Lohusalık Döneminde Anneler Nasıl Beslenmeli?
Yeni doğum yapmış anneler, emzirme döneminde nelere dikkat etmelidir? Annenin sütü az geliyorsa neler yapılmalıdır? Anneler bu süreçte nasıl beslenmelidir? Anne sütü nasıl saklanmalıdır? İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Dyt. Derya Fidan, lohusalık döneminde en çok merak edilenleri açıkladı.
Yeni doğan bir bebek için en ideal besin, anne sütüdür. Anne sütü; en doğal ve taze besindir. Kolay sindirilir ve de anneyle bebeğin özel bir sevgi bağı kurmasını sağlar. Ama bazen annenin sütü bebeğe yeterli gelmeyebilir. Bu dönemde anneler, beslenmelerine dikkat ederek sütün miktar ve kalitesini arttırabilirler.
Anneler Nasıl Beslenmeli?
Emzirirken salgılanan süt, annenin aldığı besinlerin bir ürünüdür. Süt için gerekli olan besinler, annenin kendi gereksinimlerine ek sayılmalıdır. Bu nedenle, gebelikte olduğu gibi emzirirken beslenmenin de 2 amacı vardır. Bunlar; annenin besin depolarını dengede tutarak sağlığını korumak ve salgılanan sütün yeterliliğini ve verimliliğini arttırmak, dolayısıyla da bebeğin normal büyümesi ve gelişmesini sağlamaktır. İşte annelere o öneriler:
- Sıvı alımının günde ortalama 3 litre ( su bardağı) kadar olmalı ve özellikle hafif ve doğal içecekler (su, ıhlamur, nane, papatya gibi bitki çayları, az şekerli komposto ve limonata, meyve suları, süt vb.) şeklinde tercih edilmelidir.
- Kalsiyum yönünden zengin olan süt, yoğurt ve peynir günlük düzenli olarak tüketilmelidir. (Günde en az su bardağı süt veya yoğurt, 2 dilim peynir)
- Protein yönünden zengin olduğundan; haftada adet yumurta, her gün et, tavuk, balık, köfte, etli sebze yemeği veya kuru baklagil tüketilmelidir.
- Yemeklerin içerdiği demirin vücutta daha iyi emilmesi için yemeklerle beraber maydanoz, yeşil biber, portakal, mandalina, domates gibi C vitamininden zengin olan sebze ve meyveler yenmelidir.
- Her gün mutlaka 3 porsiyon meyve, kaşık sebze, her öğünde salata tüketilmelidir.
Gaz Yapan Yiyeceklerden Uzak Durun!
Anneler doğumdan sonra hafta, bağırsak fonksiyonları normale geri dönene kadar gaz yapıcı besinlere dikkat ederek beslenmelidir. Nedir bu besinler;
- Çiğ sebzeler (özellikle kırmızı lahana, turp, salatalık, soğan)
- Meyveler (özellikle portakal, mandalina, greyfurt, üzüm, karpuz, vişne, erik)
- Karnabahar, pırasa, brokoli, brüksel lahanası, lahana gibi pişmiş sebzeler
- Bezelye, kuru fasulye, nohut, barbunya gibi kuru baklagiller
- Bulgur, yarma
- Ezogelin çorbası, mercimek çorbası
- Asitli ve soğuk içecekler
- Süt, yoğurt, ayran, cacık
Emzirme döneminde beslenmenize ne kadar dikkat ederseniz sütünüz o kadar iyi gelir, bebeğiniz sağlıklı büyür. Altıncı aydan sonra anne sütü tek başına yeterli değildir. Bu ayda ek besinlere başlanmalıdır. Anne sütünü ek besinlerle birlikte ,5 yaşına kadar verebilirsiniz.
Bebeğinden Ayrı Kalmak Zorunda Kalan Annelere Süt Saklama Önerileri
Anne sütü yenidoğanın büyüme ve gelişmesinin sağlanmasında besleyiciliği ve immünolojik özellikleri bakımından en önemli ve eşsiz besin kaynağıdır. Çeşitli nedenlerle anneler, sütünü sağıp bebeğine öyle vermek durumunda kalmaktadırlar. Anne sütünün saklanması, sütün besleyicilik ve immünolojik içeriğinin korunması ve mikroorganizma gelişiminin önlenmesi açısından önemli bir konudur. Annelerin anne sütünü saklama ve temizleme koşullarına yönelik yapacakları yanlış uygulamalar, bebeğin kaliteli ve sağlıklı sütle beslenmesini engellemektedir. Özellikle çalışan anneler, bebeklerinden uzunca süre ayrı kalabilmektedirler. Bu zaman zarfında sütlerin, sağılması ve saklama koşullarına dikkat edilerek muhafaza edilmesi gerekmektedir.
