Iso 50001 2018 Standard Pdf Türkçe

Açıklama

Doküman Adı:ISO Enerji Yönetim Sistemi El Kitabı

Diğer Dokümanlar: funduszeue.info Kapsam ve Sınırlar, funduszeue.info EnYS Politikası

Doküman Formatı: Word

Sayfa Sayısı: 25 Sayfa

Doküman Dili:Türkçe

Nasıl Satın Alınır: E-Ticaret Sisteminden dokümanın satın alınması ve ödemenin yapılması gerekmektedir. EFT/Havale ile yapılan ödemelerde Tarafımıza yapılan ödemenin teyidi sonrasında doküman indirilebilmesi için tarafımızdan sisteme yetki verilmesi gerekmektedir. Kredi Kartı ile Online Ödeme yapıldığında anında dokümanlara erişim sağlayabilirsiniz.

Fatura İşlemi Nasıldır: Tüm Satınalmalara ait faturalar her ayın &#;u arasında faturalar kesilerek Aras Kargo ile tarafınıza yollanmaktadır. Faturaların doğru kesilebilmesi için lütfen Vergi dairesi ve Vergi Numaranızı belirtiniz. Belirtilmeyen bilgiler için kişi adına fatura kesilmektedir.

Doküman Ücret İadesi: Doküman satışının yapılması sonrası ücret iadesi doküman indirilmemesi durumunda yapılmaktadır. İndirilen dokümanlar için ücret iadesi yapılamamaktadır. İade edilen ücretler 2 iş günü içerisinde bankanıza yollanmaktadır. Daha Detaylı Bilgi İçin Teslimat ve İade Koşulları Şartlarını inceleyebilirsiniz.

Doküman Lisansı: Doküman Lisansları YBS Yazılım Eğitim Mühendislik Müş. funduszeue.infoŞti.&#; ne Aittir. Doküman satın alındıktan sonra internette veya üçüncü taraflar ile paylaşılması durumunda yasal işleme tabidir.

Neden YBS Yazılım Eğitim Mühendislik Müş. funduszeue.infoŞti.&#;den Doküman Almalıyım? Hazırlanan ISO Entegre Yönetim Sistemi Yazılımı ile kolay geçiş sağlanmaktadır. Dokümanlar 12 yılın üzerinde deneyimi olan personeller ve baş denetçiler tarafından hazırlanmakta ve revize edilmektedir. Müşteri hizmetlerimizle Kolay iletişim sağlanmaktadır.( 60 95)

Diğer ISO Sistemleri İle Entegrasyon: Hazırlanan Dokümanlar diğer ISO sistemlerine kolay entegre olabilmesi için süreç tabanlı doküman sistemi ile hazırlanmıştır. Alınan dokümanlar çok kolay ve hızlı bir şekilde diğer ISO sistemleri ile entegre edilebilir.

Ne Kadar Süre İçerisinde Doküman İndirilmeli: Doküman Satışının yapılması ile birlikte sınırsız süre içerisinde dokümanı indirebilirsiniz. Ayrıca alınan doküman tarafımızdan güncellendiğinde son versiyonuna ücretsiz erişim sağlanmaktadır.

Dokümana Erişim Nasıl Sağlanır: Dokümanlara erişimler kullanıcı adı ve şifrenizle sisteme giriş yapıp İndirmeler sekmesinden erişim sağlayabilirsiniz.

Doküman Kaç Defa İndirilebilir:Dokümanı sistemden sınırsız indirme hakkınız bulunmaktadır. Dokümanlarımızda güncelleme yaptığımızda son güncel haline ücretsiz ulaşabilirsiniz. Doküman versiyon takibini aşağıdaki &#;Doküman Versiyon Takibi&#; alanından takip edebilirsiniz.

Doküman Versiyon Takibi:

Revizyon No     Revizyon Tarihi     Revizyon Açıklaması

00                                    İlk Yayın

1 Doğu Marmara Avrupa Birliği İş Geliştirme Merkezi (ABİGEM) A.Ş. Adına ISO Enerji Yönetim Sistemi Farkındalık Eğitimi Eğitmen: Fikriye Seda Atabek Eğitim Planı Genel Tanımlar ve Tarifler Enerji Mevzuatına Genel Bakış ISO Standart Maddelerinin İncelenmesi 2 1

2 Enerji Nedir? İş yapabilme kapasitesi Daha mutlu ve refah yaşam için gerekli temel bir girdi Enerji birimi olarak joule (J) veya kalori (kcal) kullanılır 3 Enerji Yönetimi Birim çıktı başına kullanılan enerjiyi Ürün kalitesinden Güvenlikten fedakarlık etmeden Üretimi azaltmadan ayarlamak ve optimize etmektir. 2

3 Enerji Kaynakları Nelerdir? 5 Enerji Türleri Kinetik enerji Potansiyel enerji Yenilenebilir Yenilenemez Fosil yakıtlar Kimyasal Elektrik Termal Nükleer Jeotermal Dalga, gel-git, akıntı Güneş 3

4 Enerjinin Dönüşümü Nükleer Fosil yakıt Biyokütle Taşıma Depo, Tank, Batarya Jeoterm. Isı Pompası Isı Yanma Kimyasal Hidro/ Rüzgar Güneş Güneş Pili Elektrik Elektrik Motoru Jeneratör Mekanik Kullanıcı Araç/Gereçleri Dünyada Birincil Enerji Tüketimi, Kaynak: 4

