Neptün Güneşe Uzaklığı
kaynağı değiştir]
Neptün manyetosferi de Uranüs'ünkine çok benzemektedir. Manyetik ekseni, dönme eksenine göre 47° eğiktir. Voyager 2, Neptün'e varmadan önce Uranüs manyetosferinin eğikliğinin gezegenin aşırı eğik dönme ekseninin bir sonucu olduğu tahmin ediliyordu. Ama iki gezegenin manyetik alanlarını karşılaştırdıktan sonra, bilim adamları artık bu aşırı eğikliklere, gezegenlerin iç kısımlarındaki akıntıların neden olduğunu düşünüyor.[50]
Neptün'ün dipol manyetik momenti &#;×&#;1017&#;T·m³'tür. Gezegen yarıçapının yaklaşık 35 katı kadar ötesinde, manyetik alanı Güneş rüzgârlarını yavaşlatarak bir şok dalgası oluşturmaktadır. Güneş rüzgârları basıncının dengelendiği manyetopoz ise Neptün'den, kendi yarıçapının yaklaşık 25 katı kadar ileridedir. Manyetik alanın kuyruğu ise gezegen yarıçapının 72 katı kadar geriye uzanmaktadır.[54]
İklim[değiştir kaynağı değiştir]
- ^Yörünge öğeleri, Neptün kütle merkezi ve Güneş Sistemi kütle merkezini ifade eder. Bunlar, kesin J zamanındaki anlık salınımlı değerlerdir.
- ^abcdef1 bar (&#;kPa) atmosferik basınç seviyesini ifade eder
- ^1 bar atmosferik basınç seviyesindeki hacme göre
Kaynakça[değiştir kaynağı değiştir]
×1026&#;kg'lık kütlesi,[5] Dünya'nın 17 katı fakat Jupiter'in 1/19'udur.[17] Gezegenin yüzey kütleçekimini sadece Jupiter aşar. Güneş Sistemi'nde yüzey kütleçekimi Dünya'dan fazla olanlar, sadece bu iki gaz devidir.[45] &#;km'lik yarıçapı[46] ile de Dünya'nın 4 katı kadardır.
İç yapısı[değiştir Neptün
Başlığın diğer anlamları için Neptün (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Voyager 2 tarafından yılında çekilen fotoğraf.
Keşif[1] Keşfeden Keşif&#;tarihi 23 Eylül Adlandırmalar Adın kaynağı
Latince Neptūnus, Fransızcadan Neptune Sıfatlar Neptunian,[2] Poseidean[3] Yörünge özellikleri[8][a] DevirJ
Günöte 30,33 AU (4,54 milyar km) Günberi 29,81 AU (4,46 milyar km) Yarı büyük eksen
30,07 AU (4,50 milyar km) Dış merkezlik 0, Yörünge periyodu
Kavuşum dönemi
,49&#;gün[5] Ortalama yörünge hızı
5,43 km/s[5] Ortalama ayrıklık
,° Eğiklik Tutuluma 1,°
Güneşekvatoruna 6,43°
Değişmeyen düzleme 0,72°[6] Çıkış düğümü boylamı
,° Enberi zamanı
4 Eylül [7] Perihelyon argümanı
,° Bilinen doğal uydusu 14 Fiziksel özellikler Ortalama yarıçap
± 19 km[9][b] Ekvatoral yarıçap
± 15 km[9][b]
3, Dünya Kutupsal yarıçap
± 30 km[9][b]
3, Dünya Basıklık 0, ± 0, Yüzey alanı
7,×109 km2[10][b]
14,98 Dünya Kütle 1,×1026 kg[5]
17, Dünya
5,15×10−5&#;Güneş Ortalama yoğunluk
1, g/cm3[5][c] Yüzey kütle çekimi
11,15&#;m/s2[5][b]
1,14&#;g Atalet momenti faktörü
0,23[11] (yaklaşık) Kurtulma hızı
23,5&#;km/s[5][b] Yıldız dönme süresi
0,&#;gün[5]
16&#;sa 6&#;dk 36&#;sn Ekvatoral dönme hızı
2,68 km/s ( km/sa) Eksen eğikliği
28,32° (yörüngeye)[5] Kuzey kutbu sağ açıklık
19s&#;57d&#;20sn[9]
,3° Kuzey kutbu dik açıklık
42,°[9] Albedo 0, (bond)[12]
0, (geom.)[13] Görünür büyüklük
7,67[14] - 8,00[14] Açısal çap
2,2–2,4″[5][15] Atmosfer[5] Ölçek yüksekliği