Saklama Kabı Tercihinde Bunlara Dikkat!
- Anne sütünü uzun süreli saklamak için sert plastik ya da camdan yapılmış sert kenarlı kaplar tercih edilmelidir. Bu kaplar hava geçirmez özellikte olmalıdır.
- Anne sütünü, kısa süreli (72 saatten daha az) saklamak için plastik poşetler kullanılabilir. Plastik poşetler dökülme, sızıntı ya da sert kaplara göre daha kolay kontamine olmaları ve anne sütündeki bazı maddelerin yumuşak plastikle etkileşime girmesi ve kaybolması nedeniyle uzun süreli saklama için önerilmemektedir.
Anne Sütü Saklanırken Nelere Dikkat Edilmelidir?
- Anne sütü sağılmadan ve bebeğe verilmeden önce eller mutlaka yıkanmalıdır.
- Saklama kapları ve süt sağma pompası; sıcak, sabunlu suyla yıkanmalı ve durulanmalıdır. Mümkünse, bulaşık makinesinde yıkanabilir; bulaşık makineleri sıcak suyla yıkayarak yeterli temizliği sağlayabilir. Bulaşık makinesi yoksa kapları yıkadıktan sonra kaynatmak önerilmektedir.
- Kalan sütün atılmaması için, az miktarlarda depolanmalıdır. Emzirilen bebekler, alternatif besleme yöntemine geçtiklerinde bir defada mL alabilirler. 60 mL saklamak ve bebek hala açsa vermek, bitirilmemiş sütün atılmasını önler.
- Acil durumlar için küçük miktarlarda ( mL) süt saklanmalıdır. Az miktarda süt, anne bebeğini emzirinceye kadar bebeği sakinleştirebilir.
- Anne sütü günde birkaç kere sağılıp birleştirilerek istenen miktar elde edilebilir. Yeni sağılmış süt buzdolabının rafında ya da buz ya da buz paketlerinin içinde bir saat tutulur ve daha sonra aynı gün sağılıp önceden soğutulan sütün üzerine eklenir. Buz paketleri, saklama kabıyla temas etmelidir.
- Ilık süt dondurulmuş sütün üzerine eklenmemelidir. Çünkü dondurulmuş sütün kısmen çözülmesine neden olarak bakteri üremesine yol açabilir.
- Saklama kabı ağzına kadar doldurulmamalıdır çünkü anne sütü donunca genişler.
Anne Sütünü Saklama Rehberi |
Saklama Yeri | Sıcaklık | Önerilen Maksimum Saklama Süresi |
Oda Sıcaklığı | ⁰C ( 85⁰F) | En Uygun Saat. Son Derece Temiz Koşullarda Saat Olabilir. |
Buz Dolabı | ≤4⁰C (39⁰F) | En Uygun 72 Saat. Son Derece Temiz Koşullarda Gün. |
Derin Dondurucu | <⁰C (0⁰F) | En Uygun 6 Ay. 12 Aya Kadar Olabilir. |
Anneler Eski Kilolarına Dönmek İçin Acele Etmemelidirler!
Anneler eski vücut ağırlıklarına dönmek için acele etmemelilerdir. Bu süre 6 ay ya da daha fazla sürebilir. Bebeğinizi emziriyorsanız eski formunuza daha kolay dönebilirsiniz. Gebelik sırasında önerilenden fazla kilo aldıysanız her ay iki kilo kaybetmeniz normaldir. Ayda iki kilodan fazla ağırlık kaybı doğru değildir. Lohusalar, zayıflama diyeti uygulamamalıdır. Ancak unlu, yağlı ve şekerli besinleri aşırı yememeye dikkat edilmelidir.
Benzer Yazılar
Vücudumuzun Şekerli Besinlerle İmtihanı!
Şeker içeriği yüksek besinler vücudumuza enerji sağlamaları dışında, alındığı kaynağa ve de miktarına dikkat edilmezse zarar verebilmekte, bizi bazı hastalıklar ile karşı karşıya bırakabilmektedir.
Devamı
Ramazan Ayında Sağlıklı Kalmak İçin Öneriler!
Herhangi bir sağlık problemi olmayan kişiler için, ramazan ayında oruç tutmanın, genel sağlığımız üzerindeki olumlu etkilerini hepimiz biliyoruz. Ancak ramazan ayında zaman zaman, ihmal edilen bazı davranışlar sağlığımızı olumsuz etkileyebilmektedir.
Devamı
Kahvaltı Çocukların Okul Başarısını Etkiliyor!
Çocukların beslenme alışkanlıklarının gelişmesinde aile, okul ve yaşadıkları ortam en önemli etkenlerdir. Okul çağı çocuklarının beslenmesi, bedensel ve zihinsel gelişimleri için oldukça önemli bir yere sahiptir.