5 Türkiye Elektrik Enerjisi Kurulu Güç Dağılımı Sektörel Enerji Tüketim İstatistikleri, TUIK,

6 Sanayide Enerji Maliyeti , , rafineri gıda tekstil metalurji seramik kağıt gübre cam çelik aluminyum amonyak çimento Kaynak: EIE Ne yapabiliriz? Verilerin değerlendirilmesi Enerji tasarrufu Enerji verimliliği 6

7 Enerji Yönetimi İle İlgili Standartlar ANSI/MSE I.S.

8 Kurmanın Faydaları Kuruluşunuz içerisinde şu faydaları görebilirsiniz : Enerji maliyetlerinde düşüş Mevcut enerji kaynaklarının daha verimli kullanımı İş performanslarında iyileşme Artan üretkenlik ve rekabet edebilirlik Sera Gazı emisyonlarında azalma ISO Standart Maddelerine Genel Bakış 8

9 ISO in Diğer Yönetim Sistemleri ile Entegre Edilmesi ISO bağımsız olarak veya diğer yönetim sistemleri ile entegre edilerek kullanılabilir. İç tetkikler ve yönetimin gözden geçirmeleri entegre edilebilir. Enerji verimliliğini iyileştirmek için gerekli sistemler ve proseslerin kurulmasına yardımcı olur Kuruluşun kontrolü altındaki faaliyetlere uygulanır Yalnızca objektif olarak tetkik edilebilir şartları içerir Anahtar Unsurlar Teknik (Enerji Kullanımını Anlamak; Kontrol) Veriler - Ölçme Analiz - Yetkinlik Enerji Yönetimi İnsanlar Enerji Verimli Kültür Farkındalık - Motivasyon Eğitim - Taahhüt Taahhüt (Kurumsal) Zaman - Kaynaklar - Anapara 9

10 Belgelendirme Süreci GAP (Mevcut Durum) Analizi Belgelendirme Belgelendirme kapsamının belirlenmesi Belgelendirme denetimleri: 1. aşama: kuruluşun belgelendirmeye hazır olup olmadığının gözden geçirilmesi 2. aşama: uygulamaların değerlendirilmesi, EnYS nin etkinliğinin değerlendirilmesi Üç yıllık belge (2 adet ara denetim) Üçüncü yılda yeniden belgelendirme Planla-Uygula-Kontrol Et-Önlem Al Kuruluşun bağlamı ilgili taraflar ve beklentileri Kapsam Enerji Planlaması 5 Liderlik PLANLA UYGULA 7 Kaynaklar-farkındalıkiletişim-döküman yönetimi 8 İşletme-bakım- Tasarım-Satınalma Risk ve fırdatlar Hedefler Enerji Gözden Geçirme KURULUŞ SİSTEMİ 10 Sürekli İyileştirme ÖNLEM AL KONTROL ET 9 izleme İç tetkik YGG 10

11 Annex SL-High Level Structure-Yüksek Seviyeli Yapı Giriş 1. Kapsam 2. Normatif Referanslar 3. Terimler ve Tarifler 4. Kuruluşun Bağlamı 5. Liderlik 6. Planlama 7. Destek 8. Operasyon 9. Performans Değerlendirme İyileştirme Maddeleri 11

12 Kuruluşun Bağlamı() Kuruluş, Enerji Yönetimi konusunda kendisini etkileyen iç ve dış hususları belirlemelidir. Dış hususlara örnekler: o Mevcut ilgili taraflar ile ilgili mevcut ulusal veya sektörel hedefler veya amaçlar, gereklilikler ve standartlar o Enerji tedariği, güvenlik ve güvenilirlik üzerindeki kısıtlamalar veya sınırlamalar o Enerji maliyetleri veya enerji türlerinin kullanılabilirliği o Havanın etkileri o İklim değişikliği etkileri o Sera gazı emisyonları (Green House Gas- GHG) etkileri Kuruluşun Bağlamı() İç hususlara örnekler: o Temel iş hedefleri ve stratejisi, o Varlık yönetimi planları o Organizasyonu etkileyen finansal kaynaklar (işgücü, finansal konular vb.) o Enerji yönetiminin içselleştirilmesi ve kültürün geliştirilmesi o Enerji yönetiminin sürdürülebilirliği o Enerji arzındaki kesintiler için beklenmedik planlar o Mevcut teknolojinin olgunlaşması o Operasyonel riskler ve sorumluluk konuları 12

13 İlgili Taraflar ve Beklentileri () Kapsam () EnYS nin kapsam ve sınırları belirlenmelidir. Kuruluşun kontrolü dahilindeki ve kuruluş faaliyetleri sonucu enerji tüketen prosesler kapsama alınır Kuruluşun kontrolü dahilindeki faaliyetler: Lojmanlar (atık ısının burada kullanımı) Uzaktaki depolar Taşeronlar Kullandığınız motorun üretimine karışamazsınız ama satın alma esnasında verimli motor tercih edebilirsiniz 13