19,7 ± 0,6 km Bileşimleri
Neptün, Güneş Sistemi'nin sekizinci, Güneş'e en uzak ve katı yüzeyi bulunmayan gezegenidir. Gaz gezegenler sınıfında yer alan Neptün, Jüpiter ve Satürn'e kıyasla farklı yapısından ötürü buz devi olarak da sınıflandırılır. Güneş sisteminin Uranüs ile beraber en soğuk iki gezegeninden biridir. Katı yüzeye sahip olmamakla birlikte gezegenin dış katmanı genel olarak hidrojen ve helyumdan oluşur. İç katmanında ise gezegenin kütlesinin çoğu kayalık bir çekirdeğin üzerindeki sıcak ve yoğun maddelerden (su, metan ve amonyak) oluşur.[16] Adını Roma deniz tanrısı Neptunus'ten alan gezegen, Güneş Sistemi'nde çapına göre en büyük dördüncü, kütlesine göre ise en büyük üçüncü gezegendir. Dünya'dan 17 kat fazla kütlesiyle, ikizi sayılabilecek Uranüs'ten biraz daha büyük ve daha yoğundur.[17]Güneş'e olan uzaklığı ortalama 30 Astronomik birimdir.
23 Eylül 'da keşfedilen Neptün,[1] deneysel gözlemlerden önce matematiksel tahminlerle tespit edilen ilk ve tek gezegendir.[18]Alexis Bouvard, Uranüs'ün yörüngesindeki beklenmeyen değişikliklere, bilinmeyen bir gezegenin kütleçekimsel etkisinin sebep olduğunu öngördü. Daha sonra Neptün, Johann Gottfried Galle tarafından Urbain Le Verrier'in tahmin ettiği pozisyonun çok yakınında bir bölgede gözlemlendi. Kısa bir süre sonra da en büyük uydusu Triton keşfedildi. Kalan 12 uydusu ise ancak yüzyılda keşfedilebildi. Neptün şimdiye kadar sadece Voyager 2 tarafından ziyaret edildi.
Neptün'ün yapısı Uranüs'e çok benzemektedir, bununla beraber bu ikisi, daha büyük gaz devleri olan Jüpiter ve Satürn'ün yapısından biraz farklıdırlar. Neptün'ün atmosferi, Jüpiter ve Satürn'ün atmosferi gibi ağırlıklı olarak hidrojen ve helyum, ve az miktarlarlarda hidrokarbon ile azottan oluşmakla beraber, görece yüksek miktarlardaki su, amonyak ve metan buzları ile onlardan ayrılmaktadır. Astronomların Uranüs ve Neptün'e bazen buz devleri demesinin nedeni de işte bu farklılığı vurgulamaktır.[19] Neptün'ün iç katmanları, Uranüs'e benzer şekilde ağırlıklı olarak buz ve kayaç malzemelerden oluşmaktadır.[20] Atmosferinin üst katmanlarında bulunan metan, gezegene mavi görüntüsünü vermektedir.[21]
Uranüs'ün durağan atmosferinin aksine Neptün'ün atmosferi hareketli ve göze çarpan hava olayları ile dikkat çekmektedir. Örneğin, 'daki Voyager 2 yakın geçişi sırasında gezegenin güney yarım küresinde Jüpiter'deki Büyük Kırmızı Leke'ye benzer bir Büyük koyu leke vardı. Bütün bu atmosfer olayları, yaklaşık &#;km/saate varan hızlara sahip Güneş Sistemi'ndeki en güçlü rüzgârlar tarafından gerçekleştirilmektedir.[22] Güneş'e olan uzaklığı nedeniyle, Neptün'ün üst atmosfer katmanları, &#;°C'ye kadar düşen sıcaklığıyla Güneş Sistemi'ndeki en soğuk yerlerdendir. Bununla birlikte, gezegenin merkezi yaklaşık &#;°C kadar sıcaktır.[23][24] Neptün, 'larda fark edilen ve 'da Voyager 2 tarafından kesin olarak onaylanan çok ince ve parçalı bir halka sistemine de sahiptir.[25]
Tarihi[değiştir
nest...
