Kullandıkça Gözlüklere Ne Oluyor

Göz hekimlerinin eğitim süresi ve yetki alanları nedir?

Liseden sonra 6 yıl tıp fakültesi, sonrasında tıpta uzmanlık sınavıyla girilebilen ve yıl süren uzmanlık eğitimi, en az 2 yıllık zorunlu hizmetlerin ardından diğer uzmanlık dallarında olduğu gibi toplam 22 yıllık eğitim ile en erken 30 yaşında "Göz Hastalıkları uzmanlık belgesi" alınabilmektedir. Gözü ve görmeyi ilgilendiren tüm alanlarda (tıbbi, cerrahi ve optik) tüm yaklaşımları sağlama yetkisine sahip tek meslek dalıdır.


Çocuklarda göz derecesinde değişme nasıl olur? Gözlüklerini düzenli kullanırlarsa numaraları düşer mi?

Genellikle büyüme (ergenlik) döneminde hipermetroplarda göz numaralarında (dioptrilerinde) azalma, miyoplarda ise artma gözlenir. GÖZLÜK TAKIP TAKMAMAK NUMARANIN ARTMASINI YA DA AZALMASINI ETKİLEMEZ. ANCAK NE KADAR ERKEN YAŞTA FARK EDİLİR VE DÜZENLİ TAKILIRSA GÖRME KUVVETİ VE GELİŞİMİ DE O KADAR İYİ OLUR. Yaklaşık yirmi yaşlarında numara genelde sabitlenir. Yine de yıllık veya en geç iki yılda bir yapılan muayene ile numarada ve varsa astigmatizma açılarındaki ufak değişiklikler belirlenmelidir.


İyi görmek gözlerin sağlıklı olduğunun garantisi midir?

Kesinlikle HAYIR Örneğin: 40 yaş üzerinde % 2 sıklıkla rastlanan glokom (göz tansiyonu) hastaları geç dönemlere kadar merkezden çok iyi görebilirler, ancak fark ettiklerinde genellikle bir borunun içinden bakıyormuş gibi dar bir alan kalmıştır ve kaybedilen görme ve görme alanı hiçbir şekilde geriye gelmez. Sadece kalan görme ve görme alanını korumak için acilen tedavi başlatılır.
Benzer şekilde damarları ve retinayı etkileyen damar sertliği, yüksek kolesterol ve şeker hastalığı da (toplumda % 6) çok çok iyi görenlerde bile damar tıkanıklıkları ve göz kanamaları ile ani ve kalıcı körlüklere neden olabilir. Özellikle kırklı yaşlardan sonraki göz muayeneleriyle bu risk faktörleri ve riskli durumlar kolaylıkla yakalanabilmekte, uygun tedavilerle 95%’i önlenebilmektedir. Ayrıntılar için bilgilendirme bölümümüzdeki "Şeker Hastalığı ve Göz" başlıklı dosyamıza bakabilirsiniz.


Televizyona yakından bakmak veya uzun süre bilgisayar kullanmak gözü bozar mı?

Bulanık görmesi olanlar genellikle televizyona veya ekrana zaten yaklaşarak bakmak zorunda kalırlar. Bu bir neden değil, sonuçtur. Dolayısıyla kesinlikle bozmaz; hatta göz tembelliği olan bir çocuğun daha iyi gören gözünü bantlayarak gözlükleriyle tembel gözünü fazladan çalıştırmak için televizyonu, bilgisayarı ve cep telefonu oyunlarını özellikle önermekteyiz. Ancak uzun süreli ve dikkatli bakış, normal gözlerde bile doğal göz kırpma sayısını azalttığından kuruma, yanma, batma, kızarıklık, yorgunluk ve ara ara refleks sulanmalar oluşabilir. Bu konuyla ilgili ayrıntılar için uygun zamanınızda bilgilendirme bölümümüzdeki ‘’Ekranlar ve Göz’’ başlıklı (30 dakikalık) söyleşimizi dinleyebilirsiniz.


Yanlış numara gözü bozar mı?

Gözü bozmaz, ancak takıldığında tam netlik sağlamayabilir, bulanıklık, sulanma, TV seyrederken ya da kitap okurken baş ağrısı, yorgunluk, sinirlilik, uykunun çabuk gelmesi gibi şikayetlere neden olabilir. Daha önce (veya eski muayenelerde) her iki gözün ayrı ayrı görmesi hemen hemen eşit iken sonradan iki göz arasında belirgin bir netlik farkı bu anlama gelebilir. Gözlükler yapıldıktan sonra bu tür bir şikayet varsa gözlük reçetesi ile birlikte gözlükler tekrar kontrol edilmelidir.