14 Liderlik ve Taahhüt () Lider, şunlardan sorumludur: Enerji politikasının ve hedeflerinin organizasyonun stratejik yönü ile uyumluluğunu sağlamak EnY için kaynakların sağlanması EnYS nin kuruluş içerisindeki iletişiminin sağlanması Uzun vadeli enerji performans planlaması sürekli iyileştirilmesini teşvik etmek Bir enerji yönetim ekibinin oluşturulmasını sağlamak Enerji performansını iyileştirmek ve enerji yönetim sisteminin etkinliğini etkileyen çalışanları desteklemek ve yönetmek Diğer ilgili yönetim görevlilerini liderliğini göstermesi için desteklemek Enerji Politikası () Kuruluşun doğası, büyüklüğü, ölçeği, ve enerji kullanımı ve tüketimi üzerindeki etkisine uygun olmalı Dokümante edilmiş ve kuruluş içerisinde iletilmiş olmalı Düzenli olarak gözden geçirilmeli ve güncellenmeli Enerji verimli ürün ve hizmetlerin satın alınmasını desteklemeli Enerji amaçları ve hedeflerinin oluşturulması ve gözden geçirilmesi için çerçeve oluşturmalı 14

15 Enerji Politikası () Politika; Amaç ve hedefleri gerçekleştirmek için gerekli tüm kaynakların sağlanacağı (insan kaynağı, mali kaynaklar, altyapı) Enerji ile ilgili yasal ve diğer gerekliliklerin yerine getirileceği Enerji performansının sürekli iyileştirileceği taahhütlerini içermelidir. Görev, Yetki ve Sorumluluklar() Üst yönetim aşağıdakiler için enerji yönetim ekibine sorumluluk ve yetki atamasında bulunur: Enerji yönetim sisteminin kurulmasını, uygulanmasını, sürdürülmesini ve sürekli iyileştirilmesini sağlamak Aksiyon planlarını uygulamak Enerji performansının ve iyileştirmelerinin üst yönetime raporlamak Etkin EnMS için gerekli kriterleri ve yöntemleri oluşturmak 15

16 Risk ve Fırsatlar() Kuruluş, Enerji yönetim sistemini planlarken (bağlam), (ilgili taraflar) ile belirtilen şartları ve enerji performansını etkileyen süreçlerini göz önüne alacak ve belirlenmesi gereken riskleri ve fırsatları tanımlayacaktır. Risk ve Fırsatlar() Güçlü Yönler-Strenght Zayıf Yönler-Weakness Fırsatlar-Opportunity Tehditler-Threats İlgili taraflar Iç/dış Beklentileri 16

17 Risk ve Fırsatlar() Risk/Fırsat Kaynağı Risk/Fırsat Tanımı Olasılık Şiddet Frekans Risk/Fırsat Skoru Aksiyon Artık Risk (OXŞXF) Amaç ve Hedefler () Enerji hedefleri, a) Enerji politikası ile uyumlu olmalı b) Ölçülebilir c) Uygulanabilir şartları dikkate almalı d) Önemli enerji kullanımlarını dikkate almalı e) Enerji performansını iyileştirme fırsatlarını dikkate almalı f) İzlenmeli g) Duyurulmalı h) Uygun şekilde gözden geçirilmelidir. 17

18 Amaç ve Hedefler () Hedefler SMART olmalıdır: Specific (Belirli) Measurable (Ölçülebilir) Achievable (Ulaşılabilir) Responsible (Sorumlusu olan) Time bound (Zaman sınırlı) Enerji Gözden Geçirme () Geçmiş, mevcut ve gelecek tüketim ve kaynakların belirlenmesi için: son 3 yıllık yakıt ve elektrik faturaları ve ilgili faktörler (üretim kapasitesi, meteorolojik veriler) ile ilişkileri tarife analizi, sayaç okumaları kurutma,pompalama, aydınlatma vs gibi kullanım türüne göre tüketim miktarları ekipmanlar üzerindeki etiket değerleri (tavsiye edilmez) anlık okumalar ve çalışma saatleri termal kamera ölçümleri 18

19 Enerji Gözden Geçirme () Önemli Enerji Kullanımları- ÖEK: Enerji tüketimini ve kullanımını önemli ölçüde etkileyen tesis, ekipman, sistem, proses ve personelin belirlenmesi (Satınalma, tasarım ve eğitmenler gibi dolaylı yoldan etkili kişileri de kapsar) -Önemli enerji tüketimine etki eden diğer değişkenlerin belirlenmesi -Önemli enerji kullanımıyla ilişkili tesis, sistem, proseslerin mevcut enerji performansının belirlenmesi -Gelecek dönem enerji tüketim tahminleri Enerji Gözden Geçirme () Sankey Diyagramı 19

20 Enerji Gözden Geçirme () Planlama Girdileri Gerçmiş & mevcut enerji kullanımı Önemli enerji kullanımını etkileyen ilgili değişkenler Performans Enerji Gözden Geçirme 1. Enerji kullanımı ve tüketiminin analiz edilmesi 2. Önemli enerji kullanımı ve tüketimi olan alanların belirlenmesi 3. Enerji performansının iyileştirilmesi için fırsatların belirlenmesi 4. Risk ve fırsatların belirlenmesi Planlama Çıktıları Enerji referans çizgisi EnPG Amaçlar Hedefler Faaliyet planları Enerji Performans Göstergesi() Kuruluş tarafından tanımlandığı şekliyle enerji performansı ölçüsü veya birimi Birim ürün başına kullanılan sıcak yıkama suyu miktarı (L/adet) çay bardağı için kalıplarda kullanılan basınçlı hava miktarı (L/ bardak) Yenilenebilir enerjinin toplam enerji tüketimindeki payı (%) Metre çelik başına harcanan enerji (TEP/m) Ton klinker başına doğal gaz tüketimi (m³/ton klinker) 20