Neptün
Başlığın diğer anlamları için Neptün (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Voyager 2 tarafından yılında çekilen fotoğraf. | |
| Keşif[1] | |
|---|---|
| Keşfeden | |
| Keşif&#;tarihi | 23 Eylül |
| Adlandırmalar | |
Adın kaynağı | Latince Neptūnus, Fransızcadan Neptune |
| Sıfatlar | Neptunian,[2] Poseidean[3] |
| Yörünge özellikleri[8][a] | |
DevirJ | |
| Günöte | 30,33 AU (4,54 milyar km) |
| Günberi | 29,81 AU (4,46 milyar km) |
Yarı büyük eksen | 30,07 AU (4,50 milyar km) |
| Dış merkezlik | 0, |
Yörünge periyodu | |
Kavuşum dönemi | ,49&#;gün[5] |
Ortalama yörünge hızı | 5,43 km/s[5] |
Ortalama ayrıklık | ,° |
| Eğiklik | Tutuluma 1,° Güneşekvatoruna 6,43° Değişmeyen düzleme 0,72°[6] |
Çıkış düğümü boylamı | ,° |
Enberi zamanı | 4 Eylül [7] |
Perihelyon argümanı | ,° |
| Bilinen doğal uydusu | 14 |
| Fiziksel özellikler | |
Ortalama yarıçap | ± 19 km[9][b] |
Ekvatoral yarıçap | ± 15 km[9][b] 3, Dünya |
Kutupsal yarıçap | ± 30 km[9][b] 3, Dünya |
| Basıklık | 0, ± 0, |
Yüzey alanı | 7,×109 km2[10][b] 14,98 Dünya |
| Kütle | 1,×1026 kg[5] 17, Dünya 5,15×10−5&#;Güneş |
Ortalama yoğunluk | 1, g/cm3[5][c] |
Yüzey kütle çekimi | 11,15&#;m/s2[5][b] 1,14&#;g |
Atalet momenti faktörü | 0,23[11] (yaklaşık) |
Kurtulma hızı | 23,5&#;km/s[5][b] |
Yıldız dönme süresi | 0,&#;gün[5] 16&#;sa 6&#;dk 36&#;sn |
Ekvatoral dönme hızı | 2,68 km/s ( km/sa) |
Eksen eğikliği | 28,32° (yörüngeye)[5] |
Kuzey kutbu sağ açıklık | 19s&#;57d&#;20sn[9] ,3° |
Kuzey kutbu dik açıklık | 42,°[9] |
| Albedo | 0, (bond)[12] 0, (geom.)[13] |
Görünür büyüklük | 7,67[14] - 8,00[14] |
Açısal çap | 2,2–2,4″[5][15] |
| Atmosfer[5] | |
Ölçek yüksekliği | 19,7 ± 0,6 km |
| Bileşimleri | |
Neptün, Güneş Sistemi'nin sekizinci, Güneş'e en uzak ve katı yüzeyi bulunmayan gezegenidir. Gaz gezegenler sınıfında yer alan Neptün, Jüpiter ve Satürn'e kıyasla farklı yapısından ötürü buz devi olarak da sınıflandırılır. Güneş sisteminin Uranüs ile beraber en soğuk iki gezegeninden biridir. Katı yüzeye sahip olmamakla birlikte gezegenin dış katmanı genel olarak hidrojen ve helyumdan oluşur. İç katmanında ise gezegenin kütlesinin çoğu kayalık bir çekirdeğin üzerindeki sıcak ve yoğun maddelerden (su, metan ve amonyak) oluşur.[16] Adını Roma deniz tanrısı Neptunus'ten alan gezegen, Güneş Sistemi'nde çapına göre en büyük dördüncü, kütlesine göre ise en büyük üçüncü gezegendir. Dünya'dan 17 kat fazla kütlesiyle, ikizi sayılabilecek Uranüs'ten biraz daha büyük ve daha yoğundur.[17]Güneş'e olan uzaklığı ortalama 30 Astronomik birimdir.