Devamı
Obezite Gebelik İçin Tehlike!
Hastalık beyinin kasları kontrol etme kabiliyetini etkileyen ve gelişmekte olan bölümündeki hasardan kaynaklanmaktadır. Beyin felcine maruz kalmış birçok insan çeşitli sağlık sorunları yaşamaktadır:
Devamı
Sütüm bebeime yetiyor mu, süt arttrc gdalar ve bitkisel destekler neler?
Normal beslenen salkl bir annenin sütü, çounlukla bebei için yeterli olmaktadr. Baz anneler bebekleri için yeterince süt üretemediklerini düünmektedir. Bundan emin olabilmek için en kesin bilgi bebein kilo almdr.
Bebeime anne sütü yetiyor mu diye düündüünüzde size en yakn salk ocana gidin ve bebeinizi tarttrn. Sonra gün sadece bebeiniz her istediinde emzirin, emzirin. Sonra yine ayn yere giderek bebeiniz tarttrn. Eer günlük 30 gr , hafta da gr, ayda da en az gr almsa her ey yolunda diyebiliriz.
Eer kilo almnda sknt varsa, anne günde ne kadar su içtiini, ne kadar emzirdiini ve ne kadar dinlendiini, uyuduunu önce bir kontrol etmeli. Bunlarn hepsi tek bana anne sütünü etkiler. Bunlarla ilgili bir sknt yoksa nasl beslendiine, neler yediine de dikkat edilmeli.
Anne sütünün miktarn etkileyen en önemli faktör ne kadar talep varsa o kadar süt üretir, annenin vücudu. Özellikle ilk 3 ayda bu rutin oluu, bebein yaklak ne kadar süt ihtiyac var o netleir. Annenin vücudu da o miktar da süt üretir. Bu mekanizmada süt miktarn arttrmak için baz besinlerden de minik destekler alnabilir. Anne sütünü arttran besinler, tüm dünyada, yüzyllardr kullanlmaktadr.
Anason, çemen otu, rezene, srgan otu, tarçn, fesleen, nane, ve susam gibi bitkiler anne sütünü arttrc olarak bilinen bitkilerin banda gelmektedir. Bu bitkilerden salatalar hazrlayp yiyebileceiniz gibi çaylarn da hazrlayabilirsiniz. Çay için ölçü ortalama bir su barda kaynam suya çay ka kadar kuru bitkidir. Siz damak tadnza göre bu oranlar ayarlayabilir ve birkaç bitkiyi kartrarak lezzetli çaylar elde edebilirsiniz. Böylece emzirmeden dolay artan sv ihtiyacnzn da bir ksmn karlam olursunuz.
Göüs ve karn bölgenize susam ya ile masaj yapmak da süt bezlerinizi uyararak ve kan akn düzenleyerek anne sütünüzü arttrmanza yardmc olacaktr. Bunun için günde kez dakika masaj yapabilirsiniz. Anne sütünü en çok arttran ey bol bol su içmektir. Ayrca günde 3 lt kadar su içmek de çok önemlidir. Anne sütünü arttranlardan biride malt özüdür.
Bunu eczanelerde özel hazrlanm içeçek eklinde alabileceiniz gibi, alkolsüz birada ayn ii görmektedir. Sabah, öle ve akam sadece 1 kahve fincan içilen alkolsüz bira anne sütünü arttraca gibi, içeriinde bulunan B vitamini sayesinde de annenin baklk sistemini korur'' Harika ne kadar çok yersem sütüm o kadar çok olur'' eklinde yanl bir anlay vardr.
Ancak ne kadar çok yediimiz deil, ne yediimiz çok önemlidir. Anne normal ve dengeli beslenmeli. Yal olmayan proteinlerle beslenmelidir. Yeillikler ve sebzeler tüketmelidir. Çorbalara arlk vermesinde yarar vardr. Scak ve sulu eyler sütün miktarna olumlu katklar vardr. Arya kaçmamak kouluyla, tahin- pekmez ve az yal süt ürünleri tüketilebilir. Günde fincan kadar rezene ve srgan çay tüketilebilir. Ayrca çeitli firmalarn emziren anneler için olan çaylarndan ada içilebilir.
Ayn zaman da kilo aldrmayan demir kayna olan yeil mercimek, brokoli, roka, spanak, paz, dereotu, çekirdekleriyle beraber yenilmesi gereken siyah üzüm, dut pestili, yumurta ve yasz krmz et, balk tercih edilmelidir.
Taze beyaz üzüm ( günde 2 porsiyon)
Dereotu ( sabah- akam yemeklerde yenilebilir.)
ncir (taze veya kurutulmu)
ncir-havuç (Anne sütünü artrmak için halanm kuru incir suyu da içebilirsiniz. Sekiz-dokuz adet kuru inciri yarm litre klorsuz suda en fazla on dakika halaynz. kiye böldüünüz suyu sabah-akam olmak üzere günde iki kere tüketiniz.)
