişken (tutum puanları)
Non-Parametrik Karşılığı: Mann-Whitney U Test

Varsayımların Kontrolu

Verileri doğru bir şekilde SPSS programına yüklediğinizi varsayarak devam ediyorum (ki bu yazı içerisinde ihtiyacınız olan veri seti size hazır olarak verildi, böylece sonuçları kontrol etme şansınız olabilir). Eğer verileriniz Not defterinde, Exdel'de ya da Google Formlar'da ise ve bunlardan SPSS'e veri yükleme konusunda bir tecrübeniz olmadıysa, buradan konu hakkında bilgi alabilirsiniz. Bu örnek için indirdiğiniz veri setini SPSS'de açtığınızda görüntü aşağıdaki gibi olmalıdır. Şimdi bu örnek için varsayımları tek tek kontrol edelim. 

Bağımlı değişken sürekli?: Tutum değerleri sıfırdan altıya aralıklı değerler olduğu için bu değişken süreklidir yani ihlal yok :)
Bağımsız değişken kategorik mi?: Kız ve erkek grubu olduğu için bağımsız değişkenimiz kategoriktir yani ihlal yok :)

Gruplar normal dağılım gösteriyor mu (Normality)?

Bağımlı değişkenin gruplarda normal dağılım gösterip göstermediğini test etmek için birden fazla yöntem olmasına rağmen ben burada en sık kullanılanı ve işinize en çok yarayanı anlatmaya çalışacağım.  Bu testi yapabilmek için SPSS'de  Analyze menüsünden Descriptive Statistics seçeneğini seçin, Dependent List kısmına bağımlı değişkenimizi Factor List bölümüne ise bağımsız değişkenimizi atıyoruz. Daha sonra Plots  butonuna tıklayıp açılan pencereden Normality plots with tests seçeneğini seçiyoruz. Bütün bu aşamaları aşağıdaki resimde görebilirsiniz. 

! isterseniz Explore Plots penceresinden Histogram seçeneğini seçerek sonuç ekranından grafikleri de yorumlayarak normality hakkında yorum yapabilirsiniz. 

Daha sonra sırasıyla Continue ve OK butonlarına basın ve sonuçları yorumlayalım. Eğer aynı veri seti üserinde çalışıyorsanız aşağıdaki gibi bir sonuç elde etmelisiniz. 

Bu sonuca göre, Shapiro-Wilk testinin (Sig.) değeri yani Significance/Anlamlılık değeri in altında olduğu için gruplar normal dağılım göstermemektedir diyoruz yani bu varsayımı ihlal ediyoruz :(. Bu sonuca rağmen SPSS'de analizime devam etmek istiyorum böylece diğer basamaklarıda görebilirsiniz. Ancak eğer sizin gerçek verilerinizde böyle bir sonuca ulaşırsanız daha önce de belirttiğim gibi analize devam etmeden non-parametrik karşılığı olan  Mann-Whitney U  testini kullanabilirsiniz. ! Burade neden Shapiro-Wilk testini seçtik diye soranlar için cevabı şöyle açıklamaya çalışayım: genel geçer bir kural olarak örneklem sayısı her bir grupta 30'den büyük olduğunda Kolmogrov-Simigrov testi, küçükse Shapiro-Wilk testi tercih edilir, buna gerekçe olarak Shapiro ve Wilk tarafından yapılan analizlerin tamamında örneklem sayısı 30'den hep küçük tercih edilmesi gösterilebilir (Shapiro & Wilk, ). Bazı kaynaklarda 30 yerine 50 sayısını da görebilirsiniz.

Varyanslar homojen dağılım gösteriyor mu (Homogeneity of Variance)?

Bağımsız örneklem t testinde varsyan analizi sonuçlarını görmek için independent sample t test'i gerçekleştirmemiz gerekiyoz. Bunun için menüden sırasıyla analyze, compare means sonra independent sample t-test' i seçiyoruz. Daha sonra tutum_puanlari Test Variables kısmına, cinsiyet ise grouping variable kısmına atıyoruz. bu aşamalardan sonra, define groups butonuna tıklayın. Sonuç olarak aşağıdaki gibi bir ekrana ulaşmalısınız:

Define Groups ekranında group 1 için 0 (burada 0 kızları yada erkekleri temsilen yazılıyor ve sayı olması gerekmiyor, veri setinde direkt erkek yada kızda yazabilirsiniz), group 2 için ise 1 yazmalısınız. Sırasıyla continue ve OK butonlarına basarak sonuçları görelim. aşağıdaki gibi bir sonuç eldemelisniz. Bu sonuca göre Levene's test  sonuçların anlamlılık değeri 'den büyük olduğu için bu varsayım için ihlal yok :)