23 Eylül 'da keşfedilen Neptün,[1] deneysel gözlemlerden önce matematiksel tahminlerle tespit edilen ilk ve tek gezegendir.[18]Alexis Bouvard, Uranüs'ün yörüngesindeki beklenmeyen değişikliklere, bilinmeyen bir gezegenin kütleçekimsel etkisinin sebep olduğunu öngördü. Daha sonra Neptün, Johann Gottfried Galle tarafından Urbain Le Verrier'in tahmin ettiği pozisyonun çok yakınında bir bölgede gözlemlendi. Kısa bir süre sonra da en büyük uydusu Triton keşfedildi. Kalan 12 uydusu ise ancak yüzyılda keşfedilebildi. Neptün şimdiye kadar sadece Voyager 2 tarafından ziyaret edildi.
Neptün'ün yapısı Uranüs'e çok benzemektedir, bununla beraber bu ikisi, daha büyük gaz devleri olan Jüpiter ve Satürn'ün yapısından biraz farklıdırlar. Neptün'ün atmosferi, Jüpiter ve Satürn'ün atmosferi gibi ağırlıklı olarak hidrojen ve helyum, ve az miktarlarlarda hidrokarbon ile azottan oluşmakla beraber, görece yüksek miktarlardaki su, amonyak ve metan buzları ile onlardan ayrılmaktadır. Astronomların Uranüs ve Neptün'e bazen buz devleri demesinin nedeni de işte bu farklılığı vurgulamaktır.[19] Neptün'ün iç katmanları, Uranüs'e benzer şekilde ağırlıklı olarak buz ve kayaç malzemelerden oluşmaktadır.[20] Atmosferinin üst katmanlarında bulunan metan, gezegene mavi görüntüsünü vermektedir.[21]
Uranüs'ün durağan atmosferinin aksine Neptün'ün atmosferi hareketli ve göze çarpan hava olayları ile dikkat çekmektedir. Örneğin, 'daki Voyager 2 yakın geçişi sırasında gezegenin güney yarım küresinde Jüpiter'deki Büyük Kırmızı Leke'ye benzer bir Büyük koyu leke vardı. Bütün bu atmosfer olayları, yaklaşık &#;km/saate varan hızlara sahip Güneş Sistemi'ndeki en güçlü rüzgârlar tarafından gerçekleştirilmektedir.[22] Güneş'e olan uzaklığı nedeniyle, Neptün'ün üst atmosfer katmanları, &#;°C'ye kadar düşen sıcaklığıyla Güneş Sistemi'ndeki en soğuk yerlerdendir. Bununla birlikte, gezegenin merkezi yaklaşık &#;°C kadar sıcaktır.[23][24] Neptün, 'larda fark edilen ve 'da Voyager 2 tarafından kesin olarak onaylanan çok ince ve parçalı bir halka sistemine de sahiptir.[25]