Göz bozukluğu doğru bir tanım mıdır?

Numaralı gözlük kullananlar için yaygın ancak yanlış bir şekilde ‘’gözü bozuk’’ tanımlaması yapılmaktadır. Oysa toplumun % 75’inde de olsa az-çok bir numara vardır, hatta 45 yaşından sonra neredeyse tamamında uzak için olmasa da yakın için gözlük gerekebilir. Gözleri bir kamera olarak düşünelim, ışık ve görüntüler objektiften kırılarak film tabakasında nasıl odaklanıyorsa gözün de kornea ve doğal lensinden kırılarak geçen ışık ve görüntüler retina tabakasının tam üzerinde odaklanmalıdır. İnsan gözünün ortalama uzunluğu 24 mm dir. Bunun mm uzun veya kısa olması dahi numara (1 mm uzun veya kısa olması numara) ile görüntülerin retina üzerine odaklanmasını gerektirir. Dolayısıyla bu mükemmel yapı için bozukluk çok kaba bir tanımlamadır, doğrusu kırılma kusurudur (refraksiyon kusuru). Dünyanın en iyi, en sağlam kamerasına dahi (otomatik odaklanma yoksa) netlik ayarı gerekebilmektedir. Ancak kamera içindeki objektifler, malzemeler veya film bozulmuşsa netlik bir türlü sağlanamaz, göze benzetecek olursak en öndeki korneadan (saydam tabaka), en gerideki retinaya (ağ tabaka) kadar çeşitli göz hastalıkları nedeniyle oluşabilir.

Astigmat, hipermetrop, miyop gibi hastalıklara sahip kişilerin bazıları gözlük kullanırken bazıları da kontakt lensleri tercih ediyor. Bu iki ürünü de kullanmak istemeyenlerse lazer ameliyatı oluyor. Özellikle yaz aylarında gözlüğün terlemesi ya da buğulanması insanları rahatsız ediyor. Gençlerde de gözlük yerine kontakt lens kullanımı daha fazla. Ancak ilk defa lens kullanacak olan kişilerin mutlaka göz doktoruna muayene olmaları ve lens kullanım süresi gibi konulara dikkat etmeleri gerekiyor. 

Kontakt lens kullanan kişilerin lenslerini takarken veya çıkarırken ellerini yıkamaları sağlık açısından büyük önem arz ediyor. Ayrıca lensler uyunabilir özellikte olsa dahi gece yatmadan önce çıkartılması tavsiye ediliyor. Yüzerken de lens takılması önerilmiyor. Bu nedenle denize veya havuza girmeden önce lensler çıkartılmalı ya da koruyucu yüzücü gözlüğü takılmalıdır. 

Süresi Dolan Lensler Kullanılır mı?

Lens kullanan kişilerin aklına en çok lens kullanım süresi geçerse ne olur sorusu takılıyor. Kontakt lens kullananların düştüğü en önemli iki hata olan süresi dolan lensi kullanmak ve lens kabındaki solüsyonu her gece yenilememek son derece sakıncalıdır. Lensi taktıkça yüzeyi kirleniyor. Süresi dolmasına rağmen kullanılan lensler, gözde alerjik problemlerin baş göstermesine neden olur. Üstelik kirli lenslerle de görüş kalitesi epey azalır. Herkes lens kullanabilir fakat göz kuruluğu, göz alerjisi gibi sorunları olan hastaların lensleri suni gözyaşı ya da antialerjik damlalarla birlikte kullanılması tavsiye ediliyor. 

İnsanlar 11 yaşından sonra kontakt lens kullanmaya başlayabilir. Fakat doktor muayenesi olmadan kendi kafasına göre kimse lens kullanmaya başlamamalıdır. Lens kullanan kişilerin her ihtimale karşı yanlarında bir gözlük bulundurması da fena olmaz. Lens kullanımı esnasında gözde kızarma, çapaklanma, batma gibi problemler yaşanırsa, lensin hemen çıkartılıp gözlüğe geçilmesi gerekir. Lensler yanlış kullanıldığı takdirde gözde geçici veya kalıcı hasarlar meydana gelebilir. Göz alerjisi gibi sorunlar göz damlasıyla giderilebilirken, korneanın mikrop kapması kalıcı görüş bozukluğuna neden olabilir. 