Sonuçların Yorumlanması

Şimdi öncelikle Groups Statistics kısmına bakmalıyız, bu bölüm bize sonuçlar hakkında ipucu verecektir. Ayrıca çıkan sonuçların kimin lehine kimin alehine olduğunu buradan ortalamalara(mean) bakarak rahatlıkla söyleyebiliriz. Tabloya göre, tutum puanlarının erkekler lehine kızlara göre daha yüksek olduğu sonucu ortaya çıkıyor.

numaralı bölümde gördüğünüz gibi sonuçları yorumlamak için iki farklı bölüm bulunmaktadır. Bunlardan birincisi, gruplar arasında eşit varyansların olduğu, ikincisi ise eşit varyanların olmadığı bölüm. bu durumda hangi sonucu raporlayacağımız Levene's Test sonuçlarına bağlıdır. Eğer umaralı bölümden elde edilen sig. yani anlamlılık değeri 'ten yüksekse, daha öncede söylediğim gibi varyanslar eşit olduğu kabül edilir (Yani varysayım ihlal edilmez) ve birinci bölümdeki sonuçlar rapor edilir. Bizim örneğimizde de olduğu için equal variances assumed satırını rapor ediyoruz.

numaralı bölüm şimdiye kadar yaptığıımız analizlerin sonucunu aldığımız noktadır. Buarada eğer Sig. (2-tailed)> ise örneklem gruplarından elde edilen ortalamların eşit olduğu kabül edilir. Yani istatistiksel olarak gruplar arasında anlamlı bir fark yoktur. ve numaralı bölümler bizim yorumlamadığımız ancak raporladığımız noktalardır.

Effect Size Hesaplama

SPSS'de effect size'ı hesaplamak için eta squared ve Cohen's d istatistikleri kullanılabilir. Ancak SPSS, t-test'ler için bu istatistikleri otomatik olarak vermez. Diğer taraftan, SPSS'in bize sağladığı çıktılara bakarak, eta squared değeri hesaplanabilir. Bunun hesaplama şekli ve yorumlanmasına buradan bakılabilir.  

Sonuçların Uygun Formatta Yazılması

Hepsi bu kadar, gördüğünüz gibi yapılan bütün analizler şu son bir kaç cümleyi yazmak içindi. Umarım sizin için faydalı olur. Eğer konuyla ilgili yorum yada önerileriniz varsa aşağıda yorum bırakmayı unutmayın. Analizler konusunda yardım gerekirse benimle iletişime geçebilirsiniz. Bir grup öğrencimle birlikte her türlü istatistiksel analizde size yardımcı olabiliriz.

Kaynakça

Shapiro, S. S., & Wilk, M. B. (). An analysis of variance test for normality (complete samples). Biometrika, 52(3/4),

Bu makaleye atıf yapan bilimsel yayınlardan bazıları

• Botour, C. (). Beden eğitimi öğretmenlerinin otizmli kaynaştırma/bütünleştirme öğrencisine yönelik his, tutum ve görüşlerinin incelenmesi (Master's thesis, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• ÇETİN, S. A. SOSYAL MEDYADAKİ YÖRESEL YEMEK PAYLAŞIMLARI İLE OKUL ÇALIŞANLARININ SEYAHAT KARARI İLİŞKİSİ: BURSA ÖRNEĞİ. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi.
• EZİLMEZ, B. BANDIRMA KAMU VE ÖZEL YÖNETİCİLERİNİN ASTLARINI ETKİLEME TAKTİKLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 8(1),
• Salamcı, M. E., & Artar, O. K. (). The effect of organizational commitment on firm performance: Intergenerational differences. Journal of International Trade, Logistics and Law, 7(1),
• Sevimli, M. S., & Çemberci, M. (). Relationship of Corporate Governance with Organizational Resilience in the Changing World. Journal of International Trade, Logistics and Law, 7(1),
• Kabak, K., & KORUCU, A. T. (). The effect of students' developing their own digital games on their academic achievement and attitudes towards for English lessons. Participatory Educational Research, 8(2),
• Sercan-Sevimli, M. (). Kurumsal yönetim ve örgütsel dayanıklılık arasındaki ilişki (Doctoral dissertation).

APA stiline göre bu makaleyi referans verin