Redif Nedir Edebiyat

Redif Nedir Nasıl Bulunur? Redif Örnekleri

Redif, şiirdeki uyakların devamlılığını sağlayan ve aynı hece ya da hece grubunun şiirin belirli yerlerinde tekrarlanmasıdır. Türk edebiyatında divan edebiyatından günümüze kadar birçok şiir türünde kullanılmaktadır.

Redif, Türk edebiyatında hem kelimelerin son hecelerinin hem de kelime gruplarının son hecelerinin tekrarı ile oluşabilir. Kelime rediflerinde birinci dizedeki son kelime, ikinci dizedeki son kelimeyle uyak yapar ve diğer dizedeki son kelimeler de birbirleriyle uyaklıdır. Kelime grubu rediflerinde ise, kelimelerin son iki hecesi veya son hecesindeki ünsüzlerin tekrarı ile oluşur.

Redif, şiirde ritmi ve uyumu güçlendirir ve okuyucuya şiirin bütünlüğünü hissettirir. Özellikle halk şiirinde, redifin önemi büyüktür. Çünkü halk şiirleri genellikle sözlü olarak aktarıldığı için, redif gibi kolay hatırlanabilecek unsurlar, şiirin hafızada kalmasını sağlar.

Redif ayrıca, şiirdeki anlam yoğunluğunu artırabilir. Aynı kelimelerin tekrarı, şiirde bir ana tema veya hissin vurgulanmasına yardımcı olabilir. Örneğin, “göz” kelimesi bir şiirde birkaç kez kullanılarak, şiirdeki görme duyusunu vurgulayabilir.

Atalarımızın ”şevkin zirvesine fırlamak için’’ uyguladıkları redif örnekleri de isimlendirme ve ölçüt bakımından kafiye örneklerine benzerlik gösterir. Mısra sonunda, kafiyenin son harfinden (reviden) sonra gelen, aynı görevdeki eklere ve yazılışı ve anlamı aynı olan kelimelere redifdenir. Halk Edebiyatı’nın Aşık Edebiyatı dalında redife dönerayak ismi verilir

Divan Edebiyatı örneklerine göre “redif, Türk edebiyatına İranlılardan girmiştir. Oysa kafiyenin kökeni Arap Edebiyatına dayanır. Redifin en önemli görevi, kafiye bulmakta güçlük çekilen kelimeleri dize sonunda getirebilmekte sağladığı kolaylıktır.

Not:

Redifler ek / kelime / ek+kellme / kelime+ek / kelime grubu vb. şekilde gruplandırılabilir.

Safâ-yı aşkı kim anlar kiminle söyleşelim a
Vefâ-yi aşkı kim anlar kiminle söyleşelim a (Leskofçalı Gâlip)

Kıyıya dalgalar vurmaz olunca a
Bütün tılsımını tüketir zaman b
Dostlar hatırımı sormaz olunca a
Bana yalnızlığı öğretir zaman b (Hümeyra Yargıcı)

Yukarıdaki redif örnekleri için, farklı tasnif grupları bulunabilir. Bütün rediflere aynı ses, hece, kelime, kelime grubu ile yapılmış gibi sadece redif deyip geçemeyiz. Bu konuda da ölçütler geliştirmek gerekir.

Başka Bir Kaynak:

Dize sonlarında, uyaktan sonra gelen aynı an­lamdaki sözcüklere ya da aynı görevdeki eklere denir. Bundan anlaşılacağı gibi, rediflerin bir bölümü sözcük, bir bölümü de ektir.

Gündüzler size kalsın, ver in karanlıkları
örtün, üstüme Örtün şer in karanlıkları

Bu parçada “karanlıkları” sözcükleri aynı anlamda olduğundan, sözcük (halinde) durumunda rediftir. -in” ekleri, kişi ekidir; aynı görevdedir. Kişi ekinden önceki İki sese dayalı ses benzerliği, kafiyedir.

Üstümüze gelen boran, kış gibi
Şahin pençesinde yavru kuş gibi
Seher sabahında rüya düş gibi
Çağırta bağırta aldı dert beni .

Bu parçada “gibi” sözcükleri redif, “ş” sesi uyaktır.

Siyah kaküllerin dökmüş
Kail güllere güllere
Ala gözlerini dikmiş
ince yollara yollara

Bu parçada “-miş” eki, her iki sözcükte de geçmiş zaman ekleri olarak aynı görevde kullanıldığından ek halinde rediftir, “-lere” ve “-lara” eklerinde de çoğul eki ve durum ekleri (hal ekleri) aynı görevde olduğundan ek halinde rediftir. Bu eklerden önceki, “k” ve “I” sesleri uyaktır.

Elini koynuna sokma
Seni sen den sakınırım
Sen bir kuzu ben bir kurdum
Seni ben den sakınırım

Bu parçada “sakınırım” sözcükleri” ve “den” durum ekleri rediftir, “-den” durum ekinden önceki iki sese dayalı benzerlik, uyaktır.

Redif, Türk edebiyatının pek çok döneminde ve pek çok şair tarafından kullanılmıştır. Özellikle halk şiirinde, redifin önemi büyük olmuştur ve günümüzde de Türk halk şiiri geleneğinde sıklıkla kullanılmaktadır.

Aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Aruz ölçüsü Fars edebiyatında ait olup Türk edebiyatına, Arap edebiyatından geçmiştir.
B) Zihaf, bir aruz kusuru olup uzun heceyi kısa okumaktır.
C) Halk şiirinde mısraların bölümlerine ayrılmasına durak denir.
D) Aruz ölçüsü, divan edebiyatında sıkça kullanılmıştır.
E) Redif için ses benzerliği değil görev ve anlam benzerliği aranır.
ÇÖZÜM: B, C, D, E seçeneklerindeki bilgiler doğrudur. Fakat, aruz ölçüsü Arap edebiyatına ait olup bizim edebiyatımıza Fars edebiyatından geçmiştir.

Alt Kategoriler:PDF, Şiir Bilgisi, Şiirde Ahenk Unsurları