Lensin kullanım süresinin bittiğini nasıl anlarız gibi sorulara cevap olarak, her lensin kullanım süresi satın almadan önce size söylenir. Bu kullanım süresini eğer lensinize çok iyi bakar, tüm hijyen kurallarına uyarsanız birkaç gün aşabilirsiniz. Mesela akşam yatmadan önce mutlaka lens kabına taze solüsyon koyun ve lensinizi bu solüsyona bırakın. Eğer solüsyonu her gece yenilemezseniz, lensler iyi temizlenmez. Bu da gözde alerjiye ve mikrobik problemlere sebep olur. Buna ek olarak, tam anlamıyla temizlenmemiş lenslerde görüş az da olsa bulanık olur. Lens takanların makyaj yapmasında bir mani olmasa da makyajınızı lensi taktıktan sonra yapmalı ve lensi çıkardıktan sonra temizlemelisiniz.

Göz Kuruluğu Neden Olur?

Kontakt lens kullananlar göz kuruluğu şikayetinde bulunabilirler. Oldukça normal olan bu durumun en büyük etkenlerinden biri hava kirliliğidir. Hava kirliliği, lenslerin kullanım ömrü için de iyi değildir. Güneşli havalarda lens kullanan kişilerin ultraviyole filtreli güneş gözlüğü takmaları tavsiye edilir. Günümüzde silikon – hidrojel maddelerinden imal edilen ve oksijen geçirgenliği yüksek olan lensler bulunuyor. Bu lensleri kullanmanız, gözünüzün hava almasını sağlayacaktır. Çünkü kontakt lensi yerleştirdiğimiz bölüm oksijeni havadan alıyor. Lensin oksijen geçirgenliği ne kadar yüksek olursa kornea da o kadar iyi beslenir. Böylece korneanın endotel hücreleri de sağlıklı kalmış olur.

Düzenli Lens Kullanımı

Lens kullanan kişilerin en çok dikkat etmesi gereken husus hijyendir. Lenslerinizi takmadan ya da çıkartmadan önce eller mutlaka yıkanmalı, lensin temiz olduğundan emin olunmalıdır. Lenslerin veya ellerin temiz olmaması, gözde mikrobik faaliyetlere yol açabilir. Lenslerin kullanım süresini kesinlikle aşmamalısınız. Günlük lensler veya kullanım süreleri belirtilen lenslerin kullanım talimatları oldukça açıktır ve bu talimatlara uyulmalıdır. Günlük lenslerle uyumamalısınız. Lensi kullanmadığınız zamanlarda lens solüsyonunun içinde bekletmelisiniz. Böylece lensin temiz kalmasını ve dezenfekte olmasını sağlarsınız. Gözünüzden çıkardığınız lensi yeniden takmadan önce mutlaka temizlemeniz gerekir. Yumuşak lensler, solüsyon içinde bekletilmezse kururlar. Ayrıca, lensleri açıkta bırakmanız durumunda da kuruyacaktır. 

Lenslerin kullanım süresi bitmiş, son kullanma tarihi geçmişse değiştirilmesi gerekir. Lensin kullanım süresinin dolduğu nasıl anlaşılır diye soracak olursanız da, gözünüzde batma hissediyorsanız veya görüşünüzde bulanıklık oluşmaya başladıysa lensin kullanım süresi dolmuş demektir. Zaten, lenslerin kullanım süreleri önceden belirtilir. Siz de buna göre lensinizi kullanabilirsiniz. Ayrıca, lensin çizik veya yırtık olması durumunda lensi takmamalısınız.

Lenslerin sıcaklık, losyon, şampuan, sabun ve diğer kimyasal maddelerden uzak tutun. Dezenfekte etmek için özel lens solüsyonunu kullanın. Lenslerle duşa girmek, lensin sabun veya şampuanla temas etmesine neden olabileceği için lensle duşa girilmemelidir. Ayrıca lensle denize girmeniz de önerilmez. Lens gözünüzü rahatsız ediyorsa gözünüzü ovuşturmamalısınız. Aksi takdirde bölgeyi tahriş edebilirsiniz. Ayrıca gözünüze, doktorunuzun önerdiği solüsyon veya damla dışında herhangi bir madde damlatmamalısınız. 

Rabia GÜLCAN&#;