Taze beyaz dut
Halanm taze beyaz dut kurusu
Anason (20 gram susam, 10 gr anason ve gr bal kartrlr ve macun haline getirilir. Bundan günde 3 çorba ka yenir)
Kereviz
Taze kereviz yapraklar
Bal kaba
Kvrck salata
Sumak
Rezene çay
Çemen
Çörek otunun bal ile kartrlmas
Erik kaynatlarak balla kartrlmas
Fesleen (Fesleen çiçei, tohumu ve yapraklar kullanlr. Bunlarn çay demlenir. Bundan 1- 2 bardak içilir) . Hurma
Kimyon
Kini
Lahana
Marul (tohumundan günde 4- 5 gr yenirse etki gösterir)
Nane
Salep
Yer elmas
Zencefil
Sarmsak
Anne sütü ve emzirme deyince sarmsaktan bahsetmeden olmaz. Sarmsak, bebeinizin itahn açmasnn yannda güvenle kullanabileceiniz iyi bir antibiyotiktir. Bebeinizi emzirmeden 1 saat önce di sarmsak yerseniz, bebeiniz memeyi daha itahla kapacak, daha uzun süre emerek daha fazla süt içmi olacaktr. Emzirme yoluyla bebee ilaç geçebilecei için emziren annelerin ilaç kullanm snrldr. Özellikle de antibiyotiklerin vücuda vermi olduu zararlardan dolay pek çok anne antibiyotik ilaçlarn kullanamamaktadr. Oysaki sarmsak güvenle kullanabileceiniz doal bir antibiyotiktir. Kokusunu dert ediyorsanz karanfil gibi koku giderici bitkilerden faydalanabilir, çinemeden dorudan yutabilir ya da eczanelerde bulabileceiniz sarmsak tabletlerini kullanabilirsiniz.
Emzirme döneminde saladnz sütteki enerjinin büyük bir ksm, yediklerinizden karlanyor. Aldnz tüm enerji tam olarak süt enerjisine dönümüyor, çünkü vücut dokular da bir miktar enerjiyi emiyor. Salkl bir annenin günde ortalama – ml süt salglad esas alndnda, emzirme döneminde günlük ortalama ekstradan enerji gereksinimi kaloriyi buluyor. Bu miktarn kalorisi yediklerinizden salanrken, kalorisi hamilelikte depoladnz yalardan karlanyor.
Bu da emzirme srasnda aldnz fazla kilolarn, enerjiye daha hzl dönümesine katkda bulunuyor. Annelere sütlerini artrma konusunda u önerilerde dikkat etmelidirler:
♦ Hzl kilo vermeyi vadeden diyet ve ilaçlar uygulamayn.
♦ Sütünüzü arttran en önemli besin sudur. Günde en az 2,5 – 3 litre su içmelisiniz, çünkü sütün önemli bir ksm sudur.
♦ Kalsiyumdan zengini olan süt, yourt ve peyniri düzenli olarak tüketmelisiniz. Her gün 1 adet yumurta veya 1 porsiyon etli sebze veya kurubaklagil yemei yemeye özen göstermelisiniz.( Size gaz yapyorsa , uzak durmal, gaz yapmayanlar diyete eklenmelidir.)
♦ A Vitamininden zengin havuç, yeil yaprakl sebzeler, kays gibi besinleri, beslenme programnzda sk bulundurmalsnz.
♦ Vitaminlerin zengin bir kayna olan taze sebze ve meyveleri her gün düzenli olarak tüketmelisiniz.
♦ Yediiniz yiyeceklerin besleyici deerini korumak ve özellikle anemiyi (kanszl) önlemeniz açsndan,
yemeklerinizle birlikte çay içmemelisiniz.
Annelerin deiik dönemlerdeki günlük enerji ve besin öelerini karlamak üzere temel besin gruplarndan almalar gereken miktarlar: Beslenme programnzda yer almas gereken temel besin gruplar ve içerikleri:
Süt ve süt grubu: Süt ,yourt , peynir
Et ve et grubu: Tavuk, balk , yumurta, sakatatlar
Ekmek ve ekmek yerine geçen grubu: Ekmek, tahllar (msr, buday, çavdar, yulaf ), makarna, pirinç, bulgur, çorbalar, un ve undan yaplm yiyecekler.
Sebze ve meyve grubu: Tüm sebze ve meyveler bu grup içerisindekiler
Ya grubu: Zeytin Ya, tohumlar ve yalar (ceviz, fndk, badem, susam v.b), bitkisel sv yalar ( msrözü, ay çiçek, soya, pamuk v.b), margarin, tereya, hayvansal yalar ( iç ya, kuyruk ya)