Lenf Sistemi Biyoloji

Lenf (Akkan) Dolaşımı

Rİnsanda kan dolaşımı sistemi yanında, ayrı damarları olan ve lenf dolaşımı denilen bir dolaşım sistemi daha vardır.

RLenf dolaşım sistemi;lenf damarları, lenf düğümleri ve lenf sıvısından oluşur.

RKılcal damarlardan vücut hücreleri arasına sızan doku sıvısının tamamı hemen kılcal kan damarlarına alınamaz.

RAlyuvar bulunmadığı için lenf sıvısı renksizdir.

RLenfte kan plazmasındaki fibrinojen, albümin ve globülin gibi büyük proteinler de bulunmaz.

RLenfte,akyuvarların bir grubu olan lökositlerle küçük kan proteinleri, gliserol ve yağ asitleri bulunur.

RDoku sıvısının fazlası dokulardaki lenf kılcallarına girerek lenf damarlarına ulaşıfunduszeue.info damarlarına göre daha ince duvarlı olan lenf damarları, dokular arasındaki alanlara yayılmış olan kapalı uçlu lenf kılcalları ile başfunduszeue.info sıvısı,çok geçirgen olan bu kılcallara kolayca geçebilir.

RDokulardaki lenf kılcalları daha büyük lenf damarlarına bağlanır. Lenf damarlarında tıpkı toplardamarlarda olduğu gibi lenfin geriye akışını engelleyen tek yönlü kapakçıklar bulunur.

RLenfin hareketi, toplardamarlardaki gibi iskelet kaslarının basıncı ile sağlanır. RLenfin akışı, kana göre oldukça yavaştır. Çünkü lenfe basınç yapan özel bir kalp bulunmaz.

LENF DOLAŞIM SİSTEMİ

Lenf dolaşımı, kılcal kan damarlarına geçememiş fazladan doku sıvısının ve hücreler arası boşluğa sızan az miktardaki küçük proteinlerin kan dolaşımına geri döndürülmesini sağlar.

Lenf Dolaşım Sisteminin Yapısı

Lenf dolaşım sistemi lenf sıvısı, lenf düğümleri ve lenf damarları olmak üzere üç bölümde incelenir:

1. Lenf sıvısı (Ak kan)

• Doku sıvısına benzer. İçinde alyuvar ve büyük kan proteinleri bulunmayan saydam bir sıvıdır. Alyuvarlar, hemoglobin, fibrinojen ve protrombin gibi yapıları içermez. Bu yüzden lenf sıvısı kırmızı değil saydamdır ve pıhtılaşmaz.
• Doku sıvısındaki maddelere ek olarak içinde akyuvarlar, küçük proteinler, az miktarda su, yağ vb. maddeler bulunur.
• Omurgalılarda ikinci vücut sıvısı olarak bilinir.
• Hücreler arasında ve lenf damarlarında dolaşır.
• Vücut ağırlığının 1/4’ü kadar lenf sıvısı bulunur.

2. Lenf düğümleri

• Bademcik, timüs, dalak vs. akyuvar (lenfosit) üretirler ve mikropları tutarlar.
• Lenf sıvısı, lenf düğümlerinin dar ve kıvrımlı yollarından geçerken içindeki bakterileri burada bırakır. Bakteriler buradaki akyuvarlar tarafından fagosite edilirler. Bakteriler çok olduğunda lenf düğümlerinde şişme meydana gelir. Örneğin; bademciklerin şişmesi

Not: Bademciklerde, kasıklarda, koltuk altlarında, boyunda, karın bölgesinde, dokular arasında bulunan düğümler, mukoza içi düğümcükler ve dalak lenf organları arasında incelenir. En büyük lenf düğümü dalaktır.

3. Lenf damarları

• Sadece kılcal ve toplardamarlardan oluşurlar.
• Lenf toplardamarlarının içi tek katlı örtü epitelinden oluşmuştur.
• Tek yönlü kapakçıkları vardır.
• Lenf damarları lenf sıvısının kalbe doğru akmasını sağlar.
• Lenf kılcalları doku sıvısına çok geçirgendir. Dokular arası sıvıda bulunan amino asitler ve diğer maddeler kolayca lenf kılcallarına geçerler. Dolaşım sisteminden doku sıvısına devamlı amino asit kaybı olur. Lenf sistemi bunların dolaşım sistemine geri dönmesini sağlar.
• Taşınma tek yönlüdür ve yavaştır.

Not:Lenf damarlarındaki lenf sıvısının hareketinin yavaş olmasının nedeni lenfe basınç yapan özel bir kalp ve atardamar olmamasıdır.

Not:Vücudun sol tarafındaki lenf damarları daha büyüktür.

Lenf sistemi iki yolla kan dolaşımına katılır :

1. Vücudun sol tarafındaki ve bacaklardaki doku sıvısı ile ince bağırsaktan emilen yağ asitleri, gliserol ve A, D, E, K vitaminleri sırası ile;

• Lenf damarları —> peke sarnıcı (lenf torbası) —> lenf göğüs kanalı —> sol köprücük altı toplardamarı —> üst ana toplardamar —> kalbin sağ kulakçığına geçerler.

2. Baş ve göğsün sağ tarafından toplanan doku sıvısı sırası ile;

• Lenf damarları —> büyük lenf damarları —> sağ köprücük altı toplardamarı —> üst ana toplardamar —> kalbin sağ kulakçığına geçer.

Lenf Sisteminin Görevleri

• Kan sıvısının dengede kalmasını sağlama
• Doku sıvısını toplayıp kana kazandırma
• Akyuvarları (lenfositleri) üreterek vücut savunmasını gerçekleştirme
• Yağları ve yağda çözünen vitaminleri bağırsaklardan kana taşıma

Lenf Damarlarında Lenf Sıvısının Akış Hızına Etki Eden Faktörler

• Yer çekimi
• Kulakçıkların gevşemesiyle doğan negatif emme kuvveti
• Damarlardaki tek yönlü kapakçıklar
• Damar çeperine iskelet kaslarının yaptığı basınç

İnsanda Dolaşım Sisteminin Diğer Sistemlerle Bağlantısı

Lenfatik sistemin görevleri; doku ve hücrelerdeki yabancı maddeleri, mikropları uzaklaştırmak, kaybedilen proteinleri tekrar dolaşıma kazandırmak, doku ve kan sıvısı arasındaki dengeyi sağlamak, bağırsaklarda emilen yağ asitleri, vitaminleri dolaşıma katmak ve vücudun savunma sistemine destek olmakdır. Lenf sistemi lenf sıvısı, lenf damarları ve lenf düğümlerinden oluşur.

Lenf dolaşımı derin ve yüzeyel olmak üzere iki çeşittirler. Derin olanlar toplardamarlara eşlik eder, yüzeyel olanlar ise cilt altında bulunurlar. Lenf damarlarının içinde tıpkı toplardamarlarda olduğuı gibi lenf sıvısının geri akışını engelleyen kapakçıklar bulunur. Lenf düğümleri gruplar halinde toplanarak lenf damarlarını birleştiren fasulye şeklinde yapılardır. Lenf düğümlerinde lenf sıvısının girişini ve çıkışını sağlayan damar bölümleri bulunur. Lenf sıvısı içeren küçük lenf damarları göğüs kafesi bölgesinde birleşerek büyük lenfatik kanalları oluşturarak toplardamar sistemine dökülürler.

funduszeue.info Gölbaşı