21 Enerji Performans Göstergesi() Enerji Referans Çizgisi () yılı ton ürün başına doğalgaz tüketimi yılı aylık ortalama elektrik tüketimleri Bir önceki yıla ait ton CO2/ton-ürün değeri Aşağıdaki durumlarda referans çizgisinde düzenlemeler yapılmalı: EnPG, kuruluşun enerji kullanımı ve tüketimini artık yansıtmıyorsa Proseslerde, enerji sistemler, faaliyetlerde önemli değişiklikler olduysa Daha önce belirlenmiş bir yönteme göre (üretim seviyesi, tedarik kalitesi, mevsimler funduszeue.info bağlı olarak) Enerji referans çizgisi sürdürülmeli ve kayıt edilmeli 21

22 Enerji Verisini Toplamak için Planlama() Kuruluş aşağıdakilere uygun bir enerji veri toplama planı oluşturmalı ve uygulamalıdır: a) Kuruluşun büyüklüğüne, b) Karmaşıklığına, c) Kaynaklarına, d) İzleme ve ölçme ekipmanlarına uygun. Plan izlenmesi gereken temel verilerin ne sıklıkla toplanacağı ve muhafaza edileceğini belirlemelidir Online İzleme Sistemleri geliştirilmelidir Sayaç Geliştirme Planı oluşturulmalıdır Enerji Verisini Toplamak için Planlama() Toplanması gereken veriler: Önemli enerji kullanımları için ilgili değişkenler Önemli enerji kullanımları ve kuruluşa ilişkin enerji tüketimi Önemli enerji kullanımlarına ilişkin operasyonel kriterler Statik faktörler Aksiyon planlarında belirlenmiş veriler Enerji veri toplama planı belirli aralıklarla gözden geçirilmeli ve uygun şekilde güncellenmelidir. Kuruluş, temel özelliklerin ölçülmesi için kullanılan ekipmanların doğru ve tekrarlanabilir veriler vermesini sağlamalıdır. 22

23 Faaliyet Planları (Hedefler ve riskler için) Eğer hedefler ne yapmanız gerektiğini tanımlıyorsa, faaliyet planları da bunları nasıl yapacağınızı tanımlamaktadır. Amaç veya hedeften kim sorumludur Ne zaman tamamlanmalıdır Nasıl ulaşılmalıdır Enerji performansının iyileşmekte olduğu nasıl gösterilecektir Bu sonuçlar nasıl doğrulanacaktır Faaliyet planları dokümante edilmeli ve güncellenmelidir Yetkinlik () ÖEK lerle ilgili çalışan personel belirlenmelidir Yetkinlikleri belirlenmelidir Eğitim eksikleri giderilmelidir 23

24 Farkındalık () Çalışanların, EnYS içerisindeki sorumluluklarını yerine getirebilmeleri için, bu sorumluluklarının farkında olmaları gerekir. Kuruluşlar kendileri adına çalışan herkesin aşağıdakilerle ilgili farkındalığını sağlamalıdır: EnYS ne uygunluğun önemi İyileştirilmiş enerji performansının faydaları Faaliyetlerinin ve davranışlarının enerji kullanımı ve enerji tüketimini hem olumlu (örn. Enerji amaç ve hedeflerini yerine getirmek) hem de olumsuz (örn. Düşük enerji performansı, ilave maliyetler, yasal şartları yerine getirememek) olarak etkileyebileceği İletişim () Kuruluş, Enerji Yönetim Sistemi ile ilgili olarak, aşağıdaki maddeler de dahil olmak üzere, iç ve dış iletişimleri belirlemelidir: İç İletişim Enerji performansı ve EnYS nin iletilmesi EnYS nin iyileştirilmesi için çalışanların görüş ve önerilerini belirtecekleri bir proses Dış İletişim Enerji Politikası Sürdürülebilirlik Raporu 24

25 İletişim () Kuruluşun; a) Neyle ilgili iletişim kuracağını, b) Ne zaman iletişim kuracağını, c) Kiminle iletişim kuracağını, d) Nasıl iletişim kuracağını, e) Kimin iletişim kuracağını Içeren bir iletişim planı hazırlanmalıdır Çalışanlardan öneri alınmasıyla ilgili bir sistematik olmalı! Tüm öneriler incelenip cevaplanmalı. İletişim () İletişim araçları: Kurumsal internet sitesi ve bültenler İlan panoları, şirket içi dergiler Düzenli toplantılar, seminerler Farkındalık günü ve kampanyalar Paylaşılacak Bilgiler EnYS performansı EnYS sayesinde sağlanan faydalar Hedef ve amaçlarla ilgili güncel durum İlgililerin iletişim bilgileri 25

26 Dokümantasyon Şartları () Kuruluşlar, EnYS nin ana unsurları ve bunların etkileşimleri ile ilgili dokümantasyonu tutmalıdır Dokümantasyon kağıt üzerinde, elektronik ortamda veya herhangi başka bir ortamda olabilir Şunları içerir: EnYS nin kapsam ve sınırları Enerji politikası Enerji amaçları, hedefleri ve faaliyet planları ISO in şart koştuğu dokümanlar ve kayıtlar Kuruluş tarafından gerekli görülen diğer dokümanlar Dokümanlar kontrollü olmalıdır Dokümantasyon Şartları () Kuruluşların aşağıdakiler için prosedürleri olmalıdır: Doküman onayları Doküman gözden geçirmeler ve güncellemeler Revizyon durumlarının belirlenmesi Uygun dokümanların kullanım noktalarında bulunmasının sağlanması Dokümanların okunaklı ve belirlenebilir kalmasının sağlanması EnYS için gerekli olan dış kaynaklı dokümanların belirlenmesi ve dağıtımı Geçersiz dokümanlar (istenmeyen kullanımlarının önlenmesi, saklanacak geçersiz dokümanların uygun biçimde belirlenmesi) 26

27 Operasyonel Planlama ve Kontrol () Olmamaları durumunda etkin enerji performansından ciddi sapmalara yol açmaları söz konusu ise, önemli enerji kullanımları ile ilgili işletme ve bakım faaliyetlerinin etkin olarak yürütülebilmesi için kriterlerin oluşturulması ve düzenlenmesi (TALİMATLAR) Önemli sapma kriterleri kuruluş tarafından tanımlanır. Kuruluşun kontrolü altında çalışan personellere kriterlerin iletilmesi İşletim kriterlerine uygun olarak tesislerin bakımı ve işletimi Süreçlerin planlandığı gibi gerçekleştirildiğinin kanıtı olarak dokümante edilmiş bilgi elde tutulmalıdır Tasarım () Önemli enerji tüketim noktalarından yeni ya da tadilat yapılan tesis, ekipman, sistem ve proseslerin tasarımı esnasında enerji verimliliğini iyileştirme fırsatları göz önüne alınır. Enerji performans değerlendirmelerinden de faydalanılır. Tasarım faaliyetleri kayıt edilmelidir. Yeni ekipman yerleşimleri Yeni bina tasarımı Tesisat revizyonu Ofislerde yapılacak revizyonlar Proseste yapılacak yenilikler 27

28 Satınalma () Enerji kullanımına önemli etkisi olan satınalmalar yapılırken tedarikçiler, satınalma esnasında enerji verimliliğinin göz önüne alındığı konusunda bilgilendirilmelidir. Satınalmalarda çalışma süresi boyunca enerji kullanımına, tüketime ve verimliliğe olacak etkilerin değerlendirilmesi için kriterler belirlenmelidir. Enerji satın almaları için kriterler belirlenmelidir Makina (kompresör, kazan, yalıtım malzemesi vb.) Hammadde (yakıt, elektrik, hammadde) Hizmet (temizlik, nakliye vb.) Satınalma () Tedarikçiler, satınalmanın kısmen enerji performansına göre değerlendirildiği konusunda bilgilendirilmelidir (enerji kullanımı ve enerji tüketimi üzerinde etkisi olanlar için) Enerji kullanımı, tüketimi, ve planlanan veya beklenen yaşam süresine göre verimliliğin değerlendirilmesi için kriterlerin belirlenmesi ve uygulanması (örn. Yaşam Döngüsü Maliyet Analizi ) Enerji satınalma şartlarının tanımlanması ve dokümante edilmesi 28

29 İzleme, Ölçme ve Analiz () Belirlenen aralıklarla izlenecek, ölçülecek ve analiz edilecek anahtar özellikler: Önemli enerji kullanımları ve diğer enerji gözden geçirme çıktıları Önemli enerji kullanımı ile ilgili uygun değişkenler Enerji Performans Göstergeleri Faaliyet plan(lar)ının amaç ve hedeflere ulaşmadaki etkinliği Mevcut ve beklenen enerji tüketim karşılaştırmalarının değerlendirilmesi Önemli enerji tüketim noktaları ve enerji gözden geçirmesinin diğer çıktıları Enerji verilerindeki sapmalar İzleme, Ölçme ve Analiz () Ölçme ihtiyaçlarının periyodik olarak tanımlanması ve gözden geçirilmesi İzleme ve ölçme için kullanılan ekipmanların doğru ve tekrarlanabilir olmalarının sağlanması İzleme ve ölçme ekipmanlarının doğruluk ve tekrar edilebilirliğini kanıtlamak gerekli kalibrasyon kayıtları veya diğer ilgili kayıtların saklanması Faaliyetlerin sonuçlarının saklanması İzlemeyi geliştirme, sayaç planı 29

30 İzleme, Ölçme ve Analiz () Izleme ölçme sıklığını belirlerken: -Önemli performans göstergelerinin/enerji performans göstergelerinin izlendiğinden nasıl emin olacağım? -Sayaçların doğru ölçüm yaptığından nasıl emin olacağım? -Kullanılacak cihazlar nelerdir? -Cihazın kalibrasyonu bozulursa enerji tüketiminde büyük değişiklik olur mu? -Başka sayaçlar ve faturalar yardımıyla sayacın doğruluğu teyit edilebilir mi? Yasal ve Diğer Şartların Değerlendirilmesi () Yasal ve diğer şartlara uygunluk planlanan aralıklarla değerlendirilmelidir Değerlendirme sonuçları saklanmalıdır 30

31 Yasal ve Diğer Şartların Değerlendirilmesi () Enerji Verimliliği Kanunu Elektrik Piyasası Kanunu Doğal Gaz Piyasası Kanunu Petrol Piyasası Kanunu LPG Piyasası Kanunu Yasal ve Diğer Şartların Değerlendirilmesi () SAYILI ENERJİ VERİMLİLİĞİ KANUNU Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği Sürdürülebilir Yeşil Binalar İle Sürdürülebilir Yerleşmelerin Belgelendirilmesine Dair Yönetmelik Enerji Verimliliği Denetim Yönetmeliği Enerji İle İlgili Ürünlerin Çevreye Duyarlı Tasarımına İlişkin Yönetmelik 31

32 Yasal ve Diğer Şartların Değerlendirilmesi () Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik Enerji Yöneticisinin Görevleri Sayaç ve ölçüm cihazlarının temini ve montajı sağlamak Ozgül enerji tüketimini, mal üretimi ile enerji tüketimi ilişkisini, enerji maliyetlerini, işletmenin enerji yoğunluğunu izlemek ve bunları iyileştirici öneriler hazırlamak Enerji kompozisyonunun değiştirilmesi ve alternatif yakıt kullanımı ile ilgili imkanları araştırmak ve bunların uygulamasını koordine etmek Enerji ikmal kesintisi durumunda petrol ve doğal gaz kullanımını azaltmak amacıyla alternatif planlar hazırlamak Her yıl Mart ayı sonuna kadar enerji bildirimi yapmak Yasal ve Diğer Şartların Değerlendirilmesi () Tüketim alışkanlıklarının iyileştirilmesine ve ısrafın önlenmesine yönelik farkındalık yaratmak Enerji tüketen sistemler, süreçler veya ekipmanların verimliliklerini izlemek, iyileştirmeler yapmak, bakım ve kalibrasyonlarını takip etmek Enerji etüdleri yapmak, BAT ve benchmarkları araştırmak Enerji ihtiyaçlarının ve verimlilik artırıcı uygulamaların planlarını, bütçe ihtiyaçlarını, fayda ve maliyet analizlerini hazırlamak ve üst yönetime sunmak Enerji tüketimini ve maliyetleri izlemek, değerlendirmek ve periyodik raporlar üretmek 32

33 Yasal ve Diğer Şartların Değerlendirilmesi () Yıllık toplam enerji tüketimi: < TEP olan firmalar icin OSB lerde enerji yöneticisinin sorumluluğunda enerji yönetim birimi kurulur TEP olan endüstriyel işletmeler enerji yöneticisi görevlendirir TEP ya da toplam inşaat alanı en az m² olan ticari binalar ve TEP ya da toplam inşaat alanı en az m² olan kamu binaları enerji yöneticisi görevlendirir veya şirketlerden veya enerji yöneticilerinden hizmet alır TEP enerji yönetim birimi (enerji yöneticisi dışında en az bir makina ve bir elektrik veya elektrik-elektronik mühendisi) Kuruluşlarında toplam kalite çalışmalarından sorumlu olan ve bünyesinde enerji yöneticisinin de görev aldığı kalite yönetim birimi bulunan endüstriyel işletmeler bu birimlerini enerji yönetim birimi olarak da görevlendirebilir Yasal ve Diğer Şartların Değerlendirilmesi () TEP: Ton eşdeğer petrol miktar enerji ısıl değer birim çevrim katsayısı 1 ton taşkömürü kcal/kg 0,72 1 ton odun kcal/kg 0,30 1 ton ham petrol kcal/kg 1,00 1 ton fuel oil no: kcal/kg 0,99 1 ton motorin kcal/kg 1, m³ doğal gaz kcal/m³ 0, kw elektrik kcal/kwh 0,09 33

34 Yasal ve Diğer Şartların Değerlendirilmesi () Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik Fabrikaların Alacakları Önlemler a) Yakma sistemlerinde yanma kontrolü ve optimizasyonu ile yakıtların verimli yakılması, b) Isıtma, soğutma, iklimlendirme ve ısı transferinde en yüksek verimin elde edilmesi, c) Sıcak ve soğuk yüzeylerde ısı yalıtımının standartlara uygun olarak yapılması, ısı üreten, dağıtan ve kullanan tüm ünitelerin yalıtılarak istenmeyen ısı kayıplarının veya kazançlarının en aza indirilmesi, ç) Atık ısı geri kazanımı, d) Isının işe dönüştürülmesinde verimliliğin arttırılması, e) Elektrik tüketiminde kayıpların önlenmesi, Yasal ve Diğer Şartların Değerlendirilmesi () Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik Fabrikaların Alacakları Önlemler f) Elektrik enerjisinin mekanik enerjiye veya ısıya dönüşümünde verimliliğin artırılması, g) Otomatik kontrol uygulamaları ile insan faktörünün en aza indirilmesi, ğ) Kesintisiz enerji arzı sağlayacak girdilerin seçimine dikkat edilmesi, h) Makinaların enerji verimliliği yüksek olan teknolojiler arasından, standardizasyon ve kalite güvenlik sisteminin gereklerine dikkat edilerek seçilmesi, ı) İstenmeyen ısı kayıpları veya ısı kazançları en alt düzeyde olacak şekilde projelendirilmesi ve uygulamanın projeye uygun olarak gerçekleştirilmesinin sağlanması, 34

35 Yasal ve Diğer Şartların Değerlendirilmesi () Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik Fabrikaların Alacakları Önlemler i) İnşaa ve montaj aşamasında enerji verimliliği ile ilgili ölçüm cihazlarının temin ve monte edilmesi, j) Yenilenebilir enerji, ısı pompası ve kojenerasyon uygulamalarının analiz edilmesi, k) Aydınlatmada yüksek verimli armatür ve lâmbaların, elektronik balastların, aydınlatma kontrol sistemlerinin kullanılması ve gün ışığından daha fazla yararlanılması, l) Enerji tüketen veya dönüştüren ekipmanlar için ilgili mevzuat kapsamında tanımlanan asgarî verimlilik kriterlerinin sağlanması, m) Camlamada düşük yayınımlı ısı kontrol kaplamalı çift cam sistemlerinin kullanılması. Yasal ve Diğer Şartların Değerlendirilmesi () VAP-Verimlilik Arttırıcı Proje Destekleri VAP alabilmek için: a) Başvuru tarihi itibarıyla, endüstriyel işletmenin ENVER portalına kayıtlı olması, b) 9 uncu maddenin birinci fıkrası ve 32 nci maddenin birinci fıkrası kapsamında belirtilen yükümlülüklerini yerine getirmiş olması, c) Belgelendirmeye esas olan yürürlükteki TS EN ISO Enerji Yönetim Sistemi Standardı belgesine sahip olunması veya belgelendirme başvurusu yapıldığına dair başvuru yapılan kurum veya kuruluş tarafından düzenlenmiş belge sunulması. 35

36 Yasal ve Diğer Şartların Değerlendirilmesi () VAP-Verimlilik Arttırıcı Proje Destekleri b) 9 uncu maddenin birinci fıkrası: Yönetimler, yıllık toplam enerji tüketimi bin TEP ve üzeri olan endüstriyel işletmelerinde, 8 inci maddede belirtilen enerji yönetimi faaliyetlerinin yürütülmesini temin etmek üzere, her bir endüstriyel işletmesindeki çalışanları arasından enerji yöneticisi sertifikasına sahip birisini enerji yöneticisi olarak görevlendirir. Yasal ve Diğer Şartların Değerlendirilmesi () VAP-Verimlilik Arttırıcı Proje Destekleri 32 nci maddenin birinci fıkrası: Genel Müdürlük tarafından yapılan tespitlere göre enerji yöneticisi görevlendirmekle yükümlü bulunan endüstriyel işletmelerin ve binaların yönetimleri, enerji tüketimine ve enerji yönetimi uygulamalarına ilişkin bilgilerini, Genel Müdürlüğün internet sayfasında yayınlanan formata uygun olarak, her yıl Mart ayı sonuna kadar Genel Müdürlüğe bildirir. 36

37 Yasal ve Diğer Şartların Değerlendirilmesi () VAP-Verimlilik Arttırıcı Proje Destekleri VAP alabilmek için: Proje maliyet etkinlik puanını (PMEP), proje elektrik kazancı puanını (PEKP) ve proje geri ödeme süresini hesaplar. Proforma fatura bilgilerine göre, Katma Değer Vergisi hariç, toplam bedeli en fazla bir milyon Türk Lirası ve geri ödeme süresi beş yıldan az olan projeleri aday projeler olarak belirler. Yasal ve Diğer Şartların Değerlendirilmesi () VAP-Verimlilik Arttırıcı Proje Destekleri 37

38 Yasal ve Diğer Şartların Değerlendirilmesi () Gönüllü Anlaşmalar Herhangi bir endüstriyel işletmesi için üç yıl içerisinde enerji yoğunluğunu ortalama olarak en az yüzde on oranında azaltmayı taahhüt ederek Genel Müdürlük ile gönüllü anlaşma yapmak isteyen tüzel kişiler, Genel Müdürlüğün internet sayfasında yayınlanan başvuru formu ile birlikte her yıl Ekim ayında Genel Müdürlüğe başvurur Yasal ve Diğer Şartların Değerlendirilmesi () Gönüllü Anlaşmalar-Aranan Şartlar a) Belgelendirmeye esas olan yürürlükteki ulusal veya uluslararası ISO Enerji Yönetim Sistemi-Kullanım Kılavuzu ve Şartlar Standardı belgesine sahip olma, b) Başvuru tarihi itibariyla Genel Müdürlüğün veri tabanında kayıtlı olma c) 9 uncu maddenin birinci fıkrası ve 32 nci maddenin birinci fıkrası kapsamında belirtilen yükümlülüklerini yerine getirmiş olma. 38

39 Yasal ve Diğer Şartların Değerlendirilmesi () Gönüllü Anlaşmalar-Aranan Şartlar Gönüllü anlaşma yapan tüzel kişilerin endüstriyel işletme içinde tükettikleri enerjiden; atıkları modern yakma teknikleri ile ısı ve elektrik enerjisine dönüştüren tesislerinde, verimi Bakanlık tarafından tebliğ ile belirlenen asgari verim değerinin üzerinde olan ve yurt içinde imal edilen kojenerasyon tesislerinde veya hidrolik, rüzgar, jeotermal, güneş veya biyokütle kaynaklarını kullanarak ürettikleri enerji, bu tesislerin anlaşma dönemi içinde işletmeye alınması halinde, bir defaya mahsus olmak üzere enerji yoğunluğu hesabında endüstriyel işletmenin yıllık toplam enerji tüketimi miktarından düşülür. Toplam maliyetinin yüzde yetmişden fazlasını oluşturan kısımlarının yurt içinde yapılan imalatlarla karşılandığı yeminli mali müşavir tarafından onaylanmış belgelerle ortaya konulan kojenerasyon tesisleri, yurt içinde imal edilmiş sayılır. Yasal ve Diğer Şartların Değerlendirilmesi () Gönüllü Anlaşmalar-Aranan Şartlar Genel Müdürlük ile gönüllü anlaşma yapan ve taahhüdünü yerine getiren tüzel kişilerin ilgili endüstriyel işletmesinin anlaşmanın yapıldığı yıla ait enerji giderinin yüzde yirmisi, Genel Müdürlük ödeneklerinin yeterli olması durumunda ve ikiyüzbin Türk Lirasını geçmemek kaydıyla Genel Müdürlük bütçesinden karşılanır. 39

40 EnYS İç Tetkiki () EnYS nin amaç ve hedefleri karşıladığından emin olmak için, kuruluşlar planlanan aralıklarla içi tetkikleri gerçekleştirmelidir Tetkik planları ve programları şunları dikkate almalıdır: Proseslerin durumu ve önemi Önceki tetkik sonuçları Tetkik prosesinde objektiflik ve bağımsızlık sağlanmalıdır (tetkikçilerin seçimi, tetkiklerin yapılması) EnYS İç Tetkiki () Tetkik sonuçlarının ilgili yönetime rapor edilmesini güvence altına almalı, Herhangi bir gecikmeye mahal vermeden uygun düzeltmeler ve düzeltici faaliyetler gerçekleştirmeli, Tetkik programının uygulandığının ve tetkik sonuçlarının kanıtı olarak dokümante edilmiş bilgiyi muhafaza etmelidir. 40

41 EnYS İç Tetkiki () İç tetkikçi nasıl kalifiye edilecek? ISO e göre gerekenler: -Yasal gereklilikleri bilmek -İç denetim sistematiğini bilmek bilgisi Yönetimin Gözden Geçirmesi () Yönetimin gözden geçirmesi planlanmış aralıklarla gerçekleştirilmelidir Her yönetimin gözden geçirmesinin kayıtları mevcut olmalıdır 41

42 Yönetimin Gözden Geçirmesi Girdileri () a) Önceki yönetim gözden geçirmelerinde karar alınan faaliyetlerin durumu a) Enerji Yönetim Sistemi ile ilişkili iç ve dış hususlardaki ve EnYS risk ve fırsatlarındaki değişiklikler b) Aşağıdakilerdeki eğilimler dahil, enerji yönetim sisteminin performansı ve etkinliği ile ilgili bilgi: 1) Uygunsuzluklar ve düzeltici faaliyetler, 2) İzleme ve ölçme sonuçları, 3) Denetim sonuçları, 4) Yasal ve diğer gerekliliklere uyumun değerlendirme sonuçları d) Sürekli iyileştirme için fırsatlar d) Enerji politikası Yönetimin Gözden Geçirmesi Çıktıları () Kuruluşun enerji performansındaki değişiklikler Iyileştirme fırsatları Enerji politikasındaki değişiklikler EPG lerindeki değişiklikler Amaçlar, hedefler ve EnYS nin diğer unsurlarındaki değişiklikler Kaynakların sağlanması Farkındalık-eğitim ihtiyaçları 42

43 Uygunsuzluklar, Düzeltme, DF ler () Kuruluşlar tarafından belirlenen şartlardan (işletme parametreleri, performans kriterleri vs.) herhangi bir sapma bir uygunsuzluktur İç tetkik sırasında ISO in şartlarına uygun olmadığınız belirlenirse, bir düzeltici faaliyetle ele alınması gereken bir uygunsuzluğunuz var demektir Uygunsuzlukların meydan gelmesini önlemek için, potansiyel uygunsuzluklar önleyici faaliyetler ile ele alınmalıdır Uygunsuzluklar, Düzeltme, DF ler () Uygunsuzlukların gözden geçirilmesi Kök sebeplerin belirlenmesi Faaliyet ihtiyacının değerlendirilmesi Gerekli uygun faaliyetin belirlenmesi ve uygulanması DF kayıtlarının saklanması DF lerin etkinliğinin gözden geçirilmesi DF nin problemin büyüklüğüne uygun olmasının ve enerji performansına etkili olmasının sağlanması EnYS nde gerekli değişikliklerin yapılmasının sağlanması 43

44 Uygunsuzluklar, Düzeltme, DF ler () Uygunsuzluklar İç ve dış denetimlerin sonucunda Uygunluk değerlendirme sonucunda Hedeflere ulaşılamadığı durumlarda Operasyonel kontrol prosedürlerine uyulmadığı zamanlarda Termin tarihlerine uyulmadığı zamanlarda açılabilir. Sürekli İyileştirme () Kuruluş, EnYS nin uygunluğunu, yeterliliğini ve etkinliğini sürekli olarak gözden geçirmelidir. Kuruluş enerji performansını sürekli olarak iyileştirmelidir. 44

45 Doğu Marmara Avrupa Birliği İş Geliştirme Merkezi (ABİGEM) A.Ş. Adına ISO Enerji Yönetim Sistemi Farkındalık Eğitimi DİKKATİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER Eğitmen: Fikriye Seda